Er is een enorme verarming van
de fauna
en flora"
Orgelspel van Jongepier:
vlot, soepel en egaal
ProfKarstens, directeur Hortus, met pensioen
VOLKSWAGEN
DUURDER
MAANDAG 23 JULI 1973
Postduivenvereniging "Warmond"
hield het afgelopen weekeinde een
wedvlucht voor haar oude duiven.
Uitslagen van deze vlucht over 870
kilometer, vanaf Bergerde: 1. 2, 4 en
6 J. Siecker. 3 en 7. J. Smeets. 5. A.
v. d. Drift. 8 en 9 J. v. Seggelen. 10. A.
LEIDEN Jan Jongepier uit Pur-
merend bespeelde het orgel in de
Marekerk. Pepping en Distier. die het
eerst aan de beurt waren op het pro
gramma, halen (evenals Messiatien
in Frankrijk hun inspiratie uit hun
religiën. Zij zijn, met Reda en Mi-
cheelsen, de belangrijkste vernieu
wers van de evangelische muziek.
Van Pepping verscheen het voorspel
op „Erschienen 1st der herrliche Tag,"
van Distier de partito „Nun kommt
der Heiden Heiland". Verderop stond
Scheidt met „Hymne: Christe qui es
lux et dies." ook als partita te zien.
Jongepier improviseerde aan het slot
op Lied 391". De maan is opgeko
men." dat stamt van vóór 1800.
Men ziet de geestelijke draad in dit
programma. Een lijn. nog dwingen
der door de omstandigheid dat Pep
ping en Distier htm bouwprincipes
en formules verwant hebben ge
maakt aan die van de vroegbarokke
meesters, met een bijzondere eerbied
voor Heinrich Sohtitz. Een daarvan
Samuel Scheldt, een briljante discipel
geweest van onze Sweelinck, wat on
miskenbaar bleek in een van de
Hymne-variaties (het contrapunte
ren tegen de nagenoeg ongewijzigde
melodie). In een daaraan helemaal
niet vreemde gedachte-ngang impro
viseerde Jongepier in de zoveel vrij
heid latende partita-vorm. die varia
ties verkiest, maar ook toccata's en
bijv. een passacaglia kan bevatten.
De concertgever heeft ook nog ten
zijnen gunste mee, dat hij zodanig de
compositietechnieken van voorbarok
en neobarok beheerst, dat hij zich
vrijwel als een gelijke presenteert in
het tegenover elkander stellen van de
gegevens waarmee hij opereert en die
hij afleidt uit de hoofdcomponenten
van de melodieregels (een luchtig,
ijl gezang) De appél viel niet te ver
van de boom. Jongepier is een apostel
van het Improvisatiegenie Piet Kee
en heeft bovendien drie Jaar achter
een het Europese standaard-improvi
satieconcours Haarlem gewonnen.
Vooral in de stukken van Distier
en Scheidt staan prachtige dingen,
hoewel Ditsler karakterologisch va
ger en kwalitatief ongelijker verloopt
dan Scheidt. Daarnaast had het pro
gramma nog een specimen van hoog
tij barok en een van laatbarok. alle
bei religieus ongebonden. Van Stan
ley was er de Voluntary op 5 no. 8.
een van zijn mooiste suites, naglans
van de reus Handel. En op naam
van Bach het door hem voor orgel
overgezet en in de uitdrukkingsmid
delen wat verrijkt Vioolconcert in a
van Vivaldi (BWV 593).
Haarlem winnen betekent toegang
tot alle concertorgels. En luisteraars
die zich gewonnen geven. In Pepping
hadden we de barokke doorgaande
beweging nog iets strakker gewild.
Het begin van Scheidt's Hymne gaf
een indruk als van orgelluiheid,
waarvoor we geen verklaring vonden.
Jongepier speelt alles overigens zon
der weerstanden, vlot, soepel, egaal.
KEES VERHOEF
LEUSDEN Volkswagen heeft als
eerste van de Nederlandse importeurs
van Duitse automerken de prijzen
van al haar typen personenwagens
aangepast na de opwaardering van
de mark op 28 Juni. In verband hier
mee zün alle Volkswagenmodellen
bouwjaar 1973 4.5 procent duur
der geworden.
Dit heeft Pons Automobielhandel
in Leusden, de importeur in Neder
land van Volkswagen, meegedeeld.
Volkswagen heeft tevens de prijzen
van de modellen 1974 vastgesteld, die
eveneens werden beïnvloed door de
Jongste revaluatie van de mark. De
1974-modellen zullen een prijsverho
ging ondergaan variërend van 1—2,3
procent. De levering van deze nieuwe
auto's zal medio augustus beginnen.
Oostdam.
Ook werd een wedvlucht gehou
den voor oude duiven vanaf Sc.
Ghislain over 200 kilometer. Uitsla
gen: 1. 5. 8 en 10. J. Smeets. 2. J. v.
Seggelen. 3 en 7 A. v. d. Drift. 4 en 6
J. Diemei. 9 G. Beugelsdijk.
P.V. "Leiderdorp" vloog vanauit
St. Ghislain (187 km). Gelost om
10.50 uur. aankomst eerste duif 13.20
uur. Uitslagen: 1. C. Neuteboom, 2.
C. v. Dam, 3. H. Bonncur, 4 en 5. W.
Hoogervorst, 6. J. Brantenaar, 7. T.
Habraken, 8. J. Zevenhoven, 9. C. v.
Dokkum, 10. H. v.d. Werff.
Eerder vloog men vanuit Berge
rac (865 km.) Aankomst eerste duif:
zaterdagochtend 8.17 uur. Uitslag: 1
en 5 J. Brantenaar, 2, 6 en 7. M.
Reyerse. 3. J. Zevenhoven, 4 en 10 C.
Neuteboom. 8 en 9 W. Hoogervorst
"De Biauwkras" vloog vanuit Ber
gerac, en vanuit St. Ghislain. De uit
slagen van de vlucht vanuit Berge
rac: 1, 2. 9 P. d. Haas. 3. 6, en 8. P.
Sloos, 4. H. Bodijn, 5 en 7. H. Moe-
nen, 10. H. Sladek. Uitslagen van de
vlucht St. Ghislain, 1, 9 en 10. H. Bo
dijn, 2. P. Sloos, 3 en 8. N. v.d. Blom.
4. P. de Haas, 5. B. Diersman, 6. F.
v.d. Wetering. 7. J. Pietèrse.
"Het Oosten". Vlucht vanuit Ber
gerac: 1. 6, 9. 10 W. v. Klink, 2. C. Ves
seur, 3. C. Gijsman. 4. W. Gijsman
5. S. Schoeman. 7. D. Koet, 8. P.
Juffermans.
.Het Oosten". Vlucht vanuit St.
Ghislain:
1. W. Fokker, 2, 4, C. Gijsman, 3. T.
v. As. 5, 7. S. Schoeman, 6. J. Moo-
ten, 8. D. Koet, 9. C. Selier, 10. P.
Juffermans.
In Hoek van Holland is vanmorgen voor de 14de keer de strandzesdaagse van start gegaan.
Op de foto een groepje deelnemers aan het begin van de lange tocht naar Den Helder.
.EIDEN De kamer van prof. dr. W. K. H. Karstens be-
indt zich enkele trappen hoog in een gebouw waarvoor
,et Predikaat „oud" gerechtvaardigd lijkt. Zijn kamer is
loog, met witte muren. De hoogleraar en directeur van de
lortus Botanicus loopt ietwat verrast naar de deur. Ver
ontschuldigend kijkt hij om zich heen: „Ik ben m'n kamer
21 en beetje aan 't opruimen".
Door
Wim Wirtz
gazons onbetreden te laten: "Dat is
wel eens moeilijk. Vooral in de zomer
natuurlijk. Dan heb Je van die men
sen, die zonaanbiddersMaar er
zijn ook mensen die altijd iets moe
ten jatten. Dat is erg vervelend. Als
die mensen nou persé iets moeten
meenemen dan kunnen ze desnoods
om een stekje vragen. We zullen ze
dan zoveel mogelijk helpen".
Educatief
Terug iin zijn kamer: „De hoofd
functie van de Hortus en dat zal
iedereen aanvoelen is natuurlijk
het onderozek en onderwijs. Verder
is de tuin educatief van belang voor
bijvoorbeeld de tuinbouwscholen. We
hebben sinds 1966 een rondleidster,
iemand met een middelbare tuin-
bouwopleiding. En dat is vooral in de
zomer een drukke baan. Want we
krijgen hier drie tot vierduizend leer
lingen per Jaar".
"We hadden hier laatst een groep
mensen van de Nederlandse Blin-
denbond. Dat was erg leuk. Ik be
doel: een leuke ervaring. Je gaat Je
dan afvragen: hoe kun je die men
sen van de planten laten genieten.
Je kunt ze aan de bladeren laten
voelen en overal aan laten ruiken.
En het is opmerkelijk dat ze ver
schillende bladeren dan goed uit
elkaar kunnen houden. En ook op 'n
gegeven moment kunnen zeggen: hé,
dat zijn dezelfde blaadjes als de
blaadjes van die andere plant".
„Het educataef-recreatieve aspect
dateert al van 1601. Er werd toen ge
sproken van Hortus Publicus Acade-
miae Lugduno Batavae. Publicus,
dat zegt het al. De tuin was toen al
voor het publiek toegankelijk".
De maatschappelijke functie van
de Hortus wordt geïllustreerd door
de jaarlijks 17.000 bezoekers en 60.000
in jaren als er tentoonstellingen zijn.
Maar extern: "Hier in Leiden is ont
zettend veel groen, waar dat moge
lijk is. Ik vind dat men er in Leiden
veel aan doet. Kijk, de Hortus heeft
natuurlijk in de eerste plaats een
functie binnen de universiteit. En of
wij ons nou moeten gaan bemoeien
'met het groen in de stad.... Ik dacht
van niet. Tenslotte heeft de gemeen-
DEN HAAG Voor het examen
Duits-MO-A (schoolakte) zijn ge
slaagd mevrouw L. G. M. Dekkers-
De Vries (Waddinxveen), G. P. Sand-
berg (Leiden) en A .Weststeijn (al
phen aan den Rijn).
jaards Pensionering is nogal ontnuchte-
2 uui tnd. Prof. Karstens wekt de indruk
nog wat onwennig tegenover te
Toch doet hij er niet somber
Hij zegt: "Ik ben wel van plan
log wat door te werken. Er zijn nog
jkele leden van de staf met hun
'a^a®pssertatie bezig. En tenslotte mag
nog drie jaar als promotor optre-
est aa^n".
Begin 1939 nam. prof. Karstens
leiding van het Botanisch Labo-
orium en de Hortus Botanicus
r van zijn promotor prof. dr.
ngsprljlaas Becking. In 1958 werd hij of-'
lieel directeur. Tussentijds esca-
erde zijn functie binnen de uni-
rsiteit tot gewoon hoogleraar in de
gemene plantkunde.
het begon: "Die belangstel
had ik al in mijn prilste jeugd,
er door gefascineerd. Nou
mijn vader de hortulanus
dus zodoende kon ik hier
gemakkelijk binnenkomen. Nee.
vader was onderwijzer later
school gewor-
voor planten"*.
Prof. dr. W. K. H. Karstens geeft op 28 september in het
collegegebouw bij de Gorlaeuslaboratoria zijn afscheidscol
lege. Dan keert hij officieel een tuin de rug toe die in de loop
der jaren (vanaf 1587) tot een flink paradijs is uitgegroeid.
De Hortus Botanicus kent een Clusius-tuin (genoemd naar de
grondleggeren een Hortus Boerhaavianus in Voorhout. Zij
kent echter nog niet de ruimte die zij nodig heeft. En dat
(vervat in het zg. plan-Leeuwenhoekis aanmerkelijk meer
dan de bijna 2y2 hectare die de Hortus groot is.
(Foto Jan Holvast)
te een plantsoenendienst en die doet
er alles aan. Maar voor de dichtbe
bouwde binnenstad is de Hortus een
uitkomst".
"Bij het milieu ben ik natuurlijk
erg betrokken. Dat zijn alle botanici
en zoölogen. Op het ogenblik is er in
ons land een enorme verarming van
de fauna en flora gaande. Het akker
onkruid bijvoorbeeld - overigens ziet
men onkruid ten onrechte vaak als
iets negatiefs - gaat verschrikkelijk
achteruit".
