n
liesprek in Suriname
olkomen vastgelopen
[islukking Co-op: alleen maar schlemielig
Vissers: P Van
Agt onbegrijpe99
■topman: Teleurgesteld vertrokken'
r
londen „verbaasd en verontwaardigd"
ncentratie
lector
aranken
VAN BERKEL
WIL MARIJNEN
OVERNEMEN
Nederlandse
schoenproductie
sterk gedaald
Circus Salamon
De perfekte pasvorm
van Panty P -Extra jj§
merkt upas goed
(ils u ze aanheeft!
panty If extra
Besmette hal
Philips-Duphar
wordt gesloopt
laat enorme
schulden na
Boersma speelt rol
in sociaal conflict
Vaarplicht én dienstplicht
In Rotterdam
groot tekort
aan tandartsen
RDAG 24 MAART 1973
Co-op zieltoogt. Het voort
van 150 winkels en super-
is onzeker, evenals de
tegenheid van 6000 perso
on. Men heeft gesaneerd,
jniseerd. Het heeft niet ge
holpen. Want in feite waren
©aal lapmiddelen,
krachten verdwenen. Oud
topman Van Netten is daar
i Hij stapte over naar Dou-
btrts. De Co-op koffie en
Djerij volgde hem later naar
„We zijn er allemaal zeer
steld uitgestapt, omdat langs
jtische weg goede toekomst-
oof lieven werden afgesneden,
o), tries van Steenkamp, waar ik
aan meegewerkt had, werd zonder
meer onder tafel geschoven. Zeer
droevig".
De verbruikerscoöperatie, ln grauwe
tijden opgezet als vaak laatste stro
halm voor een verpauperende arbei
dersbevolking, hees in 1969 voor de
buitenwereld zichtbare noodseinen.
De moderne tijd had de oude idea
len overspoeld. En het idealisme
was niet opgewassen gebleken tegen
de daadkracht van commercieel ge
leide concurrenten.
Achttien
Er waren in 1969 in het land nog
achttien verschillende verbruikers-
coöperaties. Elk beslisten ze onaf
hankelijk van elkaar over hun be
leid. Samen hadden ze alleen al in
de levenmisddelensector 187 grotere
en kleinere supermarkten en 216
zelfbedieningswinkels. Ruim 400 za
ken. dus. Waarvan er vele slecht
liepen, en een aantal andee wel
goed draaiden.
Een commissie onder leiding van
prof. Steenkamp, zei na twee jaai
studie: er is maar één manier om
staande te blijven: dat is met een
centraal geleid concern, net zoals
bij de concurrenten.
Acht coöperaties, die zwak stonden,
wilden dat ook wel: Den Haag,
Rotterdam, Amsterdam, Leiden, Til
burg, Enschede, Groningen, en
Leeuwarden. Tien, die sterker ston
den, wilden niet: Alkmaar, Arnhem,
Deventer, Eindhoven, Haarlem,
Heerlen, Schiedam, Roermond, Vlis-
singen en Schiedam.
De acht vormden samen een entrale
zaak: Co-op u.a. De andere bleven
na nog een enkele verschuiving van
de ene groep naar de andere, zelf
standig-
Twee grote distributielichamen, elk
voor zich. Want vergelijk daarmee
maar eens de pas wegens ingrijpen
de sanering in het nieuws gekomen
Simon de Wit. Die heeft in zijn ge
heel 126 winkels.
De zelfstandig gebleven coöperaties
bleven meeprofiteren van de facili
teiten van centrale inkoop en pro-
duktie. De club van zwakkeren pro
beerde er weer bovenop te geraken,
maar was door zijn zwakte-over-
de-hele-linie juist een loden last
voor de centrale organisaties.
Men saneerde. Winkels werden ge
sloten. en produktiebedrijven. Het
personeelsaantal daalde. De omzet
steeg iets, maar het is de vraag of
men daarmee eigenlijk alleen al de
prijsstijging wel bijhield.
Suikeroorlog
Co-op telt nog zo'n 400.000 leden.
Nog altijd is er zogenaamde winst-
deling voor die leden-klanten. Maar
ja, bij de Haagse coöperatie werd
bijvoorbeeld in 1969 nog maar 2.50
per winstaandeel uitgekeerd, met
als reden voor dit geringe bedrag:
een zeer felle concurrentie, die
wel haar hoogtepunt bereikte in de
suikeroorlog".
Co-op kon de in het levensmidde-
lenbedrijf normaal geworden scher
pe concurrentiestrijd niet aan. In
vier jaar tijd boekte de organisatie
een verlies van 50 miljoen gulden.
