B27 Jtoeristen Koloniaal beleid van Portugal in VN aan de orde SIBBE ERG BOOS OP TROUWENDE PASTOOR Drees wraakt het begrotingsbeleid 'Zendamateurs praten gestrande kampeerders naar huis VISSTERFTE IN DE BERKEE Nieuwe staatsloterij start op 6 augustus Opzetten in de diepte niet in de breedte9 fSDAG 31 JULI 1973 avontuur voor 172 TEHERAN Om zes uur in de ochtend als de deuren pen gaan van de zo juist gelande DC-8 stroomt de hitte tegemoet. De Perzische hoofdstad heeft net een dag irder de warmste dag van de eeuw meegemaakt. Het rerd 47 graden in de schaduw. Ook vandaag belooft het «rik weer tot grote hoogte te stijgen. De luchthav eüliBt er keurig bi), ga Je er van over Je nek. de andere rezien van de zich nadrukkelijk keer word Je er door vertederd. Je attesterende Perzische luchtmacht moet eens weten hoeveel kreupele st er alle rust te heersen. Even mensen Je daar langs de weg ziet en u-den we bang dat het ook nu de hoeveel blinde kinderen. Dat is een kantiegangers nog niet gelukt is Te afschuwelijke ervaring, in te bereiken. Maar bij het na- en van de gebouwtjes, die doorgaan Graip r vertrek- eny aankomsthal wordt anders. Er komt snel leven in de "Toen we in Kabul kwamen hoor- wweri] als het de gestrande deel- den we van de staatsgreep. Eerst ncrs aan de uit de hand gelopen dachten we aan een grap, maar we mpeer- en trektocht duidelijk zagen dat iedereen elkaar stond te rdt dat ze worden opgehaald. feliciteren. Ze leken er nogal blij mee; Jan komen ook de verhalen los. U vert^on""^ U^LmérhTnd rhalen over de staatsgr^mAf- werden ook alle foto>6 van de koning unistan. Over de armoede daar, vepy n 0p werden fotoo- 'n geheime zender, over overver- uitgedeeld van de nieuwe sterke iheid en over tcuikkrampen. In w hp Minister v. d. Stoel: and© >dig >eidheid taai hangen, staan en liggen 152 jderlanedrs en 20 Belgen in de ver- ïkhal van het vliegveld van Te- vliegen een slor- In het begin zijn we toch wel even bang geweest dat het allemaal lang zou gaan duren voor ons. Dat was toen we hoorden dat de grenzen dicht waren. Maar alle angst Vermoeid, versleten bijna zijn gistermiddag 77 jonge vakantiegangers op Schiphol aangekomen. Een staatsgreep in Afghanistan verlengde hun vakantie ongewild met vijf dagen. Pas gistermor gen konden zij vertrekken vanuit Teheran, de hoofdstad van het aangrenzende Perzië. Daar wachtte hen een charter van Martin Air vóór de thuisreis. Met die DC-8 vlogen ook verslaggever fotograaf Ed Ley ten naar Teheran om meer te vernemen van het Af- DEN HAAG «ANP» Minister Van der Stoel (Buitenlandse Za ken) heeft gisteren verklaard, dat het Portugese koloniale beleid uit voerig aan de orde zal komen in de aanstaande algemene vergadering van de Verenigde Naties. Hij zei dit in antwoord op vragen van het eer- ste-kamerlid Nederhorst (PvdA). Minister Van der Stoel heeft ge tracht te stimuleren dat Portugal een onpartijdig internationaal onderzoek zal toestaan n.a.v. de berichten over misdaden Jegens de Afrikaanse be volking, maar de Portugese regering heeft zich hiertegen afwijzend opge steld. De minister geeft er de voor keur aan dat de kwestie in een rui mer verband dan de Navo aan de orde komt. De minister gaat niet in op het verzoek van het eerste kamerlid om een in Nederland aanwezig rapport over wreedheden in een dorp in Mo zambique ter kennis te brengen van de leden van de Navo en van de Staten - Generaal. De minister, die het rapport door tussenkomst van de NCRV heeft ontvangen zegt dat het niet op zijn weg ligt een rapport dat hij uit particuliere bron verkreeg aan derden ter beschikking te stellen. De