einde van Peyton Place
Het
is
mooi
ge
weest
RDAG 25 AUGUSTUS 1973
EXTRA
PAGINA 13
t Rita echt dood', een klemmende vraag, op schrift ge
en meermalen toegezonden aan de AVRO. Reacties,
ns de periode dat Rita met hartklachten en een mi's-
n de wekelijkse gebeurtenissen in Peyton Place be
ste. Reacties ook, die tekenend zijn voor de intense be-
g, voor een aanzienlijk deel van TV-kijkend Neder-
van de wonderlijkste tv-serie in de historie van dit
um. We moeten die beleving mondiaal zien, want er
maar weinig landen op deze aardkluit, waar men niet
waar Betty doorgaans de mosterd haalt en waar men
weet, dat een buitenechtelijk kind in het Amerikaanse
sje in New England een taboe van jewelste is.
laten we ons bepalen tot
atie. Hoe stak daar de vijfja-
schiedenis in elkaar, die ont
rond de serie ,die maandag
afgesloten met een driedub-
jevering met aansluitend een
el-programma", waarin zo
olden uit de allereerste af le
dank zijn alle Peyton Place-
verschuldigd aan de chef
n van de AVRO, Gerard
Vijf jaar geleden legde hij
dm op de serie. Achteraf ge-
buitenkansje, want voor
ie geld had het slepende
andere omroep-
lent gegaan (naar de NOS
e zondagmiddag bij voor-
Maar Smit was de eerste
sllega, de heer A. Plag-
zal hem daar eeuwig
ir voor blijven. Hij behoort
seleote groep Nederlanders,
514 aflevering heeft mo-
i. Want als medewerker van
ling filmzaken bij de AVRO
i tot taak alle bismengeko-
piën te zien en te beoordelen
de poel van ellende die Pey-
Voor die fanatieke fans
helemaal rillerig
deerd met voorzichtige vingerwijzin
gen in de richting van problemen,
die maatschappelijk spelen.
Maar hoe Amerikaans ook, wij zijn
noodt te beroerd geweest om dit ty
pisch consumptieve 6erie-werk met
vóór- en nagerecht te verorberen.
In 1968 schakelde de AVRO dan
ook al over op enkele dubbele afle
veringen, nadat in 1967 schuchter
elf afleveringen op het scherm wa
ren verschenen, die gemiddeld nog
krap anderhalf miljoen kijkers kon
den boeien. In 1968 verdubbelde dit
aantal zich en vloog het waarde
ringscijfer naar 77 (ter vergelijking;
80 punten is boog, alleen weggelegd
voor Mies Bouman en cupwedstrij
den).
Eenmaal op dat punt aangekomen
is het fenomeen in zijn opmars niet
meer te stuiten. In dat Jaar begint
de Belgische Radio en Televisie
(BRT) zich langzaamaan de haren
uit het hoofd te rukken, want de
filminkopers in Brussel zagen de
serie niet zo zitten. Gevolg; een
grote vlucht van Belgische kijkers
naar de Nederlandse zenders als
Peyton Place hier doorzet en in
België na enkele afleveringen wordt
len. Een niet te verwezenlij-
room derhalve. Of Plag- Dat doorzetten hier is dan voorna-
i al dan niet met plezier rneddjk te danken aan mevrouw Ti-
Ed Nelson als de veel bewonderde doMer Rossi
Barbara Parkins als de mooie Betty Anderson
elceken blijft de vraag. Hij
Dver praten. Als reden
ij op, dat hij niet weet of
rkgever (de AVRO) wel zo
zijn met zijn oordeel,
schaart hij zich opnieuw
selecte groep in onze sa-
Namelijk de laatste
rigen die weigeren zich vóór
srie uit te spreken,
meteen al na de eerste afle-
(27 juli 1967) een goed ge
worden om duidelijk stel-
n - met redenen om-
de serie. En wie vóór
de pen om hartsboch-
Tlm méér te vragen. Voor het
oordeel kunnen we het best
naar Grace Mebalious
baar drijfveer tot het
Jn van dit drama, heeft ge-
1/ i: De stadjes in New Eng-
jn klein en vaak zijn ze
van de toerist zijn ze zo
vreedzaam als een ge-
prentbriefkaart, maar als Je
oppervlakte kijkt, is het
iet je voet een steen hebt
kt, rd. Allerlei wezens kruipen
i? onverhuld en in het volle
rond.
die in het stadje woont
er zich afspeelt - gehei-
eenvoudg onbestaanbaar -
9emand wil dat ook de bid
ders er achter zullen ko-
het minst van al willen zij
ieid gedrukt zien. Ik heb ge-
wat er gebeurt - en zij
,t er gebeurt. Zo zijn de
u eenmaal".
