IA werkte 2 jaar
lan
taatsgreep Chili
pl
annen voor
Graanvoorraden groot genoeg
Mannen in Skylab
zijn kern-gezond
Nixon moet Europareis
vermoedelijk toch
enige tijd uitstellen
LZJENITSYN
RSPREIDT
ER TEKSTEN
Olifanten
bedreigen
Colombo
Senaat accepteert
Kissinger op B.Z.
Exporterende landen: FAO-voorspelling te somber
fgDAG 22 SEPTEMBER 1973
BUITENLAND
IUD AMERIKAANSE GEHEIME DIENST:
XICO (Reuter, UPI, DPA) Van diplomatieke zijde in Mexico is gisteren meege-
1 dat een Amerikaan de Chileense ambassade in Mexico inlichtingen heeft verstrekt
een samenzwering, op touw gezet door de C.I.A. (de Amerikaanse inlichtingen-
jt) om de regering-Allende ten val te brengen.
!er heeft de voormalige Chileense ambassadeur in Mexico, Hugo Vigoreno, al bijzon
eden onthuld over dit plan, dat de codenaam „Centaur" had. Hij zei toen in een
^gesprek met het blad „Excelsior" dat men al twee jaar geleden met de uitvoering
dit plan begonnen is en dat het tenslotte is uitgemond in de staatsgreep van de vorige
sns Vigorena, die uit protest string Allende. Hij zei zelf niet te
de coup als Chileense ambas-
aftrad, beschikte de rege
lende over bewijzen voor het
van het complot, maar die
te laat te pakken gekregen
bende te kunnen optreden,
jp die de Chileense ambassade
pkregen. was afkomstig van
nerikaan Richard Alexander
i, die beweerde in dienst van
X te zijn geweest. In Mexi-
ïen vrijdag weten dat deze
verscheidenen weken voor
in Allende de ambassade in
ad gesteld van de samen -
ia verklaarde dat de Amerl-
ambassadeur in Chili de dag
staatsgreep nog in Washing -
peest is. Op de dag van de
reep aldus Vigorena, lagen er
Amerikaanse oorlogsschepen
kust van Chili, zogenaamd,
aanoeuvres met de Chileense
"Uit dit alles maken wij
de coup waarschijnlijk ge
had moeten worden, terwijl
op de topconferentie van
bonden-landen in Algiers
Jaar Allende is daar niet naar
pn.
field
Idels heeft de Democratische
Mike Mansfield om een par-
iir onderzoek verzocht naar
tan de V.S. in de crisis die
omverwerping van de re-
geloven in de medeplichtigheid
de C.IA. of andere Amerikaanse re
geringsinstanties aan de staatsgreep,
n.f-ar achtte het wel noodzakelijk
dat de in dit verband geuite beschul
digingen op hun waarheidsgehalte
v orden getoetst.
Inmiddels heeft generaal Augusto
Pinochet, voorzitter van de Chileen
se Junta, de Marxistische partijen in
Chili verboden. Hij maakte 't ver
bod bekend op de eerste internatio
nale persconferentie in Santiago na
de staatsgreep. "De Marxistische
partijen zijn verantwoordelijk voor
ae chaos, waarin de regering-Allen
de Chili gestort heeft".
Pinochet gaf echter toe dat het
verzet van de Marxisten nog niet
volledig gebroken is. De leider van
de Junta legde er voorts de nadruk
op dat de omwenteling in zijn land
door een kleine groep in het diepste
geheim was voorbereid. "Het was 'n
leuter Chileense aangelegenheid,
waarmee geen enkel ander land iets
te maken heeft gehad".
Op de vraag of de crisis niet door
een dialoog met Allende opgelost had
kunnen worden, antwoordde Pino
chet dat men dit vaak geprobeerd
nad, maar dat Allende niet bereid
was zijn politiek te wijzigen.
Nieuwe grondwet
Generaal Gustavo Leigh Guzman,
opperbevelhebber van de Chileense
luchtmacht en lid van de Junta,
heeft bekendgemaakt dat een com
missie van juristen bezig is met de
i oorbereiding van een nieuwe grond
wet die de huidige moet vervangen.
In deze nieuwe grondwet, aldus
generaal Leigh Guzman, zal de bepa
ling worden opgenomen dat de par
lementaire vertegenwoordiging "een
afspiegeling moet zijn van het he
le Chileense volk". De strijdkrach
ten krijgen een nauw omschreven,
maar ook belangrijkere taak dan
hun huidige.
Over de tekst van de grondwet zal
geen volksstemming worden gehou
den. Wel zal deze tekst nader wor-
der bekeken door de junta en de "in
stellingen van het land" die dan
him eigen opvattingen kenbaar kun
nen maken, waarna wijziging of uit
breiding van de tekst mogelijk is.
WASHINGTON De Ameri
kaanse Senaat heeft gisteren de be
noeming van Henry Kissinger tot
minister van Buitenlandse Zaken
der Verenigde Staten en opvolger
van William Rogers goedgekeurd.
De bekrachtiging van Kissingers
benoeming tot minister van Bui
tenlandse Zaken komt net op tijd.
aangezien Kissinger voornemens was
maandag in de algemene vergade
ring der Verenigde Naties het woord
te voeren uit naam van de Verenig
de Staten.
President Nixon maakte op 22
augustus bekend, dat hij Kissinger
wilde benoemen tot hoofd van het
ministerie van Buitenlandse Zaken
en hem daarnaast wilde handhaven
als zijn adviseur voor Veiligheidsza
ken en als hoofd van de nationale
veiligheidsraad.
Kissinger, die 50 Jaar is, is de eer
ste minister van Buitenlandse Zaken
in de VS met dergelijke grote be
voegdheden en ook de eerste minister
van Buitenlandse Zaken, die geen
geboren Amerikaan is. Kissinger is
een Duitse Jood, die op 7-Jarige leef
tijd naar de Verenigde Staten emi
greerde en in 1943 Amerikaans
staatsburger werd.
Zaterdag zal de nieuwe bewinds
man op Buitenlandse Zaken in het
Witte Huis beëdigd worden, in aan
wezigheid van president Nixor.
De commissie voor Buitenlandse
Zaken van de Amerikaanse Senaat
heeft Kissinger vier dagen aan de
tand gevoeld en woensdag met '6
stemmen tegen 1 zich uitgesproken
voor bekrachtiging van zijn benoe
ming tot minister van Buitenland
se Zaken. Senator George McGovern.
voormalig Democratisch kandidaat
voor het Amerikaans' president
schap, was de enige, die zijn stem te
gen Kissinger uitbracht.
Tijdens het drie uur durende de
bat in de Senaat richtten de tegen
standers van Kissinger's benoeming
hun kritiek vooral op het afluisteren
van telefoongesprekken door de au
toriteiten. Er waren zo goed als geen
rechtstreekse aanvallen op Kissin
ger zelf.
Een uitzondering was de toespraak
van senator Harold Hughes, die zei
dat Kissinger een "filosofie heeft die
op de lange duur strijdig is met de
zaak van de wereldvrede en niet
overeenstemt met de ethische doel
einden van onze natie".
HOUSTON (AP) Tijdens de zuidwesten van San Dlego in zee te-
eerste persconferentie-in-de-ruimte recht te komen.
De nieuwe Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken,
Henry Kissinger, poseerde in zijn kantoor in het Witte Huis
nadat de Senaat goedkeuring had gehecht aan zijn benoeming.
Het Witte Huis heeft onmiddellijk bekend gemaakt dat Kis
singer vandaag nog ivordt ingezworen door de minister van
Justitie.
gegeven door de drie astronauten van
de Skylab 2 hebben commandant
Alan Bean, Jack Lousma en dr. Owen
Garriott verklaard zich zo geweldig
goed te voelen "dat zy welhaast voor
onbeperkte tijd hierboven zouden
kunnen blijven".
Aanstaande dinsdag keert het drie
tal naar de aarde terug en heeft dan
de recordtijd van 59,5 dag in een
ruimtevaartuig doorgebracht,
Dr. Garriott zei: "Ik zou hier graag
nog twee maanden willen blijven vember
alleen als ze me op de grond weken
helemaal met rust lieten. Ik
voor onbepaalde tijd kunnen bezig
houden met het fotograferen
Hun gezondheidstoestand is blijk
baar veel beter dan die van de eerste
bemanning, die niet half zo lang bo
ven geweest is De eerste dagen ian
hun verblijf hadden zij met "zeeziek
te" te kampen, maar daarna voelden
zij zich zo fit dat zij de helft meer
werk hebben verricht dan van hen
verwacht werd. Wanneer zich bij hen
na terugkeer geen medische moei
lijkheden voordoen wil de Nasa de
derde bemanningsgroep, die op 11 no-
ir de Skylab gaat, iwee
de vastgestelde 56 dag^n
toevoegen.
