FIRMIEN DE
BELGIE'S NATIONALE ZONDEBOK
SOMVIELE:
ZATERDAG 30 JUNI I ,tERD
Het was niet met een droef, maar wel met een zeer veront
waardigd gemoed, dat Firmien de Somviele zich op donderdag
15 februari naar de strafgevangenis van Gent begaf om zich
daar te laten insluiten. Zijn vertrouwelingen, die hij die morgen
achterliet in zijn kapitale villa in het aan Gent grenzende
dorpje St. Denijs-Westrem, waren evenzeer verontwaardigd en
hadden Firmien woorden van moed meegegeven; zijn echtge
note Jacqueline was al met de loting aangegeven van welke
van haar vier kinderen haar straks mocht vergezellen bij het
bezoek aan pa-in-'t-cachot. Daar ging "de gewetenloze geld
wolf", België's "Sexverspreider nummer 1", Firmien de Som
viele: "verkoper van vuile boekjes". Op weg om een gevan
genisstraf van een maand uit te zitten, hem toebedeeld wegens
het verspreiden van plaatwerken, die in strijd waren met de
goede zeden.
De Somviele, 47, is directeur van
het groothandelsbedrijf Climax-boe
ken. Vanuit zijn bedrijf in St. De
nijs distribueert hij boeken, tijd
schriften en stripalbums over zo'n
3000 verkooppunten in Vlaaimse
grootwarenhuizen, supermarkten en
ook kruidenierwinkeltjes, in gehuch
ten.
In zijn grote magazijn liggen de
Suskes en Wiskes, Jerry Cottons,
Avondlectuurs en Ivanov Romans
hoog opgestapeld.
Maar eerder dit Jaar lagen hier ook
boeken met de titels Variaties 1, 2
en 3; 75 Sexueie technieken in
beeld en kleur; Erotisch spel; Ho
mofiele houdingen, Young love en
zo meer.
Boeken, die in Nederland al verge
ten zijn, maar in België nog lang
niet aan de noemer „voorlichtings-
boek" toe zijn, doch als regelrechte
pornografie gelden.
Nerveus
Firmien de Somviele heeft zijn
straf uitgezeten en is weer thuis.
Hij is een kleine man met een ver
beten kop, een beetje nerveu.s We
praten met hem op donderdagmid
dag 14 Juni. Op dat moment is De
Somvlele's naaste medewerker Raoul
Hoogstoel in het gebouw van de
Correctionele Rechtbank van Gent.
Hij zal daar de uitspraak aanhoren
van het vijfde proces, dat men te
gen De Somviele voerde: opnieuw
wegens het verspreiden over zijn
depots van de gewraakte fotoboe
ken.
Om kwart voor een gaat de tele
foon. De Somviele veert op en luis
tert. De nervositeit verandert in op
luchting.
Hij zegt: „De tenlastelegging is in
getrokken!"
Eindelijk gerechtigheid?
De kleine man blijft verbeten kij
ken. Hij antwoordt: „Nauwelijks.
Want ik heb vier vonnissen in twee
Jaar tijd gehad. Ik ben twee keer
naar de gevangenis moeten gaan;
mijn tweede straf, drie maanden,
heb ik gedeeltelijk mogen uitzitten
omdat de gevangenissen in België
overvol zijn. Maar toch
Later komt Raoul Hoogstoel binnen,
een blije vijftiger, die vaststelt dat
hij en zijn patroon die dag twee
opmerkelijke successen hebben ge
boekt: die uitspraak van het ge
recht natuurlijk, maar niet minder
het bezoek van twee Hollandse
Journalisten.
„Want het is goed dat ze nu ook
eens in Nederland te weten komen
hoe een achterlijk en puur wille
keurig beleid, de Belgische Justitie
voert op het gebied van vrijheid en
informatie, van mening en van op-
voeding".
Successen
„Twee sucoessen", spreekt Hoogstoel
'tot Firmien de Somviele, „ze zijn
allebei gevolg van onze actie".
Die .actie" begon in april, toen De
Somviele de Justitiële Jacht op hem
dermate beu was, dat hij een pers-
conferentie belegde. ,De vrijheid
van iedere Belg is in gevaar!" riep
hij toen bewogen.
Hij gaf de aanwezigen het volgende
feitenrelaas: een paar jaar geleden
Door
Aad Wagenaar
kwam het fotoboek „Variaties" op
de markt, uitgegeven door de Ne
derlandse Vereniging voor Sexueie
Hervorming, een sexueel voorllch-
tingsboek waarin aan de hand van
zakelijke tekst en duidelijke foto's
de geslachtsgemeenschap werd voor
gesteld. Deze uitgave werd ook in
België erkend als een wetenschap
pelijk werk.
Weliswaar werden verschillende ke
ren exemplaren van Variaties in
beslag genomen, maar het Open
baar Ministerie gelastte dan steeds
de vrijgave ervan. In navolging van
Variaties werden én door de NVSH
én door andere uitgevers soortgelij
ke fotoboeken op de markt ge
bracht. Ook Climax-boeken van De
Somviele nam ze in zijn assorti
ment op.
En daarmee begon het geduvel.
In het plaatsje Oudenaarde consta
teerde een oud winkelvrouwtje dat
van de drie exemplaren „Lessen in
liefde", die zij van Climax in depot
had, er één uit het rek met Suskes
en Wiskes etc. was gestolen. Zij liet
de politiecommissaris persoonlijk
komen. Eenmaal in de winkel, ver
gat de politieman op slag het feit
van diefstal, maar stortte zich op
de twee resterende exemplaren van
„Lessen in Liefde".
Straf
Pornografie! zo kreet hij en hij
nam de twee boeken mee.
Firmien de Somviele moest terecht
staan. In april 1971 werd hij door
de „Rechtbank van eerste aanleg"
in Oudenaarde veroordeeld tot zes
maanden voorwaardelijk en 9.000
frank boete. Het Hof van Beroep
wijzigde die straf later in 1 maand
voorwaardelijk en dezelfde boete.
Ondertussen echter had De Somvie
le nog niet alle boze boeken uit de
roulatie kunnen nemen en werd hij
voor de tweede keer naar de rech
ter geroepen. Nu pakte de Oude
naardse magistratuur hem als reci
divist aan en gaf hem 15.000 fr.
boete.
De Somviele ging in hoger beroep.
„En dan ben ik geschrokken", zegt
hij nu, "want het Hof van Beroep
maakte van die boete maar opeens
een maand gevangenisstraf
„Ze moesten me hébben in Gent",
klaagt hij, „want toen ik in Januari
1972 ook In Kortrijk terecht stond
voor het verspreiden van die voor-
1 ichtingsboekenwerd ik d&& r vrij
gesproken met een heel uitgebreide
en zorgvuldige vonnismotivering.
Maar het openbaar ministerie
bracht de zaak weer naar het Hof
van Beroep in Gent en die stapte
van vrijspraak over naar drie
maanden vast!"
In Kortrijk had de rechter opge
schreven: „In het huidig geestelijk
klimaat la het aanvaardbaar dat
uitgaven worden verspreid waarin
foto's voorkomen van een man en
een vrouw, die geslachtsgemeen
schap voorstellen, wanneer uit het
geheel van deze uitgeven blijkt dat
hierin een positieve bijdrage tot
sexueie opvoeding wordt gegeven.
Men kan bezwaarlijk stellen dat dit
een afbreuk is van menselijke
waarden waarvan de zedenwet,
naast de andere wetten de volledige
ontplooiing móet helpen beschermen
Pornografie
„Dat is toch duidelijk", zegt De
Somviele, „ik heb altijd helemaal
achter de boeken gestaan, die ik
verkoop. Pornografie mag niet en
dat heb ik dus ook nooit naar mjin
afnemers gestuurd. Maar van mij
mag pornografie best vrijgegeven
worden; de markt dondert dan
vanzelf in elkaar. Kijk maar naar
wat er bij u in Nederland gebeurd
is, daar zie Je toch ook nauwelijks
iemand meer stilstaan voor de eta
lages van die sexboetieks?"
.Alleen Belgen", vult Raoul Hoog
stoel aan, „die trekken met auto
bussen naar Sluis, Hulst en Maas
tricht om daar te kopen wat hier
niet mag".
„Wat niet mitg", benadrukt De
Somviele nog eens, „dat wil niet
zeggen dat het niet gebeurt. Toen
ik in Kortrijk terecht stond was er
diezelfde dag ook een uitspraak te
gen iemand, die echte pornografi
sche blaadjes had verkocht. Hij
kreeg honderd frank boete. Tegen
dié straf ging de officier niét in be
roep, wel tegen mijn vrijspraak. Is
dat willekeur of niet?"