Iers van het echte Peyton
insten inderdaad niet, dat
konkel gedrukt werd en
In opgewonden staat na het
in Grace's autobiogra-
Joeken. Haar man verloor er
1 als leraar door in het stad-
gedachte voor haar boeken
loffelijke. Zij heeft het
3t meer mogen beleven,
die gedachte overnamen
erdie tv serie van gebrouwen
die wij nu kennen,
fbo reft geen blaam derhalve
verhaal dat wekelijks over
ït. Tegenstanders hoeven
t na te wijzen en liefheb -
gelokt door de tv-serie
eken gingen kopen, hoeven
i gebalde vuist op haar
te wijzen. Zij stierf ver-
verslaafd aan de drank,
irend is de groep tegen -
onder te brengen onder de
„haters van Amerikaans
Niet ten onrechte na-
want al zegt Georg Paris,
van Peyton Place II, dat
aal zich overal ter wereld,
ir een vleugje burger-
heerst, zou kunnen spelen,
re dat niet zomaar accep-
ïan, die verontschuldi-
t, dat de ware verfilming in
set mogelijk was, omdat de
IE Code, waaraan tv-makers
sar te houden hebben met
etreden zou worden. Want
?ing realistisch te werk.
en echtscheidingen be-
pagina's van haar boek.
r-jn nou juist de drie zaken
tv-serles wordt gewaakt
fteid waarmee die zaken
Nederlandse scherm halen
Servet, Waaldrecht) is in
ht den boze. „Wij moeten
te werk gaan", zegt
Paris. Geleidelijk en goed
Amerikanen wordt nog al
i overdreven gevoel voor
aangewreven. Niet ten
als men P. P. aanschouwt.
ievI mokken werkelijkheid gelar-
ly Périn Bouwmeester, die nietsver
moedende minister Marga Klompé
van CRM enkele duizenden handte
keningen toestuurt. Doel: P.P. op
een vaste avond in de week, langere
afleveringen en een hogere frequen
tie. Een historisch moment. Voor
het eerst eist de Nederlandse kijker
daadwerkelijk inspraak in de pro
grammering. Minister Klompé
stuurt d? handtekeningen door aan
de AVRO.
Daar het ds dan inmiddels 1969
wordt de druk van verenigings
besturen ook almaar groter. De be
sturen willen duidelijkheid van de
AVRO over P.P. Wanneer wordt er
gestopt? Of gaat de AVRO door?
waren de klemmende vragen, want
het verenigingsbezoek toch al ge
pijnigd door de verdere popularise
ring van het medium ondervond
een extra terugslag van het ver
schijnsel Peyton Place.
In 1970 heeft de AVRO een oplos
sing. De serie is in Amerika naar
een einde geschreven op dat mo
ment en men weet in Hilversum
waar men aaai toe is. De kijkers
krijgen de gevraagde inspraak. De
AVRO vraagt; moet P.P. blijven of
verdwijnen? moet P.P. in een hoge
re frequentie en op een vaste dag?
Honderdduizend kijkers reageren.
P.P. moet blijven, één keer in de
week, het liefst op maandag.
Op dat moment zijn er 114 afleve
ringen verschenen. De AVRO weet
dan dat men tot 27 augustus 1973
aan de serie vastzit ate men ten
minste iedere maandag een dubbele
aflevering uitzendt.
De knoop wordt doorgehakt. De
AVRO krijgt de maandagavond als
vaste tv-avond en maakt er met
Televizier en een ander vast-niet
uit de toonvallend-onderdeel een
avond van. waarop men kan bou-
Het publiek is dankbaar. De kijkcij
fers lopen op van vier miljoen; en
nog hoger tot zes miljoen. Wibo
van der Linden profiteert driftig
mee met zijn AVRO's Televizier als
hij bij de AVRO de lengte krijgt
een nieuwsshow te maken. Veel
P.P.-kijkers hangen en leren zo Wi-
bo's TM-formule te waarderen.
