WERELDRAAD VAN KERKEN
ZOEKT NAAR EENHEID
esnnsmu
KRANTENBEZORGER
Kerken in Nederland op weg naar 1974
LEIDSCH
DAGBLAD
Kerkdiensten Leiden en omgeving
HET MYSTERIE VAN DE DOOL
In het maart-nummer van „Ge
meenschap der Kerken" wordt de
vraag gekeld: Hoe bevordert de
Raad de eenheid van de kerken? De
Raad welke hier bedoeld wordt is
de Wereldraad van Kerken. Op die
vraag wordt het antwoord gegeven:
„Al hetgeen de Wereldraad van Ker
ken doet is gericht op de eenheid
van de kerk. De bijbel leert dat er
slechts één kerk kan zijn, omdat
Christus niet gedeeld is". Dat ant
woord is kort, het is Juist en ook
bijbels.
Maar in Genève weet men ook
waarlijk wel dat er vele kerken zijn
en wel van allerlei soort en men
weet daar ook wel dat aansluiting
bij de Wereldraad niet vanzelfspre
kend inhoudt dat daarmee op zich
zelf de eenheid dichterbij is geko
men, laat staan werkelijkheid is ge
worden. Telkens weer is immers met
nadruk gezegd dat de Wereldraad in
geen geval een super-kerk wil zijn.
Men beschouwt het veeleer als een
wonder Gods dat die Wereldraad
nog niet uiteen is gevallen.
Met hoeveel verschillen heeft men
in die Wereldraad niet te maken;
met oosters orthodoxe kerken, waar
bij nog weer onderscheid moet wor
den gemaakt tussen kerken die le
ven onder een communistisch regiem,
kerken die leven onder een moham
medaanse meerderheid en kerken die
staatskerken zijn zoals bijv. in Grie
kenland. Er is onder die oosters or
thodoxe kerken nog al wat verschil.
Dan zyn er verschillende oud-katho
lieke kerken lid van de Wereldraad,
kerken met een eigen structuur.
Voorts Lutherse en Calvinistische
kerken aie ieder ook iets eigens
hebben. En dan zwijgen we nog maar
van methodisten, congrationalisten,
dopersen, remonstranten, kerken die
zijn voortgekomen uit de pinkster
gemeenten en weet ik wat nog al
meer. Onder deze alle zijn er nog al
wat die bang zijn hun identiteit,
hun eigen gezicht, te verliezen.
Trouwens, daarvoor is in feite iedere
kerk bang. Hoe kun Je dan de een
heid van kerken bevorderen?
Eenheid Gods wil
Verder in het antwoord op de ge
stelde vraag wordt nog gezegd dat de
Wereldraad niet de bedoeling heeft
„om unies tussen de kerken te be
werkstelligen". Dit is iets wat de
kef ken helemaal zelf moeten uitma
ken, irDe Wereldraad beschouwt geen
enkele opvatting of leer omtrent
kerkelijke eenheid als normatief"
(als vaste regel). Toch gaat die een
heid van de kerken de Wereldraad
wel aan het hart. Hoe kan het ook
anders? Daarvoor is zij opgericht. En
daarom tracht zij de leden zoveel
mogelijk te helpen bij het zoeken
naar een eenheid. Als richtlijn geldt
hierbij hetgeen eens is uitgesproken
door een Assemblee (voltallige ver
gadering): „Wij geloven dat de een
heid, die zowel Gods wil als zijn gave
aan zijn kerk is, zichtbaar wordt
wanneer in elke plaats allen, die ge
doopt zijn in Jezus Christus en Hem
als Heer en Verlosser belijden, door
de Heilige Geest bijeengebracht wor
den in een toegewijde gemeenschap,
die vasthoudt aan het ene, aposto
lische geloof, het ene evangelie pre
dikend, het ene brood brekend, zich
verenigen in gebed, als één ge
meenschap levend, die zijn getuigenis
en dienst tot allen richt en hen ge
lijktijdig verenigt met de ganse ge
meenschap van christenen in alle
plaatsen en in alle eeuwen, op zo
danige wijze, dat ambtsdragers en
leden door allen erkend worden en
dat allen in de taken, waartoe God
zijn mensen roept, met elkaar kunnen
handelen en spereken naar gelang de
omstandigheden vereisen." Het is wel
een hele lange zin, zoals de apostel
Paul us er ook kon schrijven. Maar
als we bij het lezen niet in ademnood
zijn geraakt en aan het eind voor ons
nog vastzit aan het begin, staat er
toch wel duidelijk in te lezen op
welke wijze men denkt om aan die
eenheid van de ene Kerk van Chris
tus gestalte te kunnen geven.
Kerkenconferentie
Een persbericht meldde ons de vo
rige week dat de Nederlandse Raad
van Kerken zich met die richtlijn
van de Wweidraad heeft bezig ge
houden en dat in haar midden de
vraag is besproken op welke wijze
de kerken van ons land die bij deze
Raad zijn aangesloten iets van die
eenheid die er is. niettegenstaande
alle gescheidenheid, kunnen laten
zien.
„Na-Jaar 1974 zaj een breed opge
zette Nederlandse kerkenconferentie
worden georganiseerd die enige da
gen zal duren. Doel is te spreken
over de grondvragen van geloof en
belijden, van kerk en wereld in deze
tijd". Men heeft dus nu nog ander
half Jaar ter voorbereiding en dan
is het mogelijk dat deze grondig ge
schiedt en dat het grondvlak van de
kerken, de gemeenten, er bij betrok
ken worden. Dat laatste is wel nodig,
want we weten nu zo langzamerhand
wel dat het geen zin heeft wanneer
een bepaald aantal kopstukken uit
iedere kerk bij elkaar gaat zitten om
onderling hun gedachten uit te wis
selen. Een telkens terugkerende
klacht over synoden, over kerkelijke
raden, over pastorale concilies en
overleg is, dat deze geen werkelijke
\*ertegenwoordiging zijn van de kerk.
van de gemeenten, en dat er ge
sproken wordt zonder rekening te
houden met wat er leeft op het
grondvlak.
Zelfs op de synode van de vrijge
maakte geref. kerk ontkwam men
niet aan deze klacht. Om dit te ont
gaan zal men die breed opgezette
kerkenconferentie duchtig moeten
voorbereiden, zodat ieder meelevend
kerklid weet, althans kan weten,
waarover het gaat en dat hij daar
over zijn gedachten kan zeggen. Over
de gespreksnota „kerken in Neder
land op weg naar 1974" heeft men
zich in kerkeraden en parochieraden
enz. reeds kunnen bezinnen. „Dit
heeft zoveel materiaal opgeleverd,
dat de Raad van Kerken thans ver
der wil gaan". Er zal een nieuwe ge
spreksnota worden opgesteld waar
over men op het grondvlak van de
kerken opnieuw het hoofd kan bui
gen.
Maar waarover moet het gaan?
„De Raad van Kerken in Nederland
die het initiatief tot deze conferentie
nam, hoopt dat de kerken tot een
gemeenschappelijke geloofsuitspraak
komen over de betekenis van de „be
vrijding" die de kerk verkondigd".
Daarmee wil men aansluiting zoeken
bij de komende Assemblee van de
Wereldraad van Kerken welke is
vastgesteld voor 1975 te Djakarta.
Het is dus de bedoeling dat de ker
ken hier betrokken worden bij het
werk van de Wereldraad. Ook dat ze
op deze wijze bijdrage kunnen leve
ren en wel zo, dat de afgevaardigden
uit ons land met een zeker recht
kunnen vertellen in 1975 dat zij spre
ken namens de kerken in ons land
'die lid zijn van de Oecumene. Men
wil er heengaan zo mogelijk met een
„gemeenschappelijke geloofsuit
spraak" die zal gaan over de be
tekenis van de „bevrijding".
De woorden vrij, bevrijden, bevrijd
zijn, bevrijder, bevrijding, vrijheid,
vrijlaten, vrijkopen en zo zijn er nog
meer samenstellingen, zijn echt bij
belse woorden. We kunnen hierbij
ook nog nemen de woorden verlos
sen, verlossing, verlosser. Er zijn
trouwens nog wel meer woorden en
uitdrukkingen in de bijbel die in deze
sfeer liggen. Het is te begrijpen dat
het Oude Testament ze veel gebruikt,
want in het middelpunt van Israëls
Interieur van de Nederlands Hervormde Kerk te Schipluiden.
geschiedenis staat de verlossing, de
bevrijding uit Egypte waar het volk
in onvrijheid, in slavernij had moe
ten leven. Er is in heel de wereld
geschiedenis geen enkele natie die
zulk een wonderlijk begin heeft van
zijn volksbestaan. Elk ander volk
weet te vertellen van heldenmoed,
van opofferingsgezindheid, van wa
tergeuzen enz. Israël kan op zo iets
niet bogen. De bevrijding is voor hen
een wonder Gods geweest waaraan
zij zelf niets hebben toegebracht. Ze
zijn alleen maar gaan lopen op het
Woord dat van Godswege tot hen
gesproken was. Hun bevrijding was
in geen geval eigen verdienste. De
profeten komen hierop telkens weer
ADVERTENTIE
Voor spoedige indiensttreding
gevraagd.
Persoonlijk aanmelden bij de heer M. G. Broxter-
man, Burg. Ketelaarstraat 18, Warmond.
Telefoon 2365.
Leiden Herv. Gemeente
Hooglandse Kerk 10 u. ds. E. M.
Pannekoek Openb. belijdenis (m.m.v.
Leldse CantorlJ, 11.45 u. Oecumeni
sche studentendienst, 5 u. ds. A. van
Eyk, Gouda.
Marekerk 10.30 u. ds. A. J. de Jong
Openb. belijdenis.
Maranathakerk 10 u. ds. H. J. van
Achterberg, Openb. belijdenis.
Koningskerk 10 u. ds. G. C. Po6t,
Openb. belijdenis.
Bethelehemkerk 10 u. ds. J. Lan
gen bach.
Bevrijdingskerk 10.30 u ds Joh. Poort
Openb. belydenls
Ver. 'Vrijz. Hervormden (aula As-
se rstraat) 10.30 u. ds. M. J. Wagen
voorde.
Egllse Wallone 10.30 u. Pasteur D.
Rlbs.
Academisch Ziekenhuis 10 u. ds. J.
E. Brederveld.
Diaconessenhuls 10.30 u. Prof. dr. J.
N. Bakhuizen van den Brink.
Oecumenische Werkplaats (Rapen
burg 10) 11.15 u. Samenkomst.
Jeugdkapel Vredeskerk 10 u MeJ.
A. M. Lagerwerf.
Jeugdkapel "De Goede Herder"
10.30 u. dhr. A. Faas (leerdlenst).
Gemeenschap van Kerken (Meren-
wijk) 10 u. oecumenische dienst ds.
Hortensius.
Geref. Kerk
Zulderkerk (Lammenschansweg 15)
10 u. dr. E. d. Vries. Scheveningen, 5
u. dr. Vlijm.
Petrakerk (Surlnamestraat) 10 u
ds. J. Hartkamp, Hillegom, 5 u. ds. J.
Overduln, Veenendaal (dienst met
bel angstellenden
Oude Vestkerk (Oude Vest 133) 10
u. dr. Vlijm, 5 u. ds. Kronemeljer.
Beloftekerk (Robijnstraat. 10 u. ds.
Kronemeljer. 5 u ds Hortensius.
Bevrijdingskerk (Aerent Bruünstr.)
9 u. ds. J. Overduln, 5 u. ds. J. Hart-
Hulze "Groenhoven" 10 u. drs. P.
Meyer, Rotterdam.
Gezinsdiensten "Jeugdhaven" 10 "de
Mirt" de heer Kromhout, 10 u. "Het
Mlrennest" mej. Owél.
Petrakerk (Dienst voor doven) 10.30
u.
Geref. Gem. 10 en 4.30 uur ds. Bo
gaard.
Geref. Kerk (vrljgem.) 10 u. ds. J.
v.d. Haar. 5 u. leesdlenst.
Chr. Geref. Kerk 10 en 6 u. ds. J. v.
Carller.
Baptisten gem. (Oude Rijn) 10 uur
ochtenddienst (woensdag 8 u bijbel-
Itudie.
Evang. Luth. Gem. 10.16 u. dhr. J.
Trapman.
Rem. Doopsgezinde Gem. 10 u. ds.
H. v. Bllderbeek (m.m.v. kerkkoor).
Leger des Hells 10 u. helliglngsdlenst
7.30 u. verlossingssamenkomst.
Chr. Science Steensouhur 6) 10.30
u. Holl. dienst.
Evang. Chr. Gem. (Middelstegracht
10 u. dhr. Dlkkes.
Nieuw Apostolische Kerk (H. Rijn
dijk 24) 9.30 en 4 u. (don. 8 u.).
Geref. Gem. In Ned. (Koningskerk)
11.30 en 5.30 u. leesdlenst.
Zendingswerk MMdernachtsgroep.
Zoeterwoudesingel 21, 6 u. dhr. v.d.
Keur (dond.) 7.30 u bandrecordler-
dlenst.
Kerk van Jezus Chr. van de Heili
gen der laatste dagen (Steenschuur
6) 10.30 u. en 5 u.
Jehova getuigen (Hogewoerd 175)
u Vestestraat 39, 10 u. voormid
dag t
Evangeuecentrum (Zijlsingel 2)
•ang. J. Leeflang (dlnsd. 8 u. 1
geilst J. Zijlstra).
RK Kerk H. Antonlus (zat. av. 7 u.)
9.30, 11 en 7 u.
Hartebrug 8, 9. 10.45 12 en 6.30 u.
Stud. Parochie (zat. av. 7 u.) 11.45.
u. Hooglandse Kerk.
Petruskerk (zat. av. 7 u.) 9, 10.30,
12 en 6 u.
Jozefkerk (zat. av. 7 u.) 9.30, 11 en
6.30 u.
Leonarduskerk zat. av. 7 u. 9, 10.45
12 en 7 u.
Oud Kath. Kerk Zoeterwoud&asin-
gel 10 u.).
Vrij Kath. Kerk (Vreewijkstraat 19)
10.30 u.
Aarlanderveen Herv. Gem. geen
opgave ontvangen, Geref. Kerk 10 u.
en 7 u. ds. H. Dijkstra te Boskoop,
Chr. Geref. Kerk 9.30 u. Dienst des
Woords. 7.15 u. ds. D. J. Klein On-
stenk te Maassluis, RK Kerk (zat. 7
u) 7.30 u en 10.30 u Ter Aar Dorps
huis 9 en 12 u.
Alphen aan den Rijn Herv. Gem.
Adventskerk Jullanastraat 9.30 u.
ds. J. H. Bogers.
Maranathakerk Raadhuisstraat 6.30
u. ds. J. H. Bogers en ds. Fr. d. Jong,
Gemeenschappelijke dienst.
Kruiskerk Gouwsluls 9.30 u ds. M.
Hanemaaller.
Opstandgskerk Prinses Marijkestr.
9.30 u. ds. M. Fokkema, 6.30 u. ds. M.
Fokkema.
St. Bonlfacluskerk Paradijslaan
6.30 u Oscumenische Jongerendienst
pastoor J. Velthuljse en ds. J. Vos.
Gebouw Nabij Van Lennepstraat
9.30 u. Jeugdkapel.
Zaal Opstanaingskerk Prinses Ma-
rijkestraat 9.30 u. Jeugdkapel.
Martha-Stichtlng 'Rijnstroom"
10.30 u. Paasdlenst m.m.v. De heer
C. Otto.
Kerk Oudshoornseweg 10 u. ds. R.
Oort gezlnsdlenst, 6.30 u. ds. S. W.
Verploeg.
Herv. Slonskerk Hooftstraat 9.30 u.
ds. S. W. Verploeg, 6.30 u. Kerk Ouds
hoornseweg ds. S. W. Verploeg.
De Goede Herderkerk Ten Harm-
senstraat 10.30 u. ds. N. J. M. Hoo-
gendijk.
Rldderveld "De Bron" Troubadour-
weg (Bovenkerk) 9 u. ds. N. J. M.
Hoogendljk, 5 u. ds. S. W. Verploeg, 7
u. ds. N. J. M. Hoogendljk. Gezamen
lijke passiedienst m.m.v. Jubilate Dei
Herv. Kerkkoor Uithoorn en de Rijn
landse orkestvereniging.
Geref. Kerk
Maranathakerk Raadhuisstraat 10
u. ds. Fr. d. Jong, 6.30 u. Fr. d. Jong
en ds. J. H. Bogers.
Salvatorikerk W. d. Zwijgerlaan 10
u. ds. M. v. Harmeien, 6.30 u. ds. J. H.
v. Netten te Leiderdorp.
De Goede Herderkerk Ten Harm-
senstraat 9 u. mevr. Geense te Lei
derdorp, 6.30 u. ds. A. Borman.
De Bron (Ridderveld) 10.30 u. ds. J.
Vos H. Avondmaal, 7 u. Herv. Geref.
Passiedienst ds. Hoogendljk.
Geref. Kerk (vrljgem.) 9.30 u. lees
dlenst, 2.30 u. ds. Plaatsman.
Chr. Geref. Kerk
Grijpensteinstraat Ten Harmsen-
straat 9.30 u. en 4.30 u. ds. P. Sneep.
Oud Geref. Gem.
Hooftstraat 240, 9.30 en 4 u. lees-
dlensten (dinsd.) 7.15 u ds. Kamp.
Rem. Geref. Gem. Geen opgaaf.
Baptisten Gem.
Triomf atorkerk Molen werf straat 10
u. evang. v. Stormbeek 6.30 u. ds.
Koekoek.
RK St. Bonifaciuskerk (zat. 7 uur)
8.30 u. 10 m. Palm processie, 11.30 u.
pred. F. Wüst, 18.30 u. Jongerendienst,
ds. Vos en Pastoor J. Velthuljse.
Pius X kerk (zat. 7 u.) 9, 10.30 met
Palm processie 11.45 en 17.30 u.
De H. Geestkerk De Bron Rldder
veld (zat. 6.30 u.) 9 en 11 u. Ned.
Koorzang en pred. J. Seijsener.
Volle Evang. gem. (kindervreugd)
10 u. J. Kranendonk.
Benthuizen Herv. Gem. 9.30 u. ds.
Den Dikken, 6 u. kand. Geuze, Geref.
Gem. 9.30 en 6 u. ds. Honkoop (dond.
7.30 u. ds. Harinck.
Bodegraven Herv. Gem. Dorps
kerk 10 u. ds. C. J. P. Lam, v. Putten
(Gld.), 6.30 u. ds. G. Kaastra, v. Ame-
rongen Salvatorikerk 10 u ds G. J. v.
Embden, 6.30 u. ds. W. Balke, Bethle-
hemkerk, 9.30 u. ds. W. Balke, 6.30 u.
ds. Jac. Vermaas, v. Hulzen, Geref.
Kerk, 10 u. ds. C. Houtman, Lelystad,
6.30 u. ds. B. J. F. Schoep, Nieuwer-
brug, 10 u. ds. B. J. F. Schoep, 6.30 u
ds. C. Houtman, Lelystad, Geref. Kerk
vrljgem. 9.30 u. leesdlenst, 5 u. ds.
Hordijk, Geref. Gem. 10 en 6.30 u.
j. Luth. Kerk 10.30
van 't Hof, RK Kerk (zat. av. 7 u.) 8
en 10 u.
Katwijk aan den Rijn Herv. Gem.
Dorpskerk 9.30 u. ds. A. Makkenze v.
Joure, bevestiging nwe. lidmaten, 6 u.
ds. H. Hellmans, Ontmoetingskerk 10
u. ds. H. fieijmans, bevestiging nwe.
lidmaten, 6.30 u. ds. A. Vink. v. Kat
wijk a. Zee, Geraf. Kerk 9.30 u. ds. G.
v Halsema. 5 u. ds. J. Snoeij, School
Narcisstraat 10.30 u. Leger des Heils,
interkerkelijke evang. dienst, RK Kerk
Jan d. Doper (zat. 7 u.) 9.30 en 11.15
u, Mgr. Bekkersschool 6 u. Hoornes.
Katwijk a. Zee Herv. Gem. Nwe.
Kerk 10 u. ds. Jac. d. Vos, 6 u. ds. C.
Treuxe. bediening HA. Oude Kerk 10
u. ds. J. Catsburg, 6 u. ds. L. Boer,
Ichtuskerk 10 u. ds. C. v.d. Bergh, 5
u ds D. W. Koelman, HA Pniëlkerk
9.30 u. ds. L. Boer, 6 u. ds. J. Cats
burg, Groen v. Prinstererschool 10 u.
ds. J. Vroegindeweij, Zeehospitium
(Longkllnlek) 8.45 u. Geref. dienst,
Ziekenhuis "Overduln" 2 u. ds. J. G.
v. Ieperen. Geref. Kerk Vredeskerk 10
u. ds. F. Pijlman. 5 u. ds. G. v. Halse
ma, Triumfatorkerk 10 u. ds. R. d.
Vries, 5 u. ds. F. Pijlman, Chr. Geref.
Kerk 10 u. ds. H. C. v.d. Ent, 5 u. ds.
H. C. van der Ent, Geref. Vrljgem. 8.30
leesdlenst 3 u. ds .Th. Hoff Geref
„Kerk Vrijgem. (buiten verband) 9.5
leesdlenst, Evang. Luth. Kerk 10.30 u.
ds. D. Pobuda, Evang. kring 10 u. ere
dienst, 6.45 Victory duo. Vergadering
v. gelovigen, 10 u. eredienst, 6.45 woord
verkondiging.
ïlazerswoude Herv. Gem. 9.30 u.
en 6.30 u. ds. H. Geertsema, Geref.
Kerk 9.30 en 5 u. dr. A. Wind, RK St.
Bernarduskerk Rijndijk (zat. 7 u.)
9.30 en 11 u„ RK St. Michaelkerk Rijn
dijk (zat. 7 u.) 9 en 11.30 u„ RK Kerk
der Engelbewaarders Dorp (zat. 7 u.)
8, 10 en 11.30 u.
Hoogmade Herv. Gem. 10 u. ds. P.
Schoonenboom, RK Kerk (zat. 7 u.) 9
en 11 u.
Kaag Herv. Gem. 10 u. ds. H.
Universele (kerk voor allen) SportlE
Katwijk 3 u bijeenkomst voor belang
stellenden 4 u Universele eredienst
Koudekerk Herv Gem 10 u ds
v. dj. Linden 7 u ds v. Leeuwen Bos
koop Geref Kerk 10 u ds Swierts 7
u ds Huizebosch Woubrugge
Leiinuiden Herv. Gem. 9.30 u dr.
Dorpskerk 10 u dB. J. P, Honnef (be
lijdenis) Hoofdstraatkeric 10 u ds J
A. v. Netten (belijdenis) 6.30 ds J. P
Honnef Schepptngskerk 9 en 10.30 uur
(belijdenis ds. A. Geense 5 u ds J.
A v. Netten RK Kerk (zat. av. 7 u)
9, 10.30 en 12 uur.
Leiniuiden Herv Gem 930 u dr
Rleemns Geref. Kerk Oosteiikerk 9.30
u ds A Borman te Alphen 7 u ds D
Braam te Rijsenhout RK Kerk (zat
7 u). 7.30, 9.30 en 11.45 ur.
Lisse Herv. Gem. Gr. kerk 10 u.
ds. v.d. Velden. 7 ds. v.d. Velden be
lijdenis. Pauluskerk 10 u. ds. Oostln-
ga belijdenis, Geref. Kerk 10 u. ds. v.
d Veen, Amstelveen, 7 u. dr. Wind,
Lelden, Chr. Geref. Kerk 10 en 4.30 u.
ds. Biesma, Geref. Gem. 10 en 4 u. ds.
d. Gier, Den Haag-Centrum, Geref.
Kerk (vrijgem.) pr. syr. 10 u. dr. Hoff
6 u. ds. Zemel (H.A.), Geref. Kerk.
Salvatori 9.30 u. ds. Moggré, v. Den
Haag. Rijswijk, 5 u. ds. Waagmeester
Oud Geref. Gem. 9.30 en 3 u. lees
dlenst, Aktle Kruistochten Ned. maan-
dagav. 8 u. ds. Gravendeel in Welkom,
RK Kerk St. Agatha Parochie (zat.
av. 7 u.) zond. 10, 11.30 en 7 u„ De
pendance Poelpolder (zat. av. 7 u.) 10,
11.30 en 7 u„ Maria Parochie (zat. av.
7 u.) 8.30, 10.30, 12 en 5.30 u„ H.H. En-
felbew. Parochie (zat. av. 7 u.)- 7.30,
.30, 11 en 5.45 u.
terug en in de psalmen wordt er
over gezongen. Heel de eredienst van
Israël is niet te denken zonder de
achtergrond van die verlossing uit
Egypte. In de komende week ge
denken we gebeurte
nissen vanaf de intocht in Jeruza
lem tot aan het graif in de hof van
Jozef van Arimathea. Daaohij be
hoort ook dat Jezus met zijn disci
pelen bijeen was om het Pascha te
vieren en dat hij daarbij het avond
maal instelde tot zijn gedachtenis.
Daarmee gaat de gedachte van be
vrijding, van verlossing, over op het
Nieuwe Testament.
Bevrijding"
Nu gaat de Wereldraad] van Ker
ken in haar komende Assemblee
spreken over de „bevrijding" die de
kerk verkondigt en gedurende een
deel van dit jaar en het komende
wil de Raad van Kerken in ons land
dat op het grondvlak de kerken hier
mee bezig zullen zijn. Het is waarlijk
wel de moeite waard het bijbelse
woord „bevrijding" uit te benen. We
komen dan in het hart van de bijbel
se boodschap. Men zal hiermee ech
ter niet bezig kunnen zijn zonder
ook te denken aan de steun die de
Wereldraad van Kerken één en an
dermaal gegeven heeft aan de be
vrijdingsbewegingen in Afrika, zij
het dan onder beding dat de beschik
baar gestelde gelden in geen geval
mochten worden gebruikt voor aan
koop van wapens. Met zijn morele
steun is de Wereldraad gaan staan
achter de bevrijdingsbewegingen. De
bevrijding van Israël uit Egypte was
niet alleen een geestelijke zaak, maar
ook een reële. Zullen de kerken in
Nieuwkoop Herv. Gem. 9.30 u ds
v. Doorn, 6.30 u. ds. Alma, Geref. Kerk
10 u. en 6.30 u. ds. R. J. Sybrandi te
Epe, Chr. Geref. Kerk 9.30 u. Dienst
des Woords, 7 u. ds. P. Sneep te Al
phen. Rem. Geef. Gem. 10 u. dr. A.
W. Cramer, RK Kerk (zat. 7 u.), 7.30,
9. 10.45 en 7 u.
Xieuwveen Herv. Gem. 9.30 u. ds.
Kaai. 6.30 u. ds. Kaai, Geref. Kerk
9.30 u. en 7 u. ds. A. G. Baayens te
Rijnsburg. RK Kerk (zat. 7 u.) 9, 10.45
en 5 u., Vrljz. Herv. (Herv. Kerk) 11.15
u. ds. Roos (H.A.).
Nieuw Vennep Herv. Gem. 9.30 u.
Goverts, 7 u. ds. Goverts, Geref. Kerk
9.30 u. ds. Den Heeten, 4.30 u. ds.
Wijngaarden, Chr. Geref. Kerk 9.30
en 3 u. ds. De Graaf, RK Kerk (zat.
av. 7 u.) 9, 11 en 7.30 u.
Xoordwijk Binnen Herv. Gem. (I11
Geref. Kerk) 10.30 u. dr. Jansen (be
lijdenis), 7 u. ds. Lapré, Geref. Kerk
9 u. ds. Elgersma (H.A.), 5 u. ds. De
Heer (H.A.), v.d. Berghstichting 11 u.
ds. Elgersma, RK Kerk (zat. av. 7 u.),
8, 9.30, 11 en 12 u.
Noordwljk a. Zee Herv. Gem. 10
u. ds. Keunlng (belijdenis), 5 u. ds.
Keunlng (H.A.) (De Rank) 10 u. ds.
Treure, 3.30 u. ds. Van Vliet, Geref.
Kerk 10 u. ds. Te Winkel, 5 u. ds. El
gersma (H.A.)RK Kerk (zat. av. 7 u.)
7.30, 9, 10.30, 12 en 6 u.
Xoordwljkerhout Herv. Gem. 10
u ds J. Streef land, RK Kerk St.
Jozef (zat. av. 7 u.) 8, 10, 11.30 en 7 u„
St. Viktor (zart.. av. 7 u) 8. 9.30. 11 en
6 u„ Kapel St. Bavo 8.15 en 9.30 u..
Kapel Sancta Mari a(za/t. av 7.15 u)
8.45 en 10 u„ H. Hart v. Jezus in De
Zllk (zat. av. 7 u.) 8.30, 10 en 11.30 u.
Oegstgeest Herv. Gem, (Groene
Kerk) 10.30 u. ds. Irlk en pastoor
Kooijman (oec. dienst) (Pauluskerk)
10 u. dr. Springer (Gem. centrum)
10.30 u. drs. Ariadne Brokerhof, 7 u.
ds. Sierat, Geref. Kerk 10 u. ds. Veg-
ter, 7 u. zie Gem. centrum, Geref.
Kerk (vrijgem.) geen opgaaf ontvan
gen, Geref. Kerk (vrljgem. buiten ver
band) 8.45 en 3 u. ds. v.d. Berg, Gem.
oorspronkelijk chr. dom Rijnlands Ly
ceum 7.30 u. evang. N. v.d. Brugge,
RK Kerk (zat. av. 7 u.). 9, 11.30, 12 en
De week voor Pasen die wij
weer tegemoet gaan, is stellig,
de meest stemmingsvolle week,
van het hele jaar. In het kerke
lijk spraakgebruik spreekt men
wel van de stille week, of volgens
een andere kerkelijke traditie, van
de goede week. Het is een week
die in het algemeen gekenmerkt
is door een zekere soberheid in
onze levensuitingen, waarbij so
berheid natuurlijk heel iets an
ders is dan somberheid. Het is een
week van een zekere inkeer, be
zinning, een zekere terughouding
en beperking. Het is immers de
week die in het teken staat van
de dood.
Het is de week waarin Goede
Vrijdag valt, de stervensdag van
de meest opzienbarende, meest
wondere, meest de geschiedenis
bepalende gesbal te. die ooit op
aarde geweest is: Jezus Christus.
Deze week confronteert ons dus
met de dood. En zoals op een be-
WOORD VAN
BEZINNING
graafplaats geen lawaai geschopt
wordt, maar de stemmen wat ge
dempt klinken, zo is ook deze stil
le of goede week geworden tot
een week waarin het leven wat
gedempt geleefd wordt. De dood
maakt ons wat stil.
Het mysterie van de dood, Ja,
daar hebben wij allen mee te
maken, omdat wij er één keer
mee te maken krijgen. De Bus-
kes schrijft er in zijn boek:
"Waarheid en leugen aan het
ziekbed" over, dat in onze huidi
ge samenleving de dood wordt
gecamoufleerd. De ernstig zieke
verdwijnt naar het ziekenhuis de
langdurig zieke naar het ver
pleeghuis. De overledene wordt
opgebaard in een mortuarium of
aula. Bij de begrafenis wordt de
kist aan het oog onttrokken door
bloemen. Bij een crematie even
zo. Merkwaardig ook: wij gaan
hier vreemde woorden gebrui
ken, dat klinkt wat zachter.
Vroeger speelde zich ziekte en
gebrekkigheid en sterven veel
meer in het gezin af. Men werd
er keihard mee geconfronteerd.
Nu wordt de dood gecamoufleerd.
