Vmerika verlaat Vietnam
lefinitief
Bizar steekspel in Bonn over
regeling abortus
Schuldvraag uit Duits
echtscheidingsrecht
Vervolging van
afvallige
VS-piloten?
7ewapende vrede in nieuw stadium
Laat uw geld 'GROEIEN1 met GWKrentespaarbrieven
DERDAG 29 MAART 1973
Door
Willibrord Nieuwenhuis
\IGON Met radio's en zonnehoeden klimmen de laatste
ffikaanse militairen aan boord van chartervliegtuigen die
naar de Verenigde Staten terugbrengen en in Hanoi stap-
dezer dagen de laatste krijgsgevangenen in hun vale ge
peins uniformen in de grote zieken-transportvliegtuigen van
Amerikaanse luchtmacht. Beide partijen in Vietnam ver
in zo de machtigste wapens die zij nog hadden. Hanoi de
gsgevangenen en Amerika de eigen troepen. De gewapende
ie van Vietnam komt in een nieuw stadium.
tien Jaar oorlog keert Amerika
slagveld waar de uit-
Üjke overwinning voor het eerst
geschiedenis van Amerika niet
behaald. Achter blijft een ver-
Intemabionale Controlecom-
die nu plotseling alleen ga-
jtaan voor het wankele be-
een haast onmogelijke opga-
idat het wantrouwen zo groot
in het minst onder de leden
commissie zelf.
ter blijven ook de Amerikaan-
btairen die plotseling burger
geworden om voor moeilijke
idingen te zorgen en de in aan-
sterke Zuidvietnamese
nacht operationeel moeten
i, duizenden Amerikaanse ad-
in verschillende delen van
u die moeten zorgen dat toch
behouden blijft wat gewon-
«rd.
week ook geen terugtocht
de bijna duizend Amerikaanse
lurs - onder wie een groot
negers - die zich met geweren
fanaten in de achterbuurten
le grote steden van Vietnam
lanst hebben om de militaire-
iele politie te ontlopen en zo
edrijf van overvallen en afper-
diefstal en prostitutie voort te
zetten.
rp
srika vertrekt nu en meer dan
zullen Noord-Vietnam, Zuid-
un en de Vietcong tot een ver
moeten komen. Vooral voor de
partijen in het zuiden zal dat
iterst moeilijke opgave blijken,
zelden in de geschiedenis van
m zo scherp
wer elkaar als op dit moment,
eerste 60 dagen van het be-
beschouwden Amerika en
l-Vietnam zich als de overwin-
deze oorlog en vaak regel-
ie sommige zaken buiten de
twee partijen om. Maar het
id komt nu in een nieuwe fase.
dat enig wantrouwen is weg-
len moeten Zuid-Vietnam en de
mg, die nog dagelijks strijd
q, tot politieke en militaire af
komen.
is eind Januari zijn er meer
000 schendingen van het be-
gerapporteerd. Er vielen
doden en 250.000 mensen wer-
it hun dorpen verdreven. Viet-
laggen werden met mitrail-
iur vanuit helikopters uit de
geschoten, 's nachts werden
Vietcong ambtenaren van
regering, onder-
boeren die geen rijstbe-
aaiden, vermoord: over-
olgde dan de vergelding door
enpartij.
tiieke gevangenen werden in
Vietnam snel na het bestand
riminaliteit beschuldigd en hun
in de gevangenis werd alleen
veranderd. Anderen, met wie
ninder goed raad wist, werden
ord en de lijken werden in de
gevonden en in zee.
lat klimaat moesten voorberei-
worden getroffen voor een
male raad van eendracht en
ining". Van die raad is er nog
spoor, noch van de neutralis-
derde macht zouden
q zijn om verzoening te be
igen. Die neutralisten zijn zelf
verdeeld, vallen in viijf belang-
groepen uiteen en durven met
rreur van de vijandige partijen
uit te steken op dit mo-
htig
itair werden de twee partijen
vlak voor het akkoord als in
rste 60 dagen van het be
sterker gemaakt. In no
en december verscheepte
ika een machtig arsenaal naar
Vietnam en droeg zoveel mo-
oorlogstuig over voordat alle
en weg zouden zijn. Noord-
am, achter geraakt op het
ia maar geholpen door het
de Amerikaanse bom
men ten, voerde over het Ho
Minh-pad kolonne na kolonne
tanks, artillerie en lucht
afweergeschut.
