Noodklok voor monument
Stad en Landschap luidt:
Molenjaar 1973
Wordt hand aanvaard?
„Wanneer we schrijven, dat de noodklok moet worden geluid voor
het behoud van de monumenten, overdrijven wij niet. Ondanks veel
restauraties blijft de wedloop met het verval een ongelijke. Vele,
vele monumenten smeken om te worden gerestaureerd. „Geen geld"
of „Kom in 1977 of 1979 maar terug" zijn de weinig bemoedigende
antwoorden. Het verval gaat door. Dat het bedrag, dat jaarlijks
door de regering ter beschikking wordt gesteld, vrijwel niet stijgt, is
een bijzonder teleurstellende zaak, vooral omdat dit gebeurt in een
periode, dat er gelukkig van vele zijden steeds meer belangstelling
komt om monumenten te restaureren. Alleen de officieel aangewezen
monumenten krijgen nog de aandacht. En juist de andere objecten
maken vaak in samenspel met de officiële monumenten de sfeer
uit van een bepaalde gemeente of een gedeelte daarvan".
In deze bewoordingen waarschuwt M. van Hoogstraten in het
jaarverslag 1972-1973 van het Instituut Stad en Landschap van
Zuid-Holland. Per plaats neemt hij de monumentensituatie onder
de loep, in woord en beeld. Op deze pagina nemen wij over wat het
verslag meldt over de plaatsen in ons verschijningsgebied. Ook over
deze regio kan men de noodklok luiden. Voor Leiden bijv. behoeft
men alleen maar te denken aan de woorden van wethouder Kret, die
bezwaar heeft een monumentennota te maken, „omdat dit momen
teel een stuk voor de kast zou zijn".
Alkemade
De ronde stenen watermolen (1715)
van de Gogerpolder is onlangs door
de Rijnlandse Molenstichting overge
nomen. Een flink herstel is hier no-
Alphen aan den Rijn
Toen op 7 april 1916 de 17de-eeuw-
se Herv. Kerk uitbrandde, bleef de
onmiddellijk daarnaast staande uit
1773 daterende grafkapel behouden.
Dit strakke gebouwtje, vierkant van
vorm met afgeschuinde hoeken en
met een sierlijk kapje gedekt, heeft
een opknapbeurt dringend van node.
Vooral het dak is slecht. Daar her
stel van een monument van deze be
scheiden afmeting niet vreselijk kost
baar hoeft te zijn, is een spoedige
aanpak zeer gewenst, temeer daar
het verval steeds verder gaat.
Het vroegere gereformeerde kerkje
aan de Wilhelminalaan uit 1824 is ja
ren als pakhuis in gebruik geweest
en nu als garage. Gelukkig is de
voorgevel in oorspronkelijke staat
gehouden en onlangs geheel opge
knapt.
Naar het schijnt komt er voor et
voormalig kinderhuis in de buurt
schap Zwammerdam, een voornaam
19-de eeuws pand tegenover die herv.
kerk, een betere tijd. Er zijn plan
nen voor dit huis.
Bodegraven
Met voldoening kan worden terug
gezien op de restauratie van de herv.
kerk, vooral als men terugdenkt aan
de situatie van voor
Bij deze foto van de molen van de polder Zuidwijk in Was
senaar schrijft Stad en Landschap, dat het geen overbodige
luxe is, dat 1973 tot molenjaar is uitgeroepen.
Dat brengt ons even bij de molenactie "Het draait om
Leidendie Rijnlandse MolenstichtingVroom Dreesmann
en Leidsch Alphens Dagblad hebben gehouden. Dit weekeinde
loopt deze actie af.
Tot en met zondagavond kunnen nog oplossingen van de
molenpuzzel van dit Dagblad in de bus van otis bureau aan
de Witte Singel ivorden gedeponeerd. De opgave voor de puz
zel heeft zaterdag 28 juli uitvoerig en maandag 13 augustus
in deze krant gestaan. kunt nog meedoen.
Nadat bekend werd, dat per 1 ok
tober a.s. de huren van gemeente
woningen met maar liefst f 17,
worden verhoogd, is er en dat was
natuurlijk te voorzien grote be
roering ontstaan. Dag bewoners van
Haagwegkwartier en Ledden-Noord,
dag raadsbesluit van 13 maart 1972!
Het heeft eigenlijk geen zin om
weer opnieuw een groot aantal argu
menten hier tegen in te brengen;
met name de heer J. Pen heeft nog
onlangs in deze krant getracht het
een en ander duidelijk te maken. Wy
willen thans, na bijna 3 jaar actie
te hebben gevoerd, een paar conclu
sies trekken.
1. Tot dusver hebben tal van Leidse
huurders nauwelijks steun gevon
den voor hun argumenten bij het
gemeentebestuur. Steun? Zeg
maar rustig tegenwerking en
minachting. Wij denken hierbij
vooral aan het „beleid" van ex-
wethouder Menken, die vrijwel
altijd werd gesteund door een
meerderheid in de gemeenteraad.