„Ze moeten tos hebben", zegt
Hoogstoel, „omdat wij het hele
Vlaamse land bestrijken met ons
depotsysteem. In arme gehuchten,
waar nooit een boekwinkel zal ko
men, staan wel onze rekken met
boeken en tijdschriften. We berei
ken de allerkleinste man. De justi
tie, hier in Gent %aat er kennelijk
van uit dat Je die kleine man ver
van de vooruitgang moet houden".
De Somviele en zijn assistent stel
len vast dat Gent een bolwerk van
conservatisme is. In de Vlaamse
stad zitten de magistraten met el
kaar in het Frans te mompelen.
„Ze móeten Vlaams spreken tegen
mij, maar Je moet eens horen hóe.
Dan zei die rechter: meneer De
Somviele, hoe komen die boeken
naar België. Ik zeg: met een
vrachtwagen, edelachtbare. Met een
wó t, vraagt de rechter. Ik zeg: wel,
met 'ne camion dan, monsieur. Ah,
met een camión dus, zei hij dan...".
Kwaad
Firmien de Somviele stapt kwaad
rond in de gigantische salon van
zijn rijke villa. Is hij de „geweten
loze geldwolf", zoals de rechtbank
hem noemde.
„Ik heb bezit", zegt hü, „een heel
mooi bedrijf met vijftig mensen
aan het Werk. Maar ik ben in 1949
begonnen met een heel klein boek
winkeltje in Gentbrugge. Toen heb
ik het goede idee gekregen om niet
langer te wachten tot de mensen
bij mij binnen kwamen, maar ik
ben met mijn depots naar ze toege
gaan. Ik heb geen pretenties dat ik
cultuur breng, ik geef gewoon ont
spanning en ik laat het naar plaat
sen brengen, waar geen boekwinkels
zijn. Ik ken de volkse smaak, want
ik ben d'r zelf een van het volk. Ik
heb er goed mee verdiend, Ja".
„En juist daardoor, dat we die
volkse smaak zo goed kennen, is
het niet vol te houden dat wij
„sexverspreiders zijn", zegt Hoog
stoel, „de voorlichtingsboeken gaven
wij altijd aan onze vertegenwoordi
gers mee met de opdracht, dat ze
ze uitsluitend op venzóek in de de
pots plaatsten. In de kleine plaats
jes wil de kruidenier niet gekend
zijn als verkoper van „vieze boek
jes", hoe onschuldig de plaatwerken
dan ook mogen zijn.
„In feite", zo formuleert De Som
viele moeizaam, „waren die voor
lichtingsboeken het enige brokje
cultuur in ons pakket. De sex
De Somviele voor het fraaie,
maar door hem fel gehate Gentse
Paleis van Justitie. "Dit is een
land vol frustraties", zegt hij hit-
ter.
maakte tien procent van onze om
zet uit. Nou ja: sex..".
Dan zegt hij ook nog, geheel onver
wacht: „Dat wij zo blij zijn dat
Jullie nu uit Nederland gekomen
zijn, is een uiting van het minder
waardigheidscomplex waaraan wij
ln Vlaanderen lijden. Jullie moeten
vast lachen om die rare heksen
jacht hier. Bij jullie mag alles. Als
je de stripboeken vergelijkt, die wij
hier verkopen met wat Jullie heb
ben. Suske en Wiske, ja, en Jom-
meke, dat gaat hier erg goed. Maar
Asterix en Lucky Luke dat is te
intellectualistisch voor België, daar
zijn wij nog nooit aan toe. De pas
toor. de dokter en de notaris maken
uit wat goed voor ons is".
Frans gesmoes
En die rechter natuurlijk. „Ja, die
mannen met hun Franse gesmoes
en hun Franse tennisbaan in Gent.
hun „club de bridge..".
Censuur en repressie in België?
De Somviele en Hoogstoel knikken
met kracht.
Maar zou het in dat zo vrije
derland zonder gevolgen zijn
een Journalist neerschreef,
een Belgische seribent vorige miuw
deed in zijn kritiek op de beslissin
van het Gentse Hof: „Het wetboe
(art. 383) spreekt van „publikatie
in strijd met de goede zeden"
laat de interpretatie van dit begn
over aan de uitvoerende macht,
daardoor meteen over een geduch
wapen beschikt om aan willekeurig
repressie te gaan doen".
En dan: „Zal een jong, moden
magistraat, die een mens is vai
zijn tijd, dezelfde mening hebbe
over .goede zeden" als een impo
tente en hopeloos gefrustreerd
grijsaard.
Pardon.