Milieu
"Een politieke keuze, tiee die doe ik
inet. Er wordt ook ten onrechte ge
suggereerd dat de aandacht voor het
milieu zou moeten samenhangen met
een politieke keuze. Maar Je gaat
natuurlijk wel kijken naar de ontwik
keling, de industrialisatie. En de
wegen. Dat is ook zoiets. Ik vind het
bijzonder vervelend wanneer er dom
weg wegen worden gemaakt op de
tekentafel. Het moet mogelijk zijn
dat daar iets aan gedaan wordt, dat
er tegen geprotesteerd kan worden.
Destijds had de gemeente Leiden
een nieuw wegenplan waarbij enke
le wegen dwars door de Hortus wa
ren geprojecteerd. Onzinnig plan na
tuurlijk".
Meer over 't milieu: "Het is hier
in Nederland een verschrikkelijke
troep. Als je dat vergelijkt met ande
re landen, dan steekt Nederland er
echt ongunstig uit. Dat is een kwestie
van mentaliteit. Men laat hier ontzet
tend gemakkelijk iets uit z n. maar
dan moet u maar niet afdrukken,
vallen. En opruimen ho maar".
"Aan de andere kant is dit land
toch ook wel iets bijzonders. Want er
wordt nergens zoveel aandacht be
steed) aan tuinen als hier. Dat is ge
woon dat idee van: eigen huisje met
eigen tuintje. Dat is toch wel erg
leuk".
Ondanks
TORENHOGE
GOUDPRIJZEN
zijn onze sieraden nog
betaalbaar. Door het toepas
sen van de laagste marges.
Onze schoonheid van een col
lectie, blijft daardoor bereik
baar voor iedereen.
Sedert meer als 35 Jaar het
betrouwbare juweliers adres,
met de voordeligste prijzen.
En de beste vak-service, door
onze eigen ateliers.
Uw Juwelier
v. d. WATER
Haarlemmerstraat 181
LEIDEN Het was zater
dagochtend nog niet zo druk
bij Albert Heijn op het Be
vrijdingsplein. Het was "pas"
half twaalf en de meeste
boodschappers moesten nog
komen. Geen reden voor E. du
Plessis en zijn medestanders
om te wachten met de de
monstratie tegen de verkoop
van Outspansinaasappels uit
Zuid-Afrika door de super-
grutter. Nou ja, demonstratie.
Kopers en belangstellenden
kregen een foldertje in han
den gestopt en de meer
nieuwsgierigen maakten een
praatje over het hoe en waar
om van de zaak. Dat het niet
altijd begrip en volledige ver
standhouding opleverde, was
niet verwonderlijk. Een me
neer vond dat de economie
van Zuid-Afrika een gevoe
lige klap zou worden toege
diend, wanneer massaal de
sinaasappelen zouden worden
geboycot. Dan hebben de
plukkers helemaal geen werk
meer", zei hij.
(Foto Jan Holvast)
rent voor ons uit de
dé tuin. Een para
oord voor hen die oog en hart
verlustigen in een rijkdom
levend groen. Er heerst alom ge
rust. De bezoekers betrachten
ondefinieerbaar ontzag voor al-
hen omringt. We hopen on-
prieel van bladeren naar de
Bij de gouden regen van
we staan. De hoogleraar
"Hij ziet er niet zo
eekein st meer uit. Maar hij is toch nog
n futtig".
de oranjerie, het kassen-
De hoogleraar distantieert
vragen over zijn persoon
voorkeur. Voor boeken of voor
Voor cactussen of andere
Hij zegt: "Nee, dat wil ik be
niet zeggen. Beslist niet. Ik ge-
evenveel van een cactus als van
Victoria Regia".
de kassen vertelt hij dat
in de Hortus feitelijk uit
afkomstig zijn. Hij
pan en China. Even later,
filosoferend: "Het is op
dat er voor het ruilen van
planten over de hele wereld
grenzen bestaan. Het gaat ge-
door alle gordijnen heen",
een sprakelende boom: "Dit is
mannelijke Ginkgo. Eigenlijk wel
mooiste boom die we hebben. Hij
alleen nu wat raar te doen in
Dat zijn vervelende dingen,
namelijk meestal niets
We verdwijnen in de
van de oude treurbeuk
voornaamheid zijn takken
neigen naar het gazon. "Hier is
hele tak vanaf gekraakt. Er zit
enonm gat. Ja, daar kaïn ik
over in de put zitten. Want
begin van 't einde van zo'n
de vijver, de Witte Singel,
de vestingwallen,
vragend) bord om de
