Utrecht
Molencruises
Leiden en de veemarkt
Brood en Beter dan
uitdeling
krotten
rood en
melen
5 uTEBDAG 22 SEPTEMBER 1973
LEIDEN
denaars van de honger bezweken,
maar er zullen ook bezweken zijn,
ten gevolge van de te snelle over
gang van honger naar overdaad.
N. A. VAN DEN TOORN
Fagelstraat 42
(Discussie gesloten) Leiden.
deeld aan alle bewoners. Het ge
beurt eenmaal per week en wel op
donderdag.
MEVR. A. V. RUITENBEEK
Floresstraat 7,
Leiden.
gcaiutcii; uwwu. -
Naar aanleiding van het bericht:
"Haring en Wittebrood" waarin
vermeld staat dat deze traditionele
uitreiking van haring en wittebrood
nog de enige in ons land is die
overgebleven is van de vele brood
uitdelingen die vroeger plaatsvon-
de n, wil ik even vermelden dat er
ook nog steeds brood wordt uitge
deeld in Amersfoort en wel in het
hofje genaamd "De armen de Poth"
Dat is daar ook een hele oude tra
ditie. Dit brood wordt daar uitge-
P.SP. raadslid Amptmeyer is het
niet eens met de sanering van de
panden Vliet 28, 30A. Molensteeg 23
25, 27, 29 en wil al het mogelijke
doen om deze (leuke) buurt te be
houden. Ik ben het met de heer
Amptmeyer niet eens.
Hij zegt: Leuke buurt, smerig en
vies zouden meer op hun plaats zijn.
De panden Vliet en Molensteeg zijn
zonder meer onbewoonbaar. Met 't
opknappen van deze huizen zou te
veel geld gemoeid zijn. De panden
zijn nu bewoond door studenten, en
aangezien deze mensen er weinig
voor over hebben om de buurt leef
baar te maken is er volgens mij
maar één oplossing:
Sijthoff z'n gang te laten gaan.
Persoonlijk zou ik dat toejuichen en
vele buurtbewoners met mij.
Parkeerstroken met groen is 'n be
ter gezicht dan een steeg met al
lemaal krotten.
H. J. VAN KASTEROP
Molensteeg 27
Leiden.
KLOKKEN
Friese Staart en Stoeltjes,
Zaanse en Sallanders. Echte
antieke Franse en Comtoise
klokken,
Uw specialist met vak-service
v. d. WATER
Haarlemmerstraat 181, Leiden
LEIDEN Zaterdag 6 oktober is de nationale, molendag. Op deze
dag, waarop de overgebleven Hollandse molens die thans terecht
gekoesterd worden centraal zullen staan, worden overal ln het
land molenac$vïteiten georganiseerd, auto-, fiets- en wandeltochten
langs molens, bezoeken aan molens enz.
De inbreng van Leiden op deze dag zal zijn het geven van twee
molencruises (per boot dus), één in de morgen en één in de na
middag.
In het gebied rond Leiden is nog een groot aantal molens. Vele
van deze molens zijn echter in verband met het werk dat zij deden
en enkele nog steeds doen, het bemalen van polders, diep in het
landschap verscholen en moeilijk over land te benaderen. De enige
manier om deze watermolens goed en van dichtbij te zien is per
boot. Men ziet ze dan ook in de omgeving waarin ze passen: aan
het water en aan óf- rand van de diepliggende polders.
Ondanks het feit dat 6 oktober ver buiten het "rondvaartseizoen"
is, is kapitein Slingerland bereid gevonden met zijn schip "Jolanda"
deze twee molen-afvaarten te geven. Afgelopen zomer hadden de
molencruises veel aftrek, mede omdat kapitein Slingerland dicht
langs de molens vaart. Het maken van foto's is daardoor mogelijk.
