IN MEMORIAM L. STEIN
GROOTMEESTER IN USSR
OVERAL OVERVLOED VAN
JUBILEUM-POSTZEGELS
FRAAIE PRESTATIE VAN KRYPTOGRAM
DE FRIES FRANK DROST
POOLS
GELUK
Lff
Kom er ACHT-er
a
Ep
m
3,:
p
Ei
i
Ui
M'
JÉ
■et groot leedwezen nam de schaakwereld kennis van het over-
jen van een der beste grootmeesters van de Sowjet-Unie:
iONID STEIN. Hij bereikte de nog jonge leeftijd van 39 jaren.
'anneer Stein aan toernooien bui-
Rusland deelnam, viel niet al-
zijn bijzonder combinatierijk
op, maar ook het merkwaardige
dat hij maar zelden een party
por. Zo won hij o.a. het toer-
te Pernau (Estland) in 1971,
grootheden als Keres en Talj.
in het grote toernooi te Kis-
odsk 1972 bleef hij ongeslagen en
tweede achter Polugajevski. In
kortgeleden internationale evene-
te Las Palmas eindigde hij als
j, samen met Polugajevski en
loor wedierom geen enkele party.
werd hy kampioen van de
jet-Unié en liet alle kanshebbers
Geiler, Kortchnai, Taimanov,
nstein en Polugajevski achter zich.
byzondere prestatie leverde hy
het Alj eohin-herdenkingstoer-
tt MoSkou 1971. Hy werd weer
tesamen met de nieuwe ster
toli Karpov enbleef ongesla-
Bekijkt u de lyst maar eens:
osjan gedeelde 4e, Spasski 6e, Tal
iKortchnoi 11e!
de ELO-iyst nam hy de achtste
in met een puntental van 2620.
e aan deze sympathieke groot
ster, enige van zyn fraaie pres-
JoegoslaviëRusland 1972.
Velimirowic
rt: Stein
SCHOTS
1. e2-e4 e7-e5 2. Pgl-f3 Pb8-c6 3. d2-
d4 e5xd4 4. Lf l-c4
Het Schots-gambiet wordt ook he
den nog gaarne toegepast. We zien
spoedig hoe Stein tegen deze speel-
wyze (vroeger een gevaarlyk wapen
in de toernoodprafctyk!) de nodige
maatregelen treft.
4Pg8-f6 5. 0-0 Lf8-e7
Gewoonlyk speelt men 5Pe4:
of 5. Lc5. De versterking komt nog!
6. e4-e5 Pf6-g4 7. Tfl-el d7-d6!
Een sterke zet, omdat na 8. ed6:
Dd-6: zwart goed staat. De gevaar--
lyike, combinatoire Joegoslaaf moet
dus wat andera verzinnen.
8. e5-e6 f7xe6 9. Lc4xe6 Lc8xe6 10.
Telxe6 0-0 11. Te6-e4
Na 11. Te2 Lf6 belhoudt zwart de
d-pion.
11Dd8-d7 12. h2-h3 Pg4-f6 13.
Te4-e2 d6-d5 14. Pf3xd4
Zwart staat nu beter ontwikkeld.
Stein heeft de opening 'gewonnen'
14Le7-c5 15. Lcl-e3 Ta8-e8 16.
Pbl-c3 Lc5-b6 17. Pd4xc6 b7xc6 18.
Pc3-a4 Lb6xe3 19. f2xe3 Pf6-e4! 20.
Ddl--d4 Pe4-g3 21. Te2-d2 Pg3-f5l
Het verwijderen van pion e3 is be-
langryk. Stein geeft daar graag de
a-pion voor.
22. Dd4xa7 Pf5xe3 23. Td2-e2 d5-d4
Stelling
d
1.
Pf5!
t B
h
1
i
I
l
4
i
1
i
1
h
■1
Hi
1.
i
1
'1
jt!
