Chileense junta
doodt gevangenen
SKYLAB-BEMANNING GAAT
VORKHEFTRUCK UIT
MET
DE APOLLO
„PRINS CHARLES
GAAT TROUWEN
Europees
ruimte
program -
Reizigers uit Santiago melden:
PAGINA 4
BUITENLAND
MAANDAG 24 SEPTEMBER Rfa
MIAMI Een Amerikaans echtpaar dat gedurende een week in Chili gevangen is ge
houden, heeft verklaard gezien te hebben hoe tussen de 400 en 500 gevangenen zijn ge
dood sinds het leger in dat land de macht in anden nam.
Patricia en Adam Garrett Schesch, die gisteren in de Verenigde Staten terugkeerden,
zeiden dat de junta in Chili „een pogrom te gen buitenlanders" heeft ontketend.
mevrouw Schesch.de meeste gevangenen arbeiders uit
beiden afgestudeerden
versiteit van Winconsin, werden vrij
dag vrijgelaten en uit het land gezet.
de La Legyawijk bleken te zijn.
Croner zei, dat een van de kamp
leiders een zekere Robert Thieme,
Zij arriveerden in Miami aan boord leider van de fascistische „Patrla y
de eerste vliegtuigen. Libertad" beweging, was.
die uit de Chileense hoofdstad moch
ten vertrekken.
"Wij hebben persoonlijk gezien hoe
de 400 bot 500 gevangenen in groe
pen van 30 bot 40 werden doodge
schoten in het nationale voetbalsta
dion, waar wij werden vastgehouden
zo verklaarde de 31-Jarige Schesch.
Zijn 30-Jarige vrouw vertelde dat zij
had gezien en gehoord hoe andere
gevangenen, onder wie veel buiten
landers. werden geslagen. Schesch
werd zelf geslagen in de nacht dat
hij werd gearresteerd. "Zij vertel
den me dat ik zou worden dooge-
Bohoten", zo zei hij.
Croner werd op de dag van de
staatsgreep door de politie gearres
teerd in zijn flat te Santiago. De po
litiemannen drongen zijn huis bin
nen met de revolvers in de vuist.
negen ministers uit de regering van
wijlen president Salvador Allende
bevinden. Gevraagd naar de omstan
digheden op het eiland Dawson in de
stormachtige straat van Magallanes,
antwoordde Leigh: „Het is niet voor
toeristen, maar ze worden op de ma
nebasis verzorgd en krijgen medische
en sociale begeleiding".
De nieuwe militaire Junta heeft
nood-plan afgekondigd om orde
Janbell werd even later op straat te scheppen in de Chileense econo-
buitenlandse investeringen
ander aan te trekken voor nieuwe indu
strieën.
Generaal Lelgh verklaarde dat de
maatregelen noodzakelijk zijn om
„de chaos ongedaan te maken".
In het plan wordt voorzien *n
maatregelen om de enorme inflatie
in Chili te beteugelen, een einde te
maken aan de tekorten aan con
sumptiegoederen en de ondernemin
gen die „illegaal zijn genaast," terug
ADVERTENTIE
een miljoen gulden aan prijzen
opgepakt.
Generaal Gustavo Leigh,
lid van de Junta, verklaarde dat
het nationale voetbalstadion in San
tiago ongeveer 1.000 personen voor
een verhoor worden vastgehouden, en
dat 30 personen, die hy slechte als
„De Vips" identificeerde, gevangen
gehouden worden in een kleine mari
nebasis op het eiland Dawson, in
het uiterste zuiden van Chili.
Uit andere bron werd vernomen
september die een einde maakte aan dat zich onder deze „Vips" tenminste te geven aan hun vroegere eigenaars,
het bewind van president Salvador
Allende, 244 prsonen zijn gedood.
Eerder had de Junta al toegegeven
dat vijf gevangenen terecht gesteld
waren. Volgens niet officiële berich
ten lag het dodencijfer echter veel
hoger.
Ook twee Zweden die door de
Chileense Junta zijn vrijgelaten ver
tellen verhalen over martelingen en
executies in Santiago.
Hanrlk Janbell, een 24 Jaar oude
ingenieur, en Claed Croner, een 35
jaar oude econoom, werden door de
persoonlijke interventie van Harald
Edelstam, de Zweedse ambassadeur,
vrijgelaten. Zij hadden ruim een
week doorgebracht in Santiago's na
tionale voetbalstadion, waar zij te
zamen met andere aanhangers van
wijlen president Allende vastzaten.
