Eerste aanzet
tot sociale
verloskunde
Opbouw van paviljoens op
Katwijkse strand begonnen
■u—8K
Zwammerdamse arts K. Gill
doctor na langdurige studie
DINSDAG 20 MAAR]
De laatste stelling in het proef
schrift van de huisarts Gill
luidt als volgt: „Als het paren
van de mens, als creatieve daad,
gaat veranderen in het bijeen
brengen van de beste eigen
schappen, zal de mens zijn eigen
nageslacht niet meer herken-
ZWAMMERDAM Ook de me
dische wereld moet eenmaal geloven
aan het proces van vermaatschappe
lijking. De eertijds talrijke ivoren to
rens waaruit niet veel anders werl
voortgebracht dan: zo is 't en met de
rest hebben we niets te maken, slin
ken in getal en het besef dat de
klinisch-geneeskundige overheersing
een beetje moet worden ingetoomd is
groeiende.
Geneeskundige takken als verlos
kunde hebben inmiddels een plaatsje
gekregen onder de noemer preven
tieve geneeskunde. Want waar vroe
ger sprake was van geneeskunde op
basis van ervaring en waarnemiing
geldt nu de wetenschap van wat er
Door
Wim Wirtz
Foto
Wim Dijkman
gebeurt en wat er derhalve gebeuren
kan. In de verloskunde heeft die ver
schuiving erin geresulteerd dat de
leer van de voortplanting benadrukt
wordt. En dat brengt vanzelf mee dat
niet alleen kan worden volstaan met
de klinische aspecten van de genees
kunde, maar dat het gedrag van de
mens en diens maatschappij moeten
worden meegeteld.
De Zwammerdamse huisarts K.
Gill meent daartoe een eerste aanzet
te hebben gegeven met zijn proef
schrift „Sociaal verloskundige ver
kenningen", waarop hij vanmiddag
aan de Rijksuniversiteit te Utrecht
promoveerde.
Gill maakte van 1953 tot medio
1969 een studie van duizend beval
lingen bij 487 vrouwen in Zwammer-
VERDOVENDE
dam. Hij bestudeerde de omstandig
heden waaronder zwangerschap, ba
ring en het gedrag van het kind in
zyn eerste levensjaar plaatsgrepen.
En registreerde de gegevens, die hij
in vier perioden (proefschrift: tijds-
cohorten) uit gesprekken verkreeg
metde zwangere en/of mensen die er
op een of andere manier bij betrok
ken waren.
Zo werden eerbare instituten als
huwelijk en gezin gebombardeerd tot
studie-object en deponeerde Gill al
lerhande cijfertjes in statistieken,
waaruit men kan opmaken in hoe
verre bepaalde omstandigheden van
invloed zijn op zwangerschap en ge
boorte. Gill noemt dat in zijn pro
bleemstelling „de bij de huisarts be
kende sociaal-ecologische factoren
van het gezin die met het verloop
van graviditeit (zwangerschap), par
tus (bevalling) en postnatale periode
(kraambed), alsmede de gezond
heidstoestand van de moeder gedu
rende de zwangerschap, de baring en
het kraambed en van het kind ge
durende het eerste levensjaar asso
ciatie vertonen.
Onmerkelijk genoeg al geeft de
promovendus dat zelf toe is Gills
studie beperkt. Elementen als kinder
loosheid en gewenst of ongewenst
kind liet hij doelbewust achterwege,
omdat, zo motiveerde hij op een pers
bijeenkomst vorige week. het ondoen
lijk zou zijn geweest alle terzake
doende factoren aan een studie te
onderwerpen.
Voege men daarbij dan oovendien
hei. gegeven dat zijn studie niet als
representatief mag worden aange
merkt omdat, zegt Gill in zijn
proefschrift, de „onderzoekpopulatle"
niet „a-select" was samengesteld
(wat in fatsoenlijk Nederlands bete
kent dat de vrouwen die bij het on
derzoek waren betrokken, niet tot
verschillende bevolkingstypen be
hoorden maar slechts tot één, name
lijk die van Zwammerdam) dan
taxeert men de tilel van het proef
schrift verkenningen") op cor
rect.
Gill registreerde in de vier peroden
van onderzoek de volgende getallen:
1953—1958, 269 zwangerschappen;
1959—1962, 243; 1963—1966, 271 en
1967—1970, 217. Verdeelde de gezins
functie in vieren (sociaal-biologisch,
sociaal-economisch, sociaal-cultureel
en sociaal-psychologisch). En kwam
in die verschillende partjes tot o.m.
de volgende uitkomsten:
43 procent van de zwangeren
woonde in bij familie of anderen;
de kwaliteit van het wonen ge-
ddurende de bevalling was bij 55,7
procent goed. bij 23,1 procent matig
en bij 21,2 procent slecht (uiteraard
een subjectieve t^eoordeling)
de bevalling vond bi, 33,50 pro
cent plaats in de hulskamer, bij 55,90
in de slaapkamer en bij de rest in
het ziekenhuis (overigens aan
schouwde één kind het levenslicht in
eer taxi en één op de vloei van een
zolder)
bij een ziekenfonds was 70,80 pro
cent aangesloten, het restant was
particulier;
tijdens de bevalling was 92,49 pro
cent lid van een kruisvereniging.
