iiszeit" sterk stuk
ver een collaborateur
IG 13 APRIL 1973
hologische documentaire van Tankred Drost
[HUM De Noor Knut Hain-
*920 onderscheiden met de
voor letterkunde, later vu-
obanger van het Duitse natio-
icialisme en na de oorlog we-
(Ollaboratie met een hoge geld-
(Q opneming in een zenuwkli-
"t, is onderwerp van het
fctuk "Eiszeit" van de hand van
jd Dorst. Deze putte hiervoor
in korte biografie, die de negen
de Hamsun drie jaar vóór zijn
1952 schreef en waarin hij
en zelfingenomen vasthield
ingewortelde haat tegen het
kme en zijn onverzoenlijke hou.
legenover zijn aanklagers.
ging dezer dagen in het
nspielhaus van Bochum in pre
en het werd de derde triomf
Peter Zadek, sinds hij vorig jaar
rding van deze schouwburg over-
Het eerste succes boekte hij met
red Dorst in hun toneelversie
Hans Fallada's "Kleiner Mann,
nun?"; daarna volgde de op-
grende interpretatie van Shake-
erfgenamen van Pablo Pi-
hebben besloten de hele col-
moderne munst van Picasso,
Frankrijk te schenken. Picasso
die wens zelf voor zijn dood te
m gegeven. De werken van
50 zelf zijn niet bij de schen-
1 inbegrepen. Over de bestem-
van het eigen werk dat Picas-
bezit had is nog geen beslis-
genomen. Picasso bezat een ui-
waardevolle collectie van wer-
ton Modigliani, Braque, Matisse
jr, Cezanne en anderen. Hij
deze kunststukken in de loop
eeuw verzameld. Aan de
g aan de Franse staat ver-
de voorwaarde, dat
een bij elkaar blijven en
in het Louvre worden
;eld, waar ze voor publiek
ijk moeten zijn.
speare's 'De Koopman van Venetië",
waarin Hans Mahnke de Venetiaanse
Jood precies zo uitbeeldde als hij
vroeger in het beruchte nazi-blad
'Der Stürmer" stond afgedrukt.
Ook met "Eiszeit" heeft hij in de
roos getroffen en het is wel duidelijk,
dat Zadek in zijn opzet een voort
durend beroep te doen op het gewe
ten van de Duitsers en hen te blij
ven herinneren aan de misdaden, die
onder het Hitler-regiem zijn begaan,
volkomen is geslaagd. Alle drie pro-
dukties zijn niet met nostalgie, maar
met een verkapte maatschappelijke
kritiek doordrenkt. Hiermee rang
schikt Zadek zich onder Duitslands
belangrijkste leiders van het politieke
theater, ofschoon hij zelf categorisch
ontkent hierop uit te zijn.
Zijn argument is, dat voor hem
alleen artistieke maatstaven gelden
en inderdaad bereikt hij steeds zijn
doel met de subtiele middelen van de
vakbekwame kunstenaar, die de po
litieke onderlaag maskeren. Dit gaat
vooral op voor Kiszeit", waarin het
standpunt van de bejaarde auteur
duidelijk wordt gesteld; Dorst maakt
zelfs vaak van Hamsuns eigen woor
den gebruik. Tegelijkertijd wordt het
publiek nergens in onzekerheid ge-
hoifden, op het punt van de schuld
vraag: Hamsun komt te voorschijn
als een levensgrote egoïst, een geest
driftige supporter van de nazi's en
daarmee tevens mede oorzaak van
het lijden van zijn landgenoten onder
de Duitse bezetting.
O. E. Hasse maakt van Hamsun
een nog sympathieker figuur, dan
Dorst al voor ogen stond, maar de
indruk, dat zijn gedrag zowel op men
selijke als op psychologische gron
den volstrekt laakbaar is, blijft geen
ogenblik achterwege. In wezen is
Dorst's stuk een psychologische do
cumentaire, maar er is één essen
tiële fictieve figuur, Oswald genaamd
(wellicht een echo van Ibsen Oswald
in "Spotoen", door Ïïamsun belache
lijk gemaakt, ook in "Eiszeit"). Os
wald is een partizaan, die van plan
is Hamsun met een handgranaat te
doden, maar wanneer het zover is,
ziet hij met wat voor een pathetische
en dwaze figuur hij te maken heeft
en kan hij het niet opbrengen de aan
slag te plegen, ook al is zijn motief
volkomen onzelfzuchtig.
