I
Economie en kunst
lerdraeen elkaar niet
DERDAG 27 SEPTEMBER 1973
Has
EL'
Bek!
PAGINA 29
nstreeks deze tijd begint in ons land het veilingseizoen
voor de kunst- en antiekhandel. Prijs- en omzetrecords
len dan zeker weer aan stukken vliegen. Want de kunst- en
lekhandel maakt een ongekende bloeiperiode door.
Hingen hebben zich een steeds
igrijker plaats verworven in
handel. Niet alleen door de
rekkingskracht op de liefhebber
verzamelaar. Maar vooral ook
belegger, die er tuk op is zijn
il op een wat meer waarde-
manier te investeren,
handel in kunst is dan ook cp
een geduchte concurrent of
een onderdeel te worden van
effectenhandel. Vooral in het
snland is die ontwikkeling sterk
ïbaar. Daar bestaan onderne
men, die hun vermogen uitslui-
in kunst hebben gelegd. Baaik-
•Uingen trekken ook steeds
experts en adviseurs aan, die
nstmarkt intensief volgen met
enig doel raad te geven bij ka-
albelegging in kunstvoorwerpen.
Nederland zal die trend spoedig
navolging krijgen,
lngzalen, waar de kijkers, maar
ook de kopers, uitpuilen,
it zo langfzamerhand een nor
beeld. Handelaren moeten
malen stukken laten gaan,
er vaak tegen de particulie-
niet valt op te bieden,
ook op de antiekbeurzen wor-
goede zaken gedaan. In Delft
men onlanigs de gezichten
de handelaren op de oude
st en antiekbeurs van tevreden-
Stukken van tienduizenden
ns en meer gingen vlot en met
regelmaat van de hand.
verkopen hier inderdaad heel
gemakkelijk", merkt de Amster-
ïse antiekhandelaar Bernard
iel tijdens de beurs in het Prin-
hof op. „Wat dat betreft hoef ik
geen zorgen te maken. Maar de
oop, dat is het grote probleem
inwoordig. Goede stukken wor-
steeds schaarser. En waar
iarste heerst, is duurte. De prij-
vliegen dan ook omhoog",
ordat de inkoop steeds lastiger
dt, dreigt de kwaliteit bij de
isthandel wel wat achteruit te
merkt Stodel voorzichtig op.
ivendien vormen de veilingen
s grotere concurrenten voor
Het veilingwezen is de laatste
erg naar voren geschoven.
recordprijzen hebben
nomineerde Londense veilingbedrijf
Cristie's zoekt nu een pand in ons
.and. Zo groot kan de schaarste
i-an verhandelbaar antiek dus niet
zyn in Nederuand.
In de korte periode dat Sotheby's
in Nederland werkt, is men trou
wens al bijzonder tevreden over het
aanbod. „Er is hier nog echt wel
voldoende te koop. Ook al doordat
er steeds meer beleggers komen, die
geregeld van bezit
grootste aanbod is dat
„ledereen krijgt de kunsthandelaar,
aie hij verdient", filosofeert een
Amsterdamse antiquair aan het Ro-
kin. „Iemand, die te graag en te
snel koopt, wordt al snel in de boot
genomen". En over beleggen in
kunst wil de man al nauwelijks
praten. „Economie en kunst verdra
gen elkaar niet. Ik zie niet dat de
gewone golfbeweging in de economie
Het invloed zal uitoefenen op de prijs-
schilde- ontwikkeling in de kunsthandel.
r'jen, uit vrijwel alle perioden. Smaak en mode spelen nog een ite
Maar we krijgen ook veel Chinees 8-°te rol".
pciselein en zilver bijvoorbeeld",
verteld een woordvoerdster van So
theby's in Amsterdam.
Sotheby's en Cristie's, de grootste
firma's ter wereld, houden vrijwel
dagelijks veilingen in Londen. In
het afgelopen veilingseizoen behaal
den beide bedrijven topomzetten.
Sotheby's meldde een totale omzet
op de veilingen te Londen en New
vork van zo'n half miljard gulden.
Dat is ongeveer de helft meer dan
in de periode daarvoor. De omzet
stijging bij Cristie's bedroeg zelfs 70
piocent. In totaal werd er op de
eilingen bij Christie's voor meer
dan 235 miljoen gulden afgehamerd.