25.38 procent nam deel aan een moe
dercursus en 6,31 procent beoefende
de zwangerengymnastiek,
de kraamzorg geschiedde in 80,4
procent van de gevallen door deskun
digen, in 3,4 procent door wijkkraam-
hulp en in 16,2 procent door
niet-professionelen
aan beroepsarbeid tijdens de
zwangerschap deed 11,4 procent van
de vrouwen;
het aantal gedwongen huwelijken
bedroeg 31 procent, het aantal ge
mengde huwelijken (godsdiensten) 32
procent;
van de zwangeren rookte 25 pro
cent en gebruikte 25 procent alcohol
houdende dranken (en het kindje
dronk dan mee
Gill kreeg rond achttien aan
vragen voor abortus provocatus;
6 En hij werd geconfronteerd met
twee consanguine huwelijken (fami
lierelatie tussen partners). Het één
betrof een neefnicht huwelijk,
waaruit vijftien kinderen voortkwa
men, van wie vijf doofstom en boven
dien één oligofreen (geestelijk ge
stoord). Het ander betrof een achter
neefnicht huwelijk, waaruit drie
gezonde kinderen werden geboren.
Verklaringen
Dit handgreepje aan gegevens
wordt in Gills proefschrift omringd
door uitvoerige verklaringen. Als Gill
bijvoorbeeld suggereert dat er een
zekere onrechtvaardigheid schuilt in
de verhouding ziekenfondspatiënt
particulier, doordat de by het zieken
fonds aangeslotene, die in de regel
niet tot de hoogstgesalarieerden be
hoort, immers niet licht de huisarts
als grote verlosser zal kunnen aan
duiden. Want die kost meer dan de
gratis vroedvrouw
(En men denke dan bijvoorbeeld
eens aan de moedercursus, die er on
getwijfeld toe zal leiden dat het kind
met een glimlachje op het gelaat de
moederbuik verlaat
Conclusies
Gill komt in een aantal „moge
lijke" conclusies niet onder een zeke
re mate van vrijblijvendheid uit: de
noodzaak dat de beroepsarbeid en
Prijzen
Het is een haast vanzelfspreken
de zaak, dat dit seizoen de prijzen
voor het gebruik van cabines en lig
stoelen en voor de consumpties weer
zullen stijgen. Hoe dat allemaal
gaat worden is nog niet bekend. De
prijzen van cabines, ligstoelen etc.
worden in samenwerking met de ge
meente Katwijk vastgesteld. Nu de
strandpachten omhoog zijn gegaan,
zullen deze prijzen zeker opgetrok
ken worden. Dat is nodig ook, want
anders zou de exploitatie in gevaar
komen. Verwacht wordt, dat de
consumptieprijzen met ongeveer 10
procent in de hoogte zullen gaan.
Schippers nadrukkelijk: „Het is
begrijpelijk, dat we met de verho
ging van het levenspeil meegaan.
Doen we dat niet, dan boeren we
achteruit. Overvragen is er niet bij.
We berekenen dus gewoon de kos
ten door. Ik denk dat het ongeveer
tien procent wordt. Vandaag of mor
gen vergaderen we daar als exploi
tanten over. Ik kan dus nu nog geen
exacte cijfers geven".
Ook in de restaurants langs de
Boulevard en in het dorp zal men
het komende seizoen zeker meer
moeten gaan betalen voor een kop
je koffie en een frisdrankje. Van
één exploitant is reeds bekend, dat
hij de prijzen van alle consumpties
met een kwartje heeft opgetrokken
om op het niveau te komen, waarop
hij meent te moeten staan. Daaren
tegen heeft hij de prijzen van - de
maaltijden nauwelijks verhoogd.
In de hotel- en restaurantsector is
het helaas niet allemaal rozegeur
en maneschijn. Het aantrekken van
MIDDELEN
GESTOLEN
LEIDEN Uit een apotheek aan
de Hooigracht is een grote hoeveel
heid verdovende middelen gestolen.
Het is nog niet duidelijk hoe de in
brekers zijn binnengekomen. Behalve
de dosis verdovende middelen, waar
van men nog niet kan zeggen of het
gevaarlijk is, werd er niets gemist.
Ophalen grofvuil
VOORSCHOTEN Het grofvuil
zal in Voorschoten de 28ste worden
opgehaald aan: het Burg. Vernéde-
park, Badhuisstraat.. Parkstraat,
Noortheystraat, Stadwijkstraat, So-
phiakade, Nieuw Voordorpstraat,
Prof. Zernikelaan, Prof. Einsteinlaan,
Prof. Lorentzlaan, Prof. Eykmanhof,
Prof. Enthovenlaan, Prof. Debeye-
laan, