HOE
CRIMINEEL
IS DE
LEIDSE
JEUGD?
TOIJDAG 3 AUGUSTUS 1973
LEIDEN
Het zijn cijfers die als leek op zijn minst tot som
berheid stemmen. In de eerste helft van dit jaar hield
de Nederlandse politie rium 400 jongens en meisjes
aan voor misdrijven als diefstal en inbraak. Buit in
totaal: ongeveer anderhalf miljoen gulden. En dat
is niet niks, zelfs niet in deze tijd van inflatie. Bo
vendien richtten de jeugdige dieven en inbrekers
voor ruim 800.000 gulden schade aan door baldadig
heid.
De kinderpolitie in grote steden spreekt onom
wonden van toenemende misdadigheid onder de
jeugd".
Wordt ook Leiden in toenemende mate onveilig
gemaakt door hele en halve kinderen, die alles doen
wat God en het wetboek van strafrecht hebben ver
boden? En als dat zo is, hoe komt dat dam?
LEIDEN "Een afspraak, me
neer? Nou, we zullen proberen het
te regelen". Met moeite vindt de
Leidse kinderpolitie een gaatje in het
bomvolle tijdschema. Later blijkt er
toch weer in de agenda gerommeld
te moeten worden.
Reclasseringsambtenaar J. Ver
haar blijkt bij onze eerste poging om
hem voor een gesprek te strikken
2 dagen op pad te zijn. Of we don
derdag maar even terug kunnen bel
len. Dat doen we. "Een afspraak op
korte termijn"? Aan de andere kant
van de lijn wordt diep en langdurig
gezucht. Er wordt toch een opl06Sing
gevonden. Als we onverwijld in de
cuto stappen en naar het bureau van
de Katholieke Reclassering in Den
Haag snellen kan er wel een uurtje
worden vrijgemaakt. Anders pas over
drie weken. De heer Van Eik, werk
zaam bij "Pro Juventute", kan deze
week onmogelijk. Dit verhaal wordt
een week uitgesteld opdat ook hij
aan het woord kan komen.
Mensen die zich op de één of an-
manier met jeugdcriminaliteit be
zighouden blijken het druk te heb
ben, vandaag de dag
Kinderpolitie
'Ouders letten
vaak niet
genoeg op'
blozen: "Mee naar school gaan. We
leven toch zeker in een welvaarts
maatschappij?" Dat moet Je toch
meemaken..Een tekenend voor
beeld van een knaap die teveel ge
kregen had, en die dus steeds
meer wilde hebben. Zulke kinderen
kunnen op den duur geen "nee"
meer tegen zichzelf zeggen, het
"mijn en dijn"-begrip vervlakt. Wij
zeggen vaak, dat verwenning grenst
aan verwaarlozing".
Nog een sprekend voorbeeld, waar
mee de kinderpolitie haar conclusie
dat "mijn en dijn" tegenwoordgi te
makkelijk loze kreten worden illus
treert: "Wij hebben een tijd gehad,
dat er aan de lopende band zg. sex
truitjes werden gestolen. Wat bleek?
De kinderen werden op school pas
vol vol aangezien als ze zo'n ding ge
pikt hadden. Gevolg: ook kinderen
uit hele degelijke gezinnen moesten
"voor hun fatsoen" wel op het die
venpad gaan. Op dat soort dingen,
wordt tegenwoordig döor veel ouders
te weinig gelet. Vooral wanneer va
der en moeder allebei overdag wer
ken, 's avonds moe thuiskomen en
voor de televisie neerzakken komt er
van controle weinig terecht.
Nu is het natuurlijk nog niet zo'n
enorme ramp als een kind één keer
een trudtje steelt, maar, zeggen wij
vaak, een grote brand begint meest
al bij een kleintje. Wij komen er
dan pas aan te pas als de brand al
groot
Tijdgebrek. De Leide kinderpolitie
kan er de laatste jaren met kennis
van zaken over meepraten. "Alleen
daaraan al kun je zien, dat het aan
tal kinderen dat het wetboek van
strafrecht al te uitdrukkelijk aan
zijn laars lapt. steeds groter wordt",
vertelt men. "Vroeger waren we
om het nu maar eens wat overdre
ven voor te stellen al blij als we
een proces-verbaal konden opmaken.