Daarmee vergeleken vallen de
De meest spectaculaire prijsstijgin
gen deden zich dit Jaar voor bij de
schilderijen uit de romantische
school. Het klapstuk was een
Schelfhout, die begin dit Jaar
560.000 gulden deed bij Mak van
Waay. Dat is het hoogste bedrag
dat ooit voor een 19-de eeuws schil
derij is betaald.
Veilingmeester Glerum van Mak
van Waay noemt nog wat andere
voorbeelden. Een landschap van
Leickert (1816-1907) bracht in 1950
iond 800 gulden op. Een dergelijk
schilderij werd in 1963 geveild voor
2.000 gulden en tien Jaar later be-
dioeg de veilingprijs niet minder
zetten bij de belangrijke Nederland- dan 150.000 gulden. Een smakelijke
veilinghuizen geheel in het niet. ^restering dus.
In Londen wordt vaak op één vei
ling een omzet behaald, die in Ne
derland slechts bereikt wordt in één
Jaar.
Een minder fraai voorbeeld. Een
bepaald doek van de Haagse schil
der Jozef Israels deed in 1971 op
een veiling 4.400 gulden. In 1921
vas de prijs gedaald tot 1.900 gul
den. En dit Jaar werd het stuk af
gehamerd op 15.000 gulden. Dat wil
de heer Glerum toch nauwelijks een
briljante belegging
reld oorlog een internationaal cen
trum was voor de oude kunst,
speelt op het ogenblik nog een be
scheiden rol. Internationale bekend
heid hebben vooral de veilingen van
de firma's Mak van Waay, Paul
Bi sndt en Fred Muller, alle in Am
sterdam, Van Marie en Bignell in m
Den Haag en de firma Mak in schilder Willem Maris. In
Nog een voorbeeld. Een schilderij
met koeien in een weide
Dordrecht.
De devaluatie van het geld en de
onstabiele economische toestand
worden nogal eens aangewezen als
uuenen voor het feit, dat er zoveel
kapitaal wordt geïnvesteerd in
kunst en antiek.
De heer J.C. Bignell van het 55-
y„f>T oude veilinghuis Van Marle en
;al wat publiciteit gekregen. De Bignell aan het Haagse Voorhout,
die nog wat te verkopen „Ik krijg hier regelmatig mensen,
>ben, worden daardoor aange
kken".
danks de vermeende schaarste
verkoopbaar antiek in ons land,
buitenlandse veilinghuizen Juist
nen in de blijkbaar toch nog in
ie mate in Nederland circule-
ide kunst en om dat op hun
idense veilingen te brengen.
opende het befaamde Engelse
iinghuis Sotheby's een half Jaar
eden een vestiging in de Amster-
nse binnenstad. En ook het gere-
isterdam, dat tot de tweede we-
advies komen vragen over de
".912 bracht dit doek 8.000 gulden
op, in 1950 slechts 1.200. Maar in
1973 werd het schilderij geveild voor
*0.000 gulden.
l>e publiciteit rond de alarmerend
hoge prijzen heeft bijgedragen tot
een goudkoorts in de romantische
kunst. De plotselinge liefde voor de
lomantische meesters is overigens
niet alleen een zaak van geldbeleg-
gen. Ook speelt een rol het zeer
mogelijkheid om geld te beleggen in toegankelijke en begrijpelijke
kunst. Ze willen van hun aandelen -
af. Ik raad dan meestal schilderijen
aan. Over de prijzen valt echter
moeilijk nog een zinnige voorspel
ling te doen. Wat is duur? Dat is
tegenwoordig moeilijk te bepalen"
rakter van deze schilderijen.
A. gezien van de prijsontwikkeling
of de op z'n minst waardevastheid
van oude kunst en antiek, speelt
nog een belangrijk motief
,De prijzen zullen voorlopig wel belegger. Het zogenaamde wit ma-
'blijven stijgen", weet veilingmeester ken van zwart geld. Kunst wordt
Glerum van de firma Mak van met geregistreerd. De koper kan
Waay. Mar het kopen van kunst, aaardoor volledig anoniem blijven,
zuiver uit beleggingsoogpunt, noemt Een leuke manier om wat spaargeld
hij een hachelijke zaak. „De smaak belastingvrij op te bergen.
Agenda
Leidse bioscopen
18 Jr. dinsdag en woe.: „A
ision," 14 jr. Kindermatinee: „Lau-
:n Hardy op hun best," a.l. woe. en
2.30 uur; zo. 2.00 en 4.15 uur.
