Wie de prijzen wonnen
in Dagblad-inolenpiizzel
LEIDSE ARTS WERKTE IN KANKERCENTRUM VAN
VEELOMSTREDEN DR. J. ISSELS
In wezen was
hij een goede
artsmaar I
liep zo
plotseling af
AUDIER
IS HET
EENS
METHET
WOORD
TOVE
NAAR
HET
DRAAIT
OM
LEIDEN
ZATERDAG 25 AUGUSTUS 1973
Door
Paul Wolfswinkel
Foto
Jan Holvast
LEIDEN Een uiterst bescheiden man, dr. A. G. Audier uit
Oegstgeest. Een man, die in Duitsland werkt als bacterioloog
en immunoloog in de Schlossbergklinik te Oberstaufen. Op zich
is dat niet opmerkelijk, maar Audier is de man, die ruim een
half jaar heeft gewerkt in de kankerkliniek van dr. Joseph
("Jupp") Issels in Tegrnsee.
Issels wordt al jaren betiteld als "vreemd", "gek", "onver
antwoordelijk". Tijdens het gesprek met Audier valt het woord
"tovenaar". Daar kan hij het wel mee eens zijn.
Wie was Issels en wie is Issels? Want het staat als een paal
boven water dat de man erg is veranderd in de laatste jaren.
Hij is plotseling oud geworden en heeft een nadelige metamor
fose ondergaan. Het is bijzonder moeilijk voor hem om gedach
ten van anderen te accepteren en hij wil slechts dingen doen
waarvan hij denkt dat het goed is voor de meestal doodzieke
patiënten, die vaak ten einde raad, have en goed verkocht heb
bende, naar hem toe komen. Want: "Issels weet het, Issels to
vert
contact gekomen
„Ik ken Issels al heel lang. Hij
ls namelijk door mijn bemiddeling
zijn kliniek begonnen. Dat was in
1950. Ik had een kennis, wiens broer
kanker had en dlie heb ik er heen
gestuurd. Die man was zo'n beetje
de hele wereld afgereisd om er iets
aan te laten doen. Hij had ook de
naam van Issels gehoord en vroeg
aan mij wat ik ervan dacht. Dat wist
ik natuurlijk ook niet. Ik ben er
heen gegaan en heb eerst geïnfor
meerd. Nou Ja, ze zeiden: „Die vent
is gek".
Dat iemand een gek is hoor je al
tijd. Zeker als het om iets nieuws
gaat. Als het maar een nette man is,
dan is het altijd de moeite waard.
Uiteindelijk heb ik hem erheen ge
stuurd en gezegd: „We zullen wel
zien wat ervan terecht komt".
„Wat dat niet riskant?"
„Ach, Issels was een onbekende
man. Hij was huisarts in Mönchen-
gladbach en speciaal geïnteresseerd
in de nabehandeling van kankerpa
tiënten. In zijn kliniekje gaf hij de
patiënten speciale dieëten en dat
vonden de zusters niet goed (het
was een katholiek ziekenhuisje) want
doodzieke mensen kon je daar toch
niet mee lastig vallen".
Statistiek
Na zijn pensionering is dr. Audier
naar Afrika gegaan en heeft daar
bijna acht Jaar gezeten.
"Ik heb me voornamelijk met le
pra beziggehouden. Maar de laatste
tijd heb ik me opnieuw met kanker
bemoeid. Ik h-ad een vaccin ontwik-
eld en dat scheen te helpen. Maar
de patiënten daar kon je niet gere
geld vervolgen, want ze liepen altijd
weg. Toen dacht ik dat Je dat eigen
lijk in Europa moest doen. En om
dat ik Issels kende, heb ik hem ge
schreven, o f het soms bij hem kon.
Ja, toen kwam ik daar. Hij had me
van allerlei dingen beloofd. Ik mocht
dit doen en ik mocht dat doen. Ten
slotte kwam er helemaal niets van
terecht nou, en wat hij daar deed,
was niet helemaal mijn idee. Nu, in
Oberstaufen. heb ik wèl alle moge
lijkheden om te werken."
"Wanneer bent u bij Issels gaan
"In september 1970. Ik heb er een
half Jaar gewerkt. En toen was het
eigenlijk al afgelopen. Ik wilde een
statistiek maken over de patiënten,
die hij had behandeld, maar daar
mijn onderzoek kreeg ik ook hele
maal geen medewerking.
"Issels deed nogal vreemde din
gen met z'n patiënten. Hij liet ze
van allerlei eten en drinken. Noemt
u eens iets op"
"Ja, ik weet dat hij ze kiemende
tarwe of iets dergelijks liet eten.
Dat doen ze tegenwoordig, hè?. De
mensen kregen praktisch niets an
ders."
"Nou, dat heb ik zelf niet meege
maakt. maar ik heb het me later
wel laten vertellen, dat het waar
was."
"Is Issels nog steeds een vriend
van u?"
"Nee, ik ben bij hem weggegaan
en die vriendschap is uit, zou ik
haast zeggen. Die is er niet meer.
Maar dat ik ruzie met hem gehad
heb, kun Je ook neit meteen zeggen,
nee. We waren het niet met elkaar
eens. Hij heeft inderdaad dingen ge
daan, die niet goed waren. Hij heeft
bijvoorbeeld een statistiek gepubli
ceerd, dde ik dan zogenaamd ge
maakt zou hebben. Ik zat in die tijd
in Kongo en kon dus die statistiek
niet hebben gemaakt. Tegen mij, en
dat was eigenlijk helemaal niet net
jes, heeft hij gezegd, dat ik aan de
commissie, die de statistiek zou con-
troleren, moest zeggen dat de bewijs
stukken nog in Afrika waren. Ik be
greep liet helemaal niet. Ik begreep
trouwens helemaal niet, waarom die
commissie om die stukken zou komen
vragen. Maar Ja, ze kwamen toch en
ik vertelde dat ik ze niet had. Ze
hebben verder niets gevraagd. En
tóen bleek dat ze de stukken vroe
gen van een statistiek, die pas veel
later was gemaakt. Ik kende die he
lemaal niet. En dat was voor hen
een reden aan te nemen dat ik ook
een soort oplichter was. Dat hebben
ze niet gezegd, maar wel gedacht.
Toen ik dat ailtemaal merkte, ja
dat was toch wel de druppel van de
emmer. Dat was de reden om weg te
gaan. Ik had helemaal geen vertrou
wen meer dn de man. Met hem is niet
samen te werken. Ik wilde een statis
tiek maken om de resultaten van
vroeger en nu te vergelijken. Maar
dat werd me door Issels persoonlijk
onmogelijk gemaakt. Hij is ontzet
tend veranderd. Het is niet meer de
oude Issels, niet meer de idealsit, he
lemaal niet".
"Zou je kunnen zeggen dat hij aan
het dementeren is?"
"Ja ,ik geloof het wel. Ik kan er
natuurlijk niet helemaal over oorde
len. maar ik heb wel die indruk"
"Liet hij anderen wel eens wat
doen? Deed hij niet zelf alles?"
"Hij liet anderen natuurlijk wat
werk doen, maar hij besliste zelf
wat voor therapie er moest worden
gebruikt. Er waren echter verschil
lende artsen, die met hem wilden sa
menwerken. Dat weigerde hij steeds.
80.000 mark
"Had u voldoende middelen om
uw werk uit te oefenen?"
"Ja, er was een heel nieuw labo
ratorium met voor zo'n 80.000 mark
aati apparatuur. Maar op een goede
dag, toen ik weer kwam, ik was net
in Nederland geweest, toen was al
les weg. Ik vermoed dat dat kwam,
omdat die Engelsen hem in hun rap
port min of meer hebben afgemaakt.
Ik kon niet werken en het laborato
rium was dicht.
Hij zei: "Kun Je niet teruggaan
naar Afrika?" Dat kon natuurlijk
niet. Er was toen geen gesprek mo
gelijk.
En toen ben ik naar Oberstaufen
gegaan, waar ik normaal werk doe.
Bij hem was dat ook mogelijk ge
weest, als hij maar wilde.
"Waarom juist Duitsland? Is er in
Nederland voor u niets te doen?"
En dan vertelt Audier over na-
zorgkldnieken voor kankerpatiënten.
Centra, die we hier in Nederland niet
kennen. Zeer tot zjjn spijt.
"Het systeem van een aparte kli
niek voor de nazorg, die helemaal fe
geënt op de interne behandeling, dat
is geweldig. Daar kan Je constanter
en diepgaander werken. Dat is het
ADVERTENTIE
UITZENDBUREAU LUBA
vraagt met enorme spoed
inpakkers, aanpakkers, meehelpers en doordouwers
bijzondere van deze klinieken. Bij
voorbeeld als er nieuwe metastasen
(uitzaaiingen van de gezwelcellen P.
W.) optreden, dan kunnen de men
sen in zo'n kliniek worden opgeno
men om behandeld te worden."
In het begin had ik vertrouwen in
Issels. Een voorbeeld: Ik heb een
vrouw gezien, die was afgeschreven.
Hij heeft haar genezen. Ze was in
ernstige toestand eerst. Ze wilde al
leen nog maar door hem worden be
handeld. Hij zei dat het geen zin had,
maar heeft haar toch meegenomen
naar het ziekenhuis. Vier maanden
later wandelde die vrouw weer op
straat. Ze is toen uitgenodigd om
zich voor te komen stellen aan die
Engelse commissie. Ik heb haar
toen weer ontmoet en we hebben sa
men een glas wijn gedronken.