Tegenwoordig kunnen we er maar
ternauwernood tijd voor vinden. En
dat terwijl we echt niet voor elk wis
sewasje tot een proces-verbaal over
gaan. Als een kind iets uithaalt dat
nictdoor de beugel kan, maar dat nu
ook weer niet zo heel ernstig is, gaan
we eerst eens met de ouders praten".
Donderdag
Ook in gevallen die wel ernstig zijn
wordt er vanzelfsprekend veelvuldig
contact met de ouders onderhouden.
Zoals met de ouders van drie jongens
van 13, 14 en 15 jaar. die onlangs
werden gearresteerd, en die ongeveer
60 inbraken en zo'n 25 bromfietsdief
stallen op hun kerfstok bleken te
hebben genoteerd. Buit die dit trio in
totaal bijeengaarde: ruim 55.000 gul-
"Toen we met de ouders van deze
knapen gingen praten, bleek dat het
bericht dat hun zoon zoveel misdrij
ven op zijn geweten had in twee ge
vallen als een donderslag bij heldere
hemel te komen", vertelt de kinder
politie.
"En daarmee hebben we dan met
een één van de belangrijkste oorza
ken bij de kop van de toeneming
van het aantal misdrijven dat door
jeugdige personen wordt bedreven:
veel ouders verdiepen zich tegen
woordig niet meer echt in wat hun
kind buitenshuis uitvoert. Als zo'n
kind met nieuwe platen, nieuwe kle
ren en wat dies meer zij thuiskomt,
accepteert men ook te gemakkelijk
allerlei smoesjes".
"Daar komt bij, dat kinderen te
genwoordig vaak teveel verwend
worden. Wij hadden hier pas een
Jongen van een Jaar of veertien die
een brommer gestolen had. Wat hij
4an wel met dat ding moest, vroegen
Ve. Antwoordt hij zonder blikken of
Stabiliteit
De kinderpolitie zit er duide
lijk mee. "En eigenlijk kun Je 't
de kinderen niet eens echt kwalijk
nemen", zegt de kinderpolitie. "Een
kind heeft satbiliteit nodig. En hoe
krijgt het die, als ouders meer met
zichzelf dan met him kroost bezig
zijn? Als ouders bijna bang zijn om
leiding te geven uit angst voor
ouderwets aangezien te zullen wor
den? Elk geval dat wij hier krijgen
heeft zijn voorgeschiedenis, waarin
vaak onbewust fouten zijn ge
maakt. Je bent er als ouder nu een
maal nog niet als Je een kind eten,
drinken en cadeaus geeft.
Een kind heeft gewoon behoefte
aan gezag, dat best bindend kan zijn
zonder dat het decreterend wordt.
Het spreekt vanzelf, dat ontwrichte
huwelijken voor een dergelijk gezag
niet erg bevorderlijk zijn. Nog min
der gunstig voor een evenwichtige
ontwikkeling van een kind is het,
wanneer steeds nieuwe „pappa's" en
„mamma's" komen en gaan. Eigen
lijk zou je bij de gezinnen moeten
beginnen als je de jeugdcriminaliteit
zcu willen terugdringen. Want als
een kind thuis niets te zoeken heeft,
waar moet het dan naar toe?".
Reclasserings
ambtenaar
Verhaar: 'Te
materialistisch'
Hij weet uit de praktijk waar een
kind dan naar toegaat: „Het café in"
Reclasseringsambtenaar J. Verhaar,
Vriendelijk, wat gegroefd gezicht. Al
zeker tien jaar in de weer om kinde
ren die op het verkeerde spoor te
recht gekomen zijn te helpen bij
het vinden van een betere koers. Hij
heeft door zijn beroep het meest te
maken met jongeren vanaf 18 jaar.
maar doordat hij geregeld in gezin
nen komt waarvan meerdere kinde
ren al eens (of herhaaldelijk) voor
de rechter hebben gestaan, en door
dat hij in sommige gevallen tot voogd
over jongere kinderen is benoemd,
Tekst: Bert
van Dommelen
Tekening: Joop
W alenkamp
kan hij ook over de achtergronden
van de criminaliteit bü jongere kin
deren wel het één en ander vertel
len.
Verhaar gaat niet zonder meer ak
koord met de conclusies die de Leidse
kinderpolitie trekt uit 't toenemende
aantal gevallen waarmee zij in aan
raking komt: „Een Jaar of tien gele
den zag ik onder de jongeren van on
geveer 17 tot 23 Jaar niet minder
clan vorming dan nu. Ook toen gin
gen deze Jongeren samen op roof
tocht. En wat de kinderen onder de
17 betreft: Ook toen heb ik de pro
blemen gezien die ouders toen had
den met hun kroost dat het dak op
ging om te stelen. Alleen, in die tijd
kwam de politie er minder vaak aan
te pas. Of ze ontdekte het niet of
ze werd niet ingelicht, omdat de be
nadeelden dachten: „Ach, zulke klei
ne kinderen, laten we ze maar een
waarschuwing geven of even met de
ouders gaan praten, maar laten we
maar niet meteen naar de politie
lopen". Tegenwoordig ziet een kind
van pakweg 14 Jaar er echter het
zelfde uit als zijn oudere broer of zus
zelfde kapsel, zelfde kleding, en
treedt het doorgaans bovendien veel
brutaler op dan vroeger. Benadeelden
zijn minder gauw geneigd om de
hand over het hart te strijken om
dat „het nog maar kinderen zijn".
Daarbij komt, dat 't vaindaag de dag
om veel grotere bedragen gaat dan
vroeger. Kinderen die op het dieven
pad gaan vinden het is onbegrij
pelijk maar waar soms kassen
met 10.000 gulden erin.
Als ze diemeenemen ga Je natuur
lijk al snel denken aan echt zware
misdrijven. Maar of ze nu in wezen
zoveel zwaarder zijn dan tien Jaar
geleden, toen kinderen vijfhonderd
gulden stalen?"
Eigentijds
Hoewel Verhaar dus niet gelooft dat
de Jeugd van tegenwoordig er nu
in zoveel grotere horden dan vroe
ger het verkeerde pad opgaat noemt
hij wel een aantal zeer eigentijdse
oorzaken voor de huidige Jeugdcri
minaliteit.
De naar zijn oordeel belangrijkste
en daarmee sluit hij aan bij wat de
kinder politie zegt is "dat de
maatschappij steeds materialists-
söher wordt, en dat de kans op ver
wenning daardoor stijgt. Het incasse
ringsvermogen van de jeugd wordt
daardoor steeds kleiner. Je moet per
se mee met dure schoolreisjes, Je
moet per se de laatste platen heb
ben en de nieuwste kleren. Je
wordt er bijna toe geprest via de re-
klame. Maar op een gegeven mo
ment gaan Je ouders ook zeggen
dat ze geen ezeltje-strek-je hebben,
dat goud produceert als Je aan zijn
staart trekt. Dan kun Je echter al
moeilijk meer "nee" tegen Jezelf
zeggen, en ds stelen een voor de
hand liggende methode om aan de
gewenste goederen te komen. Het
feit dat iets duur is betekent daarbij
niet zoveel. Men is gewend aan gro
te bedragen. Mijn eigen zoon bijvoor
beeld praat over bandrecorders van
honderden guldens alsof je die din
gen bij de margarine cadeau krijgt".
Volgens Verhaar is ook een groot
deel van de volgens de cijfers en
volgens de kinderpolitie toenemende
baldadigheid op het materialisme
terug te voeren. "Kinderen zijn ge
wend aan onmiddellijke lustbevredi
ging, ongeacht wat dat mag kos
ten. Als Je met je vriendin over
straat loopt en Je hebt zin om haar
te knuffelen, dan gooi Je meteen die
hinderlijke straatlantaarn kapot om
maar een voorbeeld te noemen.
Nog een gevolg van het teveel krij
gen: wie er niet aan gewend is iets
niet te krijgen wil op een gegeven
moment ook gelijk krijgen. Lukt
dat niet onmiddellijk, dan vecht Je
ervoor, met alle middelen en tot het
bittere einde. Zo wordt er vaak ge
vochten, zonder dat er werkelijk een
aanleiding voor is".
Werkloosheid
Naast het toenemende materialisme
ziet Verhaar met name in Leiden
een belangrijke ooreaak van de
jeugdcriminaliteit dn de werkloos
heid, die ook de Jongeren treft,
waarmee hij te maken heeft. "Jonge
mensen hebben vaak een tijdlang
goed verdiend, vooral wanneer ze bij
koppelbazen hebben gewerkt. Dat is
nu afgelopen. Wat moet Je met de
ze Jongeren?
Omscholen, zou je zeggen. Maar
als ze eenmaal omgeschoold zijn, zul
len ze uit Leiden wegmoeten, want
daar ds geen werk voor ze. En dan
doet zich het merkwaardige feit
voor, dat Juist deze mensen het ou
de, verkrotte Leiden aan het hart
gebakken zit. Ze willen voor geen
prijs weg, dus willen ze ook geen an
der vak leren".
Uit deze laatste opmerking zou af
geleid kunnen worden, dat het voor
al de Jeugd uit de sociaal zwakkere
milieus is die het slechte pad op
gaat. Zowel Verhaar als de Leidse
kinderpolitie zeggen echter zeer dui
delijk, dat dat bepaald niet het ge
val is. Verhaar: „Niet het milieu,
maar het feit dat de ouders teveel
kopzorgen hebben om zich voldoen
de in de problemen van hun kinde
ren te verdiepen speelt een rol. In de
hogere milieus hebebn ouders voak
kopzorgen omdat ze zich in hun
"dure" baan waar moeten maken,
waardoor ze ontstellend hard moeten
werken, datzelfde geldt ongeveer voor
de middenstand. In de sociaal zwak
kere milieus komen de kopzorgen in
het algemeen voort uit het zondei
werk zitten, het in troosteloze hui
zen wonen die in troosteloze buur
ten staan, het moeten vechten om in
leven te blijven".
Van Eik (Pro
Juventute):
'Problemen in
het gezin'
"Kinderen die het wetboek van
strafrecht te buiten gaan vind je in
alle milieus", zegt ook de heer Van
Eik, die sinds ongeveer zes jaar bij
"Pro Juventute" werkt, en die daar
te maken krijgt met kinderen bene
den de 18 die het één en ander op
hun geweten hebben.
Het is één van de weinige zeer uit
gesproken standpunten die hij ver
kondigt. Verder formuleert hij zijn
ideeën zeer zorgvuldig, haast omzich
tig, en waarschuwt hij steeds: "Ik
pretendeer echt niet dat ik alles van
jeugdcriminaliteit weet, en dat ik
over allerlei dingen die ermee te ma
ken hebben concrete, duidelijke din
gen kan zeggen. Ik kan alleen maar
praten over wat ik zelf kan constate
ren in de praktijk voor zover ik
daarmee in aanraking kom".
Uit die praktijk is hem één ding in
elk geval niet duidelijk bebleken:
"Ik merk niet veel van een stijgende
criminaliteit onder de jeugd. Het
aantal kinderen dat onder toezicht
van "Pro Juventute" gesteld wordt,
is naar mijn idee niet groter gewor
den.
Ook hier waarschuwt Van Eik ech
ter dat men aan zijn waarschuwing
niet al te bindende conclusies mag
verbinden: „Men gaat tegenwoordig
minder snel over tot strafrechterlijke
ondertoezichtstelling. Wanneer kin
deren naar ons toegestuurd worden,
of wanneer men ouders aanraadt om
eens met ons te komen praten, is
niet zozeer de zwaarte van het mis
drijf dat ze gepleegd hebben van be
lang, als wel het feit dat men de in
druk heeft dat een kind hulp nodig
heeft. Een «aar cijfers ter illustra
tie: ik heb het toezicht over onge
veer 30 pupillen. Daarvan is de helft
echter niet onder mijn hoede geko
men omdat zij met politie en rechter
in aanraking zijn geweest, maar ge
woon met iemand (bijvoorbeeld een
gezinsvoogd) van oordeel was dat be
geleiding gewenst was".
Compensatie
Van Eik mag dan voorzichtig zijn
met het verbinden van conclusies aan
wat hij in de praktijk meemaakt, dat
neemt niet weg dat het voor hem
geen twijfel lijdt: ..Wanneer een
kind over de stafrechtelijke schreel
gaat, is één van de belangrijkste oor
zaken meestal dat er problemen zijn
binnen het gezin waaruit het kind
komt. In veel gevallen zoeken kinde
ren in het samen „op avontuur gaan'
een compensatie voor een estoord
gezinsleven. In een groep zoeken ze
de geborgenheid, die ze thuis niet
vinden.
Oorzaken van een gestoord gezins
leven? Vaak echtscheidingen, of
voortdurende wrijvingen tussen ou
ders. Ook in veel gevallen wrijvingen
tussen diverse gezinsleden, die bij
voorbeeld ontstaan wanneer 'n moe
der of een vader zeer sterk aan één
bepaald kind hangt. Problemen in
het gezinsleven kuninen zich ook
voordoen, wanneer ouders zelf vroe
ger ook met moeilijkheden te kampen
hebben gehad.
