^lske ter Veld: „Vrouwen zijn als het
)in werken gaat niet zo erg solidair"
Het open huwelijk
een nieuwe vorm
van samenleven
Over tijd?
Predictor
Mensen kunnen zo tactloos zijn...
ERPAG 13 OKTOBER 1973
EXTRA
PAGINA 21
AMSTERDAM In de nieuwe con-
fectie-cao mag dan vastgelegd zijn
dat vrouwen, voor hetzelfde werk,
nog steeds 'n lager loon dan mannen
krijgen, minister Boersma van So
ciale Zaken wil modern denkende
confectiefabrikanten nu alvast aan
sporen om aan vrouwen een even
hoog salaris als hun mannelijke
collega's te betalen.
De minister ils dan ook van plan
om het concept advies van de
Stichting van de Arbeid op te vol
gen en de passage ln de nieuwe
confectie-cao over de ongelijke belo
ning van man en vrouw niet alge
meen verbindend te verklaren. Een
beslissing die er op neer komt dat
de bewindsman de werkgevers in de
confectie-industrie de vrijheid geeft
om aan vrouwen een hoger loon te
betalen dan dn de cao is vastgelegd.
Rampzalig
Elslce ter Veld
De Dolle Mina's Man-Vrouw-Maat
schappij, De Rooie Vrouwen en de
werkneemsters van Optlloti, die de
minister ruim tweeduizend
protesthandtekeningen kwamen
aanbieden, zouden liever wil
len dat mr. Boersma de hele
confectie-cao in de prullemand
gooit en de fabrikanten ogenblikke
lijk verplicht om voor gelijk werk
gelijk loon te betalen. Maar een
dergelijke, wat overhaaste beslissing
zou rampzalige gevolgen voor de
toch al zeer zwakke confectie-indu
strie kunnen hebben. Want door de
felle buitenlandse concurrentie heeft
een forse stijging van de loonkosten
tot onvermijdelijk gevolg dat de
zwakste bedrijven moetn sluiten en
alle werknemers hun baan kwijt ra
ken.
Geleidelijk
De leden van de Stichting van de
Arbeid, die de minister over het
verbindend verklaren van de con
fectie-cao moeten adviseren, voelen
daar niets voor. En vandaar dat de
deskundigen voorstanders van een
geleidelijke aanpassing van de
vrouwionen zijn.
Elske ter Veld, de Jeugdige opvolg
ster van Nel Tegelaar bij het
NW-Vrouwensecretariaat, is het
daar wel mee eens ook al zou ze de
Optilon-vrouwen en al hun lotgeno
ten vandaag nog een even hoog
loon als hun mannelijke collega's
gunnen. „Maar men moet realistisch
zijn" vindt zy, „want als de confec
tiefabrieken sluiten worden daar
uiteindelijk ook de vrouwen de dupe
van". s
Elske, voordat zij bij het NVV
kwam, actief voor het clubhuiswerk
in Groningen, gelooft dat de wer
kende vrouwen meer gebaat zijn by
een redelijk compromis. „Want het
heeft geen zin om met veel ge
schreeuw bij de overheid en het
bedrijfsleven met onmogelijke eisen
aan te komen. Met ondoordachte
akties bereik Je niets, maar met een
compromis kom Je toch nog altijd
een stapje verder".
Een slappe houding?
Elske vindt van niet. „De Dolle Mi
na's kunnen nu wel zo losjes
weg zeggen, dat wy nooit iets voor
de werkende vrouwen hebben ge
daan. maar uiteindelijk is de con
fectie-cao Juist door de inspanning
van de vakbonden het laatste restje
van duidelijk aantoonbare loondis-
oriminatie. Zo'n twintig Jaar gele
den kregen nog bijna alle vrouwen
minder loon dan (hun mannelijke
collega's betaald. Nu is de confec
tie-cao een uitzondering. Een bewijs
dat wij niet stil hebben gezeten. En
wat de akties betreft, vakbondsver
tegenwoordigsters in het Groningse
Winschoten hebben de werkneem
sters bij de ritssluitingfabriek Opti-
lon als eersten aangespoord om te
gen het voortduren van hun ongelij
ke beloning te protesteren. Maar
bij de eerste Optilon-demonstratie
waren geen Dolle Mina's aanwezig.
