u ook Nixon danig in
knel door
aak-W atergate
Weer overleg
V S-Hanoi
Brezjnew vindt een zondebok
Rudolf Hess:
een peperdure
gevangene
7resident moet het hebben geweten
Je weet het tenslotte niet meer...
hERDAG 26 APRIL 1973
BUITENLAND
j onze correspondent in Washington)
SHINGTON Ondanks de lawine van onthullingen en daarop volgende ontkennin-
in de Watergate-spionageaffaire heeft geen politicus nog het onzegbare durven te
«n, al zijn er velen die het geloven, name lijk dat president Nixon geweten heeft van de
lage in het hoofdkwartier van de Democraten, dat hij op de hoogte werd gehouden
Je resultaten, en dat hij ook afwist van de pogingen om de gearresteerden om te ko-
in ruil voor hun zwijgen.
Republikeinse senator Brooke
lassachusetts is het verst ge-
toen hij in een televisie-uit-
1 zei dat, hoewel hy niet over
beschikte, het „ondenkbaar"
de president niet geweten zou
wat zijn eigen topassistenten
faten. Ook wordt binnenskamers
ooral conservatieve Republikei-
rel met de gedachte gespeeld
gedwongen aftreden van de
at (terwijl het de liberalen
daar Juist weinig heil in zien,
een opvolging door vice-pre-
Agnew, op zichzelf al een on-
ijke gedachte, diens kansen
Ie partijbenoeming in 1976 aan-
zou vergroten), maar tot nog
eft niemand zyn veronderstel-
openlijk en direct durven
van de redenen waarom over
medeplichtigheid met de
omzichtigheid meer gefluis-
gepraat wordt, is de onover-
re constitutionele crisis die in
■val te verwachten is, en waar-
K>mmige Juristen menen dat
ambt van de president van
zo ernstig zou aantasten dat
nd onregeeerbaar zou worden,
de positie van de VS in het
land gevaarlijk zou worden on-
ïd.
mover deze redenering staat
die van de conservatieven, die
dat het niet gaat om het red-
q Nixon, maar om het veilig
van het presidentschap, dat
et aanblijven van Nixon ver-
Iergraven wordt. Deze gefluis-
jeculaties zullen nooit werke-
worden, maar ze illustreren
e waarin president Nixon nu
vertrouwen van zijn hechtste
ers heeft verloren,
de laatste onthullingen blijkt
Veronderstellingen over Nixons
chtigheid op zijn minst aan-
t worden. De eerste aanwij-
s de getuigenis van ex-minis-
Justitie Mitchell die later de
mgscampagne leidde, dat hij
aad enkele vergaderingen had
aar over plannen werd
en om elektronische afluister-
tuur in het kantoor van de
ten te plaatsen. Deze byeen-
werden al in Januari en fe-
1972 gehouden, een half Jaar
de verkiezingscampagne goed
kwam.
lij ter s
ïi dat hij elke keer dat
er werp ter sprake kwam, het
afkapte. Hij zei echter niet
eel woorden dat hij onkundig
n de spionage terwijl deze
tgevoerd. In het woordenspel
het Witte Huis zo bedreven is
alleen betekenen dat Mitchell
de hoogte was en niets onder -
n de spionage te beëindigen,
hij dus stilzwijgend zijn toe-
og had gegeven,
lell was in die dagen presi-
lixons vertrouwensman. Hij
enige die rechtstreeks toegang
de president en die de „Duit-
nyters". topassistenten Ehr-
en Haldeman (die door Mit-
racht werden), kon passeren.
had Nixons campagne in
leid en had op verzoek van
z\jn ministerschap neergelegd
de herverkiezingsoampagme
zijn hoede te nemen. Is het
lelijk dat in deze persoonlijke
een zo belangrijk, potentieel
f, campagneplan als een ille-
tuisteren van de Democraten
sprake werd gebracht?
reede aanwijzing volgde enkele
na Mitchells getuigenis toen
de gearresteerde inbrekers
een memorandum naar de
van de Watergate-zaak
waarin hij zei dat op aan-
van Dean, de advocaat van
te Huis, het spionageplan van
aan zo was opgezet dat Mit-
staat zou moeten worden ge-
ontkennen dat hij er iets
maken had gehad. Dat zou
meer ook voor de president
Q hebben. Vervolgens is be-
(worden dat by de eerste bij
sten waar de spionage werd
i, het hoofd van de spionage-
Jddy. (die nu veroordeeld is
gevangenisstraf van zes tot
Jaar) zijn voorstellen illu-
met een grote kaart die hij
OOO gulden had laten maken
lelijks materiaal voor een con-
volgens Mitchell iedere
•or hem werd afgekapt wan-
spionage ter sprake kwam.