Maar die dood wordt er niet
minder werkelijk door. De dood
laat zich misschien wat camou
fleren, maar laat zioh niet ver
drijven. Wij blijven staan voor
het mysterie, het geheimenis van
de dood. Ook spitsvondige uitspra
ken over de dood bevrijden ons
er niet van. Zo zei de Griekse
wijsgeer Epicurus: "De dood gaat
onsniet aan. Zolang wij er zijn
is de dood er niet, en wanneer de
dood er is, zijn wij er niet meer".
Ja, er is zelfs gezegd: "Het le
ven zou ondraaglijk zijn, zonder
de dood". Dat is wel aardig ge-
zeg maar lost niiets op van het
bittere raadsel van de dood. De
dood is en blijft de genadeloze af
braak van al het schone en goe-
VOO!
'e 4' f\
der, I
de, dat een mens op aarde
kennen. Bij al het mooie en t
hevene, dat van het leven gej
kan worden, blijft er dan
maar dat trieste einde. Er is j
ook terecht opgemerkt: "aj
zij die nooit echt geleefd hety
kunnen de dood schoon vln^ 1
Het leven verzet zich tegen
dood.
Heel diep in de mens leeft d
ook de gedachte, dat de door:
het laatste kan zijn. De geac
"dood is dood" heeft de eeui
door niet zoveel overtuigde
hangers gevonden. De Egypte
ren bouwden hun pyramiden,|
ningsgraven, met het oog op j
leven aan de „overzijde"
der alle volkeren vindt men
dachten aan "n hiernamaals. 1
kan dit natuurlijk ook camoa!
ge noemen. Ik zou liever w|5
spreken van een ingeschapen)
wustzijn, dat de mens voo:
leven bestemd is, en niet vooi
dood. Camouflage van de d
brengt ons geen stap verder,
gaat om uitkomst bij de
Vaak heeft men zich
ren gerust te stellen met de 1
daohte: ik heb altijd mijn pi
gedaan, ik heb ieder het zijne
geven, waarom zou ik bang j
voor de dood? Ook dit is eenrfid
zelfs een geraffineerde vorm, jeh
camouflage, van het bede» g.
van de dood.
Zo zal ieder mens voor
met de dood in het reine m« oel
zien te komen.jDe één vindt;
in de gedachte: de dood is b
natuurlijk, wij zijn er nu
maal voor een tijd, en dan if:
afgelopen, helemaal voor
Een ander sluit een leven n
dood niet uit, maar is tevreden§rst
hij voor zichzelf kan
van een welbesteed leven. 1
is voor de dood niet te i
Weer anderen hebben zich 0
gegeven aan allerlei besp) re!
lingen over dat leven aan el
overzijde en hebben hun I
sie de vrije loop gelaten. Zo
gen wij de voorstellingen
antieke volken. Zij vormen
groot "monument van het i
lijk verzet tegen het my
van de dood.
I11 de stille of goede weein
Goede Vrijdag. De gelovigen
Jezus Christus vinden hier
komst in het mysterie van
dood. Sinds deze Jezus de dooi
ging, is deze dood anders 1
hen geworden. Jezus ging
dood in met de woorden:
der, in uw handen beveel ik e
geest". Hier is overgave, zich 1
vertrouwen aan God, in het
van het sterven. En wie i
het geloof met deze Jezus i
bonden weet, mag diezd 1
overgave, datzelfde zich toe 03
trouwen kennen. De gelovigs
Jezus, de Christus, stelt zijn
ven in Gods handen. Dan bei!tf
den wij ons niet meer in de
van camouflage, maar van 01
winning.
M. HANEMAAYER
Herv. pred. Alphen aan
Rijn.
ons land ook daar achter kunnen
staan wanneer zij spreken over „be
vrijding" om dan te zien of zij tot
„een gemeenschappelijke geloofsuit
spraak" kunnen komen? Over die
daad van de Wereldraad van Kerken
is nog al verschillend geoordeeld in
ons land, zoals ook over het besluit
van het Centrale Comité in Utrecht
eigen investeringen in zuidelijk Afri
ka terug te nemen. Voor zover
synoden over gesproken is, wai
harde verdedigers en felle tege
ders en we veronderstellen d
ook op het grondvlak van de)
wel zo zal zijn. Zal een gezaros
„geloofsuitspraak" mogelijk zij:
dien dit het geval mocht zijn,
een stukje „eenheid" zijn bere
S. J. M. HULSB8
(zat. av. 7 u.) 9.30, 11.30 u.
Oudewetering Herv. Gem. 9.30 u.
ds. Lalleman, Geref. Kerk 9.30 u.
kand. v.d. Loo te Amsterdam. 6.30 u.
ds. D. Roos te Bloemendaal, Rem. Ge
ref. Gem. 10 u. d. heer F. H. Fockema
Andreae RK Kerk Meericreuk
(zat. 7 u.) 8.15, 9.45, 11.30 en 7 u.
Rljnsaterwoude Herv. Gem. 9.30
u. ds. Oostenbrug, 7 u. ds. Heijmans,
Chr. Geref. Kertk 9.30 u Dienst des
Woords, 2.15 u. ds. P. Roos te Middel-
harnis, RK Kerk (zat. 7 u.) 7.30, 9.30
en 11.15 u.
Rijnsburg Herv. Gem. (Gr. kerk)
9.30 u. ds. Wisse belijdenis, 5 u. ds. v.
Nlel (H.A.) (Bethelkerk) 9.30 u. ds. v.