"Op de luchtfoto's zag Je trans
porten", verzucht een Amerikaan
se kolonel, "of het een Amerikaan
se hoofdweg was die van een mili
tair depot naar een machtige leger
plaats liep".
De winst van de eerste 60 dagen
is, dat het bestand niet zo flagrant
werd geschonden dat de Amerika
nen gebleven zijn, zowel in Hanoi
als in Zuid-Vietnam. Maar presi
dent Nixon heeft al in ferme taal
aangekondigd dat hij Noord-Viet
nam niet zal sparen als Zuid-Vliet-
nam in grote moeilijkheden zou ra
ken. En in Saigon twijfelen weini
gen eraan dat Nixon die bommen
werpers niet gebruiken zal.
Intussen moet de Internationale
Controlecommissie maar zien dat
het aantal schendingen van het be
stand niet al te zeer oploopt. Maar
de commissie kan alleen unaniem
tot aanbevelingen komen. Canada
heeft van het begin af aan met al
te grote haast aan de slag willen
gaan, daarbij vergetend dat de
Hongaren en Polen met hele ande
re opdrachten via Hanoi naar Zuid-
Vietnam waren afgereisd.
Het beste nog verstaan de Indo
nesiërs hun opdracht. Zij wijzen tel
kens op het geduld dat men in dit
deel van de wereld moet hebben en
op heC* langzaam wekken van enig
vertrouwen.
Maar geduld hadden de Amerika
nen ook nooit in Vietnam en nu na
60 dagen moet zo'n commissie, zo
verschillend samengesteld, plotseling
werken zonder dat zij de middelen
heeft om haar taak juist uit te voe-
De Amerikanen trekken deze week
weg en de focus van Vietnam zal
minder groot worden. Per slot van
rekening kende dit land van de laat
ste dertig Jaar 27 Jaren oorlog. Maar
pas toen de Amerikaanse mariniers
in 1965 in Danang landden, raakte
bijna de gehele wereld bij dit con
flict betrokken. Sindsdien zijn de
verhoudingen tussen de grote mo
gendheden veranderd, maar het is
moeilijk om uit te maken of dat zo
snel op de testgrond van Vietnam te
zien zal zijn. Want in Zuid-Viet
nam blijft de tegenstander Viet
cong en Noordvietnamezen ach
ter en president Thieu als absolute
heerser maakt meer vijanden, hoe
wel hij op het ogenblik vooral in de
steden sterk staat.
In Parijs werd tussen Hanoi en
Washington een akkoord gesloten
dat op vele punten een compromis
inhield. In Zuid-Vietnam zelf kent
men echter geen compromis. Een
vijand die men Jaren heeft leren ha
ten, moet nu in welke vage vorm
dan ook toch geaccepteerd worden.
Zowel voor de Vietcong als voor de
huidige Zuidvietnamese regering is
die prijs na al die Jarén oorlog te
klein. Niemand kan echter voorspel
len hoeveel oorlogsinspanning beide
partijen nog willen opbrengen om
de gewapende vrede van dit moment
alsnog om te zetten in een derde In-
dochinese oorlog.
Spaanse hond
met
contactlenzen
liep onder auto
BILBAO (DPA) "José",
volgens de Spanjaarden de eni
ge hond ter wereld met con
tactlenzen, is niet meer. Hoe
wel, hij sinds hij vier maanden
geleden speciaal voor hem ge
slepen contactlenzen kreeg, uit
stekend kon zien is "José" gis
teren in Bilboa onder een auto
gelopen, hetgeen de terrier niet
overleefde.
Generaal Weyand, commandant van de Amerikaanse troeven in Zuid-Vietnam, krijgt vlak voor
zijn terugkeer naar de V.S. van president Thieu de hoogste Vietnamese onderscheiding uitgereikt.
BONN De Westduitse regering plicht en de toewijzing van kinde-
zal spoedig een wetsontwerp indie- ren.
nen, dat het echtscheidingsrecht
aan moderne opvattingen aanpast.
