Het oude moet het nieuwe lienen' ara's 'Waaldrecht' omend seizoen terug unst in China TV morgen] C(jy) vandaag ...en gisteren 1 [[W^Mogcamma DUITSE TV RADIO - TV - KUNST landen 's nachts in Peking aam sjouwend met onze kof open wij naar de douane. Een man, gekleed in een groen n en pet met rode ster, heeft met het Engelse woord voor ouwster. Herhaaldelijk vraagt wijzend op mijn paspoort: ssion? profession?". Hulpeloos er ik tenslotte in de lucht een eeldige buste zonder resul- Vertwijfeld scheur ik een uit zijn notitieboek en te- lug zijn gezicht. Uiterst ver door mijn handeling bekijkt jn schets en zegt goedkeurend brede lach: „Ah, schilde- Alle Chinezen lachen en hij ie verrassende conclusie: :n vriendin van het Chi- rolk" en laat me verder. Be- onze papieren, wordt niets eken. èse de Groot ikele formaliteiten en lk be- een brandschone, spiegel- ontvangsthal, oog in oog met reusachtig, metershoog beeld oorzitter Mao: zeer realistisch seerd tot en met de wrat op afgegoten in goedkoop iaal, gips. Gekleed in het we kende pak staat hij op een nt voetstuk, met in zijn hand boek. Rondom het voetstuk mooie bloempotten met aza- De wand erachter is rood ge- jelijke gipsen beelden (kleine in kleding en gebaar daar- n) kwam ik in heel China, eking tot Canton, in alle gro- mten tegen. In kleine ruimten altijd een grote foto van 5 heb ik een gipsen Mao- an normale menselijke afme- gezien. Het opvallendst van realistische beelden is het bo- nensionele formaat. De beel- Ijn niet als monument be- ir als symbool van de an Mao als schepper van iedachten", waarvan het hele loordrenkt is. De vele beelte- Mao symboliseren het dat hij door zijn gedachten tegenwoordig is. rat wordt nooit weggelaten en geretoucheerd: zo menselijk U] eruit hij is een mens! 'ordt uitgebeeld als wijsgeer, handgebaar in de toekomst op vele schilderijen wordt orgesteld als veldheer uit de in Jenan, de strijd symbolise- mijn mening spelen psycholo- overwegingen een grote rol: voortdurend geconfron- djn met Mao's menselijke ge- ten zijn ideeën het volk an. ildelijk heb ik de begeleiden de tolken gevraagd mij een atelier te laten zien, waar de gipsen beel den ontworpen en gemaakt worden, of een kunstacademie, maar ze be grepen niet wat ik bedoelde. Na enige tijd ontdekte ik dat ze deze begrippen helemaal niet kennen. Hun werk- en opleidingssysteem is anders dan het onze. In China wor den alle takken van kunst en kunstnijverheid onderzocht, onder wezen en aangepast aan de politie ke richtlijnen in instituten als het Instituut voor Experimentele Kunst en Kunsthandwerk van Sjanghai. Twintig minuten rijden van het Peace Hotel in Sjanghai ligt het Instituut voor Experimentele Kunst en Kunsthandwerk. Zoals altijd bij onze bezoeken aan fabrieken, scho len. havens en communes worden wij ontvangen door een paar leden van het revolutionaire comité van het Instituut. (Het „revolutionaire comité" is het uitvoerend bestuurs orgaan. Zo is het revolutionaire comité van een school te vergelij ken met ons schoolbestuur; van een fabriek met directie zowel als on dernemingsraad; van een stad met de gemeenteraad. Het revolutionaire comité verricht de bestuurlijke en administratieve taken. Het plaatse lijke partijcomité daarentegen geeft de politieke directieven en bepaalt de produktienormen op aanwijzing van het Centraal Partij Comité. De leden van het revolutionaire comité hoeven geen partijleden te zijn. Het komt bij voorbeeld slechts spora disch voor, dat de voorzitter van het revolutionaire comité tevens voorzitter