En in de tussentijd stopte het ene
lid na het andere uit het hoofdbe
stuur.
Nu is het zover gekomen dat ver
ontwaardigde vakbonden tegenover
wat zo'n beetje hun moeder-bedrijf
is, staan met dezelfde scherpe ver
ontwaardiging als waarmee zij direc
ties van strikt commerciële onder
nemingen te lijf plegen te gaan. De
bonden zijn te laat ingelicht. De
zaak had niet zomaar bij de publi
citeit mogen komen. De werkgele
genheid van duizenden werknemers
is in gevaar.
Met een lening van 20 miljoen gul
den op zak zou men bij Co-op kun
nen trachten nog weer wat verder
te saneren. Maar er is geen bank
(óók niet de NVV-Koopmans bank)
die daar aan wil beginnen.
Een tijdperk lijkt te worden afge
sloten op eenzelfde, weinig indruk
wekkende manier als dat in de
laatste jaren al eerder met collec
tieve arbeidersondernemingen is ge
beurd. Zelfs als mislukkingen zijn
ze niet eens overtuigend: alleen
maar schlemielig.
1MARIBO (ANP) De cen-
stakingsleiding in Suriname
rjsteren haar grote verbazing
[ontwaardiging uitgesproken,
manier waarop het overleg
regering donderdag is ver-
■Vanaf de aanvang van het
f weigerden de regeringsverte-
rdigers categorische te ant-
op argumenten die naar vo-
18 rden gebracht door de vakbe-
os een door de vakbeweging
en communiqué hebben de
"ijsver tegenwoordigers ver-
t zij niets meer te zeggen
aangezien de afwijzende
aten van de regering al vast
en deze door argumentatie
iaden kunnen worden gewij-
[oewel de vakbeweging op het
Dtwoordelijke van deze hou-
herhaling heeft gewezen en
aispreksleider de vergadering
om zich met de regering
te beraden, bleef de rege-
iegatie weigeren haar stand-
niet zouden kunnen wijzigen,
erd in te gaan op de argumen-
de vakbeweging en maakte
1,1 ering geen gebruik van de
leurten die haar door de voor-
Terden gegeven, aldus het com_
De regering verklaarde na-
TERDAM In de frisdran-
tor staat een stevige concen-
op stapel. De eigenaar van
ruyn's Limonadefabrieken en
terderijen BV in Dongen
Quick-Up, Tudo Florida Boy,
ïla-Girl, Vruchtensappen, als-
)ixy-Fit suikervrije frisdran-
handelmaatschappij Tudo BV
sdrankenindustrie Dongen BV
Leutscher, zal de Bottelmaat-
Dongen (licentiehoudster
fcca-Cola voor Noord-Brabant
rland» overnemen. Verder be-
plannen voor een samenwer-
met limonadefabriek Sparks
Groningen (licentiehoudster
Ka-Cola voor Groningen, Fries-
Drente en Overijssel)Deze twee
nemingen zijn eigendom van
Oranjeboom (dochter van de
Allied Breweries LTD). De
lelijking van deze concentra
te een vergevorderd stadium,
iclële instanties zoals SER en
ibonden zijn op de hoogte ge-
zo heeft de heer Leutscher
deeld.
ligt in de bedoeling om de be
lhouwen in Breda geheel te
urnen voor de produktie van
terwijl de limonadeproduktie
tejd in Dongen geconcentreerd
xden.
drukkelijk bij monde van premier
Sendey dat alle argumenten die nu
en ook bij verdere gesprekken naar
voren zouden worden gebracht, de
DEN HAAG De maatschappij
v. Berkel's Patent NV en NV Tech
nisch Bureau Marijnen zijn bespre
kingen begonnen over de overneming
van Marijnen door Van Berkel. Met
de vakorganisaties is contact opge
nomen en zij hebben geen bezwaren,
aldus een gezamenlijk bericht.
Het ligt in de bedoeling dat Ma
rijnen in haar huidige vorm en opzet,
en onder dezelfde naam haar acti
viteiten voortzet en uitbreidt. Volgens
een woordvoerder van de directie van
Van Berkel zal deze onderneming een
bod op de aandelen van Marijnen
uitbrengen. Volgende week zullen na
dere bijzonderheden worden bekend
gemaakt. De notering van de aande
len van Marijnen op de Amsterdam
se beurs is inmiddels opgeschort. De
laatste koers was donderdag
f 1960 per aandeel van f 1000. Door
de samenwerking kunnen vooral de
problemen, voortvloeiende uit de on
derbezetting van de Marijnen-fabriek
in Culemborg tot oplossing worden
gebracht.
Bij Marijnen werken ruim 200 per
soneelsleden. De onderneming heeft
een handelsonderneming in Den
Haag en een fabriek in Culemborg,
waar bedrijfskoelingsapparaten zoals
vrieskasten, koeltoonbanken en der
gelijke. wordt vervaardigd.
DEN HAAG (ANP) De Neder
landse schoeiselproduktie is volgens
de cijfers van het CBS in het afge
lopen Jaar gedaald tot ongeveer 19
miljoen paar. In 1971 werden er in
Nederland 25 miljoen paar schoenen
laarzen, pantoffels en sandalen ver
vaardigd-
De produktie van geheel leren schoe
nen, laarzen en sandalen daalde
van 17,25 miljoen paar in 1971 tot
14 miljoen paar.
door de regering ingenomen stand
punten niet zouden kunnen wijzigen
Uiteindelijk achtten de vertegen
woordigers van de arbeiders het nut
teloos nog langer tegen de regerings
vertegenwoordigers te praten. Besla
ten werd de voorzitter van de ver
gadering, mgr. A. Zichem. te vragen
of hy onder deze omstandigheden
een zinvol gesprek nog mogelijk acht
te. Na lang aandringen besloot de
voorzitter namens de commissie van
goede diensten aan de vergadering
mee te delen, dat de commissie het
niet langer mogelijk achtte de ge
sprekken tussen de regering en de
vakbeweging voort te zetten. De com
missie vroeg de partijen desondanks
vertrouwen aan haar te blijven
schenken aangezien zij ook nu nog
wilde trachten nuttig te zijn bij het
zoeken naar een oplossing uit d«
moeilijke sociale situatie, waarin Su
riname verkeert.
De stakingsleiding van de Centra
le van Landsdienaren heeft een bul
letin uitgegeven waarin als belang
rijkste knelpunltem in het overleg tus
sen regering en vakbeweging worden
genoemd
de volmacht gegeven aan de po
litie
de betaling van de stakingsdagen,
waarbij de regering zegt ..no work,
no pay"
het wetsontwerp ter regeling van
de arbeidsverhoudingen.
ADVERTENTIE
ninder
an ool<
in de groene verpakking
DEN HAAG (ANP) Over enkele
weken zal worden begonnen met de
afbraak van de besmette hal van de
voormalige fabriek van Philips-Du
phar, gelegen langs het Noordzee
kanaal. Het puin zal worden gestort
in binnenschepen, die met puin en
al zullen verdwijnen in de Atlantische
Oceaan, ongeveer 360 mijl uit de
Spaanse kust ter hoogte van Kaap
Finisterre, waar de oceaan meer dan
vierduizend meter diep is.
Dit heeft het ministerie van Ver
keer en Waterstaat gisteren meege
deeld. Voor het slopen is vergunning
van de gemeente Amsterdam gekre
gen.
Een deel van één der gebouwen,
waarin onkruidbestrijdingsmiddelen
werden vervaardigd, is in 1963 besmet
geraakt door een explosie in een zo
genaamde autoclaaf als gevolg van
een ontspoord chemisch proces. Daar
bij werden zoals later bleek
stoffen gevormd, die door hun wer
king onaangename huidaandoeningen
veroorzaken. Deze stoffen hebben
zich destijds door de gehele fabriek
verspreid.
NCRV brengt
onthullingen
Win Sargent
HILVERSUM (ANP) De actua
liteitenrubriek „Hier en nu", van de
NCRV-televisie zendt zaterdagavond
vanaf 22.35 uur via Nederland 1 een
interview uit met de Amerikaanse
Win Sargent, die enige tijd geleden
in het nieuws kwam na haar huwe
lijk met de papoea-hoofdman Oba-
narok. Mevrouw Sargent heeft tot
dusver geen interviews toegestaan
maar gezien de nog altijd bestaande
banden tussen Nieuw Guinea en Ne
derland heeft zij tegenover de NCRV-
correspondent in Amerika een uitzon
dering gemaakt.
Zoals bekend werd Win Sargent
door de Indonesische autoriteiten uit
gewezen, omdat zij alleen maar een
huwelijk zou zijn aangegaan om het
sexuele gedrag van de papoea's te
bestuderen.
In het programma zullen ook ver
schillende foto's worden getoond van
het optreden van de Indonesische po
litie en' het leger tegenover de pa
poea's, foto's, die volgens de NCRV
op zijn minst belastend zijn. De foto's
zullen worden gebruikt voor een boek.
dat Win Sargent bezig is te schrij
ven en dat volgend Jaar zal verschij
nen.
