Sportvissers
„financiële
melkkoeien?"
„Wat leeft
en
bloeit
in boekvorm
ENCYCLOPEDIE
VAN HET DIERENRIJK
J vis
T sport
EIGENER
ZATERDAG 2 JUNI 1973
verschilt de inhoud duidelijk. Hier
geen foto's maar tekeningen.
Dat heeft zowel voor- als nadelen.
Het aantrekkelijke van tekeningen is
dat verwante soorten naast elkaar
gezet kunnen worden, iets dat met fo
to's vrijwel onmogelijk is, omdat ze
vaak in heel verschillende gebieden
voorkomen. Bovendien kan een goe
de tekenaar en dat is Eigener zon
der meer in zijn werkstukken de
nadruk leggen op voor het dier ka
rakteristieke feiten. Fotografische
ligt dat wat moeilijker.
Dat er ook nadelen zijn bewijst de
encyclopedie. Het zijn en blijven te
keningen, hoe goed ook van opzet, en
die kunnen op 't punt van natuurlijk
heid niet wedijveren met foto's. Bo
vendien heb ik hier en daar een lich
te kleurafwijking ontdekt. Tegen
over dit schoonheidsfoutje staat een
aantal pluspunten zoals de strikte in
deling in klassen, orden, families en
soorten, zodat het opzoeken van een
bepaald dier een eenvoudige bezig
heid is.
Het eerste deel omvat de lagere
dieren, insekten. weekdieren, vissen
amfibiën en reptielen. De teksten,
werden geschreven door zeven be
kende geleerden. Het boek, dat is ge
vat in een fraaie band, kost f 59.-.
Na de verschijning van het tweede
deel, nog dit jaar, zal de deifnitieve
prijs van het complete werk tenmin
ste f 20.- hoger komen te liggen.
standkoming van de film. Verder be
vat het boek een artikel van Anton
Koolhaas, de man die Haanstra
voor het eerst wees op overeenkom
sten in handelen van mens en dier.
Verreweg het meest interessante ar
tikel is van de hand van de Groning
se hoogleraar prof. dr. G. P. Bae-
rends.
Hij was het. die Haanstra op weten
schappelijke wijze begeleidde en aan
gaf welke dieren gefilmd zouden
moeten worden om aan te tonen dat
er veel overeenkomst schuilt in mens
en dier. In het artikel in het boek,
gaat prof. Baerends wat dieper op de
materie in dan in de begeleidende
tekst van de film.
Aan de hand van talloze voorbeel
den wordt die band aangetoond. We
tenschappelijk feiten uit de ethologie
worden bij bosjes aangedragen. Het
is temeer interessant om ze eens te
zetten tegenover hetgeen Kousbroek
heeft gezegd in de Huizinga-lezing,
die hij onlangs in boekvorm versche
nen onder de titel "Ethologie en cul
tuurfilosofie" bij de uitgeverij De
Harmonie.
Volgens Kousbroek zien de etholo
gen, die iets over de mens zeggen,
deze mens te eenvoudig. Zijn in het
boek geponeerde stellingen staan
vaak lijnrecht tegenover die van
prof. Baerends. Wie er gelijk heeft,
zal de toekomst uitwijzen, maar het
blijft interessant om te zien hoe prof.
Baerends de biologische drijfveren
van de mens ontleedt.
Het boek wordt gecompleteerd met
artikelen van filmer A. J. van Dijk
en dr. D. Hillenius, ook al een fer
vent aanhanger van de leer der etho
logie. Het boek dat verscheen bij de
uitgeverij Ploegsma kost f 19.50.
Bij de beesten af
Europese vogels
Een boek dat al weer een tijdje in
de handel is heet "Bij de beesten af"
en is gebaseerd op de film van Bert
Haanstra. Het boek is dan ook ge
ïllustreerd met beelden uit deze film
en een aantal werk-opnamen. Ci
neast Haanstra levert zelf een be
langrijk aandeel voor het boek met
een artikel waarin achtergrondinfor
matie wordt verstrekt over de tot
Ta apken en Henk J. Lichtenbeld, die
het boek uit het Engels vertaald heb-
ven, voegden aan de oorspronkelijke
tekst ook nog gegevens toe over het
voorkomen van bepaalde vogels in
Nederland en België.
Niet alleen is de vogelgids door het
formaat bijzonder handig bij het
"veldwerk", maar ook de tekst is dui
delijk afgestemd op de herkenbaar
heid van de vogel in de vrije natuur.
Daartoe draagt onder meer bij de
vermelding van het geluid dat de
vogel voortbrengt, zijn profiel in de
lucht en zijn wijze van vliegen. De
prijs van het boek is f 19.50.
