Boer sterft een
langzame dood'
Met een zeiljacht op zee tijdens orkaan
Beperking van groei tuinbouwis aanslag op onze welvaart'
Jachthaven 't Kompas gaat weer open
HACHELIJK
AVOMVUR
ALPHENSE
TANDARTS
bied toekomst of niet?
PAGINA 4
STREEK
DONDERDAG 5 APRIL
DE KAAG Toen op 6 novem
ber van het vorig jaar bar-restau-
rant 't Kompas in De Kaag af
brandde, verloor het watersportge
bied daarmee één van vermaardste
gelegenheden. Vrijdag aanstaande,
excact vijf maanden na de brand,
gaat het Kompas weer open en wie
het nieuwe gebouw binnenkomt kan
zijn ogen nauwelijks geloven. Alles
is weer precies hetzelfde als voor
de brand. Het meubilair, de bars en
het open haardvuur (foto boven),
maar ook het exterieur is in de
oude stijl herbouwd. Waarom een
kop'-5 van het afgebrande gebouw?
Eigenaar B. Ruis: (foto links) "Er
gens was ik bang om de sfeer van
de zaak te verliezen. Er waren veel
klanten, die het gewoon erg fijn
vonden en als ik het anders had
herbouwd, zouden deze lui mis
schien zijn weggebleven".
De vaste klanten kwamen giste
ren al even de sfeer proeven. On
der hen was ook Joop Doderer, die
op zijn "Swieberiaans" aankondigde
alvast even een borreltje te komen
drinken. Die vlieger ging echter nog
niet op, want ook al is 't Kompas
voor het grootste gedeelte klaar,
binnen moet er nog wel iets gebeu
ren. Dorstige bezoekers moesten het
gisteren stellen met een blik naar de
volle flessen boven de bar, want het
glaswerk was nog niet aanwezig.
Maar vrijdag kan men er wel te
recht en er met muziek van de
Dutch Swing College Band en het
Ritmo Caliente van een drankje ge
nieten.
De wederopbouw heeft ongeveer
4 ton gekost. "Maar", zegt Ruis,
„daarmee zyn we er nog niet, want
ik heb ook nog eens een halve ton
strop gehad, doordat ik geen zaal
kon verhuren. Gelukkig dekt de
verzekering ook dat. Tekeningen
voor het herstel werden voor een
groot deel door Ruis zelf gemaakt.
Als oud-HTS'er wist hij er natuur
lijk wel het een en ander van af.
Foto's Jan Holvast.
en op vele bedrijven zal krachtig ge
moderniseerd moeten worden.
Dat geldt met name voor die vee
houderijen, die liggen in de polders
rondom de Kagerplassen. Vele wei
landen zijn op dit ogenblik alleen
over water bereikbaar en dat legt de
veeteelt ter plaatse grote beperkin
gen op. „Verkaveling, ontsluiting en
waterbeheersing is een noodzaak in
dit gebied," zegt de provincie, die in
het streekplan pleit voor een nieuwe
wet, die het mogelijk maakt om een
goed landinrichtingsbeleid te voeren.
Bovendien constateert de provincie
dat tal van landbouwbedrijven in het
gebied te klein zijn om een rendabele
produktie mogelijk te maken.
Opofferen
De agrarische grond die het minst
oplevert zal volgens de provinciale
toekomstvisie moeten worden opge
offerd voor het aanleggen van om
vangrijke groenvoorzieningen, zo
als parken, bossen en waterpartijen.
Enerzijds moeten ze als buffer die
nen voor de oprukkende grote ste
den en anderzijds zullen ze de be
woners van de randstad in de gele
genheid stellen om zich in de vrije
natuur te ontspannen.
Onverteerbaar
Het toekomstbeeld van een ver
sterkte afname van het aantal agra
rische bedrijven is voor de plaatse
lijke landbouworganisaties, de boe
rengezinnen en voor vele gemeente
besturen in het gebied een onver
teerbare zaak.
In de streekcommissie, die bestaat
uit inwoners van het gebied, zijn de
plannen om de landbouw in de toe
komst ondergeschikt te maken aan
de recreatie, "onaanvaardbaar" ge
noemd. Wel gaat men er in princi
pe mee akkoord dat minder produk-
tieve landbouwgronden voor de re
creatie worden bestemd, maar men
vindt dat op bepaalde plaatsen de
landbouw duidelijk op de eerste
plaats dient te worden gezet.