minister van Buitenlandse Za ken vindt dat de EG het vrijhan delsverdrag van de EG met Portugal niet moet uitbreiden. De EG zou zich moeten beperken tot de uitvoe ring van de strikt Juridische ver plichtingen van de overeenkomst. De EG dient zich iedere uitbouw of verdieping van het verdrag uit te sluiten. De overeenkomst voorziet niet in opschorting van het verdrag, aldus de minister in antwoord op vragen, van het tweede kamerlid Waltmans (PPR). Deze houding komt over een met die welke de EG heeft in genomen tegenover Griekenland. BORCULO In het Gelderse ri viertje de Berkel zijn duizenden vis sen als brasem, baars, voorn en snoek de laatste dagen gestorven, vermoe delijk omdat 'n Lochemse zuivelfa briek de lozingsvoorwaarden van het Zuiveringschap Oostelijk Gelderland heeft overtreden. je 4500 kilometer scheiden ben dween toen we na een paar dagen te ïhuis. horen kregen dat we door konden Voor alle 172 is de reis op 1 Juli reizen. Je mocht als buitenlainder Af- Brussel begonnen. Reisdoel is Ka- ghanlstan toen wel uit. maar niet tn. I, de hoofdstad van Afghanistan. it vliegtuig brengt hen naar Alleen die busreis, ruim 2500 kilome- anbul vandaar gaat het in vier ter door de woestijn, was een kwel- oepen verder. Slechts één groep ling. Er is onderweg nogal wat ruzie mt ook werkelijk in Afghanistan, geweest onderling. Er waren enkele Reisleider Stefanie Brokenhof zieken. Iedereen was oververmoeid i) vertelt: „Om half elf in de och- aldus de Utrechtse gemeente ambte- id bereikten we op 18 juli na een naar. pende busreis Kabul. De vooraf- ande nacht was er een staatsgreep roest. Het enige dat we op dat mo ut hdden gemerkt was dat de we- naar Kabul waren afgezet. We m met twee bussen, praatte ons als het Dezer dagen gaat een aantal va kantiegangers praten met de directie van Sindbad. Dat gesprek zal onder meer gaan over eventuele schade die enkelen hebben ondervonden, omdat door zij alweer aan het werk hadden ge tting heen -We wilden per se moeten en over de vergoeding van ar Kabul, omdat daar een Ne- extra gemaakte kosten. ;lajndse honorair-consul zilt. De m bleek juist met vakantie in Den tag te zijn. Op zjjn kantoor hoor- re dat de grenzen gesloten wa- G-een moment hebben we im igst gezeten. zag hier en daar wel tanks en el militairen, maar verder hebben weinig van gemerkt. Wij zelf bben geen schot gehoord. Wat ons dat de mannen nagenoeg lemaail blij waren met de staats- eep. MAASTRICHT Het anders zo rustige Limburgse kerkdorp je Sibbe, bij Valkenburg, verkeert de laatste tijd in hevige opwinding. Oorzaak hiervan is het komende huwelijk van de heer P. Schoutsen (46) oud pastoor van de St. Ross-parochie in Sibbe. Na vele moeilijkheden in zijn kerkgemeenschap maakte pastoor Schoutsen begin juli zijn besluit be kend zich om wille van de goede or de terug te trekken uit de parochie, en terug te keren naar zijn oude congregatie, het klooster in Bavel. De parochianen namen deels opge lucht, deels bezwaarlijk, kennis van dit besluit. Sinds zijn intreden in de parochie in maart 1971 is pastoor Schoutsen een omstreden figuur ge weest. Drie van de vier kerkmees ters legden sindsdien hun ambt neer. Twee jaar geleden richtte pastoor Schoutsen een dameskoortje op. Dit tot groot ongenoegen van het be staande gemengde koor. Eind vorig jaar laaiden de gemoederen in alle heftigheid op toen pastoor Schoutsen bekend maakte dat het dameskoor voortaan alle diensten in de kerk zou verzorgen. De toestand in de St. Ross-paro- chie werd onhoudbaar. De pastoor zag de toestand ook in en maakte zijn parochianen bekend zich terug te zullen trekken in het klooster. v De gelovigen besloten om de pas toor bij zijn afscheid een passend ge schenk te geven. De hiervoor gehou den collecte bracht 1000 gulden op. Wie schets de verbazing van de goedgelovige parochianen toen zij vorige week maandag aan het ge meentehuis van Valkenburg de aan kondiging zagen hangen van het voorgenomen huwelijk van de heer P. Schoutsen met zijn hulshoudster, mej. J. CorWer uit Sneek. De dorpsgemeenschap was verbol gen. Ze zagen hun 1000 gulden al omgezet in de huwelijksuitzet van het aanstaande echtpaar. Zo ver heeft oud-pastoor Schoutsen het niet laten toornen. Afgelopen zondag deelde de dienstdoende priester zijn dorpelingen vanaf de kansel mee. dat het bedrag van 1000 gulden op de re kening van het kerkbestuur was teruggestort. Eerst nu is het bekend geworden dat pastoor reeds 3 Juni zijn meerderen op de hoogte heeft gebracht van zijn voorgenomen hu welijk. Hoe is het mogelijk, zo vraagt de gemeenschap van Sibbe zich af, dart: zü hier niet van op de hoogte zijn gebracht. Waarom heeft pastoor Schoutsen tot het laatst toe de dien sten gehouden en de Biecht afgeno men. En waarom de grote leugen van zijn terugkeer naar het klooster. DEN HAAG (ANP) De Neder landse staatsloterij start volgende week maandag (6 augustus) met de lotenverkoop voor een maandelijkse loterij. De nieuwe opzet van deze staatsloterij is mogelijk geworden door een wijziging van de Wet op de kansspelen. De staatsloterij zal elf maal per Jaar worden gehouden, maar het is wel noodzakelijk geworden de ver koopperiode van de loten te verkor ten tot tien dagen. Ook zullen de trekkingen niet meer uitsluitend op woensdag vallen. Bij de eerste en derde trekking gebeurt dat wel, maar de tweede trekking valt op maandag. Het begin van de lotenverkoop valt op de eerste maandag van iedere maand. Vervallen is de mogelijkheid om een lot slechts voor één van de dile trekkingen te kopen, aangezien hier van slechts sporadisch gebrfuik werd gemaakt. De staatsloterij heeft thans geheel nieuwe loten ontworpen. De hele loten van f 25,- en de zoge naamde „vijfjes" van f 5.- zijn ver schillend van formaat. Geen verandering is er gekomen in het prijzenpakket, De prijzen zijn: hoofdprijs f 500.000,-, extra- prijzen f 250.000,-, f 100.000,- en f 50.000,-. Serleprijzen van f100.000,- f 50.000,- en f 25.000,- en kleinere serieprijzen. De directeur van de staatsloterij, de heer P. G. van Essen verklaarde maandag op een persconferentie, dat ongeveer 70 procent van de door de deelnemers betaalde bedragen aan prijzen wordt uitgekeerd. Op gemid deld vier van de tien loten valt een prijs. „De omzet per loterij is sinds maart 1967 verviervoudigd en de in teresse van het Nederlandse pubüek groeit nog steeds." aldus de heer Van Essen. De Jaaromzet van de staatsloterij bedroeg over 1972 ruim 300 miljoen gulden. hadden veel vertrouwen in de j machthebber, Daoed, die een ar of tien geleden eerste minister geweest. Ze hadden goede hoop r eens een einde zou komen aan corruptie in het land". Via een illegale zendamateur in abul, die in verbinding stond met j zendamateur tn Rijswijk wist Ste- nie haar reisbureau Sindbad in adhoven van de problemen op de •ogte te brengen. Het reisbureau i op dezelfde manier aan Stefanie sten dat zij moest zorgen op 29 Juli Teheran te zijn. Daar zou dan a vliegtuig klaar staan. g [Woensdagmiddag, 25 juli om half |f, vertrokken de 77 met bussen Kabul naar Teheran, een reis n een kleine 3000 kilometer die Juist een week eerder in de omge- serde richting hadden gemaakt. weinig in. Zoals Paul van de Velpen (22) Amsterdam, Peter van Konings- rgen (25) uit Utrecht, Pim Meier 1) uit Amsterdam en Herman Ove- (27) uit Veendam. Zij vertellen: „Wij hadden weinig )k in die busreis. Waarom konden niet per vliegtuig. Dat was im- vinlera afgesproken. Er onstonden nfderling wat strubbelingen. De men- vielen als bosjes neer van ver- DeidbeM. Er waren er met buik- waren oververmoeid, we dden geldgebrek en we waren uit- hongerd". elevenis Afgezien van die busreis, die ze ir hebben meegemaakt, het alle vier uitstekend lar de zin gehad, Peter van Ko- Qgsbergen: ,,'n hele belevenis. Het ontuur trok mij. Je komt in Tur- le, Perzië en Afghanistan. Drie lan- Je anders zo gauw niet «nt. Zeker niet voor zo weinig geld. de reis ben je met inentingen ,1 maar 840 gulden kwijt. Je tent Je onderweg overal neerzetten, ratis. Voor zes gulden per dag slaap bovendien in een van de chiques- hotels". 'Afghanistan is een van de armste aden ter wereld. Niet dat ik nou zo arme mensen kijk, maar 'n land heeft natuurlijk heel wat teressants te bieden. Het trekt mij it Je Jezelf, zoals op deze reis, nog- moet behelpen. Luxe is er niet. Het allemaal zo armoedig. De ene keer Hoe het kabinet-Den Uyl met veel koortsachtig geploeter en gezwoeg de rijksbegroting voor volgend Jaar ook in elkaar heeft gezet, het mag zich bij voorbaat verzekerd weten van de kritiek van dr. W. Drees voormalig directeur van de rijksbe groting, voormalig schatkistbewaar der, voormalig hoogleraar in de Door Peter Riemersma openbare financiën, voormalig mi nister, thans fractieleider van DS'70 dn de Tweede Kamer. Drees heeft destijds zijn intrede in de politiek gedaan met een spectaculair bezui nigingsplan. Op de rijksuitgaven zou tenminste in één Jaar vijftien honderd miljoen gulden gesnoeid kunnen worden. En als het afkap pen van rijksuitgaven consequent doorgezet zou worden (in het poli tieke Jargon: „het wegkappen van dor hout"), zouden de belastingta rieven omlaag kunnen. Welk een wenkend perspectief! Twee jaar geleden stond het toen nieuw opgetreden kabinet-Biesheu vel (met Drees als minister van Verkeer en Waterstaat; financiën wilde of mocht hij niet doen) voor de taak de rijksbegroting 1972 op te stellen. Drees' invloed was er niet vreemd aan. dat voor een bedrag van ruim een miljard gulden aan bezuinigingen werd doorgevoerd. Dat was meer dan tweederde van het totaal van Drees' eigen plan geen gek resultaat voor een partij tje met acht zetels in een Tweede Kamer met 150. Bezuinigingen heetten toen „beleids ombuigingen". Van de aanpassing van de tarieven voor loon- en in komstenbelasting (naar beneden!) kwam in dat eerste Jaar echter niets terecht. De uitgaven die onder de bezuinigingsoperatie ongemoeid bleven, stegen uit zichzelf al zover, dat de regering de hele te verwach ten belastingopbrengst nodig had voor de dekking. De breuk in het kabinet-Biesheuvel is vorig Jaar direct ontstaan als ge volg van een conflict tussen Drees en de minister-president. Drees wil de niet zoveel op zijn begroting be zuinigen als Biesheuvel van hem eiste. „De bezuiniger die niet wil bezuinigen", riepen Drees' tegen standers onmiddellijk smalend. Het is 's mans ongeluk, dat hij zul ke ongenuanceerde kreten niet met gelijke munt kan of wil beantwoor den. In plaats daarvan is hij op wetenschappelijk verantwoorde ma nier gaan uitleggen, dat er verschil bestaat tussen bezuinigen en bezui nigen tussn het „domweg hante ren van het rode potlood" en het geleidelijk aan afbouwen van over heidstaken. Drees is daar vrijwel bij elke gele genheid in het parlementaire debat op teruggekomen. Hij rénde vaak naar de interruptiemicrofoon als er weer eens openingetje voor was. Zijn optreden kreeg Don Quichotte- rige trekken. Wie er de lust toe heeft, kan in het Jongste nummer van Openbare uit gaven een blad van de stichting Instituut voor Onderzoek van Over heidsuitgaven, zonder politieke emo tie nalezen wat Drees bedoelt. De voormalige schatkistbewaarder bij financiën signaleert twee soorten interesse voor openbare financiën. 