Maar voor velen blijven de proble
men, die de nimmer brandschone
P.P.-figuren opleveren, meer het
overpeinzen waard, dan de wereld
lijke brandhaarden die Wibo en
zijn team in de huiskamer brengen.
Zo blijkt uit de kfjkerspost, dat ve
len ondanks herhaald briefverkeer
met de VS niet van hun problemen
kimmen worden verlost. Is Matthew
(de babv van de Carsons) in wer
kelijkheid het kind van Leigh Tay
lor Young en Ryan O'Neal? Nie
mand weet het antwoord. En zo
kan een grootmoeder hevig veront
waardigd melden dat hoewel haar
kleinkinderen naar Norman is ge
noemd en dat ook feestelijk aan
Norman ('acteur Christopher Con
nelly) in de VS is meegedeeld, de
gevierde goeierd uit de tv-serie
niets van zich heeft laten horen.
Kijkers, die na 1970 ontdekken
als de serie op een vaste avond zit
dat P.P. zo boelend is, vragen de
AVRO veelvuldig him even in het
kort te schrijven wat er in de twee
honderd voorafgaande en door hen
gemiste afleveringen is gebeurd. Een
karwei waaraan men niet begint.
P.P. is nu aan het einde. Men heeft
in de afgelopen periode kunnen vol
gen hie diepgeworteld het P.P.-
gebeuren in onze samenleving zit.
Als een tv-serie er gedurende zo
lange reeks van Jaren in slaagt dat
teweeg te brengen, over heel de we
reld, dan mag men spreken van een
opmerkelijk, geslaagd stuk tv-dra-
ma. Ten goede of ten kwade.
Tilly Périn-Bouwmeester is maan
dagavond gaste bij de AVRO. Op
haar rust de taak om Peyton Place
uit te luiden. Niet in de hoedanig
heid van dochter van de grote
Louis Bouwmeester: maar wel in de
staat van een nu 80-Jarige actrice,
die veel voor Peyton Place heeft
gedaan.
De actrice begon in 1969 een actie
om de Amerikaanse serie op een
vaste avond en met een grotere fre
quentie op het scherm te krijgen.
Ruim 13.000 kijkers waren het roe
rend met haar eens en stonden him
handtekening af voor deze actie.
Tilly Perin-Bouwmeester stuurde
het pakket adhesiebetuigingen naar
het ministerie van CRM. Via CRM
de toenmalige minister drs. Mar
ga Klompé schreef een alleraardig
ste brief aan Tilly Perin-Bouw
meester maar was niet in staat iets
uit te richten omdat dit een zaak
van de AVRO was belandde het
pakket bij Siebe van der Zee. De di
recteur van de AVRO was destijds
niet erg gelukkig met het plan.
Tilly Perin-Bouwemeester: „Hij was
boos en vroeg mijHoe kun Je
zoiets doen? Nu heb ik Siebe gekend
als kleine snotjongen, dus daar trok
k me weinig van aan".
Toch vindt Tilly Perin- Bouwmees
ter het erg sportief van de AVRO
dat nu Juist zij uitgenodigd is voor
deze afscheidsavond.
Tilly Perin- Bouwmeester is overi
gens Peyton Place-fan van het eer
ste uur. Ze miste slechts één afle
vering ik was toen in Duitsland
en kon daar niet kijken". Verder is
haar dat nooit meer overkomen
omdat ze er doodeenvoudig de va
kanties voor liet schieten. Toch
vindt de actrice dat Peyton Plcae
niet meer terug behoeft te komen.
Ze zal de kijker maandag duidelijk
maken waarom ze die mening is
toegedaan.
„Ik vindt, dat we tevreden moeten
zijn met wat wij hebben gezien, 't
Is mooi geweest. Wat heb je aan
die nieuwe figuren in plaats van de
bekende gezichten. De AVRO heeft
gelijk om nu te stoppen, 'n Succes
zou zo'n nieuwe serie toch nooit
worden".