Toch zal ook in die gebieden, waar
de recreatie een plaats krijgt de boer
een belangrijke taak houden. De Pro
vinciale Raad voor de bedrijfsontwik
keling in de landbouw constateerde
al in 1971 in een nota, dat het aan
de activiteiten van de boeren te dan
ken is dat het gebied landschappe
lijk zo aantrekkelijk is. "Boeren zijn
goede en goedkope landschapsverzor
gers en zullen dat ook in de toekomst
moeten zijn".
Protesten
Felle protesten zyn er ook van agra
rische zijde op de plannen om de
glastuinbouw aan banden te leggen.
Er heeft zich de afgelopen tien jaar
een explosieve ontwikkeling voorge
daan in deze sector: in de periode
van 1960 tot 1970 is de oppervlakte
van de kassen in het plassengebied
nagenoeg verdubbeld. Verwacht
Door
Bram van Leeuwen
Foto's
Wim Dijkman
wordt, dat nog vóór 1980 de tuinbouw
onder glas vrijwel volledig zal zijn
overgeschakeld van fruit en groen
ten op bloementeelt.
De bloemenveiling in Roelofarends-
veen zette in 1972 bijna 21 miljoen
om en de totale veilingomzet van de
tuinbouw in het plassengebied werd
in 1970 al geraamd op zo'n 30 mil
joen gulden. Een begrenzing van
deze glastuinbouw betekent een aan
slag op een van de belangrijkste
welvaartsbronnen van de streek, is
de mening van de streekcommissie,
die door velen in het plassengebied
wordt gedeeld. De tuinders delen die
mening en overwegen een protest in
de vorm van een handtekeningenac
tie.
Beperking"
Toch wil de provincie het ontstaan
van nieuwe tuinbouwcomplexen tot 't
Bij de foto's: J
Rechtsboven: Bloementeelt a
der glas is voor het milieu i
zo onschuldig als vaak wordiv
dacht. Dit plaatje werd gem
in Roelof ar endsveen waar t
ders hun afval (plastic, gla
ander onbruikbaar matei
storten in de plasjes die zijn
staan door afgraving van
veen.
Links onder: Een vertn
beeld op vele plaatsen in
plassengebied; enorme keu J
complexen die voor het merei
voor bloementeelt worden n
bruikt. De provincie ivïl de P1
breiding aan banden leggenn
groot ongenoegen van de kin lij
die vrezen dat daardoor de
met de gouden eieren wordlw
slacht.
ta
di
ij'
uiterste beperken. Rijshout e
Zuiderlegmeerpolder acht menff£
schikte plaatsen en zonodig in d aj
ders rondom Ter Aar. De wenseind
de tuinbouwers gaan in een hee'.
dere richting dan de provincie
uitgestippeld. Volgens hen m J*1
er nieuwe tuinbouwcentra korait,a
de Vier ambachtspolder in Ter !n
de drooggemaakte Veender en LI er
polder in Roelofarendsveen eJ33
polder Noordse Buurt (Noordeniai
tuinbouwers eisen ook dat deBn
ling in Roelofarendsveen niet z
haar groei wordt beperkt. Molti'
de industrie in het plassengebied
ALPHEN AAN DEN RIJN Tandarts G. Jonker heeft het hachelijke avontuur achter
de rug. Toen het zeventien meter lange zeilschip waarop hij met vijftien anderen ver
toefde, onder de kust van IJmuiden door de zware storm van afgelopen maandag werd
overvallen, leefde hij onder enorme spanning. Hij dacht aan zijn vrouw thuis. Zijn
vrouw die inmiddels van de situatie op de hoogte was gebracht, maar verder weinig
meer kon doen dan afwachten.
Do spanning aan boord ebde lang
zaam weg. Het besef groeide, dat het
schip niet eerder de haven van
IJmuiden kon binnenlopen dan wan
neer de orkaan was verstild. Alleen
door de motor voortgestuwd laveerde
het schip tot op 32 mijl voor onze
kust. Wachtend.
Op de ochtend van dinsdag 3 april
vloog een Neptune van de Marine
Luchtvaartdienst boven de Noordzee.