Ze waren wel uitgenodigd maar zij
vonden Winschoten toen nog te
ver".
„Dat neemt niet weg dat ik ze als
baanbrekende aiktiegroep verschrik
kelijk goed vind. Maar als vak
bondsvrouw moet je nu eenmaal
verder denken. Want de wettelijke
gelijkstelling van mannen- en vrou
wenionen is ook maar betrekkelijk,
omdat handige werkgevers daar 3l-
tijd onderuit kunnen door aan
vrouwen lagere toeslagen en bomi-
lo's dan aan hun mannelijke colle
ga's te betalen. Bovendien deelt
men hen haast automatisch bij een
lage loonklasse in omdat hen vrij
wel geen mogelijkheid geeft om
promotie te maken. En voor de
vakbonden is het veel moeilijker om
die vorm van discriminatie te be
strijden".
Dagelijks
Op het bureau van Elske ter Veld,
vier hoog in het NW-gebouw aan
het Amsterdamse Plein „40-50" ko
men dagelijks brieven van vrouwen
die klagen over een zeer onredelijke
behandeling door hun werkgever. Er
zijn brieven van secretaresses bij
die tot lagere functies in het bedrijf
werden gedegradeerd omdat zy te
korte of te lange rokken droegen.
„Dan grijp Je al imeteen naar de
telefoon. Maar die medsjes besluiten
zo'n brief dan met het uitdrukkelijk
verzoek om him naam niet bij
hun werkgever te noemen. En dan
•begin je als vakbondsvertegenwoor
digster helemaal niets want je kan
een werkgever niet zo maar in het
algemeen van discriminatie beschul
digen. Je moet met concrete feiten
komen op grond waarvan eventueel
een rechtsaak te beginnen is".
Praten
„En wanneer een verpleegster in een
ziekenhuis op staande voet ontsla
gen wordt omdat zij op de warmste
dag van het Jaar geen nylonkousen
draagt, kunnen wij ook niet veel
uitrichten als zij geen lid van een
vakbond is. Als je in zo'n geval met
de directie gaat praten, sta je bin
nen vijf minuten weer op straat
want dan zeggen zy al gauw dat je
er niets mee te maken hebt".
„Arbeidsconflicten ijn vaak onge
looflijk gecompliceerd. Onze juridi
sche staf heeft er vaak dagen voor
nodig om een moeilijke zaak uit te
zoeken. Daarom houden wij eerlijk
gezegd ons hart vast voor de Om
budsvrouw van de Dolle Mina's.
Meta van der Laan mag dan maat
schappelijk werkster bij de Ge
meentelijke Sociale Dienst van Den
Haag zijn, Marcel van Dam, de
ex-ombudsman van de VARA kon
het een compleets getrainde staf
zijn werk al nauwelijks aan. Meta
moet het met weliswaar enthousias
te maar niet speciaal opgeleidde
Dolle Mina's doen".
Oppassen
„Ze moeten verschrikkelijk oppassen
dat zij geen sociale kwakzalverij
gaan bedrijven", vindt Elske ter
Veld. Zij ziet de hulpverlening bij
arbeidsproblemen als vakwerk. Een
voudig omdat een ondeskundig ad
vies de oplossing van een arbeids
conflict volledig kan bederven. Al
leen al door verwijzing naar een
verkeerde instantie kah zo veel tijd
verloren gaan, dat de termijn om
in beroep tegen een ontslag te gaan
verloopt. En zo'n situatie avlt nooit
meer terug te draaien.
Elske vindt het beslist jammer dat
de Dolle Mina's zich niet tot hun
traditionele akties beperken omdat
hun ombudsvrouw, naar haar idee,
toch niet meer kan doen dan weer
naar andere instanties verwijzen.
Maar zij is het wel met de Dolle
Mina's eens dat vrouwen veel te
weinig op de hoogte zijn van de
rechten die zij als werkneemster
hebben.