"Overal stierven mensen. Wij zijn
er van overtuigd, dat ook wij zouden
zijn gestorven als de ambassadeur
er niet geweest was", zo zeiden zy
tegen Zweedse Journalisten na hun
vrijlating.
"Dagenlang moesten wij van de be
waking met het gezicht naar bene
den en met de handen in de nek op
een betonnen vloer liggen. Wy wer
den herhaaldeiyk getrapt en gesla
gen, terwyi anderen naar buiten wer
den gebracht en doodgeschoten".
De meeste martelingen kwamen in
de nacht.
„Dan werden de mensen opgepakt
en weggebracht. Op een nacht hoor
den wij een angstaanjagend geluid
uit de kamer naast de onze. Daar
werd veel gegild en gesteund en er
klonken een aantal schoten". Beide
Zweden vertelden dat het aantal ge
vangenen voortdurend toenam en dat
NIEUWE DIRECTEUR IMF:
Beperking inflatie
kan oorzaak zijn
economische recessie
Iedere week kunt u een half jaar SKOL-bier winnen door deel te
nemen aan de Nationale Puzzelactie in deze krant t.b.v. de
Stichting Natuurbehoud en Natuurbeschermingseducatie. De 26-
weken SKOL-bier (iedere week een kratje) werden aangeboden
door de Ver. Ned. Brouwerijen Oranjeboom BV, Nederland.
Drenkelingen
na 72 dagen
op zee gered
SAN FRANCISCO Voor de kust
van Califomië zijn twee Amerikanen
opgepikt die kans hebben gezien 72
dagen in leven te blyven op hun
omgeslagen Jacht. Zij waren erg
verzwakt maar konden nog lopen. De
vrouw van een van hen was een
maand geleden van ontbering ge
storven.
James Fisher en het echtpaar Ro
bert en Linda Tinienok waren op 2
juli met het Jacht „Triton" uit
Seattle vertrokken om via Marina
del Rey in Californië naar Cos^a
Rica in Midden-Amerika te varen.
Op 11 Juli sloeg het vaartuig om.
Toen de "Triton" niet op tijd in
Merina del Rey arriveerde, begon 'n
grootscheepse speuractie in een ge
bied van 275.000 vierkante mijl. De
ze nasporingen leverden echter niets
op. Vrijdag meldde de Britse
vrachtboot "Benalder", dat men op
900 mijl ten zuidwesten van San
Francsico een omgeslagen Jacht had
Een Chileense soldaat bewaakt gevangenen in het voetbal
stadion van Santiago. Het stadion wordt gébruikt als verza
melplaats voor duizenden mensen, die nog moeten worden
verhoord. Volgens Zweedse reizigers die er ook gevangen zijn
gehouden, worden de gevangenen er gemarteld en soms ge
dood.
Brits boulevardblad:
NAIROBI De nieuwe directeur
van het Internationaal Monetair
Fonds (IMF)de Nederlandse prof. H.
.J Witteveen, heeft vandaag gezegd
dat pogingen om de inflatie te beteu
gelen in de geïdustrialiseerd landen
een recessie zouden kunnen veroorza
ken.
De vroegere Nederlandse minister
van Financiën zei dit in zijn toe
spraak op de openingszitting van de
jaarlijkse IMF-vergadering in Nairo
bi. Witteveen is in augustus benoemd
als hoofd van het IMF.
„De industriële wereld heeft een
krachtig herstel doorgemaakt van de
ARRESTATIES
IN PORTUGAL
LISSABON De Portugese politie
heeft zeker 28 mensen gearresteerd
wegens het maken van verboden ver
kiezingspropaganda. Onder hen be
vinden zich vijf kandidaten van de
oppositie voor de algemene verkie
zingen die volgende maand in Portu
gal zullen worden gehouden. Dit is
gisteren in Lissabon meegedeeld.
Volgens de politie zijn 28 mensen
aangehouden wegens eeei "poging tot
omverwerping van de bestaande
orde" en "misdadige activiteit" zo
als het verspreiden van versie-
zingspamfletten. Op grond van de
kieswet mogen kandidaten van de
oppositie niet eerder met het maken
van propaganda beginnen dan een
maand voor de te houden verkiezin
gen. De verkiezingen zullen plaats
vinden op 28 oktober. Daarom wordt,
aldus de politie, het verspreiden van
pamfletten voor 28 september als
"ondermijnende activiteit" be
schouwd.
