My Fair Lady
wilde niet
in de WW
Hans Nieuwenhuizen
praatte als jurist
en redde de musical
1352 Fair Lady II, een reprise van
successtory van tien jaar gele-
i( begon hoopvol. Volle zalen in
IR1 provincie en vooral in het ver-
gingsgebied van het operagezel-
ap Forum uit Enschede,
eer om in Carré te staan met
musical moest echter duur wor-
betaald. Zo duur, dat de pen-
gmeester van het gezelsohap, di-
Ilteur Chris Burgers de strikte
tracht meegaf, de deuren van
ré voor My Fair Lady n te slui-
eke van Leer, Joop Doderer en
is Nieuwenhuis, dachten er niet
Gedrieën overwonnen zij de ob-
cels die door de half gesubsidieer-
half zakelijke onderneming wa-
opgeworpen en brachten garan-
bijeen. Het spel kon voortgaan,
bijna duizend voorstellingen van
Sonneveld-musical zullen het niet
ir worden. Al mogen de meer
tweehonderd, die nu zijn
aald er ook best wezen,
het Haagse Congresgebouw komt
nusical van 10 tot en met 17
i; daarvoor tot en met 9 juni
At het gezelschap in de Rotter-
ise schouwburg.
verhaal van de redding, waarin
■al Hans Nieuwenhuis, een
ekend acteur uit het ensemble,
aar oud, een groot aandeel had.
it hieronder.
verhaal over behoud van werk
genheid en de laatste strohalm
een vaderlandse musical-tradi-
Een van de (vele) kleurrijke scènes uit de werkelijk voortreffelijk „aangeklede" musical van Forum.
(Foto Tony van Muyden)
behalve die bijzondere betekenis ook
nog iets van: de kans van je leven.
John van Dreelen werd ziek en
Jacco van Ren esse werd van Freddy
Eynsford-Hill, die achter ETlza
Doolittle aanzit, plotseling Higgens.
Tien Jaar geleden speelde hij al die
Freddy-rol.
„Vol nostalgische herinneringen",
roept Jacco in zijn kleedkamer uit
als hij terugdenkt aan die tijd met
Sonneveld. „Nu sta ik zelf voor die
rol. Een geweldige ervaring." En
over de inspanningen van zijn col
lega's, die de produktle staande
heeft gehouden, zegt hij: „We zijn
allemaal free-lancers. Dat iets flopt,
dat hebben we allemaal wel eens
meegemaakt. Dat is een rot erva
ring. Daarom alleen ben ik al blij
dat we doorgaan". Jacco wil wel
graag volle zalen, zoals die in zijn
herinnering leven van My Fair
Lady I en Sweet Charity.
..We hebben nu al een extra kick
gekregen omdat we zelf hebben ge
zegd dat we doorgaan. De musical
is van ons geworden maar een volle
zaal geeft Je vleugels."
Somber
Dan somber: „Er komt toch een
eind aan en wat dan. Ik heb de
laatste Jaren niet anders dan dit
werk gedaan. Ik wil er graag mee
doorgaan, maar wie wil er nog?"
Wie wil er nog? De grote vraag,
ook voor Janneke Lucardie, Eliza
Doolittle. Vorig Jaar november bij
de premiere rijkelijk overgoten met
lof en kritiek. „Een mei6je dat er
wel komt" .Ze was er ineens. Uit
audities selecteerde men haar. zon
der theater-ervaring. Nu, na twee
honderd voorstellingen, beweegt zij
zich routineus door de avond. Moe
gestreden aan het slot zegt ze: „Het
zou een vreselijke klap voor mij ge
weest zijn als we waren gestopt.
Vooral ik ben uiteraard met grote
verwachtingen hieraan begonnen.
Er zou een hele wereld voor mij
zijn weggevallen."
Als de musical straks is uitgespeeld
komt dat moment ook.
„Ja, maar dan ben Je er op voorbe
reid. Ik geloof best, dat een enorme
stap terug moet doen. maar ik wil
doorgaan."
Voor Janneke Lucardie nooit meer
dansen (voor haar ontdekking deed
ze aan ballet).
