ÏUINEE-BISSAU
JNAFHANKELIJK
Chileense junta
verbiedt vakbond
CONGRES WEIGERT
ONDERZOEK AGNEW
Chinese en Japanse diplomaten
werken hard aan betrekkingen
Guerillabeweging in
Portugese provincie
roept republiek uit
Lissabon
gelooft
niet in
PAIGC
Congres blokkeert
handel met Moskou
Jaar na Japanse erkenning van Volksrepubliek
Executies
Chili
in
DERDAG 27 SEPTEMBER 1973
BUITENLAND
)AKAR (AP/Reuter/AFP) De guerrillabeweging in de Portugese Afrikaanse
ovincie" Guinee beeft gisteren aangekondigd een onafhankelijke republiek in de
vrijde gebieden" te hebben uitgeroepen. In de aankondiging stond dat de nationale
gadering, die zondag en maandag in het Boe-gebied is gehouden, formeel de onaf-
ikelijke republiek Guinee-Bissau heeft uitgeroepen. Aan het hoofd staat de guerrilla-
Ier, Luiz Cabral.
ibral staat aan het hoofd van
regering van 15 leden, die wordt
;ewezen door de nationale verga
ng. Ook heeft het „bevrijde ge-
een eigen grondwet. Cabral
hoofd der opstandelingen, die
nd staan als „de Afrikaanse
voor de onafhankelijkheid
Guinee en de Kaapverdische
iden", toen zijn broer Amilcar
anuari van dit Jaar in Conakry
doorgeschoten.
irbugees Guinee, dat ongeveer
500.000 inwoners heeft, is sinds de
15e eeuw een kolonie van Portugal.
Het Portugese leger bestrijdt de guer
rilla's in dit land nu al meer dan
tien jaar.
LISSABON Een Portugese
gerings woordvoerder in Lis
bon heeft gezegd dat het com-
uiniqué van de PAIGC de Be-
ij dingsbe weging voor Guinee
de Kaapverdische eilanden,
fantasie moet berusten. Vol-
ns het communiqué heeft de
ilksassemblee de onafhanke-
jkheid geproclameerd in het
bied van Boe, dat onder con-
ole van de PAIGC zou staan.
!r is geen gebied in Portufeees
uinee dat niet onder controle
n de Portugese autoriteitein
aat", aldus de woordvoerder,
ij zei dat het gebied van Boe
it dunst bevolkte deel van het
nd is en dichtbij de grens met
republiek Guinee ligt.
tegenover, die zijn instructies uit
„het buitenland" (met name uit
communistische landen) zou krijgen.
De PAIGC zegt echter te kunnen re
kenen op grote aanhang onder de
plaatselijke bevolking,
met de bevrijdingsbewegingen in de
J Afrikaanse kolonies te onderhande-
vg!Med.kr!e® len H?t "eschouwt de ..overzeese
afzonderlijke koloniale sta- gebiedsdelen" als integraal onder-
deel van Portugal, die nooit onaf
hankelijk kunnen worden. De status
Guinee-Bissau in 1951. Nog dit jaar
sloeg Lissabon een aanbod van Perei-
ara om onderhandelingen te beginnen
af. Pereira, oder Cabral de tweede
man in de PAIGC werd bevestigd in
de functie van secretaris-generaal
door het tweede partijcongres, dat
in Juli van dit Jaar in bevrijd gebied
is gehouden. Het congres verklaar
de tevens dat de PAIGC trouw is aan
De Amerikaanse vice-president Spiro Agnew beantwoord vragen
van verslaggevers na een onderhoud met de senator Hatfield
(links). Hatfield zei van Agnew: „Hij is volkomen overtuigd van
zijn onschuld".
SANTIAGO (UPI) De Chileen
se Junta heeft het grootste vakver
bond van Chili verboden. Dit verbond
het Centrale Arbeiedersverbond dat
door socialisten en communisten
wordt geleid, was een van de steun
pilaren van de regering-Allende.