Nlel belijdenis, 5 u. ds. Wisse, Geref.
u. ds. Hulsman, 5 u. ds. Bijleveld, Ma
ranathakerk 9.30 u. ds. Bijleveld, 5 u.
ds V. d. Linde, Chr. Geref. Kerk 9.30
en 5 u. ds. Roos, Geref. Kerk (vrilgem.)
10 u. leesdlenst, 5.15 u. ds. J. v.d. Haar
Evang. Chr. Gem. (mavo-school) 10
u. dienst, RK Kerk tuinbouwschool
(zat. av. 7 u.) 10.30 u.
ering RK
9 en 10.30 u.
Sassenheim Herv. Gem. 9 en 10.30
u. ds. A. Westra. 6.30 u. ds. J. Achter
berg te Leiden, Geref. Kerk 9.30 u. ds.
H. v.d. Berg, 5 u ds. J. D te Winkel,
tChr Geref. Kerk, 10 en 5 u. ds. L. S.
d. Boer, RK Kerk St. Pancratius (zat.
8.30 en 7 u) 8.30. 9.30 11 en 5.30 uur
H.H. Engel be w (zat. 7 u.) 7.30 9.30
11 en 5.45 u.
Valkenburg Herv. Gem. 10 en
6.30 u. ds. G. Zonneveld, Geref. Kerk
9.30 en 6.30 u. ds. Rooze, Geref. Kerk
(vrljgem.) 10 en 5 u. ds. Hoff.
Voorschoten Herv. Gem. Dorps
kerk 10 u. ds. Meljering en ds. v.d.
Schoot, 7 u. ds. v.d. Schoot. Hulp en
Heil 10 u. ds. v.d. Geest, Aula Noord-
Hofland 9.45 u. dhr. W. Hofs, Rijndijk
10 u. dhr. H. v. Til, De Werf 10.15 u.
Jongerendienst, Geref. Kerk 8.30 u. ds.
d. Zeeuw, 10.30 u. ds. Reedijk (belde
diensten H.A.) 5 u. ds. d. Zeeuw. Ge
ref. Kerk Vrljgem. 8.30 en 3.15 u. ds.
J. v.d. Haar. RK Kerk Laurltlus (zat.
av. 7 u.), 8.30, 10.30 en 12 u„ Moeder
Gods (zat. av. 7 u.) 8 10, 1.30 en 6 u.
Waddinxveen Herv. Gem. Brug-
kerk 9.30 u. ds. T. v. 't Veld, 6.30 u. ds.
D. v. Vliet, De Hoeksteen, 9.30 u. ds. D.
v. Vliet, 6.30 u. ds. J. v.d. Heuvel (open
bare bel. des gel.) Bethelkerk 10 u. ds.
J. v.d. Heuvel, 5 u. ds. T v 't Veld,
Immanuelkerk 9.30 u dB N. J. Flimk 7
u. ds. J. Howerda te Renkum, Ge
ref. Kerk, Kruiskerk 9.30 u. ds. J. M.
v. Minnen te Utrecht, 5 u. ds. D. J.
Modderaar. Ontmoetingskerk 9.45 u.
ds B. Koekoek en dB D. J. Modderaar
(Openb. bel.) 5 u B. Koekkoek, Chr.
Afgesch. Gem. 9.30 u. en 5 u. ds. A. P.
Verloop, Oud Ger Gem. In Ned. Zuid
kade 158 10 en 6.30 u. leesdlenst,
Wassenaar Herv. Gem. (Dorps
kerk) 10 u. dr. Frederikse. 4.30 u. ds.
De Knegt, 7 u. dr. Frederikse (Kle-
vietskerk), 10 u. ds. Wlersma (Mes-
siuskerk) 10 u. ds. Van Buuren
(Dorpscentrum) 9.30 u. dhr. Kamer
ling. Geref. Kerk 10 en 5 u. ds. v.d.
Meulen (zuid) 10 u. ds. Bech, 7 u. drs.
v. Buuren, Ned. Prot. Bond (lange
Kerkdam) 10.30 u. ds. Werner, RK
Kerk H. Joseph (zat. av. 7 u.) 9, 11,
12.15 u„ Goede Herderkerk (zat. av. 5
u.) 8.30, 10 en 11.30 u.
Warmond Herv. Gem. 10 u. ds. A.
J. den Tonkelaar, 7 u. ds. A. J. d.
Tonkelaar, RK Kerk (zat.
10 en 12.30 u.
Woubrugge Herv. Gem. 9.
Franken, 6.30 u. ds. Oost
Rljnsaterwoude, Geref. Kerk
ds. Huizebosch, 7 u. ds._Lw
Waarder, Ned. Protest,
oude Raadthuljs) 7 u. ds. Rooi
Zevenhoven Herv. Gem.
dB. Ds Vree (HA) 7 u
(H.A.), Geref. Kerk 9.30 t..
P. Heiner Em. pred. te Wadi
HA., RK Kerk (zat. 7 u.)
10.45 u.
Zoeterwoude Herv. Gem.
Schoch, RK St. Janskerk Z#
seweg (zat. 7.30 u.) 7.30. 10 e";
RK Chr. Dlenaarkerk (zat. 7 a
10. 11.30 en 6 u„ RK Kerk V
(zat. 7 u.) 8.45, 10.30, 12 e
Zwammerdam Herv. Geo-
ds. J. v. Vessem te Den Haag.
ds. F. A. L. Franken te Wow
Geref. Kerk 10 u. d. heer D.J-
te Katwijk, 6.30 i