Na de ruimteziekte, die vyf dagen
duurde en wordt toegeschreven
[OU De met de Nobelprijs
ïeiden Russische auteur
n- Solzjenisyn heeft verklaard
begonnen is om twee niet-ge-
hoofdstukken uit zijn in
tt-Unie verboden roman "de
Irkel" ondergronds te ver-
n korte verklaring van de
rbleek, dat het zijn bedoeling
zien in hoeverre de Rus-
utoriteiten zioh zullen hou-
de internationale conventie
eursrechten.
kan worden uitgegeven en tegelijker
tijd beschermd is tegen „willekeuri
ge publikatie" in het Westen.
Solzjenitsyn heeft nooit zijn goed
keuring gegeven voor de editie van
1968 van deze roman die in het Wes
ten een bestseller werd. De twee
hoofdstukken zijn nog niet eerder ge
publiceerd.
De schrijver zei dat het de hoofd
stukken 44 en 88 waren die de titels
openlijk" en "dialektisch materia
lisme" dragen. In de verklaring werd
niets gezegd over de inhoud der
de Sowjet-Unie zich hoofdstukken in in Moskou waren
onventde heeft aangesloten, zij niet te krijgen.
"Uit het feit, dat de Sowjet-Unie
zich heeft aangesloten bij de conven
tie voor auteursrechten, mag men
opmaken, dat de rechten van de
schrijvers in ons land nu tegen Wil
li keurige publikatie beschermd zijn.
Het is met het oog hierop dat ik de
ze uittreksels in
oeer", zegt Solzjenitsyn in zijn ver
klaring.
Omdat de meeste van Solzjenit-
sjn's boeken in de Sowjet-Unie ver
boden zijn, kan het Russische pu
bliek ze slechts lezen als men er in
slaagt de hand te leggen op 'n Wes
terse uitgave of op een samizdat-
exemplaar. De samizdat (letterlijk:
cgen uitgeverij) exemplaren zijn op
schrijf machinepapier uitgetypt en
worden van hand tot hand doorgege-
(Van o:
WASHINGTON Hoewel het Witte
Huis president Nixons geprojecteerde
bezoek aan een aantal Westeuropese
landen officieel nog niet heeft uit
gesteld, blijkt uit commentaren van
Nixons medewerkers dat een reis dit
Jaar nog onwaarschijnlijk is. Gesug
gereerd wordt dat aan een uitstel
tot februari wordt gedacht.
De meest voor de hand liggende
reden voor het uitstel is dat de Ame
rikaanse regering van mening is dat
er nog te weinig vorderingen zijn
gemaakt op lager politiek niveau, om
onderzoekt
schade aan
Mahal-
lel
DELHI De Indische re-
teft een lang en gedegen on-
ungekondigd van de ver-
300 Jaar oude koningstem-
idzj Mahal.
leest, dat het bouwwerk van
eer te lijden heeft van aan-
Se onder meer ontstaan is
ouwen van een olieraffina-
tilometer verderop,
lelijkheid bestaat, dat het
van het bouwwerk door
ïordt aangetast of dat de
»n verandert, uiteraard ten
Door geologen is al eens de
ilng uitgesproken, dat de
ahal zou kunnen wegzak-
it de rivier de onderbouw
Een paar Jaar nadat het
gereed was gekomen wer-
scheuren in geconstateerd.
Ie herstelwerkzaamheden
x>r Britse deskundigen uit-
11810.
COLOMBO Kudden wilde oli
fanten, die de afgelopen tijd in gro
te delen van de kokosnoot- en bana
nenplantages op het eiland Sri Lan-
SamÊdat" pübü- ka <Cey1°n' hebben huisgehouden.
een eventuele multi-top-conferentie
tussen president Nixon en Westeuro- het congres,
pese leiders dit Jaar nog te recht
vaardigen.