Dierenrijk Nederland
Juist enkele dagen geleden is nog
een nieuwe natuurboek verschenen.
Het is het boek van de maand van
de Collectieve propaganda van het
Nederlandse boek getiteld "Dieren
rijk Nederland". Wie denkt dat het
hier gaat om een complete investa-
risering van de dierlijke have die in
ons landje nog rondloopt of rondvlieg
heeft het mis. Het fotoboek, want de
foto's zijn verreweg het interessant
ste deel van het boek. geven een wil
lekeurig beeld al overheerst naar on
ze smaak wel een beetje het jacht
wild. De foto's zijn vervaardigd door
Fred. F. Hazelhoff. een man die in
binnen- en buitenland een grote
naam heeft gekregen door zijn fas
cinerende natuurfoto's. Ook dit boek
is weer een staaltje van zijn vakbe
kwaamheid. Met 28 kleuren- en 151
zwart-wit-foto's bewijst hij, dat
er in ons land ondanks de voort
schrijdende milieuverontreiniging
nog bijzonder mooie plekjes. En dat
er op die plaatsen zeer interessante
dieren huizen.
Bij de presentatie van het bock zei
de heer J. J. Zweeres, hoofd van het
voorlichtingscentrum voor Natuurbe
scherming van de raad van Europa
dat Hazelhoff in dit boek laat zien.
dat er nog vele zaken zijn, waarvoor
het waard is te vechten om ze te be
houden. En wie de foto's bekijkt zal
moeten beamen, dat er veel waar
heid in schuilt. Het boek is tot 7 ju
li bij de boekhandel verkrijgbaar
voor een spotprijsje: f 10. Daarna
kost het f 18,90.
BRAM VAN LEEUWEN.
Voor de liefhebbers van vogels is
er dezer dagen een nieuwe gids ver
schenen bij de uitgeverij Elsevier on
der de titel "De Europese vogels in
kleur". Het is een determineergids
waarin meer dan 1000 vogels zijn op
genomen. De titel is eigenlijk iets te
beperkt gekozen, want behalve de
Europese vogels bevat het boek ook
vogels uit Noord-Afrika en het Mid
den-Oosten.
Het bijzondere van de vogelgids is
't feit, dat van vele vogelsoorten ook
de regionale variaties worden weer
gegeven. Bovendien het zomer- en
winterkleed van de vogel en even
tueel het verschil tussen het manne
tje en het wijfje of het Jong. Verder
geven bijna 600 kleurige kaartjes
uitvoerige informatie over versprei
ding, trek- en broedgewoonten. In
totaal bevat het 324 pagina's tellen
de boek 2200 afbeeldingen. Jaap
-let Nederlandse hengelaarslegioen is de laatste jaren uitgegroeid tot een massaal leger,
dat meer of minder frequent de Waterkant opzoekt om een visje te verschalken. Hoe
p-oot het legioen precies is weet niemand. De schattingen lopen uiteen van één tot een-
n-een kwart miljoen. Een even ruwe berekening leert dat één op de dertien Nederlanders
baby's en bejaarden meegerekend zo nu en dan een hengeltje uitgooit.
gesteld, dat het er nog altijd tussen criminerd. Od de laatste jaarverga
de 100.000 en 200.000 zijn. Tel die op dering van zijn bond constateerde hij
dat de beoefenaren van de sportvis
sen j, die hij als een mengvorm van
sport en recreatie ziet. als een finan-
■v De moeilijkheid
rootte van het sportvissersleger te
epalen schuilt in verschillende
steeds het aantal verkochte
ergunningen, variërend van het bij-
ragebewijs tot de grote akte. In het leeftijd van vijftien, hoeven.
eizoen 1971/1972 werden
711.595 verkocht. En dat bete-
tende een daling ten opzichte van
Ie seizoenen 1969/1970 en 1970/1971.
Die daling wordt niet toegeschre-
m aan een verminderde belangstel-
ig voor de vissport, maar aan
jn relatief groot aantal „zwartvis-
iers". Dat is die groep hengelaars, die
londer vergunning vist. Vorig jaar,
roor het begin van het nieuwe sei-
i is via de televisie en in de pers
campagne gevoerd om het aan-
,al „zwartvissers" te verminderen.
werd gedreigd met zwaardere
en een intensievere controle
op het viswater. Kennelijk
de actie succes gehad, want in
afgelopen seizoen werden ruim
vergunningen meer verkocht,
het totaal steeg tot boven de
°ndankLig'nognsteedf {£- - groeiende groep mensen, die op
rond die zonder vergunning vis-
00.000
Hoe groot die groep
bij de geregistreerde legale i
Een globale graadmeter je hebt al het magische getal
miljoen. Maar daarmee zijn 1
nog niet. Kinderen beneden de ciële melkkoe worden behandeld.
Daartegenover staan volgens Vrij-
to- tenminste niet met levend of kunst- ung andere takken van sport
i financieel opzicht bo
demloze putten zijn. "Die putten
worden jaarlijks met subsidies van
vele miljoenen guldens door rijk, pro
vincies en gemeenten gedempt. „Dat
is voor ons de harde en bittere reali
teit van het meten met twee ma
ten", aldus Vrijling.
Legeskosten
De AHB-voorzitter trok in zijn toe
spraak de vergelijking met andere
sporten nog even door. „Hebt u ooit
wel eens gehoord, dat u om te mo
gen voetballen of zwemmen, te mogen
vissen geen vergunning te heb- kori^ten of roeien, te mogen gym-
nastieken of zeilen, eerst twee tot vier
steeds &ulden belasting per jaar (de zoge
naamde recognities) aan het rijk
deze moeit betalen plus nog een gulden
legeskosten aan de gemeenten?
Daar hebt u nooit van gehoord!
Maar als u wilt hengelen, wordt u
jaarlijks aangeslagen. Deze aanslag
heeft niets te maken met dekking
van kosten, die het rijk maakt ten
behoeve van de sportvisserij. Het is
gaat vissen. Aangezien ook
tak van de hengelsport geen vergun
ning vereist is, blijft het aantal zee
vissers moeilijk te schatten. Maar het
zijn er zeker enkele tienduizenden.
Dat hele legioen wordt volgens
de voorzitter Vrijling van de Algeme
ne Hengelaars Bond (AHB) gedis-
boeken krijgt de lezer nog een stuk-
Je onbedorven natuur voorgeschoteld
en kan hij de steeds eentoniger en
drukke wordende wereld om zich hee
even vergeten.
W P-encyclopedie
Een van de meest opzienbarende
werken die onlangs op dit gebied ver
scheen was het eerste deel van de
Winkler Prins Encyclopedie van het
Dierenrijk uitgegeven door Elsevier.
Een indrukwekkend naslagwerk dat
voorzien is van een zeer groot aantal
prachtige kleurenfoto's, tekeningen
en kaartjes.
Het eerste deel omvat evenals de
volgende vijf, die het werk zullen
completeren, 400 pagina's. Wat opvalt
is dat evenals bij de andere WP-
encyclopedieën de onderwerpen zo lo
gisch gerangschikt zijn dat het op
zoeken weinig moeite kost. Bovendien
is de staf van 200 medewerkers uit
binnen- en buitenland er in ge
slaagd de uiteenzettingen eenvoudig
maar toch wetenschappelijk verant
woord weer te geven. Geen hoogdra
vende taal die alleen voor specialisten
begrijpelijk is. maar een prettig lees
baar geheel.
Belangrijk is dat bij de beschrij
ving van de diersoorten niet is vol
staan met het verstrekken van dier
kundige gegevens, maar dat ook in
formatie wordt gegeven die van
pas kan komen, bijvoorbeeld bij het
inrichten van een aquarium of ter
rarium. Dat maakt het boek nog ex
tra waardevol, temeer daar de meest
recente gegevens over bepaalde die
ren zijn vermeld.
Dat geldt in het eerste deel met
name voor de theorieën, die er be
staan over de voortplanting van de
aal. Daarnaast verschaft de Dieren-
WP veel feiten over zaken als de re
latie van het dier tot de omgeving
en gevaren die bepaalde dieren be
dreigen. Het foto werk dat de tekst
steeds verduidelijkt is uitstekend van
kwaliteit.
De voorintekenprijs voor het eerste
deel bedraagt f 65.-. Nog dit Jaar zul
len ook deel 2 en 3 verschijnen. De
resterende drie delen komen volgend
Jaar uit.
Eigener-encyclopedie
Een tweede standaardwerk, waar
van onlangs het eerste deel verscheen
is de Encyclopedie van het dieren
rijk van W. Eigener, uitgegeven door
Keesing NV in Amsterdam. Deze en
cyclopedie ,die uit twee delen bestaat
omvat 544 bladzijden met meer dan
4000 dierentekeningen in kleur van
de hand van Eigener. Hoewel de ti
tel met die van de WP overeenkomt
3et is eigenlijk allemaal begonnen
het natuurbeschermingsjaar 1970.
dat Jaar ontstond er een hausse
boeken, handelen over ons milieu
de omringende natuur. Bij een
aantal Nederlandse uitge-
en verschenen soms haastig
het buitenlands vertaalde
met bloemen, planten en die
als onderwerp.