De meeste voorstellen, in het be
lang van de huurders, haalden
het niet. Andere voorstellen die
wel werden aangenomen werden
slecht of uiterst langzaam uitge
voerd, denk b.v. aan het brand-
veiligheidsonderzoek van de wo
ningen in het Morswegkwartier.
Het rapport had 1 oktober 1972
moeten worden uitgebracht, het
duurde nog vele maanden en de
resultaten zijn eigenlijk nooit ge
publiceerd zoals het hoorde.
2. Toch kennelijk bang geworden
van het onvermijdelijke verzet
van de bewoners (iets anders zal
het wel niet zijn) hebben B. en
W. nu om uitstel verzocht van de
plannen van ex-ombudsman
Marcel van Dam om de huur
verhoging per 1 oktober a.s. in te
voeren. B. en W. hebben niet al
vast aan Van Dam geschreven:
„wanneer het rapport van de Na
tionale Woningraad concludeert
dat de woningen slecht zijn, dan
kun Je wat ons wat, maar dan
komt er ook na 1974 of 1975 geen
huurverhoging", nee, B. en W.
vragen alleen om uitstel. Want
wethouder Ham vond al eerder
„dat Je staatssecretaris Van Dam
toch niet als een kleine Jongen
kan behandelen".
3. Een laatste conclusie, eigenlijk
een gewoon feit. Er is gesproken
over f 17,— huurverhoging. Het
staat wel vast dat het gemiddeld
maandinkomen van de gezinnen
Opnemen van brieven ln
deze rubriek behoeft niet te
betekenen dat de redactie
het met de inhoud eens is.
De redactie behoudt zich
daarenboven het recht voor
om bijdragen te weigeren dan
wel in te korten.
in Noord en 't Haagwegkwartier
niet veel hoger ligt dan f 900,
(incl. kinderbijslag). De talloze
ouden van dagen (ooit de lieve
lingen van de ombudsman) heb
ben als gehuwden nauwelijks
f 700,en de alleenstaande be
jaarden halen (wanneer de zie
kenfondspremie er af is) nog
geen f 500,per maand.
Dat is dus een inkomsten verla
ging van meestal 2, in veel geval
len 3 en niet zelden 4%! Begrijpt
U nu, beste raadsleden, waarom
de huurderscomité's als padde
stoelen uit de grond schieten?
Op 4 september a.s. hebben verte
genwoordigers van het Leids Huur
ders Comité een gesprek met Marcel
van Dam. Wij zullen hem vooral
„feit 3" goed onder de neus wrijven,
al zal het voor hem moeilijk zijn om
in te denken dat er nog mensen zijn
die zich voor f 17,per maand „zo
druk maken".
Daarnaast eisen wij (Ja, dat éisen
wij meneer Ham!) garanties voor
een permanente huurstop als mocht
blijken dat de conclusies van de Nat.
Woningraad inderdaad zo slecht uit
vallen als wij verwachten.
Het gemeentebestuur kan, evenals
de raad, nu laten zien wat het waard
is. Wij zouden het n.l. zeer op prijs
stellen wanneer wethouder Ham
eventueel vergezeld van raadsleden
op 4 september met ons mee gaat
naar Den Haag.
Laat hij samen met ons voor een
goede zaak pleiten en er aan denken
dat zijn wethouderschap verplich
tingen met zich meebrengt, vooral
wanneer het er om gaat om nü ach
ter een grote groep stadgenoten te
gaan staan.
Wij verwachten dat onze uitgesto
ken hand wordt aanvaard en hopen
dat op maandagavond a.s. tijdens de
raadsvergadering te*
Het Leids Huurders Comité
waarbij aangesloten:
Haagwegkwartier
Steeds groter zorgen gaat de toe
stand van de ronde stenen stellinko-
renmolen „De Arkduif" (1697) baren.
Deze wordt goed slecht!
Hazerswoude
De enige complete en gave wipko-
renmolen met stelling "Nieuw Leven"
staat in Hazerswoude. Moge deze
compleet en gaaf blijven en als mo
nument bewaard. Hetzelfde dient te
worden gezegd van het aardige hou'-
zaagmolentje in het centrum. Het
moet op de schuur blijven. De Gere-
molen of Blauwe wip staat er bijzon
der slecht bij.
Katwijk a.d. Rijn
De toestand van de herv. kerk
baart zorgen: zwamvorming in de
kap maakt een spoedig ingrijpen
noodzakelijk. Ook het muurwerk
moet onderhanden.