Volgens het "democratische kies-
comité" van de oppositie heeft de
politie 39 mensen aangehouden, cn
voor verhoor overgedragen aan de
geheime politie.
LONDEN Volgens het Britse
boulevard-blad „News of the world"
zal Prins Charles, de Engelse troon
opvolger, binnenkort zyn verloving
aankondigen met Lady Jane Welles-
ley (22), enige dochter van de her
tog en hertoging van Wellington.
Gevraagd of zy de nieuwe koningin
van Engeland zou worden, antwoord
de Lady Wellesley volgens het blad
„We zullen wel zien".
De mogeiykheid van een bekend
making na het huwelyk van prinses
Anne met kapitein Mark Philips in
november zou onlangs tijdens een
diner van Lady Jane en een paar
van haar vrienden zyn besproken.
Prins Charles zat echter niet aan.
Lady Jane is vorig Jaar tijdens een
concours-hippique voor het eerst sa
men met Prins Charles gezien. Zy is
klein, donker en attractief, zy heeft
vier broers. De oudste drie zyn allen
bevriend met Prins Charles. De Brit
se troonopvolger heeft altijd gezegd
met een Engelse te willen trouwen.
De mogeiykheid van een verbintenis
is door de hertog van Wellington in
alle toonaarden ontkend.
ADVERTENTIE
Gisteren zag ik een Fleurop-
bloemist met een complete
bergbeklimmers-uitrusting.
De verschrikkelijke sneeuw
man was jarig...
Weet u dat veel orchideeën gisteren geplukt in Malakka morgen
reeds in de winkel kunnen staan?
U leest erover in het Fleurop-bloemenboek. Spaar de gratis
Fleurop chrysal- en pokonzakjes van uw Fleurop-bloemist.
-<
3
Houston sceptisch over optimisme van astronauten
Wanneer de tweede Sky lab-bemanning dinsdagavond om
23.26 uur onze tijd in de Pacific landt, heeft heit trio er een
recordvlucht van 1437 uur en 8 minuten op zitten, ruim 59
dagen ofwel bijna twee maanden. Maar ondanks deze stoere
prestatie (ruim een verdubbeling van het oude, door Skylab-1
gevestigde record) zal hun ontvangst op het bergingsschip ver
moedelijk een aanzienlijk minder stoere vertoning worden. Het
ligt in de bedoeling, dat Bean, Garriot en Lousma in de Apollo-
capsule aan boord van het schip worden gehesen. Zij zullen
hun capsule dan niet lopend verlaten, want dat kunnen zij
waarschijnlijk niet. Alles is in gereedheid gebracht om hen met
een soort vorkheftruck met ruimtestoel en al uit Apöllo te
hijsen en zo naar de "ziekenboeg" te vervoeren voor het eerste
medische onderzoek.
Zelf hebben de astronauten 1
waargenomen en dat er geen teken klaard, zich fit genoeg te voelen
van leven te bespeuren was. De de Apollo lopend te verlaten, maar de moeilijkheden vlotter zouden
Amerikaanse kustwacht verzocht 't medici van Houston hebben ernsti- ken.
Britse schip dat op weg was naar ge twijfels over dit optimisme. In de
Japan, nog eens terug te gaan om eerste plaats hebben
het vaartuig te Identificeren. Pas ders nu eenmaal
Tunesië wijst
Sow jet-diplomaten
het land uit
i toestand
wichteloosheid verkeerd waardoor
aanpassing aan de omstandigheden
Er ls slechts één aanwijzing, dat
ruimtevaar- de huidige bemanning de vlucht In
zolang als althans één opzicht beter heeft door-
Terwijl vroegere ruimte vaar-
De Skylab-astronauten (v.l.n.r.) Bean, Garriott en Lousma, die morgen tegen middernacht weer
op aarde terug moeten zijn.
i tijdens him vluchten, zijn Bean,
op aarde ongetwijfeld meer proble- Garriott en Lousma,
Dit proces is niet omgekeerd of heeft de vlucht namelijk het tegen-
vertraagd tijdens de gewichtstoena- gestelde bewezen als hetgene Lousma
me. Aangenomen wordt derhalve, verklaarde. Op Mars bestaan nu
dat de beenspieren (die door de ge- eenmaal geen faciliteiten voor een
aanvank'»- wichteloosheid minder te doen heb- dergelijke aanpassing, wanneer een
die niet alleen vanaf de
r ook vanuit de ruimte be
ul worden.