Kaarten voor deze molencruises (afvaarten te 10.00 uur en te
14.00 uur van de Spanjaardsbrug) zijn uitsluitend te verkrijgen bij
VW-Leiden, Stationsplein 3 in Leiden. De prijzen zijn f 5— per
persoon, kinderen beneden 10 jaar en onder g,eLeide i 3.50 p. kind.
pl» recht heeft sinds enkele jaren een marktcomplex buiten
stad, verder van het centrum dan de Groenoordhal in
J Jen, maar met uitstekende verbindingen. Wie de ,,be-
dheidi kuil in het rijkswegennet kent, is binnen een minuut op
lt! veemarkt. In de vroege ochtend is het met de auto van-
a Leiden nog geen uur en vanuit de Rijnstreek rondom
„tig kilometer. De afstand van het gebied ten zuiden van
itt tterdam naar Utrecht is uiteraard groter dan naar Lei-
De transporteurs, die ik sprak, tillen daaT niet zo zwaar
og 1
nfl ienn
ereenkomst tussen Leiden en
er is in beide plaatsen een
parkeerterrein. Rondom de
jrdhal kunnen 1800 perso
ns staan, maar op marktda-
grote veewagens veel plaats
„en, minder. Utrecht biedt op
met bomen versierd (verschil
Leiden) parkeerterrein plaats
2500 personenauto's en heeft
ruimte over voor tientallén vee-
ms.
eede overeenkomst: beide mark-
overdekt. De Utrechtse vee-
i is evenwel niet het "koeienpa-
,roals de Groenoordhal gek
iend wordt genoemd. Er ligt geen
vloer voor sport, maar eenvou-
beton. Er is uitgezonderd in de
roor 't kleinvefe - geen verwar-
Leiden is luxer dan Utrecht,
i sportfunctie aan het vee-
tcomplex heeft gegeven, uitge-
1Bl ?rö enkele paardensportfeesten,
concours hippique is er bijv.
ten en vandaag en op de don-
larkt waren de voorbereidin-
in volle gang. De tribunes in
tóe hal stonden er al en na de
erden meteen de demon
balies weggehaald om ruimte
scheppen voor het "boeren-
>or 24.000 bezoekers
s (schillen tussen de grootste van
Utrechtse hallen en de
wordhal zijn er wel. De Ut-
groter (150 bij 75 meter),
heeft wel een rij pilaren in het
Jen wat de Groenoordhal mist.
F V' feemarkt in de Domstad is een
ls: budig gebouw van aluminium
?en ondermuur. Er zit een-
r zeel lager dak op.
de runderhal kunnen 2800 die-
g laan en dat is meer dan de ge-
D- S-J hide aanvoer in Rotterdam. In
Lelie; P Hnveehal 100 bij 50 meter
obersteb »n 5600 schapen, varkens, gei-
n kalveren onder dak.
sen de twee eenvoudige veehal-
St een keurig café-restaurant
«ntreerd. Die concentratie van
horeca-ruimte is niet het enige ver
schil met Leiden, ook het aantal
plaatsen. Dat bedraagt in Utrecht
1500. Het inrichten van een café-ge
deelte in de veehal, zoals in Leiden,
is niet nodig Punt van overeen
komst: het restaurant is verpacht.
Verschil met Leiden: de samenwer
king tussen marktdirectie en de
pachter is goed
Levensgroot verschil: in Utrecht
is een veemarkt gebouwd met als
enige doel het houden van veemark
ten en enkele malen per jaar een
paardenfestijn. De hallen staat dus
geheel ter beschikking van de marfct-
functie, nu op maandag voor de
paardenmakt en op donderdag voor
de gemengde markt na 1 Jan. ook
op maandag en dinsdag voor alle
vee. "Wij zijn klaar. Alleen moeten
(we extra personeel aantrekken",
vertelt -waarnemend hoofdmarkt
meester Verheul.