Zijn voorzitter, Luis Figuero, is mi
nister van Arbeid in deze regering
geweest.
Het verbond is verboden "omdat 't
een organisatie met een politiek ka
rakter was geworden en onder bui
tenlandse invloed was gekomen".
De junta maakte ook bekend dat
zij een plan heeft opgesteld om de
economie van het land te verster
ken en dat investeringen uit het bui
tenland krachtens dit program met
voorrang behandeld zullen worden.
Nadere bijzonderheden werden niet
gegeven. Wel werd door een woord
voerder van de Junta gezegd dat de
Chilenen zelf de grootste offers zul
len moeten brengen.
Verder is bekend geworden dat de
militaire junta van Chili het van be
lang acht te onderhandelen over
schadevergoeding aan genationali
seerde buitenlandse bedrijven in
het land. maar het zal het besluit
tot overneming niet ongedaan ma
ken. Dit is vernomen in kringen die
nauw in contact staat met de Chi
leense delegatie op de Jaarvergade
ring van het IMF in Nairobi. Hoe
wel de regering van president Sal
vador Allende ten val is gebracht,
was het besluit tot nationalisatie van
maatschanphen vooral op het gebied
van mijnbouw en communicatie "de
wil van het volk", zo verklaarden de
zegslieden.
"Van nationale besluiten wordt niet
teruggekomen", zei een woordvoer
der.
Tijdens het bewind van president
Allende geraakten de onderhande
lingen over het uitkeren van een
schadevergoeding in een impasse,
doordat de formule waarop de com
pensatie was gebaseerd in feite be
tekend dat de maatschappijen niets
kregen.
tus in 1879, ten tijde van de groot
scheepse Europese kolonisatie van
Afrika. In tegenstelling tot Angola
en Mozambique, de twee andere en
veel grotere Portugese kolonies in
Afrika, is Guinee voor zover bekend
arm aan grondstoffen.
Het uitroepen van de republiek in
Guinee werd al lang verwacht en
werd al herhaaldelijk aangekondigd
door de in Januari vermoorde leider
van de bevrijdingsbeweging voor
Guinee, Amilcar Cabral. Portugal
Vice-president verder in moeilijkheden
verantwoordelijk gesteld voor deze
moord in Conakry, de hoofdstad van
het buurland Guinee. Maar Lissabon
wees alle verantwoordelijkheid van
de hand. Toen werd verondersteld dat
de proclamatie van de republiek
misschien uitgesteld zou worden om
dat het wegvallen van de sterke per
soonlijkheid van Cabral, de onbetwis
te leider van de PAIGC. moeilijkhe
den zou kunnen uitroepen. Ziin op
volgers hebben echter kennelijk toch
in overeenstemming met Cabrals
wensen de onafhankelijkheid nog in
1973 willen uitroepen.
De PAIGC voert sinds 1961 een
guerrilla tegen het Portugese koloni.
ale bestuur. Aanvankelijk opereerde
de PAIGC vanuit de buurlanden Se
negal en Guinee, nadat deze landen
onafhankelijk van Frankrijk waren
geworden. Later konden ook bases
worden ingericht in bevrijde gebie
den.
Ter bestrijding van de guerrilla
heeft Portugal een troepenmacht
van 30.000 man in Guinee. Volgens
Lissabon staat daar slechts een
guerrillastrijdmacht van 5.000 man
Afrikaanse eenheid en van de Vere
nigde Naties. De OAE steunt de
PAIGC onder meer door de levering het verzoek
van wapens.