1. De interesse in het jaarbudget als geheel het samenstel van be grotingswetten in de breedte. (Elk departement heeft zijn eigen begro tingswet, onderverdeeld In artikelen die het maximum-bedrag aangeven dat een minister voor een bepaalde zaak mag uitgeven). Drees noemt de interesse voor de optelsom van al deze artikelen en afzonderlijke begrotingen de „horizontale belang stelling". Hij veronderstelt deze in- tersse bij onder meer Journalisten en .sommige politici op Jacht naar een gat". Onder „gat" wordt dan niet verstaan het verschil tussen inkomsten en uitgaven op de begro ting, maar een te forse stijging van het begrotingstotaal vergeleken bij het lopende jaar (het kabinet- Cals-Vondeling viel in zo'n gat) of op een forse afwijking van de wer kelijke uitkomsten („de rekening") ten opzichte van de begroting (het kabinet-De Jong liet zo'n gat ach ter). Naast deze horizontale belangstel ling signaleert. Drees: 2. Een „verticale belangstelling": de interesse in zin en omvang van een afzonderlijke uitgaaf, bijvoorbeeld van de Markerwaard, van subsidie betaald voetbal, van sociale uitke ringen aan immigranten uit de West» van de Amsterdamse metro. van subsidie van kerkebouw of voor politieke partijen. De DS'70-leidsman maakt er geen geheim van, dat zijn interesse de verticale is. Vanuit die invalshoek zet hij tal van vraagtekens bij het „stringente begrotingsbeleid" dat in de Jaren zestig steeds vaker in de financiële stukken van de regering is voorgekomen. In de regeringsverklaring van het nieuwe kabinet zei minister-presi dent Den Uyl onomwonden: „Bij de uitvoering van de begroting zullen de regels van het stringente begro tingsbeleid strak worden toegepast." „Ten einde de uitgavenontwikkeling binnen aanvaardbare grenzen te houden en tevens ruimte te schep pen voor nieuwe activiteiten en in tensiveringen zullen op andere ter reinen herzieningen van beleid tot stand moeten worden gebracht". (Den Uyl doet het êtnders dan Bies heuvel: de „beleidsombuigingen" van Biesheuvel heten bij Den Uyl „herzieningen van beleid"). Drees nu tracht in zijn artikel aan te tonen, dat er in het geheel geen „regels" bestaan voor stringent be grotingsbeleid. Er is dn de loop der Jaren door verschillende ministers van Financiën maar wat gegras duind op dit gebied en in elk geval betekent „stringent begrotingsbe leid" niet, dat elke minister zich strikt dient te houden aan de maximumbedragen genoemd in de afzonderlijke begrotingsartikelen. Wel is steeds gepoogd het eenmaal vastgelegde totale uitgavenplafond te handhaven. Overschrijdingen in de begroting van de ene minister konden eventueel gecompenseerd worden door te schrappen in de be groting van een collega. In die situatie is Drees als minister xan Verkeer en Waterstaat verzeild geraakt tijdens de laatste begro tingsbesprekingen van het kabinet- Biesheuvel. Hij heeft tegen dit „stringente begrotingsbeleid" toen heftig gefulmineerd en er tenslotte een kabinetcrisis voor over gehad. (Dat dit tevens hemzelf en zjjn par tij DS'70 voor langere tijd tot een outsider rol veroordeelde, zal Drees niet hebben voorzien), nn zijn artikel gaat hij nog eens uitvoerig op de zaak in. Als nadeel van zo'n beleid (compensatie van