TOERIST
IN CHINA
EREGAST
[DAG 18 AUGUSTUS 1973
PAGINA 13
ln de nacht landen we met
ptienetn op het vliegveld van
raar we worden opgewacht
ize drie gidsen/tolken van
ristenbureau vam Peking: de
b, een in Indonesië geboren
ads sprekende Chinees, de
m, Engels sprekend, en de
Sjang, Engels en Russisch
se de Groot
Ie tolken zullen ons geduren-
hele reis door China verge-
q elke stad die we bezoeken
re door de plaatselijke au-
a ontvangen en worden gid-
pvoegd, meestal Jonge, net
leerde tolken in het Engels.
tseüjke autoriteiten hebben
n overleg met onze tolken
gramma voorbereid. Omdat
ezen het vrije weekend niet
üjn voor ons geen vrije
igelast. zodat het een werk-
f acht moeten we
I uur ontbijten en om half
Brt/reljken voor een bezoek
fabriek, een commune, een
eiit of iets diergelijks. Om
lur wordt geluncht en tot
is er pauze om te rusten, te
i of te wandelen. Van drie
uur weer een werkbezoek
haven, een park, een paleis
zes uur eten en daarna
fl naar opera of variété,
i van het programma is
meer mogelijk. Het gebeurt
ivaak dat enkelen van ons
(houtje de stad ingaan om
jraferen, wat overal toege-
imet uitzondering van uit-
d militaire objecten, of
leen taxi of met openbaar
We slapen en eten altijd in
tóe hotel van de stad. Per
t het verblijf (alles inbegre-
Ds logies, eten. vervoer en
[60.- per persoon.
Iels
tóe hotels zijn groot en
gebouwd in neo-stalinisü-
l Alle hotels zijn buitenge
woon, omgeven door tinnen
tan van alle gemakken. Ie-
tókamer heeft twee of drie
ieen schrijftafel met een
«e inktpot en pennehouder,
fauteuils, een tafeltje en
tóafel. Verder een bad met
I warm stromend water, een
B wastafel met spiegel en
Wc reuzenkam (een soort
Chinese pop-art), pantof-
zeep en WC papier. In de
gevallen een huistelefoon,
later; altijd een thermos-
:okend water en busje
iee. In de tropische gebie-
karaf met gekookt water
frinken en een klamboe bo-
bedden. Overal prachtige
vloerkleden. Tegen zeer
»n kan men in de hotels
of chemisch
personeel zich verbaasd had afge
vraagd wat ik met al dat kokend
water deed. Spijtig deelt Shi mij
mede dat dn elk hotel een volledig
uitgeruste kapsalon aanwezig is.
Pooien kennen de Chinezen niet.
Een klein cadeautje als een ball
point of een mooi stuk zeep wordt
eerst afgeweerd en don „als teken
van vriendschap" onder hartelijke
dankbetuigingen schoorvoetend aan
vaard.
Het eten
De Chinezen eten drie keer per dag
rijst met groenten en vlees of vis.
De bereidingswijze van het eten va
rieert sterk van provincie tot pro
vincie. In Szechwan bijvoorbeeld is
het eten scherp gekruid, men huilt
bij het eten. De Cantonese keuken
is zuurzoet. In alle steden treft men
vele restaurants aan, die met hun
namen aangeven uit welke provincie
de keuken afkomstig is.
Men eet graag en veel in China,
waarbij op onconventiofele wijze
met overgave de maaltijd wordt
verorberd. Men eet luidruchtig
smekkend, als teken dat het eten
lekker is. Morsen is onvermijdelijk.
Met de sbokjes eet men het kleinge
sneden voedsel van de verschillend»
schotels en daarna brengt men het
kommetje met rijst aan de mond om
de rijst met de stokjes naar binnen
te werken. De soep wordt als laatste
gerecht opgediend
Wij kregen alleen een ander ont
bijt, naar hun mening overeenko
mend met het Europese; vruchten-
cocktail of vruchtensap, een omelet
of dmie dn het vet gebakken eieren,
toast (van speciaal voor de buiten
landse gasten gebakken brood), bo
ter, jam en koffie of zwarte thee.
Bij het middag- en avondeten
wacht men tot wij er allemaal zijn
en dan wordt het eten opgediend,
waarbij we niet de mogelijkheid
hebben zelf te kiezen. Wilde iemand
van ons dn het Afin Zu Hotel ln
Peking wat anders eten, dan kon
hij in een ander gedeelte van het
restaurant gaan en tegen betaling
een menu uitzoeken.
Met de correspondent van Die Welt,
Ruge, en zijn vrouw Elisabeth be
zocht ik een typisoh Pekinees res
taurant. Een Chinese vriend van
Ruge belt een restaurant om een
tafel te bespreken. Op de stoep
wachten ons handenwrijvend twee
Chinezen in sneeuwwitte schorten
op. Door een dichte menigte van
aan houten tafels etende Chinezen
worden we een trap op geleid naar
een kamer voor vreemdelingen,
zoals hier de gewoonte is.
De kalk bladdert van de muren en
de gordijnen die de kamer afsluiten
hangen scheef naar beneden. De
tafel is brandschoon en prachtig
gedekt. Men geeft geen bestelling op,
maar wacht af wat er gaat komen.
De ene na de andere heerlijke
schotel wordt aangedragen.
Eerst een bonte schaal Chinese
hapjes gegarneerd in de vorm van
een vlinder, daarna een schotel met
een onbekende groente en cashew
noten. Grote gebakken Chinese gar
nalen. een vleesgerecht, eenden, en
zovoorts. Tenslotte' een beetje rijst
in een kommetje. Als laatste een
kom soep met uit ei geboetseerde
mandolines. We drinken Mao-tafl
(Chinese jenever) en zoete rode
wijn. Het is prettig in die hitte, dat
we natte warme doekjes krijgen om
onze hals en handen betten.
Hoe erg het ook klinkt, ik krijg
midden dn dit copieuze diner drin
gend behoefte een plasje te doen.
Ik loop wat verlegen door een paar
vertrekken naar een meisje toe en
maak het gevaar van „haaiden was
sen". Zij leidt me naar een houten
tobbe, waar vele doekjes in het
troebele water liggen; pakt er één
wast het,wringt het uit en brengt
het daarna met een afkeurende blik
naar de keuken, spoelt 'het nogeens
onder de kraan en geeft het me.
Onverrichterzake kom ik aan tafel
terug. Het gezelschap bemoeit zich
met het probleem „waar is de
WC?". Door hoge nood gedreven ga
ik weer naar het meisje toe en zeg
vertwijfeld in het Hollands: „waar
is toch de WC?"
Zij begrijpt blijkbaar mijn gebaar,
wij dalen in de achterhof een paar
trappen af en ik kom in een ge
meenschappelijke WC, vijf op een
ry afgesloten klaphekjes op borst
hoogte. Met gebaren verzoek ik het
meisje weg te willen gaan, maar zij
maakt een geste die mij totaal
overrompelt: zij buigt haar hoofd,
bedekt haar ogen met de palm van
haar hand en veinst aan iets an
ders te denken.
Het geweldige diner kostte 10,-
per persoon.
Dikwijls wordt mij verteld dat ln
tegenstelling tot de tijden vóór 1949
iedereen tegenwoordig thee, limona
de, mineraalwater of bier kan drin
ken. Ook zagen we in sommige wa
renhuizen Chinese whisky, cognac, Kleding
Mao-tai, zoete wijnen, rozenlikeur
en andere onbekende alcoholica. Ge Chinese kinderen zijn mooi en
Hoewel de tegenwoordige Chinees er& leuk gekleed. Als bonte bloeme-
heel weinig alcohol drinkt, viel het ^jes dartelen ze tussen de slenteren-
me in vele musea op dat een groot de massa. Ik fotografeerde ze, knuf-
gedeelte van de oudheidkundige 26 en neem ze op mijn arm,
vondsten uit de graftomben uit waarbij sommige vreselijk beginnen
wijnbekers en wijnvaatjes in onein- schreeuwen om door de oudera
rijg veel variaties bestaat. Ik maak- lachend te worden teruggehaald. Na
te daaruit op dat de Chinezen in deze incidenten vraag ik de tolk:
het verleden geduchte drinkers moe- ..Hoe zien wij er eigenlijk in Uw
ten zjjn geweest. ogen uit?" Hjj antwoordde lachend:
„Lange vriendelijke. corpulente
In de klassieke Chinese literatuur mensen, met grote ogen en erg lan-
worden nooit liefdesgeschiedenissen 6e neuzen".
beschreven, doch alleen geraffineer- Op oen gegeven moment besluiten
de seksuele gedragingen, waarbij enkele leden van de groep en ik
met kruiden vermengde wijn een niet met de tolken op stap te gaan,
grote rol speelde. De rijke Chinees J»oen goedkope) taxi te nemen,
had vele vrouwen, 's Nachts sliep maar met een plattegrond op zak
hij en omdat hij niet hoefde te naar de eerste de beste bushalte te
werken en niets anders te doen g&an om te zien waar we met de
had, bedreef hij de liefde overdag bus terecht zouden komen. Tegen-
met meerdere vrouwen achtereen- over bet hotel is een bushalte,
volgens, zeer openlijk en ongeremd. We steken tussen de fietsers door
Er waren altijd bedienden bij de de straat over, waar een politiea-
hand, /die ervoor zorgden dat hij &ent het verkeer regelt zonder dat
genoeg wijn kreeg vermengd met Iemand zich om zijn aanwijzingen
opwekkende kruiden. De Chinezen bekommert. Zijn aanwezigheid is
waren de eersten in de geschiedenis meer °P de toekomst gericht,
die middelen ter versterking van de Br stop't een bus en. we stappen in.
potentie kenden. Verder waren sek- ^et veroorzaakt enige consternatie
sueOe spelen tijdens de maaitijden omniddelijk staat een hele scha-
in vroeger tijden een geliefkoosde Ghiwczwi op en biedt zowel de
bezigheid. Als resultaat van die uit- vrouwen als de mannen in ons ge-
spattingen stierf de rijke Chinese zeischap hun plaats aan. We over
man gewoonlijk vóór zijn 40e le- leggen snel wat we zullen doen en
vensjaar. Van de Chinese vrouw besluiten uit beleefdheid te gaan
werd verlangd dat ze de volmaakte zitten.
geliefde was. Deze eis verklaart de Ge conductrice maakt geen aansta!-
door insnoering kunstmatig klein ge- ten ons 'kaartjes te verkopen. We
houden voeten die vrouwen uit hebben de indruk dat we gratis mee
gegoede huizen hadden om op die kunnen rijden als we niet zelf het
manier de gevoeligheid van het on- initiatief zouden nemen kaartjes te
derhchaam te verhogen. kopen.
De moderne Chines mens heeft de' Van halte tot halte vrolijk toete-
liefde ontdekt. Wandelend op het rend rijden we door de stad. Het
Tien An Men plein in Peking ben ononderbroken claxoneren is niet
ik herhaaldelijk getrouwde paren alleen wettelijk toegestaan, maar
met een kleuter aan de hand te- een onuitroeibare gewoonte van de
gengekomen, waar een intense on- chauffeurs geworden. We slingeren
heen en weer, we rijden gewoon in
het midden van de boulevard, we
stoppen abrupt voor obstakels en
tenslotte stappen we ergens in de
derlinge genegenheid van uitstraal
de.
Elke werkende Chinees heeft één
willekeurige dag per week viij. Ie- stad uit"
dere dag hebben dus zo'n 60 a 70
miljoen mensen him vrije dag. Het p. f
grootste gedeelte slentert die dag L)e nets
rand. In Peking komen zij in scha
ren naar het Tien An Men plein:
meisjes, jongens, gezinnen, soldaten.
Velen van hen laten zich door
straatfotograaf kieken.
eten en slapen ergens
daardoor de directe con-
®et het hotelpersoneel biij
tógheid aanleiding kan zijn
tehe situaties. Uit beschet-
heb ik niet gevraagd of er
®lon aanwezig was. omdat
1 6luik, kort geknipt haar
bij de Chinese vrouwen,
bagage had ik een panne-
f&rmwaterkrullers. Eerst ge-
het kokend water uit de
ks. maar dat ging niet.
de gids op een papier-
'en: „s.v.p. 5 minuten ko
rnet pannetje en krullers
bet aan een bediende. Ze
se- goten het water af en
w afgekoeld terug. Ik laat
<iebriefje schrijven: „s.v.p.
tend brengen". Dit gebeurt,
net de krullers in myn
toen een bediende
fam. mij verblijft aanstaar-
d een onbedaarlijk gelach
f- Om mijn gezicht niet
te verliezen, gaf ik een
demonstratie hoe de
*ti"den gebruit. Mijn kapsel
*wonderd en men vertelt
Aan het eind van de
Shi mij apart en veront-
zich dat hij zo weinig
aan mijn ..problemen"
bonken en dat het hotel
De „Poort van de Hemelse Vrede"
(Tien An Men» staat in het midden
van de stad aan het gelijknamige
plein. Ertegenover ligit het Monu
ment voor de Volkshelden. Aan de
beide andere zijden van het plein
liggen respectievelijk het grote „Ge
bouw van het Volk" en het Museum
van Chinese Geschiedkunde.
Het „Paleismuseum", vroeger de
„Verboden Stad" genaamd, was het
paleis van de Ming's <1368 - 1644)
en van de Chings's (1644 - 1911).
Met de bouw werd in 1406 begon
nen en in 1420 waren de paleizen
klaar. Het gehele complex beslaat
720.000 m2 en het bevat ruim 9000
maers met een vloeroppervlakte
van 150.000 m2. Het geheel is omge
ven door een muur van 10 m hoog
te en door een 50 m brede gracht.
Het hoofdpaleis bestaat uit twee
gedeelten. Vanuit het buitenste ge
deelte oefenden de heersers hun po
litiek gezag uit. De kern ervan
wordt gevormd door drie beroemde
zalen: de „Zaal van de Allerhoogste
Eensgezindheid" of Troonzaal (Tai-
hotien), de „Zaal van de Volmaakte
Eensgezindheid" of Voorzaal
(Chunghotien) en de „Zaal van
Blijvende Eensgezindheid" of Ban
ketzaal (Paotien).
In het binnenste gedeelt van het
complex woonden de keizerlijke fa
milies en verlichten de heersers
hun dagelijkse bezigheden. Het be
staat uit de „Zaal van Hemelse
Reinheid" (Ohienchingkung), de
„Zaal van Hemelse en Aardse Be
trekkingen" (Chilaotaitien)de „Zaal
van Aardse Rust" (Kunningkung)
en de twaalf hoven aan de west
en de oostzijde.
In deze „Verboden Stad" leidden 24
alleenheersende keizers gedurende
500 achtereenvolgende Jaren een
losbandig leven. Van de 15e eeuw
tot de opiumoorlog in 1840 werd het
paleis tijdens de vele revoluties be
stormd. In 1900 werd het veroverd
door de Europese geallieerden die er
een legerkamp van maakten. Het
werd zwaar gehavend en geplun
derd. In 1949 werd een gedeelte van
de overgebleven kunstschatten over
gebracht naar Taiwan.
Het paleis is nu gerestaureerd en
herbergt een enorme collectie Chi
nese kunstschatten van velerlei
aard. Het gehele complex is openge
steld voor het publiek.