De meeste van deze boeken vlogen
de toonbank: er bestond een
grote belangstelling. Zo
zelfs dat het oeuvre sindsdien
lar een forse uibreiding onder-
Vaak kostbare werken voorzien
kleurenfoto's en gevat in
banden.
begint je dan af te vragen:
die grote belangstelling in
„wat leeft en bloeit?" Het
hangt dacht ik nauw
met de bewustwording dat
in de natuur, dat vroeger, als
■janzelfsprekend aanwezig was, dreigt
zaak van de wereld te zijn. Menige
hengelaarsvereniging heeft fikse be
dragen moeten betalen omdat de
oevers door de leden beschadigd zou
den zijn.
Maar hebt u ooit gehoord, dat wa
tersportverenigingen met dergelijke
bepalingen zijn lastig gevallen, om
dat hun leden de oevers beschadigen?
En toch staat het voor rijk, provin
cies. gemeenten en waterschappen
als een paal boven water, dat de mo
tor- en zeiljachten jaarlijks voor
enorme bedragen schade veroorzaken
aan de oevers.
Eén cent
Per Jaar worden door de oever
beheerders tonnen uitgegeven om de
schade te herstellen, zonder dat de
watersporters daarin één cent behoe
ven bij te dragen", aldus de heer
Vrijling.
De AHB-voorzitter gaf vervolgens
een rijtje voorbeelden waaruit blijkt
dat er een duidelijk verschil van be
handeling bestaat tussen waterspor
ters en hengelaars. De overheden
spannen zich volgens Vrijling in
om oeverstroken aan te kopen en ze
in te richten tot ligplaatsen voor de
watersport, recreatieve vaarwegen
worden uitgebaggerd om ze op diepte
brengen en op drukke verkeerseegen
wordt het personen- en economisch
vervoer stilgezet omdat de bruggen
voor motor- en zeiljachten geopend
worden.
Voorzitter Vrijling: „Wanneer een
arme aow-er met twee hengeltjes wil
vissen, komt de overheid aangelopen
om geld voor de huur van het vis
recht, wanneer een miljonair met
zijn motorjacht komt aan gevaren,
snelt diezelfde overheid toe om voor
hem kosteloos de brug te openen of
hem gratis te schutten.
Verhuizen
Een ander voorbeeld: sportvereni
gingen die in verband met de stads
uitbreiding moeten verhuizen, krij
gen elders nieuwe en meestal betere
terreinen. Het huurbedrag is vaak 'n
symbolisch bedrag. Welke plaatselijke
hengelsportvereniging, aldus Vrijling.
kan echter zeggen daar haar ge
meentebestuur voor het gemeentelijk
viswater veel geld, investeert, het wa
ter niet vervuilt, het goed beheert, er
jaarlijks is in uitzet, de hengelsport-
vereniging jaarlijks een subsidie geeft
en slechts een symbolisch huurbe
drag voor het visrecht berekent?
Daartegenover staat dat er ge
meentebesturen zijn die zonder enige
tegenprestatie de huur van het vis
water .proberen te verhogen. Tot zo
ver AHB-voorzitter Vrijling en zijn
ontboezeming over de hengelsport.
Een zaak die verdiend in het oog te
worden gehouden. Maar voor liet
hengelaarslegioen optrekt naar het
Haagse Binnenhof met spandoeken,
zal er nog heel wat vuil) water door
de Rijn stromen.
e verdwijnen. Enerzijds door de ver
ding van ons milieu: vissen ster-
ren in stinkend water, roofvogels
"orden uitgeroeid door vergiften en
'ossen worden ontbladerd en ge-
•aDt. Anderzijds door een sterk uit
leidende bevolking waardoor steeds
neer natuurgebied wordt opgeofferd
>an stadsuitbreidingen en wegenaan-
eE' In de meest fraai geïllustreerde
voor de schatkist een algemene in
komstenbron. Het kleine aantal
ambtenaren, dat bij het ministerie
van Landbouw en Visserij werkzaam
is ten behoeve van de hengelsport,
valt volledig in het niet bij het aan
tal ambtenaren, dat zich op andere
ministeries bezighoudt met sport eo
recreatie.
U moet recognities betalen, omdat u
al hengelende, gebruik maakt van
rijkseigendommen. Wat een verhaal!
Blijkbaar bent u met heel iets an
ders bezig, dan wanneer de rijkswa
teren-, bossen-, stranden of- duinen
gebruikt worden om te varen, te
zwemmen, te wandelen of te zonne
baden.
Hebt u ooit wel eens gehoord,
dat de vele duizenden, die zomers ver
pozing zoeken langs de dijken en de
oevers van rivieren kanalen, daar
voor looprechten moeten betalen?
Maar dat de hengelaars loopreohten
moeten betalen schijnt de gewoonste
Een van de vele illustraties
uit de WP-encyclopedie.