Nachtfilm:
18 Jr. do., vrij
Rijksmuseum van Oudheden (Ra
penburg 28) Werkd. 10
zond 15 ui
Volkenkunde Expositie
Japanse prentkunst uit eigen bezit. Elke dag
ACADEM18CB ZIEKENHUIS
Voor alle patiënten (behalve kinde
ren) zijn de bezoekuren als volgt:
g. 2.30, 7.00, 9.15 i
ig. 2.30, 7.00, 9.15 1
Voor de prematurenafdellng gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
vendlen 79 uur nam
Ned Legermuseum; Geopend, op
maandag tot en met vrlldag 9 uur
Maandag t/m vrijdag:
RUksmuseum
der natuurwetenschappen: dag. 10—
de geschiedenis Zaterdag en zondag:
101 th Street," 18 1
Zondag Bezoek aan ernstige patiënten:
Wanneer voor ernstige patiënten door-
„Wellustige verleidsters", 18 Jr.
itober ook 4.45 uur.
Studio: „Angela," 19 Jr.
i 3 ok-
uur. Nacfrt-
18 Jr. vrij.
Trianon: „Frank en Eva," 18 Jr. dag.
10, 7.00, 9.15 uur; zo. en 3 oktober
15, 4.30, 7.00, 9.15 uur.
I tentoonstellingen
Ambachtshuis Voorschoten Exposi
tie Voorschotense Kunstkring, t.e.m.
Voorschoten)expositie schilderijen
tekeningen van Vasant Chichwadkar
Bahlu Mondhe ('s zaterdags en
3)Wandkleden van Maud Muller
Massls en grafiek van Rien van der
Nat (t/m 10 oktober).
Bezoekuren Ziekenhuizen
Dlaconessenhula: le kl. dagelijks van
""1.16-14.00 uur. va
as dagelijks van
i 18.45-19.30 uur.
3e klas dagelllks van 13.16-14.00 uur
en van 18.45-19.30 uur Kinderafdeling
ciala kaarten verstrekkei
Alphen aan den Rijn
11.00, 14.00—14.45
14 tot 14.45
kraamaf deling:
Pleterskerkg:
Lelden Gerda m
1145 tot 19.45
dag. v. 11.16 tot 12 t
echtg.) v. 15 I
tot 19.45 uur.
16 tot 18.30 uurr 3e klasse:
tot 14.45 uur en v 18.45 tot 19.45
Kraamafdellng: dag. v. 16 tot 16
en van 18.45 tot 19.4f
deling dag v 16 tot 18,
Endegeest: dinsdag
'L klnderaf- Falkland L. Gary.
Oude Ker'-
vrljdag 13— gelconcert
MetavanB.
Grote Kerk, 12.45-lë.l5
Annakllnlek: dag 13.30-14.30 en 18-19 u oespellng door Wim van B'
(9uc/ tylte
teums
Vandaag honderd jaar gele
den stond in de krant:
Te Sappemeer, alwaar eene
Rijks hoogere burgerschool
met 3-jarigen cursus is geves
tigd, *s een fonds opgericht ten
einde behoeftige jongelingen,
die den noodigen aanleg bezit
ten, de hoogere burgerschool te
doen bezoeken, en hun zoo mo
gelijk ook de leerboeken te
verschaffen.
Het internationaal Congres
voor Landbouw, boschcultuur
enz. heeft besloten, zich tot de
Oostenrijksche Regeering te
wenden, met verzoek om met
alle Europeesche Staten over
eenkomsten te sluiten ter be
scherming der voor den land
bouw nuttige vogels. Eene in
ternationale Commissie van
deskundigen zal eene lijst van
vogelsoorten opmaken, op wel
ke geen jacht mag worden ge
maakt.
50 jaar geleden:
Spaansche dicta
tor Primo de Rivera heeft een
begin gemaakt met de afschaf
fing van de voorrechten die de
militairen tot nog toe genoten.
Voorts hebben de bladen hun
kolommen opengesteld voor al
len, die misbruiken ter kennis
willen brengen van het direc
toire. De stroom van aanklach
ten is zoo groot, dat de ver
schillende departementen
speciale afdeelingen hebben
ingericht om ze te behandelen.
In verband met geruchten,
dat morgen in Bulgarije de re
volutie zou uitbreken, heeft de
regeering in Sofia 500 com
munisten laten arresteeren.
Hedenochtend was de toestand
in de omgeving van Ferdinan-
dovo, tusschen Sofia en de
haven van Palanka, zeer ern
stig.
speelt daarbij een te belangrijke
rel. Het is een moeilijke materie.