van het partijcomité is. De beroeps- en bestuurlijke kwali- Zonder bewaking staan kostbare beeldjes in China's musea. gekleed in donkere broek met witte instituut op technisch gebied teiten zijn vrijwel altijd bepalend werd in 1956 opgericht en er werk- voor het vervullen van een functie ten toen tien mensen. Nu werken ei in het revolutionaire comité. Het partijcomité bestaat uit partij ka der). (bij 150 mensen, die 15 ambachten beoe fenen, zoals: beeldhouwen, schilde- ivoorsnijden, met de schaar fi- „Het Instituut den uitgewisseld met fabrieken voorbeeld met Er worden ni" wikkeld en modellen gemaakt voor de kunstindustrie. Welke modellen lutie hebben Westerse archeologen een leidende rol gespeeld bij de op- porseleinfabriek). gravingen te velde en bij het we- technieken ont- tenschappelijk onderzoek van de ge vonden kunstvoorwerpen. Na de re volutie is dit werk overgenomen (schetsen) worden uitgevoerd, bepa- door Chinese wetenschapsmensen. Ontvangst guren uit papier knippen, porselein len partijkader, kunstenaars <ont- In dit revolutionaire comité zijn de vrouwen in de meerderheid. Breed lachend schudden ze ons hartelijk de hand. Via een klein tentoonstel lingszaaltje met vitrines vol prach tig bewerkte jade, borduursels, kunstbloemen enzovoorts, komen wij één rijstkorrel Zij legt de nadruk op het verschil tussen het oude en het nieuwe Chi na en zegt dat vele kunstenaars graveren, bamboe bewerken, machi naal borduren, notenhoutsnijden en andere houtbewerkingen, Jade be werken, lampions vervaardigen, handborduren met wolgaren, kunst bloemen maken, Mao-teksten in mi niatuurschrift graveren". (Bij voor beeld 51 Chinese tekens graveren in de ontvangstruimte. In tegenstelling tot vorige ontvangst ruimten zijn de wanden hier op vallend mooi bepleisterd en getooid met een groot geborduurd schilderij, de brug van Nanking voorstellend en duidelijk naar een foto gemaakt. Verder hangen er grote fotoportret ten van Stalin, Lenin, Marx en En- werpers) en arbeiders (uitvoerders) samen. Men kan dus gerust spreken van een collectieve kunst. Vele tra ditionele kunstvormen (motieven en technieken die van generatie op ge neratie overgeleverd werden) wor den gebruikt voor nieuwe thema's: groepen soldaten in de aanval, pio niers, een werkende vrouw, voorzit ter Mao, enzovoorts. vóór de revolutie onder erbarmelijke omstandigheden leefden en vaak van honger op straat stierven. Al leen zij, die het met veel moeite tot erkend kunstenaar gebracht hadden, werden opgenomen aan de keizerlij ke hoven. Nu zijn de kunstenaars sociaal volledig verzorgd en verdie nen ze 60—70 yuan (90—105 gulden) per maand. De kunstenaar wordt theekopjes met deksels. Er wordt in n^e^i, gepensioneerd, hij kan in het Haantje Wij nemen plaats in pluche fau teuils, overtrokken met sneeuwwitte stoflakens. Op een lage houten tafel staan bijzonder mooie gebloemde Chine de hele dag thee gedronken. In de kopjes zitten al groene thee blaadjes, waarop een meisje kokend De produkten van het instituut water uit een bonte thermosfles worden niet verkocht, maar worden giet. uitsluitend voor tentoonstellingen De voorzitster van het revolutionai- vervaardigd. Men werkt ditionele technieken het Na deze inleiding worden wij geleid naar ateliere, bijzonder lichte ka mers met werktafels, die een zeer propere indruk maken. Een rimpeli ge oude man knipt vliegensvlug een vogeltje uit rood papier en geeft het mij cadeau. Een tafel verder bewerkt een jonge vrouw een stuk jade met een elektrische boor, gekoeld door een dun waterstraaltje. De kunstenares heeft zelf de aan de Jugendstil herinnerende traditio nele meisjesfiguur met vruchten en bloemen in de hand, in klei ont worpen. Duidelijk zonder iedere po- leert bedoeling, geleid door tradi tionele Chinese schoonheidsidealen. Ze is nu al zes maanden acht uur per dag bezig het klei-ontwerp in groene jade uit te voeren. Met te genzin geeft ze mij haar werk in handen. China is erg trots op de oude cul tuur. De kostbaarste oude voorwer pen stenen werktuigen, geome trisch beschilderde aarden potten opgegraven in een neolithisch dorp, bronzen kookpotten op drie poten, bronzen vazen met een prachtige groen patina, sierlijke figuren in terra cotta, gouden en zilveren voorwerpen zijn tentoongesteld in uiterst eenvoudige vitrines in musea praktisch zonder bewaking. Vele van deze kunstvoorwerpen zijn door geschoolde archeologen gevon den, vele ook door arbeiders die ze, bij graafwerkzaamheden gevonden, inleverden bij de autoriteiten. In alle musea zijn de kunstvoorwer pen zeer overzichtelijk tentoonge- steld en van uitgebreide verklarende teksten voorzien, zodat ook de leek genoeg inzicht verkrijgt. De wijze van tentoonstellen legt de nadruk op de sociale ongelijkheid van vroe ger. Zo hangt bij voorbeeld naast de armoedige, versteld© kleren van de landarbeiders van weleer, het met goud bestikte gewaad en het met honderden parels bestikte hoofddeksel van de grootgrondbezit ter. De landarbeider at uit kleine aarden potjes, de landeigenaar uit grote massief gouden schalen. 1 Soms zijn de musea ondergebracht in oude monnikenkloosters, omgeven tafel verder graveert met door schitterende tuinen, of in kei- Weer een diamanten naald een Jonge man een traditioneel landschap in porseleinen zerlijke paleizen, het publiek; soms in eenvoudige Als hiT^met nieuwe gebouwen. De musea en de ais nij met tiecentrum 1 graveren klaar is, worden de voren ingewreven met een speciale kleur- stof, zodat de tekening na het branden in de oven duidelijk zicht baar is en gefixeerd. Römer en Lino Calle in een Waaldrecht-uitzending. i Rt-redactie ARA heeft besloten om haar duktie „Waaldrecht" het vol- seizoen terug te laten komen, 'ordt een achtdelige serie die lelfde leest is geschoeid als de reeks. De VARA is druk be et de voorbereidingen van de e. Het schrijverscollectief vorig seizoen moest daarvoor uitgebreid. Enkele verhalen al klaar en worden in augus- ïenomen. föge verschil met de eerste van gebeurtenissen in Waal- denkbeeldig stadje aan de Waal, is dat de verhalen nu nog meer op zichzelf staan. Werden eerst een aantal spelers oude be kenden in „Waaldrecht", in de nieuwe serie komt dat niet voor. Op „Waaldrecht", naar een idee van Herman Portuin, chef drama van de vara-tv, kwam nogal wat kritiek. Men zou te nonchalant zijn geweest bij de voorbereidingen van het programma. Verschillende din gen klopten niet met de realiteit, die Herman Fortuin Juist zo voor stond. halve heeft men naar een geschikte iemand gezocht, die de zaak cördineert en uitpluist. Men vond hem in Ad Löbler, hoorspelregisseur van de VARA. Löbler zegt: „Het wordt een moei lijk karwei want, er is veel haast bij. Ik zal alles heel zorgvuldig moeten natrekken en overal aan twij felen". „Waaldrecht", dat als uniek experi ment bij de Nederlandse tv begon en veel kritiek opliep, lijkt nu uit te groeien tot een blijvertje in het VARA-pakket, gewerkt wordt naar foto's. Men co- pieert moderne objekten, waar de Chinezen trots op zijn. Een kleu renfoto van de grote brug in Nan king bij voorbeeld, wordt verdeeld