Het oude schuldprincipe komt te ver
vallen. Beslissend voor de vraag of
een echtscheiding wordt uitgespro
ken is de ontwrichting van het hu
welijk.
Wanneer de echtgenoten het over
een scheiding eens zijn kan deze al
na één Jaar worden uitgesproken. In
andere gevallen geldt 'n termijn van
drie Jaar. Het wetsontwerp voorziet
verder in de volkomen gelijkstelling
van de vrouw in het huwelijksrecht.
Een gevolg daarvan is, dat niet
automatisch de man zal zijn ver
plicht tot onderhoud van zijn ex-
echtgenote. De vaststelling van de
onderhoudsplicht wordt bepaald door
de vraag wie de sociaal-sterkste is.
De echtscheidingsprocedures zullen
volgens het wetsontwerp behandeld
worden door een rechter bij een spe
ciale familierechtbankDeze beslist
niet alleen over de echtscheiding
zelve, maar ook over de omderhouds-
De wet kent uitzonderingen: een
huwelijk, hoewel duidelijk ontwricht,
kan niet worden ontbonden, wanneer
dit voor een van de partners over
matige psychische of sociale belas
tingen tengevolge zou hebebn.
Is een scheiding eenmaal uitge
sproken, dan mag de vrouw zich
naar haar ex-echtgenoot blijven noe
men. haar meisjesnaam weer aan
nemen of een dubbele naam voeren.
Voor de strekking van het wets
ontwerp bestaat in het Westduitse
parlement een ruime meerderheid.
Een woordvoerder van de CDU-
oppositie heeft verklaard in grote
trekken met het regeringsvoorstel in
te stemmen.
Doodstraf in Georgia Gouver
neur Jimmy Carter vain Georgia
heeft gisteren een wet bekrachtigd
die de doodstraf in deze Amerikaan
se staat weer invoert. Tegenstanders
van de doodstraf hopen dat het be
sluit door het Federale Gerechtshof
ongrondwettig zal worden verklaard.
Messmer blijft
Frans premier
PARIJS (AFP) Premier Mess
mer van Frankrijk heeft traditiege
trouw na algemene verkiezingen het
entslag van zijn ministersploeg aan
geboden aan president Pompidou.
De president herbenoemde Mess
mer meteen tot premier van de
nieuw samen te stellen ministerraad.
De premier bood het ontslag van
zichzelf en zijn 22 ministers aan tij
dens een vergadering van drie uur
met Pompidou.
Van de afgetreden bewindslieden
zullen die van Buitenlandse Zaken
(Schumann), Justitie, Cultuur en So
ciale Zaken waarschijnlijk niet te
rugkeren. De samenstelling van het
nieuwe kabinet zal waarschijnlijk
begin volgende week worden bekend
gemaakt, nadat de vernieuwde natio
nale vergadering op 2 april haar
voorzitter heeft gekozen.
WASHINGTON Voor de vier
de maal begint in Washington een
nationaal debat over de Indochinese
oorlog: Moeten de vijftien krijgsga-
vangenen worden vervolgd om Jhun
verbitterde kritiek oo de oorlogspo
litiek toen zij in handen waren van
de communisten?
Minstens acht van de tweeëndertig
mannen die de vorige week zijn
vrijgelaten vormden volgens het
Pentagon tijdens hun krijgsgevan
genschap een "Vredescommissie".
Hun aanval op de Amerikaanse po
litiek en hun weigering hogere offi
cieren te gehoorzamen hebben ertoe
geleid dat zij van wangedrag en
misschien zelfs van zwaardere over
tredingen worden beschuldigd.
Zoals de zaken nu staan heeft nie
mand de acht in staat van beschul
diging gesteld, zegt het minister'?
van Defensie, maar het Pentagon
verwacht dat sommige uit Vietnani
teruggekeerde officieren aanklach
ten zullen indienen nu de daarnog
verblijvende gevangenen zijn vrijge
laten.
Bovendien heeft de nieuwe minister
van defensie. Eliot Riohardson ge
zegd dat de acht en ieder ander die
de voorschriften overtreedt "onder
worpen zouden moeten worden aan
de krijgstucht". „We moeten we)
alle omstandigheden met betrekking
tot de druk waaronder ze gestaan
hebben in aanmerking nemen" zei
Richardson tijdens zijn bezoek aan
de op krachten komen krijgsgevan
genen in het legerhospltaal in
Pennsvlvenia
Meningsverschillen
Binnen de regering bestaan al me-
ningverschillen over wat gedaan
moet worden met de vijftien gevan
genen die de oorlogspolitiek hebben
veroordeeld en die geweigerd heb
ben zich te onderwerpen aan de re
gels voor krijgsgevangenen.
Omdat geen van de vijftien officier
is en enkele negers zijn geloven
sommige functionzrissen dat de te
ruggekeerde piloten en de hoge
Pentagon-offlcieren "bloed willen
zien". Anderen willen ze domweg "la
ten betalen voor wat ze gezegd heb
ben. Wat ze gezegd hebben is ta
melijk goed vastgelegd. Om te be
ginnen hebben ze in Juni 1971 een
boodschap aan het Congres onder
tekend waarin er bij Afgevaardig
den en Senatoren oo wordt aange
drongen "hun constitutionele kracht
aan te wenden om de regering te
dwingen voor onderhandelingen naar
Parijs terug te keren". Afzonderlijke
gevangenen gingen in verklaringen
voor Hanoi-Radio veel verder, toen
zij Amerikaanse troepen opriepen te
deserteren en gevechten te weige-
Soldaat Michael Branch, die veer
tien dagen geleden werd vrijgelaten,
zei tijdens zo'n uitzending dat hij
Luchtmacht-sergeant John Young,
een andere nu vrijgelaten gevange
ne. zei in 1971 in een uitzending
gericht tot president Nixon: „Ik
weiger langer te vechten voor U of
voor iemand als U. Eigenlijk wil tk
nooit meer vechten voor Uw soort
Amerikanen.
Ik kan het dodden van onschul
dige Vietnamese vrouwen en kinde
ren of de vernietiging van hun
mooie land niet langer steunen.
Mijn geweten zegt me dat het fout
is-de bijbel zegt dat het fout is. En
nog belangrijker: mijn vader en
moeder hebben me geleerd dat het
fout is. om te doden of pijn te
doen"
Hoe weinig populair de meningen
van de vijftien ook mogen zjjn bij
de meerderheid van de Amerikanen
die zich rond Nixon en vlag hebben
geschaard nu Nixon zoals hij dat
noemt "Vrede met Ere" heeft be
reikt, het is niet zeker in hoeverre
de beschuldigingen tegen de mees
ten van hen in de rechtzaal stand
zullen houden.
Verschil
Per slot van rekening is de oorlog
nooit door het Congres uitgeroepen,
waarin ze verschilt van de meeste
andere Amerikaanse oorlogen. En
wat meer is, achter tralies aan het
andere eind van de aarde hebben
afvallige krijgsgevangenen de zelfde
grondwettelijke rechten als gewone
kiezers die bij het Congres een ver
zoekschrift indienen (zoals ze dat
in Juni deden) om Nixon te dwin
gen de oorlog door onderhandelin
gen te beëindigen.
Na de Koreaanse oorlog. 21 Jaar
geleden, ontstond een fel debat over
de vraag in hoeverre de terugkeren
de gevangenen door de communis
ten waren gehersenspoeld. Tot
schande van de militaire elite in de
VS bleek toen inderdaad dat som
migen met of tegen hun wil het
slachtoffers waren geworden van
methoden tot gedachtencontrole
la Orwell.
Dat had tot gevolg dat de militai
re code zodanig werd verscherpt dat
in toekomstige oorlogen grotere orde
zou bestaan onder de krijgsgevange
nen met een duidelijk e hiërarchie
onder leiding van de hoogste offi
cier van welk onderdeel dan ook.
Die politiek, die werd uitgeprobeerd
in Vietnam tijdens Amerika's minst
begrijpelijke en tevens langste oor
log. lijkt te zijn ontzenuwd, al is dat
niet op zo'n grote schaal gebeurd
als in Korea.