Het is bovendien erg belangrijk bij
een vertrouwd adres te kopen.
W?nt er bestaat nog steeds veel
iraude in de kunsthandel".
echtgenoten 19.0020.00
Kinderafdeling 16.00—15.30 uur.
n voor ouders 18.0018.30 uur.
Den Haag
DONDERDAG
Kon. Schouwburg, 20.15 uur. „Van
aand tot hand" van Georges Feydeau.
HOT 20.20 uur: Nieuwe Komedie met
de generale repetitie van „Heilige Fa
milie" van Giles Cooper en Leo BeiJ-
PANDA EN DE MEESTER-BURGEMEESTER
10122. De heer Fant trok een dapper glimlachje en stap
te zo waardig mogelijk in zijn toegetakelde auto.
„U kunt toch niet rijden op vier platen banden?" riep Panda
uit.
„Ach", zei de ondernemer berustend. Jk heb nog genoeg ban
den in mijn bandenfabriek".
Met die woorden ging hij achter het stuur zitten, maar toen
klonk er een krakend geluid en er verscheen een verbaasde
blik op zijn gelaat. Meteen daarop slaakte hij een kreet en met
een geweldige sprong verliet hij het voertuig weer, in zijn haast
de deur meenemend.
„Help!!!" riep hij met overslaande stem. „Iemand heeft een
wespennest op mijn stoel gelegd!"
vier
Levergehakt
Fruit 'n fijngesnipperde ui
even in wat boter. Snijd
250 gr. varkensvlees in
smalle repen en draai de
ze door de vleesmolen of
vraag uw slager dit
u te doen. Vermeng
gemalen lever met
fijngemalen
kleine aardappelen, een
ei, de gefruite ui, 'n
snufje nootmuskaat,
zout en peper naar
smaak.
Als de massa te slap
valt, mengt u er een le
pel bloem door. Kneed er
vier ronde, platte koeken
van, bestuif ze licht met
bloem en braad
halfom spekvet en boter
boven een flink
goudbruin. Laat ze
totaal niet langer dan
een goed kwartier bak
ken. u kunt dit recept
varieren door 150 gr. Ie
ver te nemen, daarbij 200
gr. gehakt en dan slechts
twee aardappelen. Ver
der alles als boven
schreven.
WINA BORN
FRED BASSET
KLEINE VAART
Albert-V 25
Dutch Engineer 25
Rotterdam nr Lon-
Poole nr Rot-
Rotterdam nr Bil-
25 te Newport,
n 25 400
Rot-
GROTE VAART
Achilles 25 p Azoren
24 te Curacao,
3 te Antwerpen,
;rk 26 te Cotonc
Cartago 26 te Golflto,
Chevron Air-"
pore nr S
Cinulla 26 t
Coppename 25 vn Barrios i
Diogenes 25 te Mataranl,
Kennemerland 26 te Port Alegre,
Kermia 26 vn Stenungsund nr
thenburg.
Khaslella 25
haven,
Kreon 26 te Rotterdam,
Kryptos 26 te Grangemouth,
t -> ■- og vn Kuwait nr Khor-
Memnon 26 te Rotterdam.
Mercurlus 27 te Paramaribo.
Metula 26 te Gothenburg verw.
Neder Lek 25 vn Vlisslngen nr Ar
werpen.
Neder Rhone 25 vn Port Kelang
Singapore,
Pericles 25 te Santo Domingo,
Tee sport
Shell- Rijnburg 25 vn Delfzijl nr Wilhelms
haven,
Setoenoyd 25 dw Mauritius nr Kaap- 2Ï VnBaltlmor» nr Cristobal,
25 te Kingston,
Straat Clement 27 te Napier
Stn"LSa°" 25 76 10 «""onion
^>tlombo°il0re VD C°cbln nr Co-
Straat Madura 25 vn Hongkong nr
Singapore,
Straat Magelhaen 25 te Singapore
Straat Mozambique 25 100 w Walvis-
baal nr Kaapstad.
Straat Torres 26 te Hslnkang.
Th u red recht 25 10 nno Algiers nr
Portlcl,
25 p Kaapstad nr Kharg.
Marnelloyd 25 vn Rotterdam nr Bre-
----- "«".vu-u m*, vu Rotterdam
«r Hamburg.
Trident Rotterdam 25 vn Rotterdam
-r Hamburg,
Madagascar
u.cuuMii «u cc uioraAar
Zonnekerk 26 te Antwerpen