in kwadraten en, vergroot, in alle gecompliceerde kleurnuancen piek fijn geborduurd. Bijzonder mooie zijden borduursels worden door twee jonge meisjes ge maakt. Zelfontworpen bloemen-, bladeren- en vogelmotieven worden met de hand geborduurd op gele zijde in heel verfijnde kleurencom binaties. De borduurtechniek is zó volmaakt, dat je de voor- en ach terkant niet van elkaar kunt onder scheiden. Leraren en leerlingen kenmerken zich door de volgende eigenschap pen: oneindig veel geduld, precisie, accuratesse en vindingrijkheid in het verder ontwikkelen van tradi tionele technieken en motieven In de moderne Chinese kunst wordt de mens in zijn leven en werk geïdealiseerd realistisch uitgebeeld, beheerst door emoties als: blijdschap, optimisme, enthou siasme en revolutionaire ijver. In de beeldende kunst staat bijna altijd de werkende mens hl het middel punt, waarbij minder op de inspan ning dan op de vreugde, minder op de moeilijkheden dan op het over winnen daarvan de nadruk wordt gelegd. Waarschijnlijk spreekt deze stijl de gemiddelde Chinees het meest aan. Musea De citaten van Mao, verzameld in het rode boekje, zijn tot in het kleinste gehucht doorgedrongen en hebben een boodschap verkondigd: „Het oude moet het nieuwe dienen". De Chinezen hebben het aan voor zitter Mao te danken, dat oude, zeer kostbare kunstvoorwerpen die pas de laatste jaren zijn ontdekt, bewaard zijn gebleven. Men vindt ze verzameld in het kei zerlijk paleis te Peking of onderge bracht in vele musea. Vóór de revo- 7.30 (K) Kindercircus Festival. NOS: 18.45 (K) Kiri de clown. 18.55 (K) Jour naal. KRO: 19.05 (K) Daktari, tv- serle voor de jeugd. NOS: 20.00 (K) journ. KRO: 20.20 (K) Op 't Ramblers Bal: muzikale show. 21.10 (K) Brand punt. 22.10 (K) Marty Feldman Come dy MachineAmuseihentspi (K) Journ. AVRO: 19.05 '-film. 21.30 (K) AVRO's je. NOS: 22.50-22.55 (K) BALANCEREN AUTOBANDEN UITLIJNEN - ACCU'S SNEEUWKETTINGEN Leidse Bandenservice (LBS) Doeslaan 40 - Leiderdorp Telefoon 01710—32400 Geopend dagelijks van 8.00 tot 18.00 uur. Vrijdagsavonds tot 10.00 uur. Zaterdag tot 13.00 uur. NEDERLAND 1 18.45 Kiri de clown (NOS) 18.55 Journaal (NOS) 19.05 Pop Gala '73 (VARA) 20.00 Journaal (NOS) 20.20 De laatste vyf minuten: Hou nooit je ogen in je zak. tv-spel (VARA) Aflevering uit de Franse politieserie ''Les clnq dernières minutes". De directeur van een poppenfabriek wordt dood aangetroffen. Grote vraag: Moord, overval, onge luk? Wie zal het zeggen. Commissaris Bourrel natuur lijk (Raymond Souplex) 22.00 Achter het nieuws (VARA) 22.50 Journaal (NOS) NEDERLAND II 18.45 18.55 19.05 19.25 Kiri de clown (NOS) Journaal (NOS) Arthur, tv-filmserie (1) (TROS) Op Safari in Argentinië, natuurfilm iTROS) Eén na laatste aflevering van deze BBC-serie. Van avond een uitstapje naar het zeer mooie, maar weinig bekende Glaciares Natuurreservaat. Een van de meest spectaculaire landschappen van Argentinië. 20.00 Journaal (NOS) 20.21 De FBI: De vluchteling, misdaadserie (TROS) 21.10 Zomer '73: amusementsprogramma (TROS) Artiesten uit het Caribisch en Zuidamerikaans gebied Met o.a. Oscar Harris, de Vrolijke Surinaamse Jeugd. Los de Tauro, Frank Valdo en zijn Braziliaanse danse ressen en Rudie Plaate. 