Als de vijftien worden vervolgd zul
len ze door de antl-oorlogsbeweging
worden afgeschilderd als martela
ren, zoals luitenant William Calley
na zijn veroordeling wegens de
moorden in My Lai, de martelaar
werd van de "haviken".
BONN De strijd over de
vraag of en hoe de mogelijkheden
van zwangerschapsonderbreking
moeten worden verruimd, neemt in
West-Duitsland steeds heviger vor
men aan. Nog dit jaar zal in het
parlement een wetsontwerp worden
ingediend door een grote meerder
heid van de sociaal-democratische
en de gehele liberale fractie. Daar
mee wil men het nu nog officeel
geldende, strenge verbod van abor
tus vervangen door een regeling, die
straffeloze vrucht verwijdering in de
eerste drie maanden van de zwan
gerschap mogelijk maakt.
Deze "termijn-regeling"
wordt, zoals te verwachten, te vuur
en te zwaard bestreden door de bis
schoppen van de rooms-katholieke
kerk. Ze zijn niet alleen tegen deze
verruiming die zij niet zonder pa
thos als „strafvrije moord op het
ongeboren kind" omschrijven, maar
zelfs tegen een regeling, die abortus
mogelijk moet maken bij bepaalde
medische of sociale indicaties. De
RK-kerk neemt in dit opzicht een
veel starder standpunt in dan het
Evangielisch-Lutiherse Kerkgenoot
schap, dat zich althans niet tegen
een welomschreven indicatie-rege
ling verzet.
De strijd om de liberalisering van
abortus-provocatus vertoont in poli
tiek opzicht enige bizarre trekken.
De minister van Justitie, Jahn, die
te zijner tijd een eventueel aange
nomen termijnregeling met zijn au
toriteit zal moeten dekken, is zelf
voorstander van een indicatie-stel
sel.
Zonder daden
Geen wonder dan ook, dat de so
ciaal-liberale regering van Brandt
zelf in dit opzicht zonder daden is ge
bleven en het initiatief tot een
wetsontwerp aan de fracties in de
Bondsdag heeft overgelaten.
Het ziet er naar uit, dat het „drie
maanden-voorstel" een krappe
meerderheid kan bereiken. Geheel
zeker is dat niet, omdat ongeveer
dertig man uit de SPD-fractie de
opvattingen van minister Jahn
deelt en met een eigen ontwerp
voor een indicatie-regeling willen
komen. Wanneer de christendemo
cratische oppositie daar achter zóu
staan zou dit voorstel misschien een
kans maken. De CDU/CSU echter
hebben het voornemen met een ei
gen derde ontwerp te komen,
dat een nog beperkter strekking zal
hebben dan het voorstel van de
dertig sociaal-democraten.
De strijd wordt inmiddels door de
rk-bisschoppen niet alleen hard,
maar ook zeer ongenuanceerd ge
voerd. Zij doen het voorkomen, als
of de sociaal-liberalen met hun ter
mijnen-voorstel een soort vrijbrief
voor abortus aan alle aanstaande
moeders van West-Duitsland willen
ADVERTENTIE
Góed sparen zonder risiko!
GWK-rentespaarbrieven
a f 500,- groeien veilig in
precies 5 jaar naar f 685,-.
Dat betekent 6,5 samen
gestelde interest!
GWK-rentespaarbrieven zijn
waardepapieren aan toonder
en dus niet op naam gesteld.
De rente is pas belastbaar bij
uitbetaling - na 5 jaar: dat kan
fiskaal voordelig zijn.
GWK-rentespaarbrieven zijn op
elk GWK-kantoor te koop.
f
/fllfo DE GRENSWISSELKANTOREN N.V.
IfliIJ Postbus721Amsterdam,tel.020-221324
SAN* (samenwerking van N.V. Nederlandse Spoorwegen,
N.V. Amev en Plerson, Heldring Pierson)
U wéét toch dat vrijwel alle
60 GWK-wisselkantorén - op de
stations en aan de grenzen -
ook 's avonds en in het
weekend geopend zijn?
vestigingen o.m.ï
stationskantoren Lelden en
Den Haag H.S.
"y VX
uitreiken. De bisschoppelijke boos
heid doet geen recht wedervaren
aan de argumenten van de aanhan
gers van de driemaanden-regeling.
Deze wijzen er in de eerste plaats
op, dat de huidige strenge verbods
bepaling (als overal) heeft geleid
tot vele illegaal en vaak primitief
uitgevoerde vruchtafdrijvingen. Voor
de Bondsrepubliek bedraagt dat
aantal jaarlijks tenminste 80.000 en
nog niet één procent daarvan komt
aan het licht. De klappen vallen
vooral in de hoek van de sociaal-
zwakkeren, omdat de welgestelden
zich uiteraard aanzienlijk beter te
gen strafrechtelijke risico's weten ln
te dekken.
Het verdient daarom volgens de
voorstanders de voorkeur de abortus
uit de sfeer van het misdrijf te ha
len. Dan pas worden ook aanvullen
de maatregelen zinvol en praktisch
toepasbaar.
Adviesinstanties moeten aanstaande
moeders in nood terzijde staan en
in staat zijn hulp te bieden, ook in
die gevallen, waar als gevolg van
het gesprek de aanstaande moeder
besluit haar vrucht uit te dragen.
Anders gezegd: aangezien het straf
recht in de praktijk toch niet in
staat is haar verantwoordelijkheden
waar te maken en daardoor fictief
wordt, verdient het in een moderne
maatschappij aanbeveling die ver
antwoordelijkheid te verleggen naar
de aanstaande ouders zelf. De aan
hangers van de drie-maanden-rege-
ling prediken dus geen abortus on
der alle omstandigheden en ver
wachten van een dergelijk verlicht
regime op den duur zelfs een terug
gang van het aantal zwanger
schapsonderbrekingen.
Dit alles is dus heel wat anders
dan de van slagzinnen vervulde
„baas in eigen buik"-theorieën, die
de strijd voor de abortus bij velen
in een zo kwaad daglicht heeft ge
plaatst-
Aangezien abortus slechts het laat
ste redmiddel is bij de planning
van het gezin dient aan dit alles
een stelselmatige voorlichting over
anti-conceptie-middelen (door de
rk-kerk in Duitsland nog steeds
verboden) vooraf te gaan. Aan min-
der-welgestelden zou de pil in het
ziekenfondspakket gratis verstrekt
moeten worden.
Voogden
De kritiek van de Rooms-Kafcholieke
en in mindere mate de Evangelisoh-
Lutherse Kerk gaat in haar onwrik
bare principes aan deze overwegin
gen voorbij. In negentiende eeuwse
stijl werpen vooral de rk-bisschop
pen zich op als voogden, die heil en
deugd der gelovigen bestemmen
zonder dat overigens de meerder
heid van die gelovigen veel neiging
vertoont de bisschoppelijke banblik
sems tot richtsnoer te maken.
Grote bezwaren tegen de voorgestel
de „termijn-regeling" zijn ook uit
gesproken door verbanden van art
sen en gynaecologen. BIJ een onder
vraging, afgelopen weekeinde, ver
klaarde 63 procent van 479 onder
vraagde vrouwenartsen dat zij tot
een abortus zonder medische gron
den niet bereid waren. Slechts tien
procent was daar zonder voorbe
houd voor.
Gezien hun afkomst en beroepstra
ditie zijn de medici ook ln de
Bondsrepubliek misschien niet de
eerstgeroepenen voor een genuan
ceerd oordeel over sociale en psy
chologische omstandigheden die in
de hedendaagse maatschappij abor
tus wenselijk kunnen maken. Maar
als beroepsgroep vormen ze onge
twijfeld een grote macht. Vel'i in
de Bondsrepubliek hebben dan ook
de mening uitgesproken, dat de
nieuwe wettelijke regeling louter
„papier" zal blijven, als de medici
hun medewerking daaraan zouden
onthouden.
Of die verwachting gewettigd is. zal
de praktijk leren: tot de „begelei
dende maatregelen", die de voor
standers van het termiln-^utwerp
beogen, zouden bijvoorbeeld ook
abortusklinieken naar Nederlands
model kunnen behoren, bemand met
arts°n die bereid zijn zich achter
de nieuwe wet te stellen.