Zijn verhaal, dat de ontwerpers
•van de Utrechtse veemarkt overal el
ders hun licht hebben opgestoken om
een goed geoutilleerde marktplaats
te maken, wordt door de praktijk be
wezen .Ondanks de lichte handicap
van de concoursvoorbereiding ver
liep donderdag alles heel glad. En
Utrecht heeft een behoorlijke aan
voer. Evenals alle markten liep het
cijfer terug, maar de totaalaanvoer
was vorig jaar toch nog 218.362.
(16.408 paarden, 46.220 runderen,
4815 graskalveren. 47.989 nuchtere
kalveren, 34.020 schapen, 6858 lam-
en 38.025 biggen). Dit jaar trekt,
ook een landelijk verschijnsel, de
r aan.
de
Veemarkt no. 1
In de praktijk worden ii
veemarkthallen ook andere activitei
ten beoefend dan het houden van de
veemarkt. De hal wordt gebruikt
voor televisie-uitzendigen (zeskamp),
voor kerkdiensten, voor feesten ook.
Op het buitenterrein zijn skelterra
ces gehouden en heeft ook al 'n cir
cus gestaan. "Waarom niet", zegt
ÏERS SCHRIJVEN
t»;
Ij vooruii-
heer M. Koster uit Rotterdam
Ai lezen en zet overigens de
op hun kop, wanneer hij uit-
"Handen af van ons brood
is de staf des levens. Het is
als Leidens ontzet herdacht
lWinj ''"iet haring en wittbrood".
fer spreek ik volgens hem on-
laster ik, enzovoorts wan-
het wittebrood een "onvol-
produkt noem, dat onze ge-
ad schaadt". Dat ondergete-
niet de heer Koster in
Welschap is, moge uit uitspra
ken van het Voorlichtingsbu-
de Voeding,
beschermende stoffen, waar-
b Publicaties van dit bureau
15 sprake is, worden verwij
derd met de tarwekiem en de zemel
en maken zodoende van het witte
brood een onvolwaardig produkt.
De kiemen en zemelen gaan naar
ons vee, dat wellicht mede daarom
over de hele wereld geroemd wordt,
wat de gezondheid betreft en moeten
voor de mensen steeds meer zieken
huizen worden gebouwd.
Wie volkorenbrood eet, krijgt de
kiemen en de zemelen. Daarom is
alleen deze broodsoort volwaardig en
het. wittebrood onvolwaardig.
Het wittebrood is dadelijk oudbak
ken en moet in de weekein
den kunstmatig vers worden ge
houden.
Volkorenbrood blijft vele dagen ach
tereen heerlijk en vol van smaak, 't
Is goed voor de gebitten, want er
moet beter op worden gekauwd. Het
wittebrood is happen-spoelen-slikken,
en dan smakelijk gemaakt met dik
boter en veel beleg.
Dat Zweden in de meidagen van
1945 wittebrood zond, was omdat 't
zwaardere volkorenbrood door een
uitgehongerde bevolking moeilijk zou
zijn verdragen. In 1574 zijn vele Lei-
De wagens op de Utrechtse
markt komen niet alleen uit de
omgeving zelf, maar ook uit Gel
derland. BrabantZuid- en
Noord-Holland en zelfs Friesland.
Bij die wagens, die het vee afvoer
den, zagen wij er veel uit Rotter
dam en Den Haag.
Door
Hans Melkert
Foto's
Wim Dijkman
de hoofdmarktmeester, "als het kan,
mag alles. In het weekeinde ligt de
ze hap ruimte er niet voor niets. Maar
de veemarkt gaat vóór".
Eéti van die andere activiteiten is
de beroemde - of beruchte? Utrecht
se automarkt op dinsdag. Is die te
combineren met een forse veemarkt?
Verheul: "De automarkt is bulten
en begint overigens pas om twee uur
in de middag. Dan is het veemarkt-
gebeuren helemaal achter de rug".