I
24. Da7-o5 Tf8-f5 25. Dc5-b4 Te8-f8
26. c2-c3 c6-c527. Pa4xc5 Dd7-d6
28. Te2xe3
Gedwongen, want er dreigde mat
door Tflt enz. Nu staat zwart ge
wonnen. Er volgde nog: 28de3:
29. Dc4t Kh8 30. Pe4 Df4! 31. Dd3 Te5
wit gaf het op. Een geweldige
Wit: Stein
Zwart: Keres
1. c4 Pf6 2. Pf3 g6 3. Pc3 dó 4. cd5:
Pd5: 5. Da4t c6 6. Dd4 Pf6 7. Dd8:t
Kd8: 8. e4 Lg7 9. d4 Tf8 10. h3 b6 11.
g4 h5 12. g5 Pe8 (Men ziet dat Stein
in de opening zich nimmer laat over
rompelen.) 13. Lf4 Pd7 14. 0-0-0 Lb7
15. h4 Pc7 16. Lh3 Pe6 17. Le3 Ke8
18. Thel Td8 19. d5! cd5: 20. ed5: Pc7
21. Lf4 Tc8 22. Te7:t
(Zeer fraai! U begrypt wat de
schaakwereld verliest aan zo'n talent.
Helaas is een treffen tussen Fischer
en Stein niet meer mogeiyk; graag
hadden we kleine match tussen deze
twee matadoren willen zien
22Ke7: 23. d6t Ke8 24. dc7:
f5 25. gf6: e.p. Pf6: 26. Lc8: 27. Td8t
Kf7 28. Pg5t Kg8 29. Ld6 Te8 30. Pd5!
(De laatste degenstoot!)
Keres gaf de panty op.
Wit: Spasski
Zwart: Stein
I. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 d5 4. cd5:
Pd5: 5. e4 Pc3: 6. bc3: Lg7 7. Lc4
c5 8. Pe2 O-O 9. 0-0 Pc6 10. Le3 Dc7
II. Tel Td8 12. h3 b6 13. f4 e6 14. Del
Pa5 15. Ld3 f5 16. g4?! Lb7 17. Pg3
Dd7 18. gf5: cd4: 19. fe6: de6: 20. f5
De7 (Ook Dd6 vraagt de aandacht)
21. cd4: Td4:?! (Stein kan het niet
laten!) 22. Ld4: Ld4:t 23. Kg2 Le5 24.
De3 Td8 25. Tf3 Dh4 26. fg6: Lg3:?
(Stein vergist zich. Juist was hg6:
enz. Beide spelers waren echter in
hevige tijdnood) 27. Tg3: Td3: 28.
Tc8t? (Met gh7: kon wit op wfnst
Stein werd in het aan de gang
zynde interzonale-toernooi getroffen
door een hartverlamming. Volgens de
laatste berichten stond hy op de lyst
wederom ongeslagen, met goedie voor
uitzichten op een van
MASKERS ZIJN TE ZIEN OP DE
toeristische serie, die dit jaar door
Indonesië wordt uitgebracht. Op een
zegel van dertig roepia is dat een
Javaans masker, op de 50 rp één uit
kalimantan en op de honderd roepia
een masker uit Bali. De serie is een
geestesprodukt van ontwerper Su-
dirno.
In Italië bestond de luchtmacht een
halve eeuw. Dat was reden om een
serie postzegels van maar liefst zes
In Liechtenstein doet men
altijd zijn best, om mooie'
zegels uit te geven, met als
het even kan veel fraaie,
sprekende kleuren. Dit
maal heeft men het ge
zocht in het wapen van het
land, met daaromheen de
wapens van de gemeenten.
Het ontwerp van de zegel
werd een Weense aange
legenheid: zowel ontwerper
Pitch als graveur Seidel
komen uit de Oostenrijkse
hoofdstad. De zegel komt
6 september op de markt.
stuks op de markt te brengen. De
waarden zijn 20, 25, 50, 90, 150
(luchtpost) en 180 lire, op alle zegels
afbeeldingen van één of meer vlieg
tuigen.
