Toch al nieuwe cao's
OVERBELASTE ASSISTENT-ARTSEN GAAN IN STAKIN()(
Berkhouwer: „Geld interesseert mij niet
e
I
I9)
ZATERDAG 24 MAART 1973
Tj IDAG
Komende donderdagochtend wacht
de strijd aan de frontlinies van de
sociale rechtvaardigheid een opval
lende actie: de assistent-artsen in de
grote Amsterdamse ziekenhuizen
leggen tussen tien en elf uur het
wer kvoor één uur neer. Het is een
uurtje waarmee jaren van stijgende
wrevel en opgekropte teleurstelling
tot uiting worden gebracht. „We
pikken het niet langer", zegt de
coördinator van de actie, dr. F. M.
T. Rasker, hoofdassistent in het
Amsterdamse VU-ziekenhuis.
De opstandige assistent-art
sen zijn in de Nederlandse gezond
heidszorg met 2200 man vertegen
woordigd: de specialisten van de
toekomst om wie in vele ziekenhui
zen een belangrijk gedeelte van het
werk draait. In het ziekenhuis van
de Vrije- Universiteit kan dokter
Rasker hun bezwaren toelichten
met de uitkomsten van een onder
zoek dat door het Centraal Bureau
voor de Statistiek is ingesteld.
Zesendertig procent van deze groep
vooral jonge artsen werkt meer dan
65 uur per week, twintig procent
meer dan tachtig uur." Na diensten
van vijftig uur en langer moet je
nog eens operaties gaan verichten",
aldus de heer Rasker, „we speciali
seren ons, maar we beseffen dat de
gezondheidszorg in Nederland met
dit soort situaties niet gediend is".
De actie van de assistent-artsen
richt zich in de eerste plaats tegen
de ministeries van Volksgezondheid
en van Onderwijs en Wetenschap
pen. De medici klagen dat Den
Haag hun problematiek geheel ne
geert. Eind 1971 berichtte de direc
teur-generaal voor de wetenschap
pen de over hun overbelasting al
hevig verontruste assistent-artsen
dat een onderzoekcommissie wense
lijk was. „Maar die werkgroep is er
nog steeds niet", aldus de heer Ras
ker, „en dat is dan weer illustratief
voor de wijze waarop men meent
ons te moeten behandelen. We wor
den aan het lijntje gehouden, jaar
nn jaar uit. Dat ban zo niet lan
ger".
De toekomstige specialisten wensen
een reëele overlegpositie met de bei
de ministeries in Den Haag. Zij
vrezen dat de huidige overbelasting,
die hun werk steeds meer kenmerkt,
behalve dn hun eigen nadeel ook
steeds meer averechts zal werken
voor de patiënten.
Dokter Raskee: „Grote fouten ko
men niet veel voor. Daar zorgt het
systeem wel voor. Bij operaties zijn
immers veel mensen betrokken.
Maar we zijn verontrust door al die
vele kleine dingen, die niet goed
gaan. Om maar één voorbeeld te
geven: ik moet een dikke darm
openen en heb van te voren nierfo-
to's nodig. Maar ik heb het in het
weekend zo godvergeten druk gehad
dat ik maandag in mijn vermoeid
heid vergeet die foto's te laten ma
ken. Donderdag moet ik opereren
en dan ontdek je dat je weer eens
iets vergeten hebt. Die operatie
moet dus uitgesteld worden. Dat
duurt vier dagen. Dat betekent dat
er vier ligdagen verloren gaan. Dat
is 'het' dus: onze vermoeidheid die
een nadelige rol speelt in de ge
zondheidszorg. Met je administratie
gaat het precies zo".
De overbelasting, waartegen hij en
zijn collega's nu met een één-uurs
actie gaan protesteren, heeft ook
belangrijke financiële gevolgen. Dr.
Booy van de Landelijke Vereniging
van Arts-Geneeskundigen: „Door
slapeloosheid en overbelasting
neemt ook je besluitvaardigheid
enorm af. Je stelt bijvoorbeeld de
beslissing om iemand naar huis te
sturen een dag uit. Als Je dit van
alle assistent-artsen optelt kom je
uit op een verliespost van zestig
miljoen gulden per jaar".