«lent Nixon heeft altijd een
rijk persoonlijk aandeel gehad
eigen verkiezingscampagne
De commissie voor de herver
kiezing van president Nixon
heeft, aldus de Washington Post,
in mei verleden jaar verkiezings
fondsen gebruikt om een mislei
dende campagne te voeren die
de indruk moest wekken dat de
meerderheid der Amerikaanse
bevolking zich achter president
Nixons besluit schaarde om mij
nen te leggen in de No-".rdViet
namese haven Haifong. Dit werd
gedaan door het opstellen en
verzenden van honderden gefi
xeerde bijvalstelegrammen aan
het Witte Huis. en het plaat
sen van een grote advertentie in
de New York Times.
Op grond van deze valselijk
gecreëerde vloed van telegram
men verklaarde Witte-Huispers-
chef Ziegler enkele dagen later,
op 10 mei, dat de post voor de
president zes tegen een voor de
nieuwe oorlogsactie was een
teken, zei Ziegler toen, van „be
langrijke steun" voor de beslis
sing van Nixon.
Een voormalig lid van de ver
kiezingscommissie vertelde de
Washington Post: „De com
missie werkte twee weken op
topcapaciteit. Wij hadden het
gevoel dat de Haifong-beslissing
de president kon maken of bre
ken".
het verliezen van zijn campagne te
gen Kennedy in 1960 werd bijvoor
beeld door zijn staf onder meer toe
geschreven aan het feit dat hy zich
te veel met details had bemoeid, en
te weinig met de grote lijnen van
zyn campagne. Zyn campagnes heb
ben ook van het begin af aan in het
teken gestaan van praktijken die op
morele gronden verwerpelijk waren.
In de verkiezingscampagne voor de
staat Californië die hij van gouver
neur Brown (1962) verloor, zette Ni
xon met Haldeman (toen ook al een
vertrouwensman) een gefingeerde
commissie op die zij de naam gaven
van „Commissie voor het behoud van
de Democratische party". Onder deze
naam, die de indruk wekte een De
mocratische organisatie te zijn, wer
den tienduizenden brochures rondge
stuurd aan Democraten waarin ge
suggereerd werd dat gouverneur
Brown een .links" gevaar was voor de
party. Verder lieten Nixon en Halde
man truc-foto's circuleren waarop
Brown stond afgebeeld met commu
nistische Aziaten.
Na afloop van die campagne span
den de Democraten een proces aan
en wonnen. De rechter noemde Nixon
en Haldeman in zijn vonnis als de
genen die het plan hadden goedge
keurd, en die erin hadden toegestemd
dat Nixons campagnefondsen voor
het project werden aangewend.
Onthullingen
In 1970, tijdens de tussentijdse ver
kiezingen voor het congres, versche
nen advertenties in de dagbladen
waarin op lasterlijke manier „onthul
lingen" werden gedaan over Demo
cratische kandidaten voor het con
gres. De advertenties stonden op
naam van niet-bestaande „verenigin
gen van bezorgde burgers", maar
werden in feite geplaatst door het
Witte Huis, waar Nixons assistent
Charles Colsan het „burgercomité"
had opgericht.
Dezelfde Colson stuurde in de af
gelopen voorverkiezingen voor het
presidentschap een met een gefin
geerde naam ondertekende brief naar
een dagblad waarin gezegd werd dat
senator Muskie, toen een van de kan
didaten voor het Witte Huis, zich
bediend had van de term „canuck"
een voor de in Maine belangrijke
Poolse minderheid beledigende term.
De brtef wordt gezien als een van de
kemincidenten die ertoe hebben ge
leid dat Muskie zich terugtrok.
James Resten heeft erop gewezen
dat het Watergate-schandaal minder
belangrijk is dan wat deze opvattin
gen over het bedrijven van politiek
mogelijk maken. De president, schreef
Reston, heeft zich zijn leven lang
omgeven van een sfeer van vrees en
Eindelijk een rustig beeld uit Noord-Vietnam: een onderwijzer
helpt kinderen bij het schrijven in een school aan de rand van
Hanoi.
achterdocht. In die sfeer zocht hij
zyn weinig begaafde medewerkers, en
in die sfeer werden zijn verkiezings
campagnes voorbereid en uitgevoerd.