„Nee, nooit meer, nu ik eenmaal
mijn mond heb opengedaan wil ik
hem niet meer dicht doen. Ik denk
niet dat er na dit alle deuren voor
mij openzwaaien, maar ik hoop dat
er toch mogelijkheden blijven om
door te gaan.
Het carrière belang spreekt bij haar
maar ook bij enkele anderen uit
de troep sterk mee als men
blijdschap uitspreekt over het door
gaan van de produktie. De maat
schappelijke relevantie is dan ver te
zoeken.
Geschoold
Maar daarvoor is altijd nog Hans
Nieuwenhuis, die zegt: „Als wij wa
ren gestopt en straks ook andere
produkties, hoe moet Je dan ooit in
Nederland een kern van acteurs en
actrices kweken, die geschoold raakt
in het musicalvlak. Dit is een enor
me leerschool. Als dat wegvalt lijdt
het theater in ons land een enorm
verlies."
En worden mensen zoals hij ge
doemd terug ie keren naar andere
sectoren van onze samenleving. „Ik
heb mijn studie kinderrecht er aan
gegeven, omdat ik daarin geen heil
zag. Alles doen via vaststaande re
gels, waaraan de eigen inzichten zo
ondergeschikt zijn. gaf mij geen
voldoening.'
Het theater wel. Ook al is het en
semble werk. „Iedereen die nu voor
in staat, heeft ook eens op die
plaats van mij gestaan", zegt hij.
Maar weiniger- kunnen hem na zeg
gen. dat zij, op die plaats staande,
een musical hebben gered. Hans
Nieuwenhuis deed dat. voor zijn ei
gen toekomst en die van zijn colle
ga's. Een soort welzijnswerk, waar
iets van die oude theatergloed uit
naar voren komt. waarvan iedereen
dacht dat het allang niet meer be
stond.
De penningmeester van het opera
gezelschap Forum heeft er kennis
van genomen en zijn boeken voor
My Fair Lady weer geopend.
Sylvain Poons moet dat gebaar
hebben gewaardeerd.
cdële klappen maken, omdat het
kostbare en tijdrovende reizen dan
is uitgeoohakeld.
Maar terug naar de werkelijkheid.
Terug bij Hans Nieuwenhuis, die
even niet hoeft te rennen. In Het
sfeerloze consumptie-lokaal van
Carré, vertelt hij over zijn rol in
dit vrij unieke theatergebeuren. Een
rol ,die belangrijker is geweest, dan
bijvoorbeeld die van Joop Doderer.
Maar -publiciteitstechnisch lag Joop
Doderer beter. Vandaar, dat de
oude Doolittle naar voren werd ge
schoven.
Overtuigd
De voor volk en vaderland nog on
bekende Hans Nieuwenhuis voerde
de gesprekken met het bestuur van
Forum en wist vriend en vijand te
overtuigen. Wethouder Han Lam-
mers (Amsterdam) en wethouder
Herman Gönning (Enschede) raak
ten overtuigd door zijn betoog,
waarin de maatschappelijke rele
vantie van het theater de boventoon
voerde en de strijd om behoud van
de werkgelegenheid in mindere
mate werd opgevoerd. Joop Doderer
interesseerde nog enkele niet met
namen te noemen geldschieters
en zo kon men voort.
„Gelukkig hebben Jongere acteurs
dat extra gevoel gekregen voor het
theater. Die maatschappelijke rele
vantie is heel belangrijk voor deze
nieuwe generatie", zegt Chris Bur
gers.
Hans Nieuwenhuis zegt: „Een ge
makkelijker weg was inderdaad ge
weest, allemaal naar de WW. Maar
daarvoor ben Je toch niet dit vak
gaan doen. Je doet dit, omdat Je
wil spelen. Je wil werk hebben. Ik
kon mij er niet bij neerleggen, dat
deze goedlopende produktie plotse
ling zou verdwijnen, omdat we Juist
in Amsterdam en alleen in Am
sterdam een slecht daggemiddel
de draalden. Als we dit hadden la
ten gebeuren, dan zouden de mees
ten van ons voorlopig op de keien
staan, want wanneer komt er een
volgende musical?
John de Crane probeert het weer
met het vertrouwde trio Annie M.
G. Schmidt, Conny Stuart en Harry
Bannink, maar de première-datum
is niet bekend.