Het State Department bestudeert
op het ogenblik het zogenaamde
„Document van Kopenhagen" dat
door de ministers van Buitenlandse
Zaken van de EG-landen werd op
gesteld als richtlijn voor een herzie
ning van de verhoudingen tussen de
EG-landen en de Verenigde Staten.
Het document zal de volgende week
officieel worden toegelicht door de
Deense minister van Buitenlandse
Zaken. K. B. Andersen, die als zegs-
mans voor de EG optreedt.
Het oorspronkelijke plan van pre
sident Nixon was om in het kader
van het door hem grandioos uitge
roepen „Jaar van Europa", bezoek te
brengen aan Engeland, Frankrijk,
West-Duitsland en Italië, met als
climax een multi-top-conferentie
waar een nieuw Atlantisch handvest
getekend zou moeten worden. In de
afgelopen maanden is echter steeds
duidelijker geworden dat de West
europese landen andere ideeën heb
ben over wat een dergelijk handvest
zou moeten bevatten, en dat de Ame
rikaanse druk om tot nieuwe afspra
ken te komen ongunstig is ontvan-
dingen de Je nog nooit eerder hebt het feit dat zy te snel uit de kleine
gezien." j
Waarop Bean opmerkte: "Het
hier volmaakt zijn als Je maar elke sche moeilijkheden. Op een gegeven
nacht naar Je vrouw kon terugkeren moment werd gedacht dat lekken in
Lousma verklaarde dat aan de de stuurraketjes van de Apollo te-
hand hunner ervaringen er geen me- rugkeer naar de aarde onveilig zou-
dische problemen zouden zijn die den maken. Op Kaap Kennedy werd
konden voorkomen dat een man snel een reddingsschip in orde ge-
ruimtevluchten kon maken van Jaren maakt, maar bij nader inzien bleek
en daarbij andere planeten kon gaan dat dit niet nodig was.
de toch al kritische stemming van bezoeken zoals Mars.
Volgens zegsmannen
Bean geloofde dat het terugkeren
het Witte naar de aarde enige problemen kon
Huis zou depresident echter niet 8aan brengen omdat de astronauten
plan zijn de voorgenomen reis dan baast twee maanden gewichts
loos waren geweest, maar hij geloof
de wel dat ze in staat zouden zijn
het ruimteschip lopend te verlaten.
De astronauten beantwoordden de
vragen hen gesteld door Journalisten
op de grond, die werden voorgelezen
door mensen van Mission Control.
De ruimtevaarders zijn inmiddels
met de voorbereiding van hun terug
keer naar de aarde begonnen. Dins-
,50 uur verwijderen zij zich
naderen volgens de laatste berichten
de hoofdstad Colombo.
Volgens een woordvoerder van het
departement voor de instandhouding
van de wilde dieren is de aanhou
dende droogte er de oorzaak van dat
de olifanten aan het plunderen zijn
geslagen en oogsten vernielen.
Boeren die hun oogst willen be
schermen hebben de regering ver
zocht de wapens, die hen tijdens de
opstand van 1971 wa
terug te geven.
Andere factoren die ongetwijfeld
een rol spelen in een mogelijk uitstel
zijn de crisis rondom de president
tengevolge van de Watergate-schan-
dalen en de impasse die nu bereikt
schijnt te zijn over de mogelijkheid
dat vice-president Agnew zal aftre
den. Tegen de tijd dat Nixon zijn
bezoek aan Europa had willen bren
gen, zal bovendien de kwestie van de
Witte Huis-geluidsbanden die hij
weigert af te geven, behandeld wor
den door 't Hooggerechtshof. Nixons
afwezigheid, gekoppeld aan het ver
toon van gala-ontvangsten in het
buitenland, zou niet bijdragen tot
Staatsgreep
in Afghanistan
verijdeld
MOSKOU Het Russische pers-
bui eau Tass heeft een bericht aan
gehaald van het Afghaanse persbu
reau Bachtar, dat zegt dat de Af
ghaanse regering een samenzwering
reeft ontdekt en verscheidene voor
aanstaande personen heeft laten ar
resteren.
Onder de arrestanten bevinden
zich, aldus het persbureau Bachtar,
de opperbevelhebber van de Afghaan
se luchtmacht, generaal Abdoel Re-
zak, 'n voormalig premier en de gou-
erneur van de provincie Nanhar,
Chan Moehammed.