De heer Rasker zegt dat hij en zijn
medestanders zich tevens zeer be
zwaard voelen door een ander ge
volg van hun lange en vermoeiende
werkweek: het slinkende image van
de overbelaste arts. „Een zekere
mate van ongeïnteresseerdheid te
genover de patiënt is niet meer te
vermijden", zegt hij, „en het ellen
dige >is dat de patiënt wel klaagt
over de 'kribbige dokter, maar aan
de andere kant niet het flauwste
benul heeft van diens vermoeid
heid".
Rasker dook ook nu zijn eigen
praktijk in om duidelijk te maken
hij sprak. „Mijn weekend
dienst begint zaterdagochtend om
negen uur. Ik draai de hele dag vo
lop door. Dat duurt totdat je een
half uur na de cafésluiting de laat
ste wonden verbonden hebt. Na een
paar uur slaap met daarin de nodi
ge telefoontjes draai Je zondags
vanaf negen uur alweer op volle
kracht. Zondagavond om tien uur
ben Je klaar, 's nachts heb Je vijf
telefoontjes en maandagochtend om
acht uur ben ik weer open.
Inmiddels heb ik een dienst van 45
uur achter de rug .De patiënt treft
dan inderdaad de kans dat hij een
kribbige dokter treft. En dat is in
onze relatie met de patiënten na
tuurlijk helemaal fout. Het is iets
wat wij niet willen. Maar door het
huidige systeem word Je opgeleid
tot specialisten die alles alleen
maar zo efficient mogelijk doen".
De assistent-arts in Nederland ver
dient gemiddeld een jaarinkomen
van twintigduizend gulden. Later
zal hij als volleerd specialist het
veelvuldige van dat bedrag ontvan
gen. Maar ook dat financiële per
spectief kan de ontevredenheid niet
vergulden. Dokter Rasker: „We ver
dienen genoeg, ook al is het aan de
krappe kant als Je je inkomen
plaatst tegenover Je werkuren. Daar
gaat het ons helemaal niet om.
Onze verontwaardiging en ons pro
test gelden de overbelasting in onze
werksituatie en de manier waarop
Den Haag ons steeds maar weer
met een kluitje in het riet heeft
gestuurd".
De verbittering onder de assistent
artsen zit zo diep dat de groep zich
ook al niet meer laat „afkopen"
door de wetenschap dat de gouden
jaren in aantocht zijn: niet zelden
verdient een Nederlandse specialist
meer dan een ton per Jaar.
Rasker: „Dat is ook het argument
van De Brauw. Nu betalen jullie
duizend gulden voor j e opleiding,
want later verdien Je je toch te
barsten. Die worst wordt ons voor
gehouden om ons koest te houden.
Dat is een ongezond argument. Wij arbeidsbelasting
denken aan de gezondheidszorg: moeten werken",
onze overbelasting is niet in het be- De heer Rasker weigert het woord
lang daarvan". We willen af van de „staking" dn de mond te nemen
waaronder
wanneer hij het unieke artsen-pro- gen. Wij organiseren een demon
test verdedigt. „Een staking is het stratieve actie. Maar ze is noch ge-
lamleggen van een bedrijf om bete- richt tegen de specialisten noch te
re arbeidsvoorwaarden af te dwin- gen de ziekenhuizen. Daarom waar
borgen we tijdens dat uur ook
goede gang van zaken in de zie a ni<
huizen. We laten alleen maar rikaar
vuist zien".
190 uurlonen
"i>(
Terwijl het slopende ge
vecht tussen de industriebonden
van NVV, NKV en CNV en de
werkgevers in een aantal industriële
bedrijfstakken onverminderd voort
gaat, is in andere sectoren reeds
een groot aantal c.a.o.'s voor 1973
tot stand gekomen.
Het gaat hier om collectie
ve arbeidsovereenkomsten voor meer
dan een half miljoen werknemers,
waartoe die voor de bouw en ver
wante bedrijfstakken, de havens,
het beroepsgoederenvervoer, de
tuinbouw en het bank- en verzeke
ringsbedrijf behoren.
De vakbonden, die deze sectoren be
strijken. hebben een geheel ander
beleid gevoerd dan de drie industrie
bonden. Maar ook zij hebben
voordeel behaald voor de lager be
taalden. Soms via een loonsverho
ging in 'centen', zoals in de bouw
en de havens, in andere gevallen
via bij voorbeeld een minimum in
de vakantietoeslag.