Voorlichting
"Er zou veel meer voorlichting moe
ten komen", zegt zij „want lang
niet iedereen weet bijvoorbeeld, dat
bij het ministerie van Sociale Zaken
informatiebrochures over bijscholing
en nascholing verkrijgbaar zijn".
Nederland heeft ruim een milioen
werkende vrouwen tussen de 25 en
de 65 Jaar, daarvan is ongeveer de
helft Jonger. In 25 jaar. Bij het
NVV zijn slechts 52.000 vrouwen
aangesloten. "Veel te weinig", vindt
Elske ter Veld. „Maar vrouwen zijn
als het om werken gaat niet erg so
lidair en daarom is het voor de
vakbonden erg moeilijk om nieuwe
leden te krijgen. Sommige vrouwen,
die je vraagt om lid te worden, zijn
daar de noodzaak niet van in om
dat. hun man al lid is. Anders
vrouwen denken dat een vakbond
voor hen veel te duur is. Ze zijn
stomverbaasd als je ze vertelt, dat
het lidmaatschap van de vakbond
„Mercurius" voor kantoor- en han-
delspersoneel hem hooguit f 12.50
per maand kost. Voor dat
bedrag krijgen de leden die in con
flict met hun werkgevers komen,
gratis juridische bijstand. Maar
minstens even belangrijk is dat le
den op de afdelingsvergaderingen
zelf suggesties voor nieuwe cao-on
derhandelingen kunnen doen. Tot
dusver hebben de vrouwelijke leden
op deze afdelingsvergaderingen ech
ter weinig van zich laten horen".
Discriminatie
En ook dat is er, aldus Elske ter
Veld, de oorzaak van dat de discri
minatie van de vrouw nog steeds
niet uit sommige cao's is verdwe
nen.
Om de vrouwelyek leden van hel
NVV te activeren, reist de opvolg
ster van Nel Tegelaar stad en land
af en neemt zij regelmatig deel aan
tv-discussies.
Wij zijn al een eind op de goede
Weg als je de arbeidsverhoudingen
voor vrouwen in Italië en Frankrijk
met die in Nederland vergelijkt,
maar wij zijn nog lang niet zo ver
als in Zweden waar de discrimina
tie van de vrouwelijke werknemers
vrijwel tot het verleden behoort.
DAMESMODE
in exclusief jonge stijl...
BREESTRAATI08V-II2 LEIDEN
tig Jaar geleden was het
ittig" samenwonen van man en
in verreweg de meeste wester-
ien nog een schande. Tegen-
ig maakt niemand er meer 'n
^an. En worden niet officieel
partners zonder veel om-
door de ambtenaren op het
0 liis als "gezamenlijk woning-
E iden" ingeschreven. Maar een
indere vraag is het of man en
niet voorzien van een
liriefje" er in slagen om aan
ierhouding een wezenlijke in-
te geven. Want hoe vaak
een huwelijk of een vurige
Hiding niet uit op een alledaag-
Hr, waarbij het de vrouw er al
om gaat om onder de
zijn en zich daarmee
schappelijk aanzien te verwer
ven en de man de vrouw alleen nog
maar als bedgenote ziet en als huis
houdster die voor hem kookt en de
rommel voor hem op kan ruimen.
't Amerikaanse psychologenecht-
paar George en Nena O'Neill namen
het huwelijk onder de loupe en stel
den een uitgebreid onderzoek in naar
een nieuwe stijl van samenleven.
De studie, waarmee zij vijf Jaar ge-
icaen begonnen, strekte zich uit van
>iet vrije huwelijk tot de commu
ne. Zij kwamen daarbij tot de ont
dekking dat veel mensen op zoek wa
ren naar andere mogelijkheden voor
net traditionele huwelijk omdat zij
zich door de verbintenis veel te sterk
verbonden voelden. De vele honder
den partners, die George en Nana
ONeill interviewden, verlangden
b'.Jna allemaal naar vrijheid, maar
tegelijkertijd toch ook weer naar
verbondenheid met elkaar. Een ge
geven waarop de Amerikaanse psy
chologen een formule voor een vrij
huwelijk bouwden.