tegenvallers vinden bij andere pos ten) noemt Drees de grote onzeker heid die dit teweeg brengt bij allen die begrotingsgelden beheren. „Of het nu monumentenzorg is, of cul tuurtechnische werken, of een doel uitkering aan gemeenten, er blijft voor ambtenaren en andere beheer ders in de loop van het Jaar de mogelijkheid dat plotseling een ver laging wordt gedecreteerd op grond van tegenvallers elders. Dit belem mert een rationeel budgetbeheer, zekerheid voor leveranciers en af spraken met provincies en gemeen ten". Dat het „stringente beleid" ook bin nen een departementale begroting tot wonderlijke consequenties kan leiden, stipt Drees tevens aan. Een sailarisveifaoging voor PTT-ambtena- ren heeft daadwerkelijk geleid tot een tussentijdse vermindering van de levering van telefoonaansluitin gen, als gevolg waarvan PTT min der inkomsten verwierf! En de te korten op het openbaar vervoer zijn door het kabinet-Biesheuvel gecom penseerd door te schrappen in de post wegenaanleg. Het nieuwe kabinet gaat op deze wijze door. Kortgeleden kondigde het aan de PTT-tarieven minder te verhogen om een bijdrage te leve ren aan inperking van de prijsstij gingen in het algemeen (inflatiebe- strijding!). De schatkist zal daar door dit Jaar zo'n veertig miljoen gulden inkomsten derven. Ter com pensatie is geschrapt in de investe ringen voor nieuwe telefooncentra les. Alweer: (zou Drees zeggen» minder telefoonaansluitingen, min der inkomsten... Het blijft interessant om in het na- Jaar in de beloofde meerjarenra mingen van dit kabinet het ant woord te vernemen op deze vraag van Drees: „Wat i6 er de zin van om bijvoor beeld het onderhoud van een ge bouw uit te stellen en zo een tegen valler elders te compenseren? Dat onderhoud moet later worden inge haald en kan dan extra veel gaan kosten!" Dit kabinet is overigens minder „stringent" dan de aangehaalde zin uit de regeringsverklaring van Den Uyl zou doen vermoeden. In de reeks bezwaren tegen het door hem gewraakte begrotingsbeleid vroeg Drees ook hoe het nu moest met grote tegenvallers tegen het einde van het Jaar. Kon Je daar nog vlug even compensatie voor gaan zoe ken? Drees vindt zulks dwaas en de nieuwe minister van Financiën Dui- senberg blijkbaar ook. Hij heeft al thans de enorme tegenvaller van vierhonderd miljoen gulden (mis schien nog wel meer) waarmee de Europese Gemeenschap het kabinet op het dak is gevallen, laconiek doorgeschoven naar de volgende be groting. Aan de begroting, de rijksbegroting voor 1974, heeft het kabinet de laatste weken bijna dag en nacht zitten werken. Die doorgeschoven EG-tegenvaller heeft daarbij een frusterende rol gespeeld. Zonder in grepen zou het kabinet als gevolg daarvan nauwelijks enige nieuwe uitgave kunnen doen. Er is derhalve in de marge van de begroting wat gesleuteld. De speel ruimte op een totaal van ongeveer 45 miljard gulden was ongeveer 1.5 miljard. De helft daarvan is tot stand gekomen door .herzieningen van beleid" zeg maar, bezuinigin gen. Daarbij moeten we ons on danks de krijgshaftige beloften van de progressieve regeringspartijen weinig voorstellen van bezuinigingen op de defensieuitgaven. De klappen vallen meer bij de wegenbouw, wa terstaatswerken en de PTT. De andere helft bestaat uit nieu we inkomsten langs globaal geno men drie kanalen: 1. via het uitmelken van de auto mobilist die zijn vehikel ook ge bruikt (hogere benzineprijs onder anderen) 2. verzwaring van de vermogensbe lasting en de successierechten; 3. verzwaring van de inkomstenbelas ting voor hogere inkomens.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1973 | | pagina 7