PSP Tweede-Kamerlid Van zoek in te stellen naar de tegen hem Uit
WASHINGTON Het Amerikaan- persoonlijk f 40.000 in contanten had
Huis van Afgevaardigden heeft gegeven in ruil voor bevoorrechte be
an vice-president Spi- Jegening door de regering bij de toe-
Agnew afgewezen om een onder- wijzing van bouwcontracten.
met als argument dat hij in op
spraak is gebracht en dat het ambt
van vice-president ondermijnd
dreigt te worden. Datzelfde argu
reconstructie
de nog ment is uiteraard in nog hogere
der Spek heeft minister Van der geuite beschuldigingen. Carl Albert, steeds mysterieuze feiten rondom te van toepassing op Nixon zelf, nu passagiersirein
ge-
de leider van de Democraten, zei in Agnews onverwachte beslissing om de Watergatesohandalen het presi-
tweeregelige verklaring dat het het Congres in te schakelen, is dentschap zelf hebben aangetast.
te erkennen. Naar zijn mening verzoek niet in behandeling geno- voorts gebleken dat de vice-presi
BRAND OP
LONDENS
VLIEGVELD
LONDEN CAP) In de aanxomst-
en vertrekhal voor internationale
vluchten op het Londense vliegveld
Heathrow is gistermorgen brand uit
gebroken.
Honderden passagiers, die op tijd
waren geëvacueerd, keken vanaf de
straat toe hoe de brandweer de vlam
men, die uit het 2 verdiepingen hoge
gebouw sloegen, bestreed.
Volgens de persvoorlichtingsdienst
van de luchthaven zijn bij de brand
geen slachtoffers gevallen. Een
woordvoerder van de luchthaven
heeft verklaard dat de brand waar
schijnlijk is uitgebroken in een met
olie gestookte centrale verwarmings.
installatie op het dak van het ge
bouw.
Treinongeluk
DURBAN (Reuter) Negen men
sen zijn om het leven gekomen en
vijf licht gewond geraakt toen een
goederentrein
bij het station van Mondini in Zoe-
loeland op elkaar reden. De doden
zijn negers.
moet onmiddellijk tot de erkenning
van deze onafhankelijke staat wor
den c
kon worden omdat de Agnew-
zaak al in behandeling is bij een
rechtbank.
dent inderdaad bereid is geweest af
te treden, wanneer het ministerie
van Justitie zou afzien van een
Portugal heeft steeds geweigerd
Inmiddels hebben de regeringen van
de Volksrepubliek Congo, Algerije en
Opper-Volta besloten de republiek
Guinee-Bissau te erkennen.
De beschuldigingen tegen Agnew strafvervolging,
werden bovendien vermeerderd met Volgens deze analyse weigerde
de verklaring van een aannemer in minister van Justitie Elliott Ri-
Maryland dat hij Agnew, nadat de- chardson daarop in te gaan omdat.
ADVERTENTIE
ENAAT HERZIET MENING
Troepen VS blijven
toch in Europa
't Gerucht gaat dat een paar
Fleurop-bloemisten leren
parachute-springen.
Voorbloemengroeten in af
gelegen streken.
Niemand woont te ver weg ...om bfoemen te
krijgen. Raadpleeg uw Fleurop-bloemist.
i-president was geworden, zoals hij Agnews advocaten gezegd
zou hebben, hij zich niet in een posi
tie bevond om Agnews ontslag te
accepteren. Bovendien zou Richard
son erop hebben gewezen dat de Ju
risprudentie, noch de wet, in een
dergelijk geval voorzagen in een
ontslag van rechtsvervolging.
Mysterieuzer nog dan deze Juridi
sche koehandel achter de schermen,
is de rol die president Nixon in dit heeft besloten
nieuwe schandaal speelt. Opvallend handelsconcessies
Tegenslag voor politiek Nixon
WASHINGTON (UPI) De eco
nomische commissie van het Ameri
kaanse Huis van Afgevaardigden
we belangrijke
de Sowjet-
nielijk gericht tegen de SowJet-Unie.
Een identiek amendement van sena
tor Jackson is reeds ingediend bij de
Amerikaanse senaat.
De regering heeft sterke druk uit-
Weet u dat bloemen kunnen doodbloeden en dat er een
bloemen-E.H.B.O. is?