22.15 TROS-Sport 22.50 Journaal (NOS) Gisteravond kregen we voor het laatst de uitgebreide beelden van de Watergate-af faire, omdat de BBC er mee wil stoppen. De NOS deed het samen met de BBC, op initia tief overigens van de NOS en als enig tv-station op het vas teland van West-Europa. Al leen doorgaan zou te duur worden, het enige wat er dus voor ons, begerige kijkers opzit is, te emigreren naar Amerika. Alles heeft zijn voor en zijn tegen, want dan zouden we weer de telefoonquiz .De Bur gemeester van Wezel" missen. Ik vond dat, indirect, een aan stekelijk programma, want on der het kijken door heb ik Vrij Nederland gelezen en veel va ker om bepaalde zinswendingen gelachen dan ik gedaan zou hebben als deze telefoonquiz ondertussen niet had aange staan. De quiz heeft dus zeker een nuttige functie. Nu zult u mij misschien verwijten dat ik mijn plicht verzaakt heb door ongeconcentreerd naar de quiz te kijken, maar dat houd ik tegen. In de tijd dat de tele foon toet-toet-toet-toet zegt, of als er een silte val nadat aan de andere kan van de lijn ie mand „een ogenblikje" heeft gezegd, of in de tyd dat de quiz-deelneemster zegt: „U spreekt met Henny Verkerk, ik doe op het ogenblik mee aan een telefoonquiz" (wat ze in to taal elf keer moest herhalen) kan Je heel wat weglezen zon der dat je de essentie van een programma mist. Dat Henny bijvoorbeeld eerst de VVV in Zwolle en daarna in Amers foort ging bellen op zoek naar een stoomgemaal in Gelder land, is mij geenszins ontgaan. Gelukkig werden beide deelne mers door de spelletjesleider geducht geholpen, of eigenlijk was het ongelukkig, want ik heb het gevoel dat ik nog veel vaker en veel harder om de artikelen in Vrij Nederland heb moeten lachen als hij hen hun gang maar had laten gaan en niet onder het motto „het zijn maar kleine aanwijzingen" de vriendelijke Leeuwardenaar die in St. Michielsgestel het doven-instituut niet in het te lefoonboek kon vinden, te sug gereren dat het wel eens als instituut voor doven in het boek kon staan, met r.k. er- Overigens is het typisch een Tros- of EO-spelletje, geen VPRO-spelletje. Als het het wel was, zou men niet hoeven te zoeken naar gegevens over een leeuwtje, een stoomgemaal en opgegraven munten, maar zouden bijvoorbeeld twee Jour nalisten de opdracht krijgen binnen een kwartier de waar heid te achterhalen over de laatste Cruijff-affaire, of zo veel mogelijk gegevens te ver zamelen over de brandveilig heid op het Asser TT-circuit Dat lijkt me heel wat span nender, omdat Je dan ook ge gevens uit de mensen moet zien te halen die zij misschien liever niet willen geven. Nadenkend stemde mij de re portage van Bob Ris c.s. over de Noa-school in Amerika, waar de ouders intensief wor den ingeschakeld in het klas- senwerk. Zij kijken na, waar door de onderwijzers meer tijd overhouden voor het uitleggen. Het leek me als systeem uitste kend als Je de kinderen wilt leren denken, en bovendien wilt leren zich nauwkeurig uit te drukken. Een jongetje be wees bijvoT^--^ de uit vinding van de rijstkorrelmeet- latt (rijstkorrels op een vel pa pier achter elkaar geplakt, om een meeteenheid te krijgen), dat deze opleiding tot vinding rijke oplossingen kan leiden Aan de andere kant vroeg ik me af of die voortdurende zelf testen, waarbij de antwoorden worden vergeleken met het antwoordenboekje, pedagogisch wel zo gunstig zijn. Elk gewoon leesboekje ging overigens ver gezeld van een gedrukt karton waarop een moeder de vragen kon vinden waarmee zij kon testen of het kind het boek wel goed begrepen had. maar misschien is ook dat goed, om de opmerkingsgave te scherpen. In ieder geval stelde ik 'aan gestoken door de Nova-school) na de mededeling dat per week 140 moeders in totaal in de school meewerken, aan mijzelf de relevante vraag hoeveel on derwijskrachten die school dan telt, hoeveel leerlingen en hoe veel dagen een schoolweek in Amerika telt, omdat Je anders niet kunt weten of 140 ee*1 hoog of een laag getal is. 22.35 Levensgevaar (99 Days toSurvival), doc. film. NOS: 20.00 (K) Journ. A.V.