De Jachthond in Polen werd ook
vijftig jaar en natuurlijk vond men
dat een aanleiding weer wat postze
gels de wereld in te sturen. Afbeel
dingen en waarden: 50 gr. wolf, 1 zl.
moeflon. 1.50 zl. eland, 2.70 zl aner-
hoen, 3 zl. ree, 4.50 zl lyfix, 4.90 zl
edelhert en 5 zl. een wild zwijn.
In september komt de editie 1974
(nou ja, 1974) van de Yvert-catalo-
gus. De verkoopprijzen zijn als volgt
vastgesteld: deel I (Frankrijk en ko
loniën) f 925, deel H (Europa) f 25,-
en deel m (overzee) f 27,50. Bij el
kaar dus f 61,75. Verder zijn binnen
kort de volgende catalogi te ver
wachten: deel I (British Common
wealth) van Stanley Gibbons, prijs
f 25,- Zwitserland/Liechtenstein van
Zumstein voor twee knaken, van de
zelfde uitgever Europa, die f 52.-
gaat kosten. Tenslotte van Michel
de uitgaves Duitsland (f 7,40), West-
Europa (f 32.-) en Oost-Europa
(f 20.50).
Nog een paar aankondigingen: de
veiling/ruil/contactavonden van de
„Postzegelvrienden" uit Leiden
worden op de volgende data (steeds
om zeven uur dn de zaal aan de
Steenschuur 6) gehouden: 10 sep
tember. 15 oktober, 12 november en
10 december.
In Tsj echoslowakij e werden onlangs
drie zegels uitgegeven. Ter gelegen
heid van het vijftigjarig bestaan
van de radio in dat land één van 30h.
de tv bestond twintig jaar en ook
daarvoor kwam een zegel van 30 h
evenals voor het feit. dat twintig jaar
geleden iedere gemeente werd aan
gesloten op het telefoonnet.
Ook IJsland had iets om te herden
ken. Honderd Jaar geleden versche
nen er de eerste postzegels en daar
voor kwam er nu een serie van vijf
zegels op de markt. Op allemaal een
afbeelding van een postzegel uit 1872,
met als extraatje nog een plaatje,
die laat zien hoe het vervoer van de
post zich in die eeuw heeft ontwik
keld. Op de 10 kr Is dat een postlo-
per, 15 kr. ruiters, 20 kr. stoomschip,
40 kr. postauto e n 80 kr. een vlieg
tuig. Hierbij valt nog op te merken,
dat de eerste IJslandse zegels in
omloop bleven tot het Jaar 1876.
Toen werden de waarde-aanduidin-
gen gewijzigd in kronur en aurar.
Toen men in IJsland dan ook de
tweede emissie uitbracht verschenen
de zegels in 5, 6, 10, 16, 20 en 40
Roswitha von Gandersheim was de
eerste dichteres die Duitsland had.
Dat is al heel wat jaren geleden: nu
duizend Jaar geleden verrichtte ze
voor het laatst haar poëtische arbeid.
De Bondsrepubliek zag daarin een
aanleiding een zegel van 40 pfennig
uit te brengen, waarop de hoofdlet
ter R is afgebeeld. Dat werd een
mooie krullige letter, waarvoor het
voorbeeld van de Romeinen werd ge
bruikt. Links en rechts van die letter
staat de naam van de dichteres er
'um 973'.
PIETER TAFFIJN
ugblikkend naar de landenont-
ng USSR—Nederland wil ik in
rubriek de fraaie prestatie van
Drost onder de aandacht van
er brengen. Tegen niemand
r dan Koeperman trad hy in
4
het vuur en behaalde zowaar nog een
vyftig procent score. In één van de
vier partyen wist de Fries de oud-
wereldkampioen zelfs te verslaan. De
ze party had het volgende verloop:
Frank Drost (wit) I. Koeperman
(zwart) 1. 32-28, 18-23, 2. 33-29, 23x
32, 3. 37x28, 19-24 een erg rustige
voortzetting. Meesbal vervolgt men
hier met 20-25 waarna wit kan kiezen
uit een aamvaflsparty ingeleid met
29-24 of uit het tegenspelen van een
heksteüing (onvoltooid is deze erg in
in zwang) door middel van 41-37,
17-21; 39-33, 15-20; 44-39, 19-24; 37-
32, 21-26; 50-44, 26x37; 42x31 (of 32x
41) 14-19! Party vervolg4. 39-33, 14-
19. 5. 44-39, 20-25. 6. 29x20, 25x14. 7.