Er is al geen twijfel meer aan dat
de Watergate-affaire het grootste
schandaal is geworden in de Ameri
kaanse politieke geschiedenis en ook
in de toekomst onverbrekelijk ver
bonden zal zyn met de regering-
Nixon.
Inmiddels is de openlijke woede
van velen zo hoog gestegen dat ook
het conservatieve en pro-Nixon
avondblad in Washington, The Eve
ning Star, gisteren een hoofdartikel
publiceerde waarin gesteld werd dat
ook een opruiming onder het Witte
Huis-personeel president Nixon niet
meer kan vrijpleiten van de „oneer
baarheid die zjj, die namens hem op
traden op het Democratische systeem
hebben geladen". Het blad zei dat de
president „een opmerkelijke ongevoe
ligheid en arrogantie" aan de dag
heeft gelegd, door niet te weten dat
er lang voor 21 maart (toen Nixon
zyn Watergate-verklaring aflegde)
iets mis was.
The Star eindigt het hoofdartikel:
„De schandalen van vorige regerin
gen hebben altijd iets met financiële
corruptie te maken gehad. De Water
gate is een schandaal van misplaatst
vertrouwen, misplaatste loyaliteit en
politieke geloofsijver. De samenzweer
ders verwarden het lot van Nixon
met dat van het land. De heer Nixon,
zo hij nog hopen durft op een eer
volle plaaits in de geschiedenis, kan
het zich niet veroorloven dezelfde
vergissing te maken".
ADVERTENTIE
dan is de mode lang, dan halflang, dan kort
en wat zijn de modekleuren eigenlijk,
geel, bruin, paars of oranjei En voor hoe lang dan welf
Alles lijkt onzeker.
Zoek bet bij Vinke die bet wèl weet.
Daar vindt n soepel vallende regenmantels.
Vinke weet het, die mantels hebben net iets meer dan een
gewone regenjas.
Vinke mode voor langer dan vandaag.
Vandaag 79 jaar
WEST BERLIJN (ANP) Ru-
dolf Hess, eens Hitiers rechter
band, viert vandaag zijn 79ste
verjaardag op de gebruikelijke
eentonige wijze.
Hess heeft de laatste 26 tea-
doorgebracht in het grimmige,
met rode bakstenen opgetrokken
fort in de Britse sector van het
verdeelde Berlijn. De laatste 7
Jaar is er welhaast sprake geweest
van eenzame opsluiting sind6
de overige nazi-medeplichtigen die
samen met hem tijdens de proces
sen van Neurenberg in 1946 wer
den veroordeeld in 1966 werden
vrijgelaten. Hij zou op dit mo
ment al op vrije voeten ziln ge
weest als dit gestrookt had met de
wensen van de Sow jet-Unie. een
van de vier overwinnaars van de
tweede wereldoorlog die samen
met Amerika, Frankrijk en Enge
land voor zijn opsluiting verant
woordelijk is. Volgens geallieerde
kringen maakt hij het betrekke
lijk goed gezien zijn leeftijd en
het feit dat hij drie jaar geladen
in een Brits militair hospitaal
voor een maagzweer werd behan
deld Op dat moment doorbrak
Hess de afzondering van ?.Un f -
milie die hij zichzelf gedurende
28 iaar had opgelegd. Nu ont
vangt hij eens per maand een
half uur bezoek van zijn vrouw
zijn zoon en zijn zuster. Daarvoor
weigerde Hess. dl-» bet vonnis vq*>
Neurenberg niet erkent, ziln fa
milie te ontvangen als een ge
vangene.
De Westelijke geallieerden
kunnen zijn vrijlating op huma
nitaire c-ondon niet bewerkstelli
gen zonder de toestemming van
Moskou, dat in u>46 Hltl-"-s »ssl«
tent had willen executeren.
Hess is waarsebiinlii'- 's w»
relds duurste gevangene. De West-
duitse regering betaalt ongeveer
800.000 gulden per jaar aan de
vier geallieerden die Der maanH
om beurten voor de bewaking van
öe gevangenis vam Spandau zorg
dragen.
Radio of televisie zijn voor Hes*
taboe, 's Morgens en 's middags
krijgt hij toestemming in de tuin
van de gevangenis rond te wande
len. .die hij zelf bijhoudt.
WASHINGTON/HANOI SAIGON
(ANP) De Verenigde Staten en
Noord-Vietnam gaan praten over
een betere naleving van het door
hen en door Z.-Vietnam en de voor
lopige revolutionaire regering geslo
ten Paryse vredesakkoord. Dit is gas
teren in Wasinghton en Hanoi be
kendgemaakt nadat eerder op de dag
Saigon en de Vietcong elkaar voor
stellen hadden gedaan over een po
litieke regeling met verkiezingen in
Zuid-Vietnam.