- R.O.: 20.21 (K) Het laatste kind (The 7.00 Nieuws. 7.11 Ochtcndgyn lastiek. 7.20 (S) Z.O. met niet oi .25 Van «Ie voorpagina; <.54 i>e; Informatie. (11.0011.02 13.00 Nieuws. 13.11 Dingen dag. 13.23 (IS) Jongerenpro- 14.43 VARA-Varia. 14.45 Fo- 3.05 (S) Klassieke 7.00 Nieuws. 7.02 (S) Pop Station 8.00 Nieuws). 9.00 Nieuws. 12.30 Denk Je nog vorderingen in de wetenschap. 10.00 Nieuws. 16.03 (S) NOS-Jazz. 10.45 Een programma over amateuristische muziekbeoefening. 17.15 Minder be kend biutenlands repertoire. 17.40 Eiia is terug, lezing, lf.55 Mededelin gen. 18.00 Nieuws. 18.11 Dingen van de dag. 18.20 (S) Muzikale hoogte punten uit het programma Varlé. 18.55 (S) Twee jongens en 'n gitaar. 19.05 (S) Lyrische liedjes. 19.30 (S) Brassband Magazine. 20.00 (S) Me tropolo Orkest met zangsollste. 20.30 (S) Een veelkleurig muziekprogram ma. 21.30 (S) Licht orkest met. zang- solisten. 22.00 De Klpenpatatenappel- moes-show. 22.30 Nieuws. 22.40 Anec- dotlsch portret van de acteur Paul Huf. 23.10 De Jaren vijftig In door snee. 23.55 Nieuws. 15.00 Nieuws. 15.0 16.00 Nieuws. 16.03 Sportshow. Nws)17.57 IBM-r 5.02 mag 1 Popshop. v. (17.00 18.00 19.00 17.40 Nws. 19.02 (S) Elpee Pop. 20.00 Nws. 20.02 Amerikaanse hits uit de Jaren '50 en de platenkeus van 1 luisteraar. (21.00 Nieuws) 22.00 Nieuws. 22.02 Happy Sound. 22.30 (S) Jazztlme. 22.55 Mededelingen. 23.00 Nieuws. 23.02 Late Date. (24.00 Nieuws). Bezoek afgebroken De Turkse minister van Arbeid, Ali Naili Er dem, heeft een bezoek aan West- Duitsland afgebroken en is naar huis teruggekeerd als gevolg van verscheidene bedreigingen dat hij zou worden vermoord, zo heeft de Turkse ambassade in Bomi gisteren bekendgemaakt. De minister bracht een particulier bezoek aan de bonds republiek, voornamelijk aan steden met veel Turkse gastarbeiders. Vol gens de politie in Frankfort waren de bedreigingen kennelijk afkomstig van de kant van de Turkse gemeen schap in West-Duitsland. Men weet niet wat de achtergronden zijn. 8.00 Aktua. 8.30 N1-. (S) Een mlnlmagazine Jonge gfl Hl 10.30 Nieuws. 0.33 .16 Franco huls formatie voor hot bedrijfsleven. 12.26 Mededelingen t.b.v. land. en tuin bouw. 12.30 Nieuws. 12.41 (S) Tross- Country. 13.30 (S) Amusementsshow. 15.00 (S) Verzoekplatenprogramma met om 15.30 Nieuws. 17.00 De tun nel dor duisternis, hoorspelserie. 17.30 Nieuws. 17.32 Aktua. 17.50 (S) Lied- RIJD AG 3 AUGUSTUS Duitsland I 18.00 (K) Sportjourn. 18.30 (K) Ac 18.45 (K) Zandmannetje. 18.55 (K) re <K) pjimrep ]Q5 Bonn. 21.15 (K) Inf. de goeie tijd. 18.30 Nieuws. 18.41 Bekendmaking PrlJs V.V.V. 18.45 (S) Terug van we weest. 19.00 (S) Concert la c 20.00 Nieuws. 20.05 Pianisten teiten, informatie iusen und Menschen, toneelstuk. 24.00 (K) Journ. Zwelt es Deutches Femsehen 18.00 (K) Act. en muz 18.35 Charlia Chaplin-fllm. 19.10 (K) Bultenl. re portages. 19.45 (K) Journ. act. en weer bericht. 20.15 (K) Black coffee, spel. Aansluitend: Journ. 21.30 (K) Fllmrep. 22.15 (K) Prot. uitzending. 22.30 (K) Journ.. commentaar en weerbericht. Aansluitend: vakantleweerber. 22.50 (K) Fllmnieuws. 23.35 (K) Journ. WDR— Televisie 19.00 (K) Zandmannetje 19.05 (K) V. Joegoslavische werknemers. 19.15 (K) Landsforum. 19.45 (K) Regionaal nws. 19.55 (K) Commentaar. 20.00 (K, Jour en weerber. 20.15 (K) Weekend-forum.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1973 | | pagina 5