ZUTPHEN (ANP) Voor veej
zakenlieden in Nederland en Duits
land betekende het faillissement
van het circus Salamon, dat zijn
winterresidentie zou houden in ho
tel de Luchte in Lochem, een
strop van vele tonnen. Het echtpaar
Toni J. (43) uit Nijmegen en Anita
S. (32) uit Essen inmiddels ge
scheiden wordt ervan verdacht
als eigenaar van circus en hotel
flessetrekkerij en andere manipu
laties te hebben gepleegd.
De officier van justitie bij de
rechtbank in Zutphen heeft giste
ren tegen Toni een half Jaar ge
vangenisstraf geeist en tegen Anita
een half Jaar waarvan de helft
voorwaardelijk met drie jaar proef
tijd.
De zaak was aan het rollen ge
komen door een proces-verbaal uit
Duitsland, waar Toni was vertrok
ken met achterlating van veel
schulden. Men kon hem echter niets
maken, omdat hij het circus had
laten overschrijven op naam van
zijn schoonmoeder.
In Lochem hadden Anita en hij
in 1970 hotel De Luchte gekocht
voor f280.000 zonder dat hij
DEN HAAG (ANP) De commissie voor sport en recreatie uit de Haagse gemeenteraad heeft gis
teren geen advies uitgebracht over het verzoek van de regering om in het park Zorgvliet
ruimte te reserveren voor de bouw van een ambtswoning voor de minister-president.
Twee van de zeven leden van de commissie, mevrouw Gelderblom-Lankhout (D'66) en Lampe
(KVP) bleven het verzoek afwijzen. De overige leden, waarvan er tivee geneigd zijn "ja" te zeg
gen, wilden eerst nog overleg plegen met hun fracties. De leden van de commissie voor stands
ontwikkeling hebben daar reeds maandag tqe besloten.
Mevrouw Gelderblom en de heer Lampe waren niet overtuigd van de noodaak van de bouw van
een ambtswoning. Voor hen weegt zwaarder dat er weer een stukje natuur wordt opgeofferd
dan de arugumenten van de regering inzake be veiliging van de minister-president en zijn gezin
en dat het Catshuis ongeschikt is voor bewoning.
De andere leden aarzelden, mede omdat het stukje grond toch niet voor het publiek toeganke
lijk is. Bovendien heeft een bioloog, de heer J. A. Nijkamp, oud-directeur van de gemeentelijke
dienst voor school- en kindertuinen, vastgesteld dat de bouw wel enige schade aan de flora
en fauna zal aanrichten maar dat daarvan over enkele jaren niets meer te zien zal zijn, als pas
sende maatregelen worden genomen.
De commissie voor sport en recreatie nam gistermiddag een kijkje in Zorgvliet. Op de foto
links wethouder Vink van jeugdzaken, sport en recreatie en wethouder Van Ommen Kloeke tij
dens dit bezoek.
Rotterdamse
artsen in
tuchtcollege
DEN HAAG (ANP) Minister werkgevers", aldus Groenevelt. We
Boersma probeert sinds 14 maart de zitten ons erover te verbijten dat we
ROTTERDAM Twee Rotter
damse huisartsen en twee specialis
ten van het Academisch Ziekenhuis
Dijkzicht moeten op 5 april voor het
medisch tuchtcollege in Den Haag
komen.
cent op zak zou hebben. De make- Hej. Rotterdamse echtpaar Westdijk
laar zou hebben beweerd dat er
wel voor f 160.000 omzet in zat.
Het hotel zou de winterresidentie
heeft tegen hen een klacht inge
diend, omdat de artsen de slechte
werkgevers in de metaalindustrie en
de vakbonden weer aan tafel te krij
gen om het vastgelopen onderhande-
lingsgesprek voort te zetten. Dit is
gisteren gebleken tijdens de in Den
Haag gehouden persconferenties van
de werkgeversorganisaties en van de
industriebonden.
FME-directeur A. Prins liet weten
dat zijn organisatie de minister op
de hoogte heeft gesteld van de moei-
neu iiuLei zou ae wunerresiaenue on <Qr;o.ö mnn ------ D
van het circus worden en het moest Witheden ln de metaal ndustne en
tot een uitgelezen horecabedrijf
worden gebombardeerd.
Hoewel de raadslieden anders
wilden doen geloven, bleef de offi
cier bij zijn opvatting dat er van
kwade opzet sprake was. Hij herin
nerde eraan, dat Toni al drie ver
oordelingen op zijn naam had we
gens oplichting, heling en verduis
tering. Uitspraak vrijdag 6 april.