Het Zomerpaleis ligt temidden van
een schitterend park even buiten de
stad. Het was een keizerlijk buiten
verblijf van 1115 - 1234. Gedurende
800 jaren werden de tuinen in
prachtige staat gehouden en werd
de tuinarchitectuur voortdurend
verbeterd. Tijdens de laatste jaren
van de Ching dynastie werden de
tuinen verwoest en het buitenver
blijf verbrand door de Europese in
vasietroepen, De Ching's gaven 30
miljoen zileren Dalers uit, bestemd
voor de opbouw van de oorlogsvloot,
om de parken te restaureren.
Een meer beslaat 3/4 van het park.
het ligt aan de voet van een heuvel
waarvan de hóllingen de mooiste
tuinarchitectuur van het park her
bergen.
De graftomben van de dertien Ming
keizers liggen in een groot amfie-
theater gevormd door lage purpuren
heuvels. De grootste en meest pom
peuze tombe is Chang Ling, de
tombe van keizer Yung Lo, heerser
van 1403 tot 1424. De tien meter
hoge zullen van het portaal zijn
van zodanige omvang, dat twee
mensen met uitgestrekte armen ze
nauwelijks kunnen omvatten. Ze
zijn gemaakt uit de zeldzame goud-
gteaderde nanmu boom, een soort
ceder.
Het ondergrondse paleis, blootgelegd
in 1958, heet de Ting Ling, graf
tombe van keizer W an Li die van
1573 tot 1620 heerste. De onder
grondse ruimte beslaat 1195 m2.
BIJ DE FOTO'S
boven: op het klantenbankje
wachten op klandizie
links onder: toeristen in eigen
land
rechts onder: een wirwar van
bootjes op het water van Peking
Het krioelt er van de fietsen, naast
de bus is de fiets het meest voorko
mende vervoermiddel. Veel Chinezen
trekken witte handschoenen aan,
voor ze gaan fietsen. De fiets is ook
een veelzijdig vervoermiddel. De
mensen fietsen met hun kinderen
achter- of voorop en sommige vrou
wen met een kleuter op de rug. Ik
zag 's nachts stromen bakfietsen
met de bak achterop stampvol gela
den met groente voor de markt.
De fiets doet ook dienst als taxi.
Onder een taxistandplaatsbord met
Chinese tekens staan vier fietstaxi's
keuriig geparkeerd. De taxifietsers
ziftten achter op de klantenibank
met hun handschoenen aan op
klandizie te waohten.
We lopen verder door de menigte
op het trottoir en besluiten in een
café bier te gaan drinken. We vra
gen met behulp van een woorden
boekje een man met een kind aan
de hand de weg. Hij neemt ons
mee, laat het kind in de menigte
achter en wijst naar een gebouw in
de schemering. Uit de menigte
klinkt hardverscheurend de kreet:
„pappa! Het kind denkt kennelijk
dat de vreemdelingen zijn vader
meenemen. (De Chinezen zeggen
net als wij „mamma" en „pappa".
Onze komst brengt dn het café gro
te consternatie teweeg. De chef
komt aangerend en loodst ons al
weer in een aparte kamer, waar de
stoelen al op de tafels zijn gesta
peld. Hij begint ze er meteen af te
halen.
Wij willen dat niet en lopen terug
naar de grote vollle zaal. Er staan
direct enkele Chinezen op om hun
tafel voor ons vrij te maken. De
bedienden brengen onmiddellijk
borden en stokjes, maar wij bedui
den hem dat we 6lechts een glas
pitzjoe <bier) komen drinken. Ze
zijn zichtbaar teleurgesteld. Na een
poosje komt een man met reusach
tige kruiken gevuld met heerlijk
koel bier, zeker 1% liter de man.
Op de terugweg naar ons hotel lo
pen we uren door Peking.
Stad en voorsteden beslaan 17.800
km2 en hebban 7.000.000 inwoners.
In de vroege middeleeuwen was het
de tweede hoofdstad van het Liao
koninkrijk en later van het Kin ko
ninkrijk en van de Yuan Ming en
Ching dynastiën.