Alhoewel Tilly Perin -Bouwmeester
beschouwd mag worden als één van
de grootste PP-fans, heeft ze toch
bezwaren tegen de serie.
„Het nadeel van de serie was, dat
Je geen ogenblik kon lachen. Het
was drama van het begin tot het
einde. Maar als verhaal met al die
complicaties en karakters, en als
filmisch werkstuk, was het uitste
kend".
Zou naar haar idee de Nederlandse
TV in staat zijn ook een dergelijke
serie op poten te zetten?
„Neen", zegt ze zeer beslist, „ik wil
mijn vak echt niet de grond in-
intrappeti, maar het zou gewoon on
mogelijk zijn omdat we er de ac
teurs en actrices niet voor hebben.
Ik sprak eens met een Amerikaanse
regisseur die stelde, dat wat de
minste Amerikaanse call-girl in de
toppen van haar vingers heeft, een
Nederlandse artiest zelfs nog niet in
zijn body heeft".
„Kijk en verder kun Je de Neder
landse tv niet vergelijken met de
Engelse of Amerikaanse. Wat in die
landen wordt gepresenteerd, grenst
vaak aan een griezelig knappe echt
heid. Neem bijvoorbeeld ,De familie
Ashton", die zat geweldig goed in
elkaar".
Het tv-kijken op de maandagavond
is voor Tilly-Perin-Bouwmeester nu
geen —must" meer. „Het zal even
wennen zijn. Ik denk, dat ik weer
gewoon kanasta ga spelen op de
kaatcrlub", zegt ze lachend. Maar er
is meer dat het afscheid van Pey
ton Place lichter maakt. Het ko-
ment seizoen zal Tilly Perin-Bouw
meester enkele keren op het scherm
te zien zijn. Dit bij de NCRV in de
serie „Boerin in Frankrijk" en te
vens in één voor de tv bewerkte
verhalen van Siegfried van Praag.
Terugkerend bij Peyton Place wil
de actrice nog kwijt, dat ze de serie
in het begin niet zó erg zag zitten.
„Ik had het boek gelezen en dacht
wat is dat raar, dat lijkt me niks.
Toen ik echter de afleveringen op
tv zag, was ik verloren. Verduveld
zakelijk gezien van die Amerikanen
om een boek op die manier te be
werken".
Een man. die veel, zó niet alles van
Peyton Place afweet, is Tom Klaas-
sen, vertaler bij de NOS. De klus.
hij vertaalde zo'n 250 a 260 afleve
ringen, zit er voor hem op. Erg
jammer lijkt hij dat niet te vinden.
Zelf staat hij erg nuchter tegenover
de Peyton Place-ellende.
,Ach, het was geen volledige dag
taak", laat hij weten. .Daarnaast
waren er nog films en andere din
gen voor actualiteitenrubrieken. Ik
zat dus niet dagen achtereen vast
gebeten aan die Peyton Place. Het
was natuurlijk wel zaak enigszins
vooruit te werken met de serie.
Voornamelijk in verband met va
kanties".
Zonder het te willen was Tom
Klaassen toch duidelijk de man van
de serie. „Ik zei weieens tegen een
collega: Ach, doe jij het nu eens.
Maar dan blijkt dat Je eraan ge
bonden bent. Een ander zou zich
eerst duchtig moeten inwerken in al
die toestanden".
Zelf kijkt Klaassen nooit meer naar
Peyton Place. Hij heeft het wel ge
zien.
In de vertaling heeft hij zoveel mo
gelijk getracht de teksten letterlijk
te handhaven, ook de in de serie
voorkomende krasse taal.Enige kri
tiek op zijn werk is er nooit ge
weest. Klaassen: „Dat kan ook niet
anders. Wij hebben een erg goeie
corrector".
Over het einde vam de serie is de
vertaler erg mededeelzaam. Hij
noemt dat einde zeer verrassend.
„Ik kan me voorstellen dat veel
mensen, die de serie van het begin
tot eind hebben gevolgd, teleurge
steld zijn. Zij krijgen bepaald geen
pasklaar antwoord. Het is zaak om
nu maar zelf de oplossing te raden.
Wat dat betreft kan men na maan
dag zijn fantasie de vrije loop laten
gaan".
Barbara Rush als Carolyns moederMarsha Russell