Jan onvoldoende onderkend zouden
hebben. Jan stierf op 13 Juli vorig
jaar in een huis, dat hij met drie
dat minister Boersma daarnaar had
gevraagd. De voorzitter van de in-
nog niets hebben gehoord", voegde
hij eraan toe.
Hij zei van de minister de indruk
te hebben gekregen dat hij er naar
streefde beide partijen reeds ln de
loop van de vorige week weer met
elkaar te laten Draten.
De voorzitters van de drie industrie
bonden hadden vorige week woens
dagavond op een geheime plaats in
Utrecht een gesprek met minister
Boersma.
„We hebben hem daarbij alle vrij
heden gegeven de rol te spelen die
dustriebond NVV, Groenevelt, liet hij zich wenste, behalve die van
vrienden in Rotterdam had gekraakt, enkele uren later duidelijk blijken
De jongen is aan een ernstige infec
tie van de luchtwegen overleden.
Volgens een Rotterdamse politiearts delegatie weer aan tafel te krijgen.
had Jan vijftig procent overlevings
kans gehad als hij goed was behan
deld.
„Tot nu toe hebben we nog geen
antwoord van de minister, omdat hij
zit te wachten op de reacties van de
UTRECHT (ANP) De circa 2500
bij de Nederlandse Vissersbond aan
gesloten vissers voelen niets voor het
voornemen van minister van Defen
sie, De Koster, om hen via een wij
ziging van de vaarplichtwel zowel
onder de dienstplicht als onder de
vaarplicht te laten vallen. De vissers
vinden dat hen dan een onevenredig
groot aan deel in de landsverdediging
in de schoenen zou worden gescho
ven, zo bleek vandaag op de Jaarver
gadering van de Vissersbond in
Utrecht. Op het ogenblik vallen al
leen opvarenden bij de Nederlandse
Koopvaardij onder de vaarplicht,
hetgeen wil zeggen dat zij in tijden
van oorlog of oorlogsdreiging op Ne
derlandse koopvaardijschepen moeten
blijven varen. Het koopvaardij perso
neel is echter vrijgesteld van dienst
plicht. Nu is het aantal Nederlanders
op de koopvaardijschepen de laatste
Jaren echter zo schrikbarend terug
gelopen op het ogenblik is 29 pro
cent van de opvarenden Nederlander
dat de koopvaardijvloot zeker in
een moeilijke oorlogssituatie schro
melijk onderbemand zou zijn. Van
daar dat de minister nu ook de circa
8000 vissers onder de vaarplicht wil
laten vallen.
Vissersbondvoorzitter Hoekstra zei
vandaag op de j aarvergadering daar
wel begrip voor te hebben, maar hij
vond het onbegrijpelijk dat de minis
ter niet van plan is de vissers net
als nu het koopvaardij personeel
vrij te stellen van militaire dienst-
wanneer zij eenmaal aan de vaar
plicht zijn onderworpen. Volgens de
heer Hoekstra verdedigt de minister
zijn standpunt door er op te wijzen
dat met name de marine niet buiten
dienstplichtige vissers zou kunnen.
Hoekstra kan deze redenering niet
goed volgen omdat blijkens zijn in
formaties bv. in een vissersplaats als
Urk hooguit twee van de tien dienst
plichtige vissers bU de marine wor
den ingedeeld, de rest gaat naar de
landmacht.
biter, want een bindende uitspraak
zonder inspraak van onze leden kun
nen we reglementair niet accepteren.
Maar we zijn zelfs bereid de onder
handelingen te hervatten onder lei
ding van de minister.
Minister Boersma heeft gisteren
in zyn antwoord op schriftelijke vra
gen van het tweede kamerlid Keu-
ning (DS'70), meegedeeld dat hij be
reid is om ln het conflict bij Hoog
ovens te bemiddelen, als beide par
tijen daarom vragen.
De minister zal zelf voorlopig een
afwachtende houding aannemen.
„Gelet op het bestaande loonpoli
tieke systeem berust ook voor zo'n
conflict een zware verantwoordelijk
heid bij de werkgever en de betrok
ken werknemersorganisaties. Dat is
voor mi) voorshands reden de ont
wikkeling af te wachten".
ROTTERDAM Rotterdam kamp
met een groot tekort aan tandart
sen. In de wijk IJsselmonde moeten
twee tandartsen de zorg dragen voor
37.000 mensen. In de hele stad is er
een tandarts op de 5900 inwoners Het
landelijk gemiddelde is een tand
arts per vierduizend mensen. Ook in
Zeeland heeft men een tekort aan
tandartsen, zo is meegedeeld. Voor
al voor het vakantieseizoen maakt
men zich zorgen.