Utrecht is er duidelijk op uit vee-
marktstad te worden. Beleidsambte
naar mr. Van Schaik, die al het
„voorwerk' heeft gedaan, windt
daar geen doekjes om. Het Utrechtse
complex kan een injectie als de Rot
terdamse veemarktfunctie best ge
bruiken. In deze eerste jaren is het
veemarktcomplex uit exploitatie-oog
punt bezien, ook een toelegger.
Overeenkomst met Leiden dus,
maar het bedrag in Utrecht is kleiner
en de kansen op een sluitende of
winstgevende begroting liggen er dui
delijker dan in Leiden.
LEIDEN Jarenlang is ervan al
le kanten kruit aangedragen en
vorige week dan barstte de bom:
Utrecht mag behalve op maandag
en donderdag, waarop het al ge
beurt, ook een veemarkt houden
op dinsdag. Utrecht kan met in
gang van het nieuwe jaar dus een
gooi gaan doen naar de functie
van de alsdan te sluiten belangrij
ke Rotterdamse veemarkt. De an
dere steden, die zich kandidaat
hadden gesteld, mogen het niet
L< eeuwarden) of weten het nog
niet (Leiden en Den Bosch).
Het in de laatste Jaren sterk veran
derde beleid van "Den Haag" -
vroeger werd de z.g. veemarktka
lender stringent vastgesteld en nu
is er een belangrijke stroming, die
de vrijheid-blijheid-gedachte voor
staat - wijst in de richting, dat ook
Leiden en Den Bosch hun vee
markten op maandag en dinsdag
(de Rotterdamse marktdagen)
mogen openstellen.
Leiden heeft op 1 Januari a.s. wei
nig te bieden. De Groenoordhal
heeft weliswaar ruimte genoeg en
met sport en evenementen zijn re
gelingen te treffen, omdat de vrij
dagse veemarkt zou verdwijnen,
maar de hal is niet geschikt om de
Rotterdamse aanvoer op te van
gen. De koeien mogen n.l. niet zo
maar op de vloer (waarop ook aan
sport wordt gedaan), maar moe
ten op vlonders. Er zijn geen vlon
ders genoeg en het aanschaffen
van voldoende "vloer" kost ton
nen. Daarbij komt het exploitatie
element, omdat het een kostbare
zaak is de vlonders elke week in-
en uit te rijden.
De veemarktdirecteur - i.e. de direc
teur van de Groenoordhal - en de
werkgroep-Groenoordhal, die zich
heeft bezonnen op 't Jaarlijkse ex
ploitatietekort van meer dan een
miljoen, waarvan iets minder dan
de helft op de rekening van de
markt wordt geschreven, brachten
daarom het advies uit om achter de
grote hal een runderloods te bou
wen voor duizend koeien. Een een
voudig geval, maar door zijn rio
lering toch een investering van
meer dan een miljoen.
Na lang aarzelen besloten B. en W.
het advies van de werkgroep te
volgen en stelden de raad voor een
krediet beschikbaar te stellen met
als eis, dat het rijk aan Leiden het
monopolie zou verlenen voor het
markten op maandag en dinsdag.
Het PAK en de wethouder van eco
nomische zaken, in wiens por -
feuille de hal steekt waren tegen
het doet.-, vervallen van de eis om
alleenrecht, maar de meerderheid
van de raad besloot hiertoe. Gede
puteerde staten, die een flinke vin
ger in de pap van de precaire fi
nanciële situatie van Leiden heb
ben, oordeelden, dat het monopolie
inderdaad als eis moest worden
gesteld om het dikke miljoen tot
een rendabele investering te ma
ken. Het meerderheidsraadsbesluit
kreeg dus geen goedkeuring en als
GS voet bij stuk houden, komt dis
goedkeuring nooit, omdat Leiden
het monopolie niet blijkt te heb
ben gekregen.