In het bericht van het persbureau schuldigde de militaire Junta in Chili
ervan dat het een anti-communisti
sche haat-campagne heeft ontke
tend.
In de verklaring van het Russl-
Bachtar heet het verder, dat de toe
stand in heel Afghanistan nu nor
maal is en dat het gezagsgetrouwe *e
ger in de hoofdstad en in andere ste
den de toestand meester is. Meer dan sche persbureau Tass wordt Chili
twee maanden geleden zette de hui- beschuldigd
EG-begroting
bedraagt
18 miljard
BRUSSEL (AP) De negen lan-
den van de Europese Gemeenschap
in "hun Apollo-cabine van de Skylab hebben gisteravond hun voorlopige
tegen 23.20 uur op 660 kmten goedkeuring gegeven voor de EG-be
groting van 1974, die ongeveer 18,1
miljard gulden bedraagt.
Geen overeenkomst werd bereikt
over een Brits voorstel om een fonds
in te stellen dat de werkgelegenheid
en levensstandaard in de Europese
probleemgebieden moet verbeteren
door middel van subsidies aan onder
nemers die in die gebieden willen
investeren.
Als dit regionale fonds zoals ver
wacht wordt, tegen het einde van
dit Jaar toch wordt goedgekeurd, zal
de EG-begroting nog eens 650 mil
joen dollar hoger worden. In de tus
sentijd kan wel reeds enig geld be
schikbaar gesteld worden, zodat hét
fonds op 1 Januari meteen yan start
kan gaan, zonder op een andere uit
werking van de begroting te hoeven
wachten.
Sowjet-Unie
en DDR breken
met Chili
MOSKOU/BERLIJN (Reuter/
AFP/UPI) De Sowjet-Unie en
Oost-Duitsland hebben gisteravond
de diplomatieke betrekkingen met
Chili verbroken. Oost-Duitsland be-
campagne van „anti-communistische
hysterie". „Dit heeft een onverdraag
bare situatie voor de Russische bur
gers en Instellingen in Chili gescha
pen", aldus Tass. De Russische rege-
I ring verzoekt de machthebbers in
de 'staatsgreep beter gewor- Chili de Russische onderdanen het
vrije vertrek te garanderen.
dige regeringsleider in Afghanistan,
generaal Moahmmed Daoed, zijn
neef en zwager, koning Mohammed
Zahir, opzij en riep kort daarna de
republiek uit. De betrekkingen tus
sen de Sowjet-Unie en Afghanistan
zijn
den.
Vitracs
l ictor" in
LAK-theater
(Van onze correspondent)
ROME Experts van de FAO,
de Wereldvoedselorganisatie, onder
aanvoering van de Nederlandse di
recteur-generaal Boeraia, zijn op hun
vingers getikt voor hun sombere
voorspellingen over de wereldvoed
selsituatie. De voornaamste graan-
exporteremde landen (Amerika, Ca
nada, Australië en Argentinië) zijn
samen met leden van de E.G. tij
dens een spoedziztting van de FAO
tot de conclusie gekomen dat het
- ïsdlmrmee hetlevende graantekort in de wereld geen negen
land geworden dat in de miljoen ton zou bedragen,
:0 BREEKT
ISRAEL
flV (AP) Togo heeft de
'ie betrekkingen met Israël
18 maanden tot deze maat-
'ergegaan. Het kleine Afri-
fld maakte bekend dat de
ls genomen vanwege Is-
[erlng tot het „onmiddel-
van de sinds de oor-
bezette Arabische ge-
tussen de drie en vijf miljoen dit
jaar.
Deze landen menen dat met zo'n
tekort geleefd kan worden, hoewel
ze in het slotcommuniqué toegeven
dat moeilijkheden met transporten
in sommige gebieden crises kunnen
exporterende landen denken dat de
wereldtekorten nog kleiner zullen
worden als huisvrouwen blijven wei
geren te hoge vleesprijzen te beta
len. Minder graan zal dan nodig
zijn voor veevoer. In een aantal lan
den worden nu al voeders gebruikt,
die minder graan bevatten.
Richard Bell, plaatsvervangend on
derminister van het Amerikaanse
ministerie van Landbouw was van
oordeel dat, hoewel men krap in de
crisis kan worden gesproken.