Tineke van Leer mede lid van het
petit-comité laat hetzelfde geluid
horen: „Je bent actrice dus Je wilt
werken."
Het heeft wel even geduurd voordat
alle partijen voor dit petit-comlté
door de knieën gingen. Als we op
peren tegen Han Nieuwenhuis dat
dit het gevoel moet hebben gegeven
een soort handelaar te zijn, zegt hij
verontwaardigd: „Een bedelaar is
iemand, die iets vraagt waar hij
geen recht op heeft". In die positie
voelde hij zich geenszins tegen over
de Twentse opera-regenten.
Overal dezelfde geluiden. Ook bij
Jacco van Reu esse die als mr. Hig
gens de grootste kleedkamer mag
hebben. Voor hem kreeg de musical
Sylvain I
Poons, vertegenwoordiger van een generatie voor wie
eaterglorie een normale zaak was, stapt Carré binnen. Hij
ide jst met brede armgebaren in het rond. Tegen zijn gezelschap
ideert hij hoe vaak hij in deze variety-tempel applaus heeft
haald. Die avond bezoekt hij er de reprise van de succes-
isical van zo'n tien jaar geleden: My Fair Lady.
Hoe anders is nu de situatie. Sylvain brengt een bezoek aan
n bijna failliete boedel, die dankzij inspanningen van een 23-
rige jongeman uit het ensemble voort mag gaan. Hans Nieu-
ïnhuis heet hij. Hij praat als een jurist, gladjes en in een on
kenbare woordenstroom. Hoe anders ook is de situatie voor
m en zijn metgezellen in vergelijking tot die van de troep
nd Wim Sonneveld. Na bijna duizend voorstellingen was het
;n nog niet genoeg.
Fair Lady II zit rond de twee- zeventig man werd, die een kick
derd voorstellingen. Ook een heeft gekregen van de overwinning
>ectabel aantal. Maar heit opera- op hun broodheren,
lschap Forum in Enschede Nieuwenhuis is een jongeman in
r vijftig procent in stand ge- het ensemble. Dat betekent, dat hij
len door het Rijk en voor vijf- overwegend doende is te verwisselen
procent door de gemeente En- van kledij. Rennen naar het toneel,
le) kijkt ondanks dit aantal terug naar de kleedkamer en ren-
een boekhouding aan, die ook nen weer het toneel op. De ene
een gesubsidieerd gezelschap keer als achtergrondje van de oude
'n boekhouder met verantwoor- heer Doolittle, de andere keer met
fkheidsbesef er zorglijk uitziet. pruik en page-pakje,
iianloop in de provincie met een Het enthousiasme waarmee hij deze
male bezetting van schouwbur- handelingen uitvoert d oet vermoe-
in het eigen Twentse gebied en den dat zijn drijfveer om deze
daarbuiten leek nog een succes, theaterproduktie te redden, een
sprong naar Amsterdam, naar voor de hand liggende is, ook hij
zou een peuleschil zijn. Een wil op de leeftijd van Sylvain
Iddelde bezetting van zeshon- Poons Carré kunnen binnenstappen
mensen is echter te weinig als een vertegenwoordiger van een
dit cultureel paleis. De wens generatie, voor wie musicalproduk-
ie spelers was vervuld: optre- ties een normale zaak is.
to Carre, maar het bestuur van Lijdensweg
Enschedese operagezelschap J
e er niets voor om deze aspi- In Carré ^tten die avond achthon-
i met goud geld te betalen. Te- derd man berichten over de
niet, omdat de musical hl het helfhaftige strijd om behoud van
verzorgingsgebied van het ge- Fair Lady schroefde het bezet-
:hap zijn sporen reeds had ver- t^ gemiddelde onmiddellijk op),
d. Als Amsterdam een musical Voor het doek gedurende circa drie
moet Amsterdam er ook maar uur gepast enbhousiasme en achter
betalen, redeneerde het be- de coulissen een blijde opgewekte
O' r. En zo geschiedde. stemming. Bijna kameraadsohappe-
tt de zeventig man tellende ^Jk.
die de musical op de planken Chris Burgers is er ook. Hij ls di-
weigerde te capituleren voor re°teur van het opera-gezelschap.