"Is het niet zo, dat mensen die
het woord kanker horen, meteen al
een soort onwerkelijk doodvonnis te
kenen? Dat ze artikelen lezen in tijd
schriften die het woord kanker nooit
gebruiken, maar alleen zeer myste
rieus over "de vreselijke kwaal"
hebben? Dat juist die mensen zich in
wanhoop tot een man als Issels rich
ten en alles verkopen, om maar te
worden genezen? Zou een groot deel
van zijn bekendheid niet daaraan
ten grondslag liggen?"
"Ja, dat geloof Ik wel. Maar daar
komt bij dat hij een hele grote psy
chologische gave had. Wanneer hij
de kamer binnenkwam, werden de
mensen meteen rustig. Hij gaf ze
moed. En de mensen leefden op.
"Een soort tovenaar?"
"Dat was hij inderdaad. En dat is
een gedeelte van zijn succes. Toen
het aantal patiënten terugliep, raak
te Issels ook in een soort depressie.
Andere artsen merkten op dat alles
slechit ging, dat de verpleegden niet
meer op te vrolijken waren. Merk
waardig.
Nazorgkliniek
Opvallend is dat dr. Audier, ge
vraagd naar zijn liefste wens, wan
neer hij eindelijk is uitgewerkt (hij
is 69 jaar) en weer terugkomt naar
Oegstgeest, dolgraag klinieken zou
willen zien, uitsluitend bestemd voor
de nazorg van kankerpatiënten.
Mevrouw Audier: "Ik sta volko
men achter het werk van mijn
man. Wat hij probeert en doet is be
slist goed. De mensen hebben mede
lijden met me, maar ik heb helemaal
geen medelijden met mezelf."
Audier: "Issels was een goed kli-
nicus, in wezen was hij een goede
arts. Zijn psychologie was goed en
sommige van zijn medicamenten wa
ren goed. Maar daarnaast heeft hij
van alles geprobeerd en zolang hij er
zelf in geloofde, was het natuurlijk
een pluspunt voor de patiënt. Maar
dat zie je zo vaak. Zolang artsen ge
loven in bepaalde geneesmiddelen,
dan zijn die goed. Na verloop van tijd
geloven ze er niet meer in en dan
helpt het niet meer."
"mag ik zeggen, dat u het jammer
vindt dat hij zo vroeg is afgetui-
"Ik geloof inderdaad dat hij niet
eer kan. Dat hij inderdaad is afge
takeld. In oktober gaat de klim
dicht".
Nazorgklinieken. Een idee,
Duitsers hebben weten uit ti
ken en ze krijgen ook alle steun
de ziekenfondsen. Waarom dat niet
Nederland kan, blijft een raadsel.
Feit is echter, dat dr. Audier,
zijn pensionering aan de universil
onmogelijk stil kan zitten. Hij e
naar het buitenland "gevlucht"
verder te werken en te studeren.
seis heeft hem de kous helen
over het hoofd getrokken. Issels
een man die het allemaal
doelde, iedereen geloofde er
delijk kinderlijk eigenwijs
heeft hem zijn nek gekost.
Misschien hebben enkelen niet
lang geleden eveneens eer
gelezen over de kliniek in Duitsli
Dr. Audier kwam ook toen aan
woord.
Toen hij zag dat ik een bandop
me-apparaat had meegenon
werd hij meteen rustiger. "Ik
blij dat u dat ding gebruikt,
dan komen er zeker geen dingen u
die ik niet heb gezegd. En dat geb
nogal eens...."
ADVERTENTIE
KLOKKEN
Friese Staart en Stoeltje!
Zaanse en Sallanders. Echt
antieke Franse en Comtois
klokken, enz.
Uw specialist met vak-servica
v. d. WATER
Haarlemmerstr. 181 - Leide
voor dagen, weken en langer.
Zeer hoog netto weekloon.
Kom snel! Pik de mooiste baantjes eruit.
UITZENDBUREAU LUBA
NIEUWE RIJN 35
T.F.mKM
'IEL. 01710-40341
LEIDEN Honderden lezers
van ons blad hebben in de afge
lopen weken om Leiden gedraaid
om de oplossing te vinden van on
ze molenpuzzel "Het draait om
Leiden", die werd georganiseerd
in het kader van de molenactie
van Rijnlandse Molenstichting en
Vroom en Dreesmann.
Een jury, bestaande uit verte
genwoordigers van de molenstich
ting, het warenhuis en de redac
tie van Leidsch/Alphens Dagblad,
is van de week uren bezig ge
weest om de oplossingen van de
drie mogelijkheden te bekijken.