Wandeling
zal opleveren. Hoewel de bo lijk ook te zijn afgevallen, weer in ten) Jf' hebben SePfWitefd d<! astronaut daar na een gewichtsloos- Twee leden van de Skylab-beman-
manning van Skylab-1 wel lopend gewicht gaan toenemen. Hoewal gewichtstoename, en juist die spieren held van ruim een jaar tajdens de nlng, commandant Alan Bean. -
voorgaande kortere vluchten. Er is toch middelen i
de als het ware vanzelf zouden zijn Maar het ls onwaarschijnlijk dat dit Hoe lang*
opgelost of verminderd. In de twee- toegenomen gewicht ook betekent dat
i de evenwichtsorganen bepalen de heenvlucht arriveert!
grootte van de moeilijkheden bij de
'door aanpassing aan de aardse zwaarte-
de kracht.
trio er blijk van gegeven, minder
makkelijk en snel aan nieuwe
hun beenspieren weer zijn versterkt
en bovendien heeft het ongetwijfeld
geen Invloed op de evenwichtsorga-
De verklaring van Lousma, dat de
ervaringen van het trio er op wij
zen dat de mens ook veel langere
Inmiddels blijft tot aan de terug
keer van de bemanning op aarde 't
probleem bestaan van de weiger
achtige stuurraketjes van de Apollo-
capsule. Waarschijnlijk loopt alles
Tunesië twee Russische diplomaten
kli^d^en^a^n^Russisch^teuma- standigheden te wennen. ZIJ hadden nen. Het kalkverlies in het beender- ruimtevluchten (bv van Jaren
list zloh onder arrest bevindt. Van veel langer na de start last van de stelsel zal zich vermoedelijk ook heb- v,"° dnnrst»,
Roedingelichte zijde was al meege- „ruimteziekte" of „bewegingsziekte
óeeld dat de correspondent van het dan voorgaande astronauten.
Russische persbureau Novosti op eerste vijf dagen van hun verblijf
beschuldiging van spionage is aan- de ruimte zijn zij als het ware voort- omtrek
gehouden. De twee diplomaten wier durend met die aanpassing bezig ge-
namen niet genoemd worden, zouden weest. Er is ook geen enkele reden
ook gespioneerd hebben. om aan te nemen, dat bij het omge- den vergeleken bij de startmaat.
Mars vice versa) kan doorstaan, is
in Houston met een flinke dosis
scepsis ontvangen. Dit kan namelijk
De huidige bemanning heeft de pas blijken, wanneer de mannen op
de kuiten geregeld ge- aarde terug zijn
meten. Deze ls bij alle drie thans den, hoe zij de aanpassing daadwer-
drie centimeter kleiner gewor- kelijk gewicht doorstaan. Hebben zij
Kennedy in gereedheid gehouden om
pas na een geslaagde landing van
de huidige bemanning in ijltempo in
gereedheid te worden gebracht door
het derde Skylab-trio, dat vermoe
delijk 11 november wordt gelanceerd,
gezien kan wor- Iets later dan het plan was, mede
in verband met de komeet Kohoutek
die omstreeks kerstmis voor 'n spec-
daar geruime tijd voor nodig, dan taculair hemelverschijnsel belooft te
Owen Garriott, hebben zaterdag 'n
"rulmtewandellng" gemaakt van cir
ca twee en een half uur. Voor Bean
was het de eerste maal, terwijl Gar
riott voor de derde maal het ruim
testation verliet. Jack Lousma bleef
aan boord voor de coördinatie, en
Het doel van de "wandeling" was
het verwisselen van de films voor
de zonnetelescoop en het repareren,
van een radarantenne die al enige
tijd slecht functioneerde.
De astronauten bergden 77.600 fo
to's van de zon en 28.8 km film van
de aarde, die in de afgelopen twee
maanden door de telescopen zijn ge
maakt, in de Apollo-capsule.
economische teruggang of recesda
in de periode 1970-'71",
veen. In deze landen, zo voegde h|
eraan toe, ls In de eerste helft vai
1973 de totale produktie met meer
dan 7 procent toegenomen.