uitblijven van het gerammel Een gelukkig man nu.
geldbeurzen, zowel in Enschede Een paar dagen eerder vraag Ik
in Amsterdam. Men rechtte de hem- waarom een gezelschap als
voor theater-eer en theater-tra- Forum zich in een dergelijke musi-
ter bevordering van het cal-avontuur heeft gestort, wetende
c| eel- en musicalklimaat In den da^ mensen aJs Sleeswijk, De Crane
en Meerburg zuchtend en steunend
ieder hun deel hebben gekregen van
nn de lijdensweg waarlangs onze va-
derlandse musicalprodukties gaan.
zo moeten we dat zien als we Chris Burgers zegt dan: „Je moet
die laatste speelavonden in de eerste plaats dat operagezel-
larré praten met iedereen, die schap niet zo strikt nemen. Een
r wil achter de coulissen. De aantal Jaren geleden al (Man van
cal stopt in Carré enkele we- La Mancha) hebben we de weg wil-
m te vroeg. Een mededeling, die len openen naar bredere vormen
ie! spelers pas bereikte toen het van theater, die toch verwantschap
hl sude theatergebeuren werd vertonen met de opera. We zijn
;hi beheerd in de hal van Carré, naar de operette gegaan en als Je
begindatum van Lodewijk de dat doet, waarom zou Je dan niet
te „Family" viel ruimschoots de musicalkant opgaan. Dat is mo-
- de geplande afreisdatum van dera eigentijds theater. Waarom
pair Lady. zou Je dat als operagezelschap niet
affiche bracht het gezelschap doen?"
larmtoestand. Na enig informe- Waarom niet. Maar de niet gesubsl-
bleek het vroege vertrek uit dieerde producenten hadden wel-
meer te zijn dan voortijdig licht ook een reprise willen brengen
-uizen naar een andere plaats, van zo'n voor de handliggende 6uc-
betekende opnieuw het einde cesmusical."
een musical avontuur. De WW Burgers: „We hebben Piet Meerburg
zijn aanlokkende roep voor ze- er ook bij ingeschakeld. Ik geloof,
0 acteurs, actrices en musici. dat dat in de toekomst tooh onver -
s Nieuwenhuis, Joop Doderer en mijdelijk is. Dat producenten en de
Leer beslisten anders, gesubsidieerde gezelschappen, zoals
0&an, klonk het in de met hout wij elkaar opzoeken. Die produ-
19[iveide gangen achter het Carré centen zijn net zulke theatergekken
als iedere gesubsidieerde direkteur.
rf schuchter en allengs enthou- Dat moet Je maar van mij aanne-
er schaarde de gehele troep zich men."
r dit Initiatief. Het resultaat
niet uit. „Het is een overwin- Musicaltraditie
die verder draagt dan men op De constructie was tot nu toe inie-
f"?6 fenkt- Hefc 15 M der geval geen gemeengoed. Na deze
het behoud van werk ge- gebeurtenissen zijn gesprekken op
maar de fabel is doorbroken, gaI1g gekomen, die continuering vaif
aa bovenaf wel uitgemaakt de musicaltraditie moet waarborgen.
I hoe er meft theaterprodukties Zo zouden de grote steden Den
omsprongen en dat het in- Haag, Rotterdam en Amsterdam
B mogelijk is „het geld" bul- een fonds moeten vormen om der-
te zetten." gelijke echec's als van de My Fair-
lady produktie te kunnen tegen
gaan. De beheersvorm van een der-
zegt Hans Nieuwenhuis nu. Op gelijk fonds blijft een open vraag.
Van die laatste speelavonden, En waarom Juist de grote steden?
tl °P Sylvain Poons ongetwijfeld Iedere acteur of actrice wil graag
een gloedvol theaterfciart heeft Carré halen of enkele weken in de
J kijken naar een musical, die schouwburgen in de andere twee
een simpele reprise van het grote gemeenten staan. Maar daar
eveld-succes een musical van moeten de musicals ook hun finan-
Het trio dat My Fair Lady
redde. Tineke van Leer
(midden), Hans Nieuwen
huis (links) en Joop Dode
rer (rechts).