Tekort
Namens de FAO (Voedsel- en Land
bouworganisatie van de V.N.), die
de vergadering had belegd, is ge
zegd dat andere gedelegeerden het
eens waren geweest met deze op
merking van de heer Bell. De ver
gadering in Rome was bijeengeroe-
hij kortgeleden in Rome had gezegd
dat het wel scheen dat de wereld-
tarwevoorraden, de geringste van de
laatste 20 Jaar, tegen deze herfst
nog meer zouden gaan slinken.
Maar vlak voor de vergade
ring werd door de internationale
tarweraad, die te Londen zetelt, be
kendgemaakt dat het, althans nu,
met het tekort niet al te slecht was
gesteld.
Amerika had de conferentie te Lon
den wat willen uitstellen en wel tot
dat er meer berichten over de tar-
we-oogsten in de wereld beschikbaar
waren. Verwacht wordt dat de prij
zen niet zullen dalen. Onderminister
Bell was van oordeel dat de vraag
naar Amerikaanse tarwe sterk zou
blijven, en dat tegen juli van het
volgende jaar de voorraden vermoe
delijk van 42 waren gedaald tot 36
veroorzaken. De voornaamste graan- pen door dr. Addeke Boerrna, nadat miljoen ton. Maar in 1975 zouden zij
In Amerikaanse kringen was men
van oordeel dat de Sowjet-Unie en
China dit Jaar vermoedelijk niet op
nieuw grootscheeps tarwe zullen
gaan invoeren. Verleden Jaar impor
teerde de Sowjet-Unie de enorme
hoeveelheid van 15,5 miljoen ton, en
dit zou de ware oorzaak zijn ge
weest van de huidige krapte. Na
mens de FAO is meegedeeld dat
secretaris-generaal Boerma wil dat
er een soort van wereld-voedselpro
gramma of een veiligheidsprogram
ma ten aanzien van voedsel komt.
maar Amerika was van oordeel dat
extra controle-maatregelen niet no
dig zijn.
Niet lang geleden heeft Amerika
tarwe beschikbaar gesteld, aan wie
ook, voor prijzen die soms lager la-
De FAO deelde in
die na de vergadering werd uitgege
ven, mee dat "de exporterende lan
den van mening zijn dat de interna
tionale verhouding tussen vraag en
aanbod op dit moment bijzonder ge
spannen maar niet kritiek is'
Als eerste eigen studentenproduk-
tie van dit seizoen brengt de ENVE
Drama Vitracs „Victor".
In deze tragi-komedle van Roger
Vltrac "Victor, of de kinderen aan
de macht" grijpt Victor zijn besef
uniek te zijn aan om ter gelegen
heid van zijn negende verjaardag,
de burgerlijke maatschappij met zijn
schijnheiligheden en vooroordelen te
ontmaskeren. Alle steunpilaren
waarop die maatschappij steunt wor
den stelselmatig door Victor doorge
verklaring zaagd tot op het punt dat ieder de
verschrikkelijke waarheid inziet.
"Victor" is een produkt van het
surrealisme hetwelk dan ook de lyri
sche ironische en directe sporen er
van draagt. Roger Vitrac. die in 1952
op drieënvijftigjarige leeftijd
Toch, aldus de verklaring, had teed, schreef dit stuk in 1928 als 'n
Boerma op de vergadering gezegd, verhulde frontaanval op de burger-
dat hij "zeer verontrust is door het 3Uke mentaliteit in het Franse ge-
feit dat de ontwikkelingslanden ge- zinslr f n.
dwongen zijn hun import te vermin- Vitracs vriend en surrealist Anto-
deren in verband met de hoogte van nin Artaud bracht het stuk in zijn
de prijzen, het tekort aan kredieten Théatre Alfred Jarry. Na 35 Jaar
en de verwachte besparing op de werd het door Anouilh herontdekt en
voedsel-steun". met groot succes opnieuw uitge-
De FAO zei verder dat "het twij- bracht. Nu komt het als studenten-
felachtig is of er voldoende voorra- produktie in het LAK-theater De
den zijn voor eventuele noodgevallen voorstellingen op donderdag 27. en
die zich later in het seizoen zouden vrijdag 28 september beginnen om
kunnen voordoen", kwart over acht»