Een duidelijke bron van inspan
ningen wordt ook gevormd door het
veranderen van waarden en normen.
Veel ouders weten tegenwoordig niet
meer zo goed raad met him kinderen
Ze moeten aan allerlei nieuwe zaken
wennen. Als een kind bijvoorbeeld
van huis wegloopt wordt het tegen
woordig opgevangen door alternatie
ve organisaties, die het kind onder
brengen, soms zelfs zonder dat de
ouders weten waar. Ik zeg niet dat
ik tegen deze a lternatieve Instellin
gen ben. maar voor ouders is hel
wel nieuw, is het wennen.
Van Eik onderschrijft niet de me
ning van zowel de Leidse kinderpo
litie als Verhaar, dat de toenemende
welvaart en een hiermee gepaard
gaande groei van het materialisme 'n
belangrijke oorzaak van Jeugdcri
minaliteit zijn. „Het gaat me te ver
om dat te beweren. Naar mijn idee
is dat een ondergeschikte factor. Al
is het natuurlijk wel zo, dat goederen
vaak voor het grijpen liggen, en dat
in een steeds groter wordende sa
menleving het idee: „Dit is van me
neer x of van meneer y" wat ver
vaagt,
Maar de kern van het probleem,
mee, dat blijft naar mijn idee het
bestaan van spanningen in het ge-
Van Eik onderkent daarnaast spe
ciaal in Leiden echter nog wel enke
le zaken, die het in de hand werken
dat jonge mensen over de schreef
gaan. "Naar wat ik hoor en zie is
de Leidse situatie wel erg moeilijk.
Leiden is een industriestad van het
eerste uur. Dat heeft vroeger na
tuurlijk een enorm aantal mensen
opgeleverd dat uitgebuit is. Daar
van plukken we nu nog steeds de
wrange vruchten.
Dan is er het feit dat de mogelijk
heden voor preventief werk in Lei
den beslist niet groot genoeb zdjn.
Goed, er is een Release, er is een
MOB, maar deze instellingen heb
ben beide hun eigen drempel. In an
dere steden bestaan goed uitgeruste
bureaus "voor kind en gezin" waar
men veel makkelijker binnenloopt
om advies te vragen.
Ook de grote werkloosheid in Leiden
kan wellicht een oorzaak zijn. Het
is denkbaar, dat er in een gezin
spanningen ontstaan als vader zijn
rol als kostwinner niet kan ver vui
le, een als hij daardoor het idee
heeft dat hij tekort schiet. Maar ook
dan heb Je eigenlijk weer te maken
met een gezinsleven waarin zich
problemen voordoen. Daar blijft het
meestal om draaiien. Niet voor niets
bemoeien wij ons niet, zoals vroe-
V erlo vingsringen
De ruimste keuze.
De beste merken.
Blijvende service.
Gratis graveren,
desgewenst handgravure
Uw Juwelier
v. tl. WATER
Haarlemmerstraat 181.
ger, meer uitsluitend met het kind
maar richten wij onze belangstel
ling op het hele gezin".
Uren
Ze zijn er in dit lange verhaal al
lemaal wat bekaaid afgekomen, d<
Leidse kinderpolitie, Verhaar
Van Eik. Allemaal hebben ze
heel veel meer te vertellen dan eei
krantepagina kan bevatten. "Als j
over het probleem jeugdcriminali
teit en over alles wat daarmee sa
menhangt gaat praten, kun je i
doorgaan" hebben ze alle drie ge
zegd. En uren hebben ze te weinij
Want allemaal hebben ze het op hui
eigen terrein, vanuit hun eigen ge
zichtshoek, razend druk met
jeugdcriminaliteit. Ook al is i
volgens twee van de drie niet gro
ter geworden.
ADVERTENTIE
SMOKKELKAAS OF VAKANTIEKAAS?
Dat douanebeambten wel eens voor rare ontdekkingen komen te staan
werd deze week weer eens bewezen. Een verdacht laag op de wielen
liggende wagen werd gesommeei'd de bagageruimte te openen. Achterin
bleek zich een grote hoeveelheid kaas te bevinden.Dat is mijn vakan
tie-voorraad leads uit het vuistjewas de verklaring van de bestuurder.
Hij werd niet geloofd. (NZB-foto)