Speurend naar eer. zeventien meter
lang zeilschip van het type Trewes
Privateer. Het contact tussen het
schip en Radio Scheveningen was
verbroken
Omstreeks tien uur die ochtend
werd het schip ontdekt. Mevrouw
Jonker spoedde zich naar IJmuiden,
waar zij omstreeks vijf uur in de mid-
dag het schip de haven zag binnen
lopen. Haar man in zijn woning aan
de Wilhelminalaan: „Nou, dat weer
zien was natuurlijk grandioos. Dat
spreekt vanzelf."
Tandarts Jonker vult behalve kie
zen een groot deel van zijn vrije tijd
met de zeilsport. Nadat hij een cur
sus over de theorie van het zeezeilen
had beëindigd, meldde hij zich aan
bij de Friese firma „Twellegae" voor
de praktijk op zee. Vorige week vrij
dag begon hij aan zijn eerste tocht.
„We voeren van Makkum naar Den
Oever. Zaterdagochtend werden we
geschut en uitgeklaard. En zondag
ochtend vroeg kwamen we in Lowe
stoft, aan de noordelijke oever van de
Thames in Engeland, aan. Het was
allemaal prima gegaan. Later op de
dag, zondagavond, gingen we naar
Great Yarmouth om daar het tU af
te wachten voor de terugreis. De
weersverwachting was goed, wind
kracht zeven, maar geen storm."
„Toen we halverwege waren, zagen
we het weer veranderen. En we wis
ten al dat het slecht zou worden toen
de weersberichten binnenkwamen. Je
zat daar dus op zee en Je kon niet op
lager wal binnenlopen. Daar kwam
dan nog bij dat we alleen konden ont
vangen, want de antenne van de
zender aan boord was defect geraakt.
Nou, en toen we daar dus zo op zee
zaten, toen was 't van: jongens, we
moeten niet naar binnen, anders ko
men we er niet levend vanaf. Want
Je slaat natuurlijk kapot. Met een
rubberbootje zou je het misschien
kunnen riskeren. Maar met een schip
dat twee meter tachtig diep steekt,
heb Je wel water nodig. We zaten
toen twintig mijl onder de kust en
gingen westwaarts. Tot 32 mijl uit de
kust."
Vervelend
„Het was natuurlijk wel een ver
velende situatie. Iedereen aan boord
had natuurlijk zo z'n afspraken en
zakelijke bezigheden. (Zijn vrouw la
ter: „De assistente heeft alle afspra
ken moeten afzeggen. Soms ging dat
niet, omdat die mensen dan geen te-
maar buiten.
De meesten van ons waren
Je kunt dan het beste in je kooi
liggen. Dan heb je er nog het
last van. De meesten van ons
trouwens In hun kooien. Want
ten allemaal, dat we die
moesten lastig vallen met
ties. Dat is trouwens ook de
waarom men nooit mensen meen i
die geen ervaring met het J ^S1
hebben."
Mevrouw Jonker: „Ik heb
lijk geen oog dichtgedaan, die n tras
Ik kijk anders nooit naar de tele eids
Maar die avond heb
's nachts heb ik een
lezen. Je weet gewoon niet
moet doen. Nu pas, eigenlijk nu ere:
begint het tot Je door te
er allemaal gebeurd is."
Tandarts Jonker: „Je kijkt eroK"^
rug met dankbaarheid. En Je hé r bg
wat van geleerd. Ik blijf
gewoon varen. Maar ik heb
leerd dat Je niet voorzichtig
kunt zijn. En zo gauw je op een
afstand zit, moet je
kan ik het aan. Want dat is
langrijk."
Ingrijpend
De provincie verwacht dat in de
agrarische bedrijven in het plassen
gebied zich de komende jaren een
aantal ingrijpende veranderingen zal
voordoen. De mechanisatie zal in
versneld tempo worden doorgevoerd
Wat gaat er met het Zuid
hollands plassengebied ge
beuren?. Dat is de vraag die
op het ogenblik velen bin
nen maar ook buiten
het gebied bezighoudt. Eind
van dit jaar zullen Provin-*
ciale Staten van Zuid-Hol
land de lijn tot 1980 uitstip
pelen. Daarmee zal het ont
brekende stukje van de
Zuidhollandse streekplanleg
puzzel zijn ingevuld.