De loonsverhogingen gaan uiteraard
de 3,5 procent startverhoging van
het centraal loon- en prijsakkoord
niet teboven. Wanneer er aan het
begin van de contractperiode hogere
loonstijgingen tot stand zijn geko
men is dat een gevolg van aanpas
singen aan de prijsstijgingen over
het afgelopen jaar en - in enkel
gevallen - een voorschot op de
duurtecompensatie voor dit Jaar. De
grafici hebbenbovendien een mini
mum van negen gulden per week in
de nabetaling van de duurtecom
pensatie over vorig Jaar.
Blijkens de tabel, waarin de belang
rijkste resultaten van een tiental
c.a.o.-akkoorden zijn vermeld, is er
een snelle ontwikkeling in de rich
ting van een veertigurige werkweek,
die binnen enkele jaren gemeengoed
zal zijn geworden. In de havens is
de wekelijkse arbeidsduur al bene
den de veertig uur gedaald.
Voorlopig verhindert het conflict
tussen de industriebonden en de
werkgevers in een aantal industriële
sectoren de botebandkoming van
c.a.o.'s in de groot-metaal, de tex
tiel, de confectie, de klein-metaal,
de garagebedrijven, de bierbrouwe
rijen en bij een aantal grote onder
nemingen, zoals Hoogovens, AKZO,
Unilever en Philips. Bij de laatste
drie concern zijn de c.a.o.-gesprek-
ken pas begonnen maar het lijkt
niet waarschijnlijk, dat hier een
doorbraak op komst is.
De meest principiële eis van de in
dustriebonden - een maximum in
de duurtecompensatie - heeft maar
in enkele gevallen navolging gevon
den. Dat is gebeurd bij dè c.a.o.-on-
derhandelingen in het bakkersbe
drijf, de zuivelindustrie en de om
roep.
De vakbonden in de voedings- en
genotmiddelenindustrie vragen zowel
bij de gesprekken over een nieuwe
bakkers-c.a.o. als die over een c.a.o.
voor de zuivelindustrie een mini
mum en een maximum in de duur
tecompensatie van resp. 150 en
250 per procent prijsstijging.
Ih de onderhandelingen over een
nieuwe omroep-c.a.o., die nog moe
ten beginnen, vragen de vakbonden
(waaronder de omroepseotie van de
NVV-bond Mercurius) een mini
mum en een maximum van resp
175 en 350 in de duurtecompensa
tie.
Er tekent zich dus een duidelijke
scheidslijn af tussen enerzijds de
industriebonden met enkele navol
gers en aan de andere kant de ove
rige vakbonden bij hun opstelling
in de c.a.o.-onderhandelingen. Daar
bij speelt ongetwijfeld de omstan
digheid dat in een aantal sectoren
de "centen/procenten"-kwestie veel
minder betekent dan in de industrië
le bedrijfstakken en ondernemingen.
Maar de andere vakbonden zijn toch
ook duidelijk minder geneigd tot de
'harde lijn' van de industriebonden
Beroepsgoederen
140.000)
ruim 10% (incl. nabe
taling prijsstijging 3,3%,
plus voorschot 2,75%)
ruim 6% (incl. nabe- per 1/8
taling prijsstijging 3,3% 1/2 '74
met minimum plus voor
schot 1.75%)
Verzekerings
bedrijf
(10.000)
Suikerverwerkende
industrie
(12.000)
Meubel
industrie
(22.000)
teger
Is Rc
ekker
Vleeswaren -
industrie
(9000)
Heiloo Praten met mr. Cornelis
Berkhouwer is niet gemakkelijk.
Het VVD-Tweede Kamerlid dat vo
rige week met grote meerderheid in
Straatsburg werd gekozen tot voor
zitter van het Europees parlement,
lijkt ogenschijnlijk zijn gedachten
bij andere zaken te hebben. Nu
eens zit hij strak voor zich uit te
kijken en probeert hij moeizaam
een zin af te maken. Dan weer
staat hij midden in een antwoord
op, snuffelt wat in een kast, vindt
een oude slaapzak en zegt tegen
zijn secretaris: „Die moet. Je straks
maar achter in de auto gooien,
Floor...".
Door
Rien van den Anker
Wie is deze liberaal met
zijn korte grijze haar en het kwieke
kuifje. Wie is deze man die wat ar
rogant zijn medemens aanstaart
over de rand van zijn „halve" bril
letje.
Wie is de nieuwe voorzitter van dat
Europese instituut dat men in 't al
gemeen nauwelijks kent en wie is
die politicus die zegt: „Ik kwam
laatst een vriend tegen die vreselijk
tekeer ging tegen zijn chauffeur
omdat die iets stoms had gedaan.