Later in het stuk slaat Oswald in
zijn wanhoop, de oude man niet van
ongelijk te kunnen overtuigen, de
hand aan zichzelf met diezelfde
handgranaat, een ironisch brok sym
boliek, dat het Duitse publiek niet
zal ontgaan. In het stuk krijgt men
de zelfmoord overigens niet te zien;
mevrouw Hamsun vertelt het aan
haar man en het gaat om zijn reac
tie. De enscènering van Götz Loepel-
mann is op een groot open toneel
met in het midden een enorme, net-
eohte eik, symbool voor de keiharde
koppigheid van de oude Knut Ham
sun.
Tentoonstellingen
Kietelt Burgers (Burchtsteeg 2-
hpositle Dick v. d. Plas (schil-
IJen) 4 uur nam.- 1 uur 's nachts,
en zo. vanaf 3 uur nam. (t.e.m.
•pril).
tie v.d. Vllst (Botermarkt 3)
title Rob Brouwers (schilderij
en Dinl Henkes (keramiek) dl t.
9 uur voorm.-6 uur nam. (t.
30 april)
enaar Kunstzaal Heuff Expositie
'an Kruinlngen (etsen en mas-
ma t.e.m. za. 10 uur voorm.-B u.
bovendien dl 8-10 uur nam. (t.e.
april)
akenhal Expositie de Hollandse
a in de 18de eeuw" dag. 10 uur
u nam., zo 1-5 uur nam. (t.
j Leidse bioscopen
'The dlrty dozen", 14 jr.,
uur. Ktodermaitinée: "As-
en Cleopa/tra", a.l., elke middag
uur; zo. 2.00, 4.15 uur. Nacht-
"De maagdenbron", 18 Jr., vrij.
Kt. 11.30 uur.
'Turks flruiit" 18 jr., dag. 2.30,
9.16 uur; zo. ook 4.45 uur.
3D: "De vier vuisten die lucht In",
Jr., dfig. 2.30, 7.00, 9.15 uur; zo.
4.45 uur.
2.15, 4.30, 7.00, '9.15 V
htfilm; "Liefde in termijnen",
Jr, vrij. en zat. 11.30 uur.
l»", 18 jr., dag. 2.
ook 4.15 uur.
12.00 uur, v. 14 tót 14.45 uur en van
18.45 tot 19.45 uur. kraamafdeling:
dag. v. 11.15 tot 12 uur (alleen voor
echtg.) v. 15 tot 16 uur, en van 18.45
tot 19.45 uur, kinderafdeling: dag. v.
15 tot 18.30 uurr. 3e klasse: d>ag v. 14
tot 14.45 uur, en v. 18.45 tot 19.45 u.
Kraamaf deling: dag. v. 15 tot 16 uur,
en van 18.45 tot 19.45 uur, klnderaf-
deling.dag. v. 15 tot 18.30 uur.
Endegeest: dinsdag en vrijdag 13—
14.30 's zondags 11-12 en 14—15 u eer
ste klasse: de gehele dag.
Annakllniekdag 13.30-14.30 en 18-19 u
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
Voor alle patiënten (behalve ktnde-
15.00-16.00 uur
18.30-20.00 uur.
Voor de prematurenafdeling gelden de
Bezoek aan ernstige patiënten:
Wanneer voor ernstige patiënten door
lopend bezoek wordt toegestaan, kan
de hoofdverpleegkundige hiervoor spe
cials kaarten verstrekken.
Alphen aan den Rhijn
Rijnoord: le en 2e klasse 10.30
11.00, 14.00—14.45 en 18.00—19.00 u.
3e klasse 14.00—14.45 en 18.00—19.00
uur. Kraamaf deling 16.0017.00 uur,
alleen voor echtgenoten 19.0020.00
urn. Kinderafdeling 15.0015.30 uur.
alleen voor ouders 18.0018.30 uur.
Den Haag
12 mei)
eademlegebouw Expositie
w (reliëfs) t/m 17 april,
de Wittstraat 40. Galerie Ka-
Gaper Wisselende expositie dl.
5.30 uur nam. do. boven-
Legermuseum: Geopend op
Mag tot en met vrijdag 9 uur
W.--5 uur nam. Zon- en feest-
1—6 uur.
tomuseum voor de geschiedenis
natuurwetenschappen: dag. 10
Zondag 14 uur.
feouseuin van Oudheden (Ra-
jfg 28) Werkd. 10 uur voorm.
luur nam zond 15 uur nam.
«museum voor Volkenkunde
ffltraat 1). Dag, 105 uur. zon-
'—5 uur nam.
Link (Haarlemmerstraat 38)
ipositie mevr. Nen Berbeé (teke-
?en en schilderijen) dag. 12 uur
11 uur 's nachts.
Soekuren Ziekenhuizen
S®®ssenhuis: lekl. dagelijks van
2.00 uur, van 13.15-14.00 uur, va
930 uur. 2e klas dagelijks van
■"r 4.00 uur, en van 18.45-19.30 uur.
Nas dagelijks van 13.15-14.00 uur
W,18.45-19.30 uur Kinderafdeling
"Jks van 14.00-19.00 uur.
VRIJDAG 13 APRIL
KON. SCHOUWBURG: 20.15 uur; De
Haagse Comedie „De drie zusters"
van Anton Tsjechof.
HOT: 20.30 uur: „Rashomon" van
Fay en Michael Kanin.
H. JEROENKERK, Dr. Schaepman-
straat: 20 uur: Messiaskoor; Bethle-
hemkoor; Don Bosco Jeugdkoor en
Symfonie-orkest Jeugd en Muziek
(koor- en samenzang).
AMFI CREATER POPPERETTE,
Scheveningseweg 41: 21 uur: Popperet
„Fajlcement aangevraagd".
THEATER IN DE STEEG: 21 uur:
Cabaret Salvo o.l.v. Inge Tielman
„Cartoon".
ZATERDAG 14 APRIL
KON. SCHOUWBURG: 20.15 uur: De
Haagse Comedie „Polonaise!" van
David Robison.
HOT: 20.30 uur: „Rashomon" van
Fay en Michael Kanin.
CONGRESGEBOUW (Toneelzaal):
20.15 uur: Toneelgroep Facet „Be
moeial".
GOUDËN WIEKEN, Scheveningseweg
37: 20.15 um: Toneelvereniging D.T.S.
„Ontmoeting met de grote drie" van
Yughes Beresford.
KURZAAL: 19 uur: Het Residentie-
Orkest o.l.v. N. Harnoncourt m.m.v.
solisten en koor „Matthaus Passion"
(Barok-uitvoering)
CIRCUSTHEATER: 20 uur: „Die Fle-
dermaus".
CONGRESGEBOUW (Toneelzaal):
20.15 uur: De Chat „The boy friend"
DILIGENTIA: 20.15 uur: Freek de
Jonge en Bram Vermeulen „Neer
lands hoop in Panama".
THEATER IN DE STEEG: 21 uur:
Cabaret Salvo o.l.v. Inge Tielman
„Cartoon".
FRANK KOOMAN: 14.30 uur: „Sopho-
nljnus, het wijze konijn".
ZONDAG 15 APRIL
KON. SCHOUWBURG14 en 20.15
uur: De Haagse Comedie „Geschich
ten aus dem Wienerwald" van Odön
von Horvath.
HOT: 14 uur: „Piccolo en de ontslag
werker"; 20.30 uur „Rashomon" van
Fay en Michael Kanin.
AMERICAN PROTESTANT CHURCH,
E. de Boer van Rijklaan 20: 19.30 uur:
Koor en solisten o.l.v. H. Blackmon
(Mendelssohn).
HAAGSE KUNSTKRING, Denneweg
64: 20.30 uur: Lida Claus, clavecym-
bel: Lisa Claus, violoncello en U.
Dijkstra, fluit (o.a. Farkas, Flothuls).
Schütz)
THEATES PEPIJI: 15 uur: Peter
Ypma-kwiutet.
THEATEH IN DE STEEG: 14.30 uur:
Ensemble Calgija (milz. folklore van
de Balkan).
CONGRESGEBOUW; 14 uur: De Chat
„The boy friend" (voor bejaarden).
CIRCUSTHEATER: 20 uur: „Die Fle-
dermaus".
CONGRESGEBOUW (Toneelzaal)
14 uur: Scapino Ballet „Divertimento"
- „4 kleine stukjes" - „Varlómatlc" -
„Ajakaboembie".
DILIGENTIA: 20.15 uur: Freek die
Jonge en Bram Vermeulen: "Neer-
lands Hoop In Panama".
MAANDAG 16 APRIL
KON. SCHOUWBURG: 20.16 uur: Pre
mière: Toneelgroep Centrum „Alpha-
Beta" van E. A. Whitehead.
GROTE KERK: 19 uur: Vooruitvoe
ring: Het Residentie-Orke6t; Kon.
Zangvereniging Excelsior; Haags
Knapenkoor en solisten „Matthüus
Passion" van J. S. Bach.
KON. CONSERVATORIUM, Korte
Beestenmarkt 7: 20.30 uur: Amster
dams Strijkkwartet (Cage, von Biel en
Webern).
THEATER IN DE STEEG: 20.30 uur:
Het Enesco Trio.
DINSDAG 17 APRIL
KON. SCHOUWBURG: 20.15 uur: „Al-
Êha-beta" van E. A. Whitebread.
tOT: 14 uur: „Piccolo en de verkleln-
man"; 20.30 uur: JtaBhomon" van
Fay en Michael Kanin.
GROTE KERK: 19 uur: „Matthüus
Passion".
DILIGENTIA: 20.15 uur: Freek de
Jonge en Bram Vermeulen: "Neer-
lands Hoop in Panama.
WOENSDAG 18 APRIL
KON. SCHOUWBURG20.15 uur: Pre
mière: Toneelgroep Centrum „Een zeer
bijzondere dag" van Herman Lutge-
rink.
HOT: 20.30 uur: „Rashomon" van
Fay en Michael Kanin.
KLOOSTERKERK: 20.30 uur: Haags
Toonkunstkoor; Haags Kamermuziek-
ensemble en solisten o.l.v. J. de Hoog
„Johannes Passion".
PRINSENHOF, Delft: 20:30 uur:
Delfts Studenten muziekgezelschap
Apollo.
DILIGENTIA: 20.15 uur: Freek de
Jonge en Bram Vermeulen: "Neer-
lands Hoop in Panama."
CONGRESGEBOUW (Toneelzaal)
14 uur: Ton de Graaf „Tombola".
FRANK KOOMAN: 14.30 uur: „Slik,
de slak".
DONDERDAG 19 APRIL
KON. SCHOUWBURG: 20.15 uur: „De
misantroop" van Molière.
HOT: 14 uur: „Piccolo en de zwart-
maker"; 20.30 uur: „Rashomon" van
Fay en Michael Kanin.
DILIGENTIA: 20.15 uur: Freed de
Jonge en Bram Vermeulen: "Neer-
lands Hoop ln Panama".
FRANK KOOMAN: 14.30 uur: „Ma-
nus, de vogelverschrikker".
%cf ^ïltè
leuivs
Honderd jaar geleden stond in
ae krant:
- Aangelokt door hooge loonen
"oertrekt een groot aantal be
woners der omstreken van
Maastricht naar Metz. De
meesten hunner zijn Walen,
zn metselaars en timmerlie-
ten van beroep.
Vijftig deelnemers aan de
wanordelijkheden in Augustus
van verleden jaar te Belfast
gepleegd, zijn dezer dagen tot
verschillende straffen verwe
zen. Aan twee der beschuldig
den is tien jaren, aan één ze
ven jaar dwangarbeid opge-
In San Salvador heeft eene
hevige aardbeving gewoed,
waardoor 800 personen zijn
omgekomen en eene schade is
veroorzaakt, welke men op
twaalf millioen schat.
Vijftig jaar geleden:
Aan de schaatsenfabriek
van Nooitgedagt te IJlst is met
ingang van Maandag a.s. aan
een groot deel vkn het perso
neel ontslag aangezegd.
Het vorig jaar werden in het
Ravenbosch onder Valkenburg
in Limburg belangrijke oud
heidkundige vondsten gedaan.
Onder leiding van dr. Holwer-
da uit Leiden werd toen 'n ge
deelte van de fundamenten
van een groote Romeinsche
villa blootgelegd. Dr. Holwer-
da zal met zijn staf vanaf 15
Juli a.s. de opgravingen
voortzetten.
Het bestuur van den Post-
chèque en Girodienst heeft gis
teren postrekening 100.000 ge
opend. Ongeveer half Novem
ber 1921 werd de 50.000-ste
aanvraag voor een rekening
ingeschreven.
BRAMMET JE FOK
2634. Voor de zoveelste keer ploeterden Bram en zijn vrien
den door de barre wildernis op het eiland. Maar de stemming
in de groep was opperbest. Bijna uitgelaten. Heel .zachtjes wa
ren ze van boord af gegaan, de kist met de schat tussen zich in
meesjouwend. Er was geen boef wakher geworden. Eenmaal op
het strand moesten ze even zoeken naar de roeiboot. Het was
vooralin het donker, niet helemaal duidelijk waar ze precies
aan land waren gekomenMaar na een kleinkwartiertje hadden
ze 'm gevonden. De roeiboot lag, onder het gewicht van de
schat, diep in het water toen Bram naar de Kokanje -peddelde.
Pas in de kajuit brak de spanning. Het was gelukt. Hoe kan
ik u bedankensprak de vader plechtig. „Ik had nooit gedacht,
dat het zo goed zou aflopen". „Nou", zei zijn vromo„het zag
er tenslotte erg slecht voor ons uit, toen die kerels ons eenmaal
gevangen hadden genomen". Bram zei, dat het niets te bete
henen had, maar Sylvia en Barend protesteerden. „Er was toch
wel erg veel moed voor nodig", vond het meisje. Ze graaide met
beide handjes in de kist, die midden op tafel stond en legde
een flinke stapel gouden dukaten voor Bram neer.
PANDA EN DE KOMEET VAN ZOETEKAUW
49119. Het was erg druk op de vuilnisbelt aan de Ach-
terburgse Vaart. Hoewel de vuilnislieden zelf thuis waren geble
ven, waren er tal van lieden die hun kostbaarheden daarheen
brachten, onder het goedkeurend oog van Joris.
„Uitmuntend" prees deze. ,Jk zie dat go mijn wijze lessen goed
hebt begrepen. Ontdoe u van uw stoffelijk bezit, zo sprak ik,
opdat ge geestelijk onvervuild het einde van deze wereld te
gemoet kunt treden. En ziedaar. Ge hebt uw juwelenkistje ge
dumpt met inhoud, naar ik hoop. Welnu hier is Uw Diplo
ma van Onthechting. Ge kunt opgewekt henen gaan".
Maar zijn diploma bracht weinig troost en vreugde en de
enige die opgeioekt was, was hijzelf. Zijn goede humeur nam
nog toe toen hij de heer Zoetekauw zag naderen. „Ah!" riep hij
uit. „Ge komt u bevrijden van uw wereldse geneugten. Héél ver
standig".
„J-jamompelde de rijke ondernemer triest. „Ik kom me
bevrijdenM-maar ehzou ik niet een stapeltje bankbil-
jetjes kunnen houden? Gewoon maar, als aam-denken?" Daar was
Joris echter helemaal niet over te spreken.
„Foei!" sprak hij met zioare stem. „Wat hoor ik daar voor
zwakke praat? Aandenken? Dat gaat niet! W,ij mogen niet aan
bezit denken als de wereld vergaat. Alles moet op de belt; al
les!"
Vissoep met balletjes
Breng 1% ltr water aan
de kook met enkele
schijfjes winterwortel,
twee takjes peterselie,
blaadje laurier, plak ci
troen, 1 takje selderij, 1
schijfje ui, zout en wat
gekneusde peperkorrels.
Laat dit 15 min trekken,
teimper dan het vuur en
voeg 250 g in kleine
stukken gesneden visfi
lets toe. Laat de vis niet
langer dan 5 min heel
zachtjes koken. Schep de
stuktoen" vis er Uit en
wrijf ze door een zeef of
snijd ze zo fijn mogelijk.
Meng er een groot ei
door, 3 eetlepels fijn
witbroodkruim, een zeer
fijn gesnipperd en even
gefruit stukje ui, zout.
royaal peper, enkele
druppels citroensap, een
mespunt nootmuskaat,
wat zeer fijn gehakte
peterselie en 2 theelepels
paprikapoeder. Kneed er
kleine stevige balletjes
van. en kook dlie een
kwartier in de bouillon,
boven een laag vuur. Vis
de takjes peterselie en
selderij, plak citroen en
ui er uit en dien de soep
heet op.
FRED BASSET
Dan krijgen we de rofe en b
le gillende keukenmeiden en
GROTE VAART
Abida 11 v Stanlow nr Curacao
Alkmaar 11 v Muroran nr Singa-
Ameland 11 v Ceuta nr Priolo
Amersfoort 12 te Kingston
Amsteiland 11 v. Bahia nr Fortale-
Ares 11 v St. Lucia nr Antigua
Atlantic Star 11 te Liverpool
Atvs 13 te Geelong
Balopg 12 te Amsterdam
Bawean 12 te Bremen
Bengalen 11 te Rotterdam
Bllderdljk 11 te Rotterdam
Caplluna 11 p Can. Eil. nr. Las
Palmas
Cartago 12 te Montegobay
Chevron Kentuckey 11 v
nr Rastanura
Chlron 12 te Amsterdam
Coppename 11 v Puerto Armuelles
nr Balboa
Gulf Swede 11 te Bilbao
Hercules 11 200 zo New York nr
Aruba
Hermes 12 20 z Wight nr Rotterdam
Kalydon 12 v Curacao nr Cristobal
Katwijk 12 te Londen
Krembsla 12 te Avonmouth
Lelderkerk 12 te Aqaba
Loppersum 12 te Rotterdam
Macoma 12 150 ozo Socrata nr Rot
terdam
Mijdrecht 11 v New York nr Willem
stad
Neder Lek 12 te Noumea
Neder Linge 11 v Hoek van Holland
nr Le Havre
Nedlloyd Carwell 11 te Masbate
Nedlloyd Katwijk 12 te Eastlonden
Nedlloyd Kingston 11 v Los Angeles
nr Kaapstad
Schepen
Nieuw Amsterdam 11 v Grenada nr
Guadeloupe
Oldekerk 11 San Francisco nr
Hamburg
Palamedes 11 te Nassau
Parthenon 10 te Houston
Phlllne 11 600 o Hongkong nr San
Francisco
Rijnborg 12 p Brunsbuettel nr Am
sterdam
Safocean Amsterdam 12 te Mel
bourne
Slrara 11 in Straat Cook nr Bal
timore
Sloterkerk 12 40 o Napier nr Wel
lington
Solon 11 200 nno Sao Miguel nr
Turks Isl.
Steenkerk 12 te Antwerpen
Straat Agulhas 11 te Durban
Straat Colombo 12 te Hongkong
Straat Fiji 11 te Yokohama
Straat Holland 12 te Kaapstad
Straat Madura 11 520 o Mahe nr
Singapore
Straat Mozambique 12 te Freetown
Tanamo 12^ 150 z Sandlego nr Los
Angeles
Thuredrecht 12 te Brake
Trident Amsterdam 11 800 zw Azo-
ren nr Lagualra
Vlieland 11 te Teesport
Voorne 11 65 z Cape Flattery nr
Balboa
Waalekerk 11 te Hamburg
Willemskerk 11 400 zo Bahamas nr
Hamburg
Wonosobo 11 800 o Auckland nr
Tauranga