U leest erover in het Fleurop-bloemenboek. Spaar de gratis
Fleurop chrysal- en pokonzakjes van uw Fleurop-bloemist
5
is dait hij zich in alle officiële Witte Uniet te blokkeren tot Moskou de Ptcefend op de leden van de commis-
Huls-verklaringen op de vlakste vrije emigratie toestaat van Joden sie tegen het amendement te stern
en andere minderheden. De uitspraak
oimt een gevoelige nederlaag voor
president Nixon en in het algemeen
voor de toenaderingspolitiek tussen
Washington en Moskou.
De commissie besloot bij acclama
tie de president het recht te ontzeg
gen de status van meestbegunstigde
handelspartner toe te kennen
vlakten houdt. Zijn argument daar
voor is dat hij geen standpunt kan
innemen omdat hij daarmee inbreuk
zou maken op de zelfstandige be
sluitvorming van het ministerie van
Justitie en van de rechtbanken die
de Agnew-zaak te behandelen krij
gen. Maar deze super-neutrale hou
ding van „geen commentaar" heeft
in de praktijk echter het effect ge- de meeste communistische landen
\SHINGTON (AP) Na eer-
t»p de dag te hebben voorgestemd,
de senaat een amendement
orpen op grond waarvan de re-
ig gedwongen zou zijn geweest
de Amerikaanse landstrijdkrach-
in het buitenland met 40 procent
krimpen.
oensdagochtend wa shet a/men-
dat werd ingediend door se-
>r Mike Mansfield, de fractie-
1 van de democraten in de se-
voorlopig met 49 tegen 46 stern-
goedgekeurd.
m tweede stemming was echter
m het amendement te hech-
de begrotingswet voor Defen-
In die stemming spraken 51 se-
iren zich tegen het amendement
terwijl 44 senatoren voor stem-
r de tweede stemming plaats
zei Mansfield dat minister van
sie James R. Schlesinger en an-
functionarissen van het Penta-
druk tegen zijn amendement
den gelobbied. „Toch dring ik er
leder lid op aan om te stemmen
hem persoonlijk goed dunkt",
laarde Mansfield,
warding van het amendement,
rtegen de regering Nixon fel ge
was, zou er toe geleid hebben
188,400 van de naar schatting
in het buitenland ge
ide Amerikaanse troepen voor 1
1976 zouden moeten worden te-
etrokken, terwijl er in de periode
1 Juli 1976 tot 1 Juli 1977 nog
47.100 man hadden moeten vol-
had, dat nu de overtuiging is ont
staan dat Nixon van Agnew af wil.
Nixon kan Agnews's aftreden niet
eisen, omdat dit voordat hij officieel actie,
veroordeeld is, alleen zou kunnen tt. nieuwe handelswet,
men. Zo heeft bijvoorbeeld de direc
teur van de Pepsi-Cola-maat
schappij. een vriend van Nixon, zes-
'ig directeuren van de grootste Ame
rikaanse ondernemingen telegrafisch
gevraagd de commissieleden zodanig
ve beïnvloeden dat ze een ander
amendement zouden aannemen dat
voor Nixon en voor Moskou wel aan
vaardbaar was. Anderzijds vroeg de
i amendement op de gro-
tot hij waar kan maken dat het land Russische dissidente geleerde AndreJ
Sacharow afgelopen zaterdag nog in
een open brief aan het congres het
amendement Jackson te steunen.
Veelbetekenend was dait de economi
sche commissie van het Huis van Af
gevaardigden het amendement nog
heeft versterkt door het huis het
recht van veto toe te kennen over de
aanbevelingen die president Nixon
Ui zake doet. De president zou verder
een jaarlijks rapport aan het Con-
g-es beschikbaar moeten stellen om
te constateren of een land vrije
emigratie is blijven toekennen nadat
hr' de meest begunstigingsclausulc
was verleend.
lOKIO Een huis laten bouwen in
Japan is een nachtmerrie. Vlak
v.oordat het huis opgeleverd moet
worden, is nog niets klaar, maar
dan, in een furieuze uitbarsting van
activiteit, steken de bouwvakkers
opeens de handen uit de mouwen en
hel werk komt op het nippertje ge
reed.