Theoretisch gesproken, zeggen
George en Nena O'Neill, zou het
huwelijk geen voorwaarde moeten
zijn om een volledige één op één re
ntte te hebben. Het huwelijk zou
eigenlijk niet eens nodig moeten zijn
«un een kind een wettelijke status
te geven. In een wereld waarin de
mensen elkaar begrijpen zou een
kind wettig moeten zijn alleen al
door het feit dat het geboren wordt.
En de liefde en kameraadschap van
iwee mensen heeft naar hun mening
geen behoefte aan een stuk papier.
Maar wij zitten nog vast aan aller
lei tradities. Met de toevoeging van
seks aan haar capaciteiten werd de
vrouw net zo onwrikbaar aan huis
gekoppeld als het fornuis aan de
keuken. Want bij haar taken als
echtgenote, moeder en opvoedster,
moest zij ook nog maitresse zijn om
er voor te zorgen dat haar man er
gten buiten de deur zou kiezen.
Met deze laatste brander op haar
gasstel kon de vrouw er volgens de
damesbladen zeker van zijn dat man
lief zich het vuur uit de sloffen
zou lopen om de huiselijke haard te
laten branden.
Maar de ervaring van honderden
echtparen heeft aangetoond dat het
etnkt besloten huwelijk veelal op een
fiasco uitloopt omdat het zowel voor
de man als voor de vrouw bijna on-
coenlijk is om zich in de positie te
manoeuvreren die hen strikt voorge
schreven wordt. Het open huwelijk,
waarin de partners elkaar volledig
vrijlaten en waarin de man geen dic
tator en de vrouw geen huishoudster
hoeft te zijn mits men naast gene
genheid en vertrouwen ook verant
woordelijkheid voor elkaar heeft lijkt
de beste oplossing.
George en Nena O'Neill gaan in
hun ook in het Nederlands ver
schenen boek het „Open huwe-
lyk" uitvoerig op alle facetten van
de vrije samenleving in. En door de
vele bijzonder reële adviezen is het
boek, dat bij Uitgeverij Meulenhoff
verscheen, een waardevolle gids ge
worden voor alle partners die naar 'n
nieuwe vorm voor hun verhouding,
of huwelijk zoeken. JOS HAGERS
Wat zie jij eruit!" roepen ze dan als je ze in het
restaurant tegenkomt, „ben jij zo moe?" Dan voel je
je meteen tien jaar ouder en liefst zou je je hoofd
op tafel leggen om een deuntje te snikken. Waarom
zeggen ze nooit: „Wat zie jij eruit!" „Heb je soms
een verjongingskuur gedaan?" Dan vallen de jaartjes
van je af, nietwaar. Zoiets geeft zelfvertrouwen.
Datzelfde vertrouwen geven je ook fijne kleren.
En er zijn zoveel mogelijkheden dit seizoen.
Er zijn weer echte mantels, japonnen met jasjes,
overgooiers en fantastische wijdmouwbloeses,
die op zichzelf al een verjongingskuur zijn.
Vinke mode voor langer dan vandaag.
Geen mens die tegenwoordig nog kan zien of de luchtige
creaties, die op tuinfeesten worden gedragen, avondjurken
of nachtjaponnen zijn. Want sinds de Romeinse mode-koning
Valentino dit voorjaar met kantjes gegarneerde nachtgewa
den als cockailkleding lanceerde, is het hek van de dam.
De lingeriefabrieken profiteerden er meteen van door hun
zomercollecties met de meest fraaie nachtjaponnen aan te
vullen. De nieuwe rage kwam voor hen als een geschenk uit
de lucht want zelfs de grootste wereldconcerns leden de
laatste jaren aanzienlijke verliezen doordat vrouwen steeds
minder nachtjaponnen dragen.
Nu kunt u zelf als eerste
weten of u wel of niet in
verwachting bent.
Doe de eenvoudige, betrouwbare
Predictor Zwangerschapstest.
Thuis en op uw gemak.
Al 9 dagen na het uitblijven van
de menstruatie kunt u 't weten.
U vindt de Predictor
Zwangerschapstest bij apotheker
en drogist.
Zwangerschapstest
voor thuisgebruik.