President Nixons bijzondere raad
gever dr. Kissinger en Hanoi's le
Doek Tho, die samen het grootste
aandeel hadden in het tot stand
komen van het vredesakkoord, zullen
elkaar half mei opnieuw in Parijs
ontmoeten om over de betere nale
ving te spreken. Voor die tijd, en wel
op 27 april, zullen de Amerikaanse
onderminister van Buitenlandse
Zaken Sullivan en zijn Noordvietna-
mese ambtgenoot in Parijs bijeenko
men om het overleg tussen Kissinger
en Tho voor te bereiden. Het overleg
komt nadat belde partijen elkaar in
scherpe nota's hadden beschuldigd
van uitgebreide bestandsschendongen
Zo stelde Noord-Vietnam dat Ame
rikaanse mariniers op weg waren
naar Cambodja om de regering Lon
Nol te steunen, dat Amerika zijn
bases in Zuid-Vietnam met ontman
telt. en bombardementen ln Indo-
China blijft uitvoeren.
De Amerikanen verwijten op hun
beurt de Noordrvietnamezen van het
zenden van 30 000 man troepen en
meer dan 400 gepantserde voertuigen
naar Zuid-Vietnam en van gewa
pende inmenging in Laos en Cam
bodja.
De bekendmaking van, de bespre
kingen in Parijs kwam enkele uren
nadat de regering in Saigon, in een
poging de impasse over een politieke
regeling te doorbreken, aan de Viet
cong voorstelde op 26 augustus alge
mene verkiezingen te houden om een
Instelling in het leven te roepen die
over de politieke toekomst van het
land moet beslissen. Saigon verbond
hieraan echter meteen de els dat dan
alle Noordvietmumese troepen moeten
zijn vertrokken.
Zuid-Vietnam zou gedeeltelijk de
mobiliseren Het zes punten omvat
tende Zuidvietnamese voorstel omvat
tevens een geleidelijke opheffing tot
26 augustus van de beperkingen op
de democratische vrijheden.
WENEN Een gevaarlijke strijd
om de macht in het Kremlin,
schi'Jnt nog deze week tot een uit
barsting te komen. In Moskou ver
wacht men dat het centrale comi
té tijdens zijn aanstaande plenaire
vergadering de voormalige partijlei
der van de Oekraïne, Pjotr SJelest
ook zijn laatste hoge functie, name
lijk die vam lid van het politieke bu
reau zal ontnemen. Daarmee zou de
politieke carrière van deze 64-Jari
ge vertegenwoordiger van de "havi
ken" (de mensen van de harde lijn)
in de partij definitief zijn gebroken.
Ail in mei van het vorig jaar was
Sjelest vrdj onverwacht afgezet als
eerste secretaris van de communis
tische partij in de Oekraïne. Dat
werd toen algemeen beschouwd als
een nederlaag voor de "haviken" die
zich tegen het bezoek van president
Nixon in Moskou hadden verzet en
die tegen de politiek van toenade
ring tussen Oost en West waren ge
kant.
Sjelest was als zondebok makkelijk
te grijpen, omdat het hem nooit is ge
lukt het nationalisme in de Oekraine
en de anti-Russische beweging de
kop in te drukken. Onder zijn be
wind is de stiuatie er zowel econo
misch alls politiek op achteruitge
gaan, tenminste uit Moskou beke
ken.
In 1970 heeft Sjelest een boek geti
teld "Voor onze Sowjet-Oekraine",
gepubliceerd, waarin hij de nadruk
legde op de 'nationale zelfbestem
ming en de gelijkgerechtigdheid van
de Oekraïne. In het afgelopen week
einde is dit boek in een Russisch
blad scherp aangevallen vanwege
zijn "ideologische, theoretische en
zajkelyke misleidingen".
Achter deze persoonlijke beschuldi
gingen staat evenwel een veel ernsti
ger controverse: die tussen "duiven"
en "haviken" ln het Kremlin. Sjelest
behoort tot die groep in het politie
ke bureau (de hoogste instantie in el
ke communistische partij) die altijd
voor de harde lijn is geweest.
Al in 1968 heeft hij gepleit voor
een radioaal optreden tegen Alexan
der Dubcek. Van zijn positie uit ge
zien met recht: Tsjechoslowakije,
grenst direct aan de Oekraïne. De
roes van nationale onafhankelijkheid
en geestelijke vrijheid had elk ogen
blik op de toch al zo ontevreden
Oekrainers kunnen overslaan. De ha
viken hadden in het 15 leden tellen
de politieke bureau de meerderheid,
zodat de interventie in Tsjecho-Slo-
wakije niet meer kon worden tegen
gehouden.