Zo, gewoon logisch redenerend,
kwam ik vorige week tot de conclu
sie, dat Leiden de slag om de vee
markt heeft verloren, ondanks het
optimisme van de Groenoordhaldi-
recteur en ondanks het feit. dat de
betreffende wethouder geen com
mentaar wilde geven. Eerlijk ge
zegd begrijp ik niet goed wat dit
bericht met een politieke stellingna-
me te maken heeft, waarvan mr
Wildeman, secretaris van de Ned.
Bond van veehandelaren, het
Leidsch Dagblad beschuldigt in een
interview in de Leidse Courant de
ze week. Ik heb toevallig dezelfde
mening als de minderheid van de
raad had, maar op grond van een-
logteche argumentatie.
In het verleden heb ook ik het wel
zien zitten, dat Leiden de markt-
functie van Rotterdam kon overne
men. De Zuidhollandse handel wil
een markt in de Randstad, moet nu
uit Rotterdam en vond Leiden de
geschiktste plaats. Maar zonder mo
nopolie dus met concurrentie van
Utrecht en wellicht Den Bosch bei-
renommeerde marktsteden, zou
Leiden op 1 Januari klaar moeten
zijn met voorzieningen om die "he
le handel" op te vangen.
Wildeman kan nu wel zeggen: "Lei
den gaat gewoon open en in de win
ter klaren we het wel" en wet
houder Lijten kan in hetzelfde in
terview toen had hij wèl com
mentaar stoer zeggen, dat Lel
den op de eerste maandag in Janua
ri de poorten openzet als dat van
"Den Haag" mag, ik geloof eerlijk
gezegd niet in zo'n concurrentie.
Misschien kan de Rotterdamse
aanvoer in de wintermaanden in de
Groenoordhal, maar in het voorlaar
toch niet meer. Dan moeten de
koeien naar buiten, waar geen rio
lering is en waar het een bende
wordt. Ook al zouden gedeputeer
de staten op dit moment van mening
veranderen en de investering goed
keuren wat me onwaarschijnlijk
lijkt dan nog staat de runder
loods er niet als de grote aanvoe
ren daarom vragen.
Vergelijk de provisorische opvang
in Leiden met de Utrechtse accom
modatie ik heb dat donderdag op
de Utrechtse marktdag gedaan
dan komt u gewoon tot de conclusie
dat Utrecht de handel meer kan bie
den dan Leiden. Het lijkt 'n onge
lijke strijd en de zwakste zal ver
liezen. "Den Haag" wil uiteindelijk
maar vijf of zes grote veemarkten
in den lande en streeft dit doel ken
nelijk niet na door regulering van
bovenaf, maar onder het motto:
"de sterkste wint".
Leiden kan natuurlijk proberen dat
te zijn. Dat zal in het begin geld
kosten, maar de Groenoordhal is
toch een duur object. Als de vee
marktfunctie wegvalt men is niet
"in" om de verliesgevende vrijdag
markt te handhaven valt er een
financieel gat, dat voor rekening
van de sport- en evenementenfunc
ties komt. De vraag is levensgroot
wat Leiden met de Groenoordhal
moet. Achteraf zeggen, dat het be
ter was geweest de hal niet te bou
wen, heeft weinig zin. Dat levert 'n
waarheid als een koe, maar geen
cent op.
Eerder genoemde Wildeman zal dit
opnieuw "gebeuzel" vinden over de
functies en de toekomst van de
hal. Hij denkt, dat markten op
maandag en dinsdag dè oplossing
is. Ik heb dat ook geloofd, maar
doe dat niet meer nu Leiden zich
door de schuld van "Den Haag",
maar ook door eigen laksheid in
een enge concurrentiepositie heeft
gewrikt.
Er zijn in Leiden mensen, die niet
geloven in de Utrechtse accommo
datie en die minpunten aanvoeren
als de automarkt, die hier op dins
dag wordt gehouden. Daarom ben ik
in Utrecht gaan kijken. De verge
lijking met Leiden gaat hierbij.
HANS MELKERT