Ik zei toen: Man dat moet Je niet
doen. Dat helpt niets. Als die
chauffeur jouw verstand had gehad,
dan was 'ie jouw chauffeur niet ge
weest...".
Gelach.
Berkhouwer voor zijn vrienden
en dat lijken er velen, gewoon Cees
vierde afgelopen maandag zijn
54e verjaardag. In het Haase pers
centrum Nieuwspoort ontving hij
samen met zijn vijf talen sprekende
Michelle Martel, zijn persvrienden.
Gekleed in een modieus grijs bla-
zerspak maakte hij „de blitz". Met
een hallo hier en een hallo daar
werd iedereen begroet. De glaasjes
kwamen, Berkhouwer was het mid
delpunt en Ceessie voelde zich ge
lukkig.
Opzichtig
Berkhouwer blijkt een typisch
mens. Wat opzichtig, druk, char
mant en een tikkeltje arrogant.
Zijn spraakgebruik is wat gezwollen.
Hij vindt het bijvoorbeeld een
„voorrecht om gekozen te zijn". In
zijn vocabulaire zitten nogal eens
dure woorden en de meer platvoerse
als „besodemieterd" en „gedonder"
komen er bij Cees wat bekakt uit.
Hij werd op 19 maart 1919 in Alk
maar geboren en op dit moment
bewoont hij samen met tweede
vrouw Michelle een fraaie boer
derij in Heiloo. Hij trimt graag en
loopt soms vele uren achtereen.
Daarnaast vindt hij rust in het
kweken van rozen. Verder is hij een
verwoed filatelist en het moet zijn
ij delheid hebben gestreeld toen er
speciaal ter gelegenheid van zijn
verkiezing tot voorzitter van het
Europees parlement een Eerste-dag-
env^oD werd uitgegeven. Bezeten is
Berkhouwer van antiek en zijn
boerderij staat er dan ook vol mee.
Vol is het ook van de boeken waar
hij er zo'n zesduizend van bezit.
„Ik laat mij graag inspireren door
mensen uit het verleden. Grote
denkers als Erasmus en Pascal. Dat
waren de echte liberale humanisten
Daarnaast hebben Griekse en La
tijnse klassieken mijn voorkeur".
Nu is hij dan „le president" van
het Europese parlement. „Maar in
de eerste plaats ben ik nog steeds
Tweede Kamerlid, want als ik er
hier uit moet, dan vervalt tegelij
kertijd mijn voorzitterschap", zegt
hij serieus.
Een dag na zijn verjaardag volgt
een gesprek in een mini-werkka
mertje op het Binnenhof. Berkhou
wer is nog geen seconde binnen of
het colbertjasje hetzelfde van de
dag tevoren gaat uit. Met|
knaapje in de kast.
„Rijk worden doe je
mompelt hij. Het blijkt dat 1
halve de dagvergoeding
gulden (waarbij reis- en
niet zijn inbegrepen) die
van het Europese parlemer
vangt, ook nog een fors bed]
representatiekosten mag
„Geen extra salaris, alleen
een tegemoetkoming in de k(
'k Weet niet eens hoeveel ik
uitgeven. Geld vind ik trou
niet zo interessant. Zo nu en
ga ik met een bonnetje naaf
kassier en dan krijg ik m'n gek
rug".
In politiek Den Haag hoeft
niet bang te zijn: BerklW
(Sinds november 1956 al lid vi
Tweede Kamer) zal dezelfde bl
Hij voorspelt zelfs na zijn v(
zing meer tijd te hebben voor
werk in de Kamei
„Ik ben nu uit een paar Euro j|
commissies. Dat scheelt veel
bovendien heb ik
chauffeur. Ik wil coute-que-
de fractie hier blijven
Maar in Straatsburg zal men
gaan merken dat
voorzitter is. „Korte metten
lange sprekers. Het Engelse
En als voorzitter zo min
praten".
In een persbericht van hel
se parlement lezen we tensl<
Berkhouwer: ...een toegewijd]
ticus, overtuigd Europeaan,
werker met vele
menselijke kwaliteiten".
Hij glimt, knikt en zegt
vo'komen mee eens te zijn.
In één der wandelgangen
Binnenhof ontmoeten we op
naar de VVD-fractiekamer -
bode die hem hartelijk met
verkiezing feliciteert.
„Bedankt, Jongen", mompelt 8
houwer. Hij glimt weer.