Daarna heeft mr. B. Plomp, se
cretaris-rentmeester van het
Hoogheemraadschap van Rijn
land, de prijswinnaars aangewe
zen door het trekken van een
aantal deelnemersformulieren uit
een mand.
De jury heeft besloten vraag 1
van mogelijkheid 1 buiten be
schouwing te laten. Het was ken
nelijk te moeilijk om exact het
aantal molens te tellen, dat bin
nen een afstand van 200 meter
langs de Ruige Kade in Leider
dorp staat. De opgegeven aantal
len varieerden van 2 tot 16....
Overigens, u bent niet voor niets
op de Ruige Kade geweest, want
het is een uniek fietspad, waar
van er in dit gebied veel te weinig
zijn. De animo om deel te nemen
aan de fietstocht - hele gezinnen
trokken er op uit en veel deelne
mers spraken waardering uit
voor de route - wijst erop, dat er
meer van deze recreatieve paden
moeten komen, waar het snelver
keer geen toegang heeft.
Bij mogelijkheid 2 hebben de
meeste deelnemers gezien, dat
er een addertje onder het gras
zat. Gevraagd werd naar de na
men van de op de pagina afge
beelde molens. Dat waren er 19,
terwijl in de etalages van VenD
?0 foto's stonden. Enkelen hebben
dat niet gezien.
Wat mogelijkheid 3 betreft: al
le waardering voor deelnemers,
die zo veel moeite hebben gedaan
uitdrukkingen in molentaal op
schrift te stellen. De Molenstich
ting is er blij mee. Sommigen
kwamen ver over de honderd.
Tot zover de bepaling van de
uitslag, waarover geen discussie
mogelijk is. De uitreiking van de
prijzen - afgezien van de hoofd
prijzen blijven die nog even een
verrassing - ls a.s. zaterdag 1 sep
tember om 11 uur in de hal van
het Gemeenlandshuis, het prach
tige gebouw van het Hogheem-
raadschap van Rijnland in de
Breestraat. De prijsuitreiking zal
worden verricht door voorzitter
A. Bicker Caarten van de Rijn
landse Molenstichting.
De prijswinnaars zijn:
Mogelijkheid I (hoodprijs
vliegdagtocht naar Zuid-Limburg
voor gezin van vijf personen,
aangeboden door VenD)
1. familie Oudshoorn, Dr. Lely-
laan 84. Leiden.
2. D. M. A. Schurink-v.d. Wulp,
Albardaplantsoen 63. Voorschoten.
3. A. Schouten, Gerrit Kastein-
straat 10, Leiden.
Mogelijkheid 2 (hoofdprijs een
fiets, aangeboden door Leidsch/
Alphens Dagblad)
1. Trees Houniet (14), Splinter
laan 106, Leiderdorp.
2. mevr. C. v.d. Horst, Haag-
weg 80, Leiden.
3. familie Ravensbergen, Rijn
dijk 286, Leiden.
Mogelijkheid 3 (hoofdprijs een
kostbaar molenboek, aangeboden
door VenD)
1. C. v.d. Berg, (76) Veerstraat
8B, Oude-Wetering.
2. W. F. Beekman, Titus
Brandsmalaan 33, Leiden
3. A. van Schie, Vijf Meilaan
3, Leiden.
Voorts zijn tien troostprijzen
verloot onder de inzenders.
De prijs bestaat uit het boekje
"Waar 't om gaat" van de Rijn
landse Molenstichting, geschre
ven en voor deze gelegenheid ge
signeerd door de auteur A. Bicker
Caanten, en een poster van de
molenactie "Het draait om Lei
den" met een foto van een mo
len, gemaakt door VenD's chef
etaleur Philip Uythoven.
De tien trooostprijzen krijgen:
1. J. B. Korenhof, Bizetpad 55,
Leiden.
2. Rik Joosten, Zoeterwoudse-
singel 42, Leidon. -
3. de heer en mevr. Boom-Bos
winkel, v.d. Waalsstraat 32, Lei
den.
4. Jacqueline Bleyl, Obrecht-
straat 107, Leiden.
5. A. v.d. Berg, Herenstraat 4,
Voorburg.
6. N. H. Guyt, Drieplassenweg
8, Katwijk aan Zee.
7. W. van den Broek, Beetho-
venlaan 193, Leiden.
8. mej. E. E. Pots, Oude Vest
33. Leiden.
9. Kees de Haas, Boekhosten-
weg 22, Oud-Ade.
10. M. W. S. Bor-Leenheer,
Wilddreef 234, Leiderdorp.
HANS MELKERT
Mr. Plomp, secretaris-rentmeester van Rijnland, trekt de
prijswinnende formulieren uit een welgevulde mand.
(Foto Jan Holvast)