Bijzonder aardig is het Konings
hof. waarvan de woningen onlangs
onder handen kwamen. Het geheel is
symmetrisch van opbouw en wordt
afgesloten door een ijzeren hek met
twee gemetselde zuilen waarop een
eenvoudige natuurstenen vaasbekro
ning. Al meermalen is op deze plaats
gewezen op het belang van het be
houd van vissershuisjes in Katwijk
en Noordwij k. Ontelbaar vele zijn er
al verdwenen: het is nog mogelijk
enkele buurtjes te behouden.
Koudekerk a.d. Rijn
Restauratie van de kleine 17de-
eeuwse smederij aan de oostelijke in
gang van de bebouwde kom blijft
een wens. Merkwaardig is de deur,
waarboven een klapbaar raam met
deurkalf, toegang gevend tot de
valje".
Leiden
Het verslag noemt een aantal ge-
restaureeerde monumenten, wijst op
de noodzaak van het behoud van de
Pieterskerk en zegt, dat de ronde
stenen watermolen van de Slagh- of
Stadspolder in uiterst slechte staat
verkeert.
Lis9e
Nog steeds is het niet gekomen tot
een begin van de consolidatiewerk-
zaamheden van de ruïne van de 'De-
ver', uit ongeveer 1400 stammend.
Toch zijn er plannen om door afdek
king van het geheel het behoud te
waarborgen.
Noordwijkerh<
Nog steeds is het niet gekomen tot
een aanvang der restauratiewerk
zaamheden aan het zo bijzonder ge
legen witte kerkje, dat na gedeelte
lijke verwoesting in 1619 moet zijn
herbouwd. Er zijn weer plannen op
gesteld, o.m. voor herstel van de
kap, die mogelijk spoedig tot uitvoe
ring zullen komen.
Voorschoten
Het dicht onder Leiden gelegen
buiten 'Ter Wadding' (1770), voor
naam en statig door zijn symmetrie
en vlakverdeling, is thans onderhan
den. Terugbrengen van de fijne roe-
denverdelmg in de venstens, dat ge
paard gaat met een constructief her
stel is uitermate belangrijk. Fraai
ook is de gebeeldhouwde 'kuif' boven
de voorgevel waarin de naam en een
wijzerplaat.
Eveneens gelukkig is de restaura
tie van de aardige 17-de-eeuwse
boerderij Treubstr. 21. Van welhaast
een ruïne wordt het nu een bijzon
der aantrekkelijke noot daar achter
de kerk. Gerestaureerd zal het in ho
ge mate meespelen in de sfeer van
het centrum van deze gemeente. Ko
mend vanaf het langgerekte, geheel
met linden beplante plein, dat te
recht tot beschermd stads- en dorps
gezicht werd aangewezen, is hier ln
die bocht om de kerk heen het ver
rassingselement van grote waarde.
Wassenaar
De kleine ronde stenen 17de-eeuw-
se watermolen van de polder Zuid-
wijk werd door de Jeugd in brand ge
stoken en is geheel uitgebrand. Te
meer te betreuren, daar er Jarenlan
ge onderhandelingen zijn gevoerd om
deze ver in het weidelandschap gele
gen molen, die al lang met één roede
stond, te herstellen.
Twee Alphense monumentjes
ADVERTENTIE
KLOKKEN
Friese Staart en Stoeltjes,
Zaanse en Sallanders. Echte
antieke Franse en Comtoise
klokken, enz.
Uw specialist met vak-service
v. d. WATER
Haarlemmerstr. 181 - Leiden
Tuinstadwyk
Maredorp-Oost
bewoners „Ons Belang"
namens allen.
Rijn- en Schiekade 121 E,
P. VAN 'T ZELFDE,
Leiden.
Amerikaanse studiebeurzen
en reistoelagen
LEIDEN Voor het academische
jaar 1974—1975 kunnen Nederlanders
die hun studie aan een universiteit
of hogeschool geheel voltooid heb
ben, bij het Nederland-Amerika In
stituut solliciteren naar studiebeur
zen en Fulbright reistoelagen voor
een jaar studie in de Verenigde Sta
ten. Zij die rechtstreeks bij Ameri
kaanse universiteiten willen sollici
teren, kunnen by het Nederland-
Amerika Instituut in Amsterdam
voorlichting over studiemogelijkhe
den verkrijgen.
De studiebeurzen worden beschik
baar gesteld door Amerikaanse uni
versiteiten en andere beurzenverge-
vende instanties, de reistoelagen
door de Netherlands America Com
missie for Education Exchange in
he kader van het Fulbright pro
gramma.
De sluitingsdatum voor het retou-
neren van alle ingevulde inschrijf
formulieren is 1 oktober 1973. Inlich
tingen en aanvraagformulieren moe
ten zo spoedig mogelijk worden aan
gevraagd bij het Nederland-Amerika
Instituut, Afdeling Studievoorlich
ting, Prinsengracht 919, Amsterdam,
telefoon: 020—23 94 25.
Houtzaagmolentje in Hazerswoude
Koningshof in Katwijk