41-37, 12-18. 8. 37-32, 7-12. 9. 46-41,
14-20. 10. 41-37, 10-14. 11. 35-30, de
geykte manoeuvre om schyf 34 gun
stig te ontwikkelen. 114-10. 12.
30-25, 19-23.13. 28x19, 14x23.14. 25x14,
10x19. 15. 31-27, 5-10. Misschien is een
aanval op schyf 27 met de bedoeling
wit naar de rand of naar achteren te
drukken beter, doch wanneer deze
aanval niet doorslaat krijgt wit een
uitermate gunstige klassieke positie.
16. 34-30, 10-14. 17. 50-44, 17-22. 18.
47-42, 22x31. 19. 36x27, 11-17. 20. 33-28,
15-20. 21. 39-33, 20-24. 22. 40-35, 6-11.
23. 41-36, 1-6. 24. 44-39, 17-21. 25.
49-44, 21-26. 26. 44-40, 11-17. 27. 30-25,
2-7. 28. 40-34 (zie diagram)
Vanuit de diagramstand geeft Bron-
string de volgende schitterende ana
lyse: 287-11. 29. 37-31, 26x37.
30. 42x31, 14-20. 31. 25x14, 9x20. 32.
34-30, 20-25. 33. 48-42, 25-34. 34. 39x30.
3-9. 35. 45-40, 17-21. 36. 31-26, 9-14!
37. 26x17, 11x31. 38. 36x27, 23-29!! Er
dreigt nu 14-20 (en dan 20-25) waar
op 30-25 verhinderd is wegens 23-29!
Wit kan dit niet pareren met 30-25
omdat dan volgt 16-21! 27x16, 18-22;
28x17, 12x21; 16x27,24-30; 25x23,19x28
met winst voor zwart, terwyl na
43-39, 14-20! 39-34, 20-25! 34x14, 25x
KOEPERMAN
9
<S>
i
9
"li
9
P
p'
P
P
M
O
1
1
■•P
r..,j
L;J
8
1
n
m
DROST
45; 14-10,45-50! de kansen geheel aan
wit zyn.
Party vervolg; 2817-21? 29.
34-30! 7-11. 30. 28-22!! Koeperman
moet volkomen verrast zyn geweest
met deze voortzetting. Natuuriyk is
nu 23-28 taboe terwyi 12-17 of
23-29 ook vlot winst opleveren voor
wit, dooh erger is dat na 11-17;
22x11, 6x17; 33-28! zwairt niet kan
vervolgen met het meestal in derge-
ïykie standen gevreesde 17-22?
28x17 23-28; 32x23, 21x41; 36x47 om
dat nu 18x29 verliest door 45-40, 12x
21; 39-34!! terwyi 12x21; 23x12, 8x17;
45-40!! 13-18; 40-34, 18-23; 39-33!
eveneens winst voor wit zal opleveren.
Deze moeilykheden bezorgden de Rus
45 minuten bedenktyd over zyn vol
gende zet 3014-20! 31. 25x14,
9x20. 32. 33-28, 20-25 33. 38-33? 25x
34. 34. 39x30 de witspeler die onge-
twyfeld tot de conclusie is gekomen,
dat zyn fraaie stand niet in winst
kon worden omgezet, heeft de gevol
geen van deze voortzetting nauweiyks
berekend. Het pleit echter niet voor
de in het nauw gedreven Koeperman,
HORIZONTAAL:
1. de hulp bij de overgang van de
niet-zittenblijvers is tevens de over
gang van de zittenblijvers!, 9. is 't 'n
dier? 't is een jongen, 10. een lucht
bel in het lichaam?, 11. geliefkoosd
houten diertje, 12. een heffing be
talen met pasmunt, 16. het is voor-
schrift een gat in een deken te ma
ken. 20. die zit!, 24. als u afscheid
neemt, neemt u dit vaak mee. 28.
klungelig instrument voor het draai
en van brood, 29. van tin en andere
metalen wordt een land groot, 30.
mensen die bijna iedere dag in het
Journaal komen, 31. de standen van
de lopers beheersen het veld.