De Japans-Chlnese betrekkingen
zr!ten ongeveer in een soortgelijke si
tuatie. Met de eerste verjaardag
van de Japanse erkenning der
Volksrepubliek China voor de deur,
is men in diplomatieke kringen op
eens druk doende.
De somberheid die was ontstaan
doordat beide landen bijna twaalf
maanden lang niet in staat waren
gebleken tot concrete resultaten te
komen maakt nu plaats voor opti
mistische voorspellingen, dat een
handelsovereenkomst van drie Jaar
spoedig ondertekend zal worden, ge-
-.olgd door het voornemen een over
eenkomst te ondertekenen voor een
luchtvaartprogramma.
Wanneer dit eenmaal een feit is,
zullen hopelijk andere overeenkom
sten en uiteindelijk een vredesver-
ai ag, volgen. Intussen komt, zelfs
zender een handelsovereenkomst, de
handel tussen beide landen flink op
gang. Vergeleken met vorig Jaar ls
deze met maar liefst 66,2 procent ge
stegen.
Fremier Kukuei Tanaka's succes
bij het aanknopen van betrekkingen
met Peking veroorzaakten een aan
tal verwachtingen, dat soortgelijke
stappen op diplomatiek terrein zou
den worden genomen. De Japanners
ondervonden echter, dat het tijd en
geduld vergt om tot betere betrekkin
gen te komen.
Vacuum
Hierbij komt nog dat Peking en
1 okio spoedig begrepen, dat zij niet
konden werken in een bilateraal va
cuüm. Tanaka was na de erkenning
van de Volksrepubliek China genood
zaakt de betrekkingen te verbreken
met Tsjiang Kai-tsjek in Taiwan.
Dit had echter geen effect op de
handel met Taiwan. In feite nam de
handel tamelijk spectaculair toe.
7 oen er echter gesproken werd over
zaken de luchtvaart betreffende, stak
Taiwan plotseling een spaak tussen
het wiel.
Peking bleek uit prestige-overwe-
gingen niet akkoord te gaan met
een overeenkomst als de luchtvaart
maatschappij vati Nationalistisch
China gebruik mocht maken van
dezelfde Japanse luchthavens als
China.
De Japanse voorstellen om de
vliegtuigen der nationalisten te laten
landen op Nagoya, halfweg tussen
Tokio en Osaka, hadden tot gevolg
dat Taiwan dreigde de luchtvaart
overeenkomsten met Japan te zul
len verbreken. De Taipei-Osaka-To-
kio lijn ls een zeer lucratieve voor
de Japanse LuchtvaartmaaschappiJ.
De lijn opheffen zou neerkomen op
het betalen van een zeer hoge prijs
voor de diplomatieke overeenkomst,
met Peking.
Het zag er door dit geschil naar
uit dat een handelsovereenkomst op
de lange baan was geschoven, maar
tamelijk onverwachts werd men in
diplomatieke kringen weer actief en
op 30 augustus kwam men met een
ontwerp-overeenkomst voor de dag.
Het verdrag op grond waarvan de
Chinezen de status van "meest be
gunstigde natie" zullen krijgen, zal
naar verwacht wordt binnenkort In
Peking ondertekend worden.
Wanneer dit eenmaal gebeurd ls,
zullen de luchtvaartbesprekingen,
worden hervat en hoewel nog niet be
kend is waarom, zeggen functio
narissen en dagbladen toch dat er
goede kansen op succes bestaan.
Los van deze zaken staat het feit,
dat de wederzijdse erkenning geleid
heeft tot een wederzijdse ontspan
ning op andere gebieden, met name
de propaganda. De Chinezen betite
len de Japanners niet langer meer
als fanatieke militairisten, die erop
uit zijn hun leger te vergroten.