Het gemiddelde percentage van de
groei van de produktie in de liyd
striële landen zal In de nabije toe.
komst zeker dalen als beperking
in de bevoorradig zullen optrede]
en de uitwerking van de strengen
economische politiek voelbaar zal
worden".
„In enkele landen zijn inderda»
reeds tekenen die op een verti
van de economische groei wijzen. I
belangrijkste kwestie is of het
lijk zal zijn een goede overgangfc
stand te brengen naar een houdbai
groei, door zonder een recessie te vei
oorzaken de pressie van een te gro.
te vraag te verwijderen," zo zei Wit
teveen.
„Een dergelijke taak is natuurlij!
zeer moeilijk, en ls In de huidige oi
we genoodzaakt zijn op te treden t
gen het probleem van de steeds snel
Ier toenemde inflatie," aldus Witte
PARIJS (AP) Een Europe
bureau voor de ruimtevaart na
het voorbeeld van de Amerikaan
NASA zal op 1 april volgend Ja
zijn werkzaamheden beginnen, i
heeft de Europese organisatie w. J
ruimte-onderzoek (ESRO) meegi I
deeld.
Hierin worden ESRO en ELDO sa
mengevoegd, en onder dit bura
sorteert dan ook het Noordwijki
centrum ESTEC.
De bekendmaking volgde op et
vergadering in PariJ van afgeval
digden van de Europese rulmteca l>
ferentie. ife
In een communiqué werd verd
meegedeeld dat nu een garantie m
gegeven voor de volledige finand er
ring van drie ruimtevaartprograa coi
ma's waaraan door Europa wor m
deelgenomen. Het betreft hier b ha
ruimtelaboratorium voor het ruin it
te-veerboot programma (Shutü
van de NASA. De 113 lanceerrak pa
en de Marost-satelliet voor maritle de
onderzoek. m
West-Duitsland zal 52.55 proca rl
van het ruimtelaboratorium ptfh
gramma finacieren. De kosti ia{
daarvan worden geraamd op 3 sei
miljoen rekeneenheden, waarb b
iedere rekeneenheid op het ogenbl e
ongeveer 1.20 dollar waard ls.
Frankrijk zal 62.5 procent
lanceerraket programma finaJ G
eieren (kosten: 445 mijoen reke m
eenheden) en Engeland zal 58.5 pn
cent voor zijn rekening
het Marost programma, i
totale kosten geraamd worden op
miljoen rekeneenheden. De ovei
kosten zullen geiyk op gedragen a
den door de andere Europese deel
nemers.
Z'l
Gaullisten
verliezen
in Frankrijk
:n
PARIJS (AP) De Socialistisc! idc
Party heeft grote winsten geboekt P t
de eerste ronde van de verkiezing! e
voor de regionale raden in Frankrlf st
De gaullistische meerderheid i
liest duidelyk terrein. De Gaullist
hadden de verkiezingen in de can ii
pagne niet-politiek van aard 9
noemd Een socialistische woordvc
der zei gisteravond echter, dat dl
een poging was om datgene wato
een nederlaag ïykt te verkleinen.
Toen de uitslagen uit 996 vani
1.926 kantons binnen waren haddf
de socialisten 23,4 pet van de stel
men tegen 14,7 pet in 1970.
Communistische Party liep terug w 0'
23,8 naar 19.7 pet, terwyi de G« O
listen 10,7 pet van de stemmen hi
den gekregen tegen 15,6 pet drie Ji
geleden. De partners van de Ga'
listen, de Republikeinse Onafhank
ïyken van de minister van Finand
Valery Giscard d'Estaing, kwaro ldu
van 5,1 op 5,3 pet.
Een groot aantal kiezers heeft zd W
dag verstek laten gaan.
Russen willen
landen op Marl®
MOSKOU (AP) De Sowjet-Un h<
heeft gisteren bekend gemaakt
een van de vier Russische ruiniifih
schepen die op weg zijn naar 1
zal proberen een zachte landing op'
rode planeet te maken.
Deze bekendmaking stond in t
interview in het party dagblad Pr*
da, waarin tevens voor de eerste k«
werd meegedeeld dat de 41-Jart Joq
kernfysicus Roald Sagdejew 0n]
nieuwe directeur van het Russisd|M
instituut voor ruimteonderzoek la.