In december van het vorig Jaar,
werd plotseling het gerucht verspread
dat Sjelest indertijd het politieke bu
reau met valse berichten over de si
tuatie onder Dubcek had misleid. Sa
men met zijn aartsconservatieve
handlanger in Praag, Bilak, had hij
de Sowjet-'leiding zodoende willen
overrompelen en tot de invasie wil
len overhalen. Of dit gerucht wel of
niet op waarheid is gegrond, is ln
dit geval irrelevant. Partijleider
Breznjew wilde hiermee in elk ge
val zijn eigen onschuld aan de misè
re in Tsjecho-Slowakje aantonen en
de blaam van de Interventie geheel
op Sjelest afschuiven.
Ln Moskou was toen al duidelijk
dat de dagen van de eens zo machti
ge en gevreesde Sjelest waren geteld
Het wachten was alleen nog op het
meest geschikte ogenblik. Dat mo
ment schijnt voor Breznjew nu, vlak
voor zijn reis naar de Bondsrepu
bliek, te zijn aangebroken. Als in
Bonn Westerse politie en persmen
sen hem vanwege het "pants er com
munisme" in Praag zouden aanval
len, dan kan hij nu zegevierend wij
zen op Sjelest, die toch immers van
wege dat pantsercommunisme zo-
Juist van alle politieke invloed Is ont
daan.
De zuivering van Sjelest zal zon
der twijfel zijn terugslag op de ande
re "haviken" hebben, maar vooral
ook op staatspresident Podgorml die
evenals Sjelest uit de Oekraine af
komstig is. Dank zij Podgornl werd
Sjelest in mei vorig Jaar, toen hij
was afgezet als partijchef van de
Oekraine, getroost met de onbe
tekenende maar representatieve
functie van vice-premier, waarvar
er in Moskou maar liefst 12 zijn.
Als Sjelest nu toch definitief in on
genade valt. zou daarmee ook de
positie van president Podgomi. die
hem aldoor heeft proberen te red
den, zwaar zijn aangetast.
De voorlopige revolutionaire rege
ring wees het voorstel meteen ls
een „propaganda manoeuvre" van e
hand en kwam zelf met een even
eens zes punten omvattend voor
stel. Hierin wordt onder meen* on
middellijke staking van alle vijande
lijkheden, onmiddellijke uitlevering
van alle burgergevangenen en on
middellijke waarborging van de bur
gerlijke vrijheden geëist.
Inmiddels kwamen gisteren de
Cambodjaanse regeringstroepen rond
de hoofdstad Phnom Penh verder ln
het nauw Honderden vluchtelingen
trokken Phnom Penh binnen nadat
de guerrillastrijders enkele gehuchten,
vlak bij de stad hadden bezet Gis
teravond was In de hoofdstad het ge
weld van de strijd duidelijk te horen.
Miljoenen Britten
gaan staken
LONDEN Aanstaande dinsdag 1
mei, de dag van de arbeid, zullen
vele miljoenen Britten het werk
neerleggen uit protest tegen de
loon- en prijspolitiek van de rege-
ring-Heath. De bedoeling is de sta
king een dag te laten duren of soma
slechts enkele uren.
Ruim een maand geleden nam het
TUC (het Engelse NW) een motie
aan waarbij werd besloten 1 mei tot
nationale stakingsdag uit te roepen.
Secretaris-generaal Vic Feather zei
gisteren dat het TUC nooit van een
staking heeft gesproken. De motie
was slechts een uitdaging aan de
vakbonden aan de staking deel te
nemen. Het was echter aan de bon
den zelf om te beslissen. Het ls be
kend dat grote groepen Britse werk
nemers niets voor een staking op l
mei voelen.
Een aantal gevolgen van de staking
zou zijn: er zullen vrijwel geen
kranten verschijnen, er rijden geen
treinen, terwijl de ondergrondse be
perkt zal rijden, Er zullen wel bus
sen zijn, omdat de bond van trans
portarbeiders weigert te staken.
Voorts zullen de Britse vliegtuig
maatschappijen BEA en BOAC
moeilijkheden ondervinden met hun
vluchtschema's doordat de onder
houdsdiensten gaan staken In som
mige mijngebieden zoals ln Kent en
Schotland zou gestaakt worden. De
brandweer in Londen zal slechts uit
rukken in noodgevallen.