Waakzaam
In feite spoort Tsjoe En-lai de Ja
panners ertoe aan waakzaam te blij
ven, en wijst hij er Japan op de vei
ligheidsovereenkomst met de Ver
enigde Staten te consolideren en zijn
strijdkrachten te moderniseren.
De reden hiervan is de SowJ et-Unie
Deze natie heeft zo zeggen de Chi
nezen een miljoen soldaten samen
getrokken langs de Chinese grens en
dit maakt Peking zenuwachtig.
Tsjoe heeft duidelijk gemaakt het
met onprettig te vinden dat de Ver
enigde Staten in de Stille Oceaan
asnwezig blijven, er daarbij schijn
baar vanuit gaand dat de Russen
hierdoor zullen afzien van een aan-
vaj op zijn land.
De bezorgdheid van China over de
bedoelingen van de Sowjet-Unie be
heersen voor een groot deel het Chi
nese denken over het buitenlands be
leid China heeft laten weten niet erg
ingenomen te zijn met de Japanss
plannen een pijplijn aan te leggen
van de Sowjet-olievelden In Tyume
nsar Wladiwostok.
China zegt echter ook geen bezwa
ren te hebben tegen Amerikaans-
Japanse medewerking aan de ont
wikkeling van de olieproduktie in
Tyumen. De Japanse aandrang op
de Sowjet-Unie tot teruggave van de
Noord-Japanse eilanden die in de
Tweede Wereldoorlog werden be
zet.
Ook geldt dat als de Sowjet-Unie
wat betreft de vroegere Japanse
eilanden toegeeft, dit haar moreel
zou kunnen dwingen tot concessies
in de grensgeschillen met China.
De ironie van de historie wil dat de
huidige betrekkingen tussen China
en Japan nog vallen binnen 't tijds-
kaöer van het Chinees-Russische
vriendschapsverdrag dat in 1949
werd getekend en dat een looptijd
van 30 Jaren heeft. In dit ver
drag wordt Japan nog als de aarts
vijand van China en de Sowjet-Unie
aangemerkt en wordt als een der
Hoofddoelstellingen genoemd dat de
herbewapening van Japan dient te
worden voorkomen.
Maar de politieke situatie in Azlé
is sinds 1949 drastisch gewijzigd. De
Russen zijn momenteel aartsvijand
nummer een van de Volksrepubliek:
óe Amerikanen, eens de grote boos
wichten voor zowel China als de
Sowjet-Unie, hebben een ambassade
In Peking; en Japan, een van de wei-
«nge democratieën naar Amerikaan
se stijl die in Azië zijn overgebleven,
doet wat zij kunnen om China te
voorzien van alles wat het nodig
heeft.
SANTIAGO Drie Chilenen zijn
door een vuurpeloton terechtgesteld
nadat zij door een militaire rechtbank
ter dood waren veroordeeld, zo is of
ficieel in Santiago bekendgemaakt.
Het waren drie mannen, die op 11
september, de dag van de militaire
staatsgreep, op een ambulance van
de politie hadden geschoten en daar.
bij een politieman hadden gedood.
De junta heeft bepaald dat allen
die sinds de staatsgreep gevangen zijn
genomen door militaire rechtbanken
zullen worden berecht.
De bekendmaking werd gedaan ter
wijl een aantal ambassadeurs bezig
is vrijgeleide te bewerkstelligen voor
ongeveer 1.000 personen die in hun
ambassades bescherming hebben ge
zocht.
Weer politieke
moord in
Argentinië
BUENOS AIRES Nog geen vier
entwintig uur na de moord op de
Péronistische vakbondsleider Jose
Ruccl is gisteren In de Argentijnse
hoofdstad Buenos Aires een leider
van de Péronistische Jeugdbeweging
Enrique Grindberg vermoord.
Volgens de politie werd Grindberg
vermoord toen hij de deur van zijn
woning opende en vier mannen, die
bil hem hadden aangebeld, tien ko
gels op hem afvuurden.