Maar voor het zover is
krijgt iedereen nog de gele
genheid bezwaarschriften in
te dienen. Hoe de standpun
ten van de verschillende be
langengroepen liggen zal de
komende weken duidelijk
worden gemaakt in een serie
artikelen over de toekomst
van dit gebied.
Wat veruxLcht de recreant
van het plassengebied en hoe
zien de beiooners het zelf?
Wat moet er volgens de pro
vincie de komende jaren ge
beuren of niet gebeuren en
hoe denken de gemeenten in
het gebied daarover? Deze en
nog vele andere vaak te
genstrijdige meninaen ko
men aan bod in de serie
"Plassengebied toekomst
of niet.?"
Vandaag deel 3.
op de rand dan erin. En je luistert
voortdurend naar de motor. Want je
weet dat als die motor het begeeft
Je dan maar moet afwachten wat er
met je gebeurt.
Maar het schip bleef stabiel. Het
helde natuurlijk van de ene naar de
andere kant, maar telkens kwam het
op dat punt aan en ging het niet ver
der, dus wist Je: dat schip is stabiel.
De zender was wel kaduuk. En verder
hadden we alleen wat schade aan de
zeilen, want er moesten er een paar
worden stukgesneden. Maar verder
was er niets aan de hand."
Tandarts Jonker: en toen
was het van: jongens we
moeten niet naar binnen,
anders komen we er niet
levend van af.
(Foto Wim Dijkman)
„We waren dus met z'n zestienen.
Met twee schippers. De oudste schip
per liet, voordat die storm eraan
kwam, z'n assistent aan het roer. Hij
had het natuurlijk al zien aankomen.
Toen de hel losbarstte, ging-ie zelf
aan het roer staan. En dat heeft-ie
de hele nacht volgehouden. Moet Je
eens nagaan: de hele nacht. En dan
die kou die door Je heen trekt. Maar
die kerels waren natuurlijk wel wat
gewend, want die werkten alleen
De benaming „Zuidhollands plas
sengebied" zou bij iemand, die het
gebied niet kent, de indruk kunnen
vestigen, dat het hier gaat om een
gebied, waar een aantal plassen van
grote afmetingen de boventoon voert.
De aanwezigheid van de Kagerplas
sen, het Braassemermeer, de Wijde
Aa en de Nieuwkoopse Plassen, en
hun bekendheid door de watersport,
versterken dat vermoeden, maar niet
vergeten mag worden, dat het groot
ste deel van het plassengebied nog
altijd bestaat uit vast land.
Duizenden hectares grond, die tot
dusver bijna geheel voor agrarische
doeleinden worden gebruikt. In 1960
bijvoorbeeld, was zo'n 95 procent van
de totale oppervlakte weiland, land
bouw- of tuinbouwgebied. Maar de
laatste decennia is er wel het een
en ander veranderd. Elk Jaar wordt
er een stukje van het gras- en bouw
land afgeknabbeld ten behoeve van
nieuwe tuinbouwkassen, woningbouw
en wegenaanleg. Zo was het agra
risch gebied in 1970 al in omvang
gedaald tot 87.9 procent.
Rooskleurig
Voor de komende tien jaar zijn de
vooruitzichten voor de landbouwers
en veehouders in het gebied zo mo
gelijk nog minder rooskleurig. De
8500 hectare weiland, die in 1970 nog
werd gebruikt voor de veeteelt zal in
1980, zo heeft de provincie berekend,
zijn geslonken tot 7000 hectare. Di
rect gevolg van deze verminderde
activiteit zal een forse daling van de
werkgelegenheid in de agrarische
sector zijn. De provincie houdt het
voorlopig op één procent per jaar.
Dat zou betekenen dat in de veeteelt,
land- en tuinbouw zo omstreeks
1980 nog slechts 2400 man in het
plassengebied werk zal kunnen vin
den. De land- en tuinbouw die in
1960 nog een derde van de totale
werkgelegenheid voor zijn rekening
nam, zal in dat jaar slechts twintig
procent van de werknemers aan een
baan kunnen helpen. De overige
tachtig procent zal werk moeten zoe
ken in de industrie of in de dienst
verlenende sector.
lefoon hadden. En dan kwamen ze
hier voor niks natuurlijk"). En je
ligt daar dan maar in je kooi, meer