VERTIKAAL;
1. een hoekje van de tuin, dat is mij
toebedacht, 2. geven ze les, die dom
oren?, 3. heilig en oh, wat kort weer
gegeven, 4. de stad aan de Po. R, en
een weg in de bergen, 5. moeder
heeft het en vader is het!, 6. het na
deel is, dat E niet een dier is, 7. Ah. uit
Jesaja blijkt, dat hij er uitgegroeid
is. 8. een noot dat A in het leger eet,
13. het lichaamsdeel gaat voor het
vee uit, 14. punt van discussie bij
milieuhygiëne, 15. waterkering door
middel van Engelse drank, 17. voor
dit woord er was, 18. met roem bela
den dier, 19. hoe u zich bij Heerde
ook draait, u blijft er wonen, 20. met
verlangende gezichtjes naar de na
gerechten staren, 21. dineren in het
roergebied, 22. halt maken en dit in
het leger en op het slagveld, 23. een
tocht met U, El en E, volgens be
paalde handelingen, 24. met een tang
in Rio een soort steen aanpakken, 25
twee voorzetsels op een hoop, 26. dit
is speelgoed en wel in Zeeland, 27.
geen droog lichaamsdeel en toch
veel drinken.
Zwart moet hier vervolgen met
12-17!! Enige varianten:
le 45-40, 23-29! 42-38, 29-34; 40x20,
26-31! 37x26,19-23 28x19,17x37 26x17,
11x31! 36x27 13x15. Speelt wit in deze
variant 42-38, 43-38 dan volgt dezelf
de oombinatie doch zwairt slaat nu
niet 17x37 maar 17x39.
2e 43-39, 23-29! 42-38, 29-34; 30-25,
34x43; 48x39, 26-31; 37x26, 19-23;
28x30, 17x37; 26x17, 11x31; 36x27 en
zwart heeft goede winstkansen even
als na
3e 30-25, 23-29; 42-38, 29-34; 36-31,
34-40; 45x34, 24-30; 35x24, 19x39; 43x
34,18-23 enzovoorts.
Party vervolg: 343-9. 35. 42-38,
9-14. 36. 45-40, 26-31? Na dat schyf-
offer gaat wit de party snél beslissen.
Beter is nog.... 23-29! 30-25, 18-23;
43-39? 14-20! gevolgd door 12-17!
Party: 37. 37x17, 12x21. 38. 36-31! 21-
26. 39. 40-34! 26x37; 40. 32x41, 23x21.
41. 34-29. 18x27. 42. 29x18, 8-12. 43.
18x7, 11x2. 44. 30-24, 19x30. 45. 35x24,
21-26. 46. 24-19, 2-8. 47. 19-14, 8-13.
48. 14-10,13-18. 49. 41-37 en zwart gaf
op. C. VARKEVISSER
3
9
5
b
7
r
m
m
u
9
'O
u
u
u
m
m
'Z
'3
'S"
ti
!S
'9
m
20
it
22
23
2*
2S
2b
2?
29
'29
ZO
U
3/
O
De grote europese parentoernoolen
beginnen zo langzamerhand te zuch
ten onder het poolse Juk. Naar vry-
wel alle grote evenementen vaar
digt de poolse bridgefedaratie een
groot aantal paren af en de uitdruk-
keiyke opdracht om te winnen wordt
door de spelers steeds stipt uitgevoerd
Suksessen in de Internationale toer
nooien betekenen voor de spelers het
voorrecht om vrywel het gehele jaar
dwars door Europa van het ene
toenooi naar het andere te mogen
reizen en deze manier van leven pre
fereren de spelers kennelyk boven
een vaste baan in eigen land.
Met dat al werden de traditionele
kampioenen uit Engeland, Frankryk
en Italië door de poolse professio
nals duideiyk naar het tweede plan
verwezen. Het toernooi in Venlo, het
grote zeer sterke toernooi in Parijs
en nu weer het topevenement in
Brussel werden alle gewonnen door
poolse paren en merkwaardigerwijs
steeds door andere spelers. In Brus
sel waren het de sterspelers Lebioda-
Wilkosz die met een afschuweiyke
voorsprong op de konkurrentie over
de eindstreep gingen.
Speciaal het volgende spel dat Le-
bioda-Wilkosz te verwerken kregen
tegen onze nationale topspelere van
Heusden-Kokkes, droeg aan hun
viktorie by
Zuid gever. Niemand kwetsbaar.
NOORD
B
UAB942
O 6 4 3 2
10 5 3
WEST OOST
AV 3 2 9 7 6 5
<3 6 C> 10 8 7
V B 8 5 10
HV84 A V 9 7 2
ZUID
4 H 10 8 4
*3 H V 5 3
O A H 9 7
4 6
Wilkosz opende de zuidhand met 1
ruiten en Kokkes (west) bood 1
schoppen, noord 2 ruiten en oost
(van Heusden) 2 schoppen. De mees
te zuidspelers zullen er geen bezwaar
tegen hebben om dat 2 schoppenbod
tegen te spelen maar zo niet Wilkosz
die met een bod van 3 harten op de
proppen kwam, precies in de vyf--
kaart van zyn partner. West zei nog
eens 3 schoppen en noord natuuriyk
4 harten. Op dat moment waren de
arme van Heusden-Kokkes al ver
slagen want in de praJctyk zou dat
kontrakt, gespeeld door de uitste
kende tafelspeler Wilkosz .zeker zijn
gewonnen. Alleen wanneer west met
troef uitkomt en oost met troef ver
volgt zodra hy met klaveren aan slag
komt, krygt de verdediging een kans.
Van Heusden verweerde zich op de
oostplaats energiek met het bod van
4 schoppen en dat smakelyke hapje
werd door zuid natuuriyk vlot ge
doubleerd. De score van 4-300 bete
kende voor noord-zuid een zeer goed
resultaat want slechts weinig paren
hadden in noord-zuid 4 harten ge
boden en meestal waren oost-west op
een schoppen- of klaverendeelscore
biyven zitten.
Om zo'n toernooi te winnen moet
men natuuriyk technisch en taktisch
uitstekend spelen maar dat is niet
genoeg. Je moet stellig ook de wind
in de zeilen hebben en vreemd ge
noeg hebben de Polen dat nogal eens
een keer. Zuid 3 hartenbod getuigt
van grenzeloze moed en goklust en
wanneer noords harten en klaveren
waren verwisseld, zou deze onderne
mingslust in een katastrofe ziin ge
ëindigd. Vrouwe Fort una lachte de
Polen echter goedgunstig toe en
mede daardoor konden Lebioda-Wil-
kosz hun hoofdprijs, groot f 10.000,—
in ontvangst nemen.
A. BOEKHORST
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
EöTrrTTTTTpTTA^I
u i i i i
I TE C E BBL E C A T I
I
RMlK A R AF» R A
s k|srer f
FLERE n|C A L A T E
I t>t>ENSTANDE
De eerste prys van f 10.- werd toe
gekend aan mevr. S. Rynbende-Ben-
der, Terweeweg 120, Oegstgeest, de
tweede prys van f 7,50 aan Ria van
Leeuwen, 'v. d. Werfstraat 25B. Lei
den. De tweè pryzen van f 5.- gaan
naar de heer C. Colpa, Molenaar
straat 5, Leiderdorp en naar de heer
P. van der Valk, Boshuizerkade 42,
Leiden.
De pryzen worden de winnaars toe
gezonden.
Kom er achter
•trein :rean 8 l^jsaoi ai jojuob inpqd
-3JOOJ 'i 'S3fun 5sj*»n 3ios '9 'saimi
ftjapimoe Wfn 9 'RPOO) a* do jod
-uraoiq f 'vreJAZ treui jop T «qwa
CUB31 z 'muoja uadoun 'i