„Ja kijk", zeggen de mannen
Denjjs, „het geschreven woord li
België is vrij, in de grondwet ver
ankerd. E!n daar zijn we gelijk bij d
grond, waarop ze ons met die foto
boeken vervolgen. De geschrevei
pornografie drukt een mening uil
zo heet het en die mening word
beschermd door de grondwet. Maa
prenten, dat is geen zaak van me
ning uitdrukken. De justitie hoef
zich hier niet aan de grondwet t
toetsen en kan direct correctionee
optreden. Ze hebben een vrijbrief'
Zou het discutabel zijn of prenter
wél een mening uitdrukken, dan
moet het Openbaar Ministerie da
aan de grondwet toetsen en dan
het een zaak, die voor een Hof VcU
Assisen (een rechtbank met een
jury van leken) moet dienen.
„Laat men dat nu eens aandurven",
verzicht Firmien de Somviele,
"maar ze zijn wel wijzer. Want als
het Hof van Assisen zich ermee
gaat bemoeden, komt er publiciteit,
wordt er extra aandacht gevestigc
op de verboden boeken en vrijwel
zeker verliest de overheid. Want de
Juryleden komen uit het volk en die
zijn minder achterlijk dan de grijze
gerechtsdienaars met hun Franse
gemompel".
Franskil jonnen
Franskiljonnen, zijn dat. Maar. al
dus de steeds verbetener De Som
viele, sommige Vlamingen zijn in
het eigen nest ook niet mis. Hij
werpt ons een artikel toe over de
vorige minister van justitie Alfons
Vranek, tijdens wiens ambtstermijn
De Somviele voor de eerste keer
werd aangepakt. „Die man is een
Vlaamse socialist", zegt de boeken-
grossier", en hij bestaat het om in
dit artikel te zeggen: „Over abortus
durf ik zelfs met mijn vrouw niet
te spreken..".
En: „Over Nederland wil ik niet
eens praten
We fotograferen later op de middag
Firmien de Somviele voor het paleis
van justitie van Gent. Hij nadert
het gebouw met een blik vol haat.
Maar hij onderwerpt zich gelaten
aan de instructies van de fotograaf.
Raoul Hoogstoel staat terzijden,
dicht bij zijn fout geparkeerde auto.
Hij bekijkt het grote plein in het
Gentse centrum. Hij zegt: „Zeker,
we wonen in een schone stad. Maar
het is wel een soort Staphorst En
kijk toch: zo pal voor het „palais
dc justice" durft men er niet voor
uit te komen dat we in een Vlaam
se stad zijn. Kijk, gindse winkeltje
heet „boutique", die andere heet
„Shopping" da's helemaal kool
en geit sparen en in dat café
daar bestelt men een „drink" en zie
nou toch, nondeju verdomme, daar
Is ook een boekenwinkel, die ze
maar „Bookshop" hebben genoemd...
Ja, ik begrijp het eigenlijk wel: een
franstalige magistraat zou zich on
sterfelijk blameren als hij zich naar
een goed-Vlaamse „boekenwinkel"
zou gaan begeven. En de Vlaming
zou zich blameren als hij zijn win
keltje „librairie" zou hetefa. Dus
dan maar in het Engels, altijd
goed".
„Dit is een land vól frustraties",
zegt De Somviele.
Begin deze maand sloeg de Belgische politie weer eens toe: aan de grens met
Nederland werd een honderdtal exemplaren van Jan Wolkers' roman Turks
Fruit in beslag genomen. Pornografie, zo motiveerde men.
De boeken werden later weer vrijgegeven; het bleek dat de betreffende grens-
ambtenaar overijverig was geweest. Turks Fruit mag het is geschreven
woord en 'het drukt een idee uit'. En dan is de Belgische grondwet tolerant.
Anders is het als het om 'beelden' gaan. Die kunnen geen 'idee uitdrukken'.
Vandaar de al jarenlange jacht op bladen als Sextant vroeger De Lach
en de diverse sexueel voorlichtende fotoboeken, zoals de NVSH ze uitgeeft.
De Gentenaar Firmien de Somviele, die een grote boekengrossierderij heeft,
lijkt door de Belgische justitie tot nationale zondebok te zijn gekozen: hij
moest al vijf keer terechtstaan.
De Somviele is de door hem als willekeurig ervaren jacht nu beu. Op een pers
conferentie heeft hij verklaard het 'niet langer te nemen'.
Firmien met vrouw en naaste medevierkers in de kapitale villa die hij bij tijd en wijle' voor het cachot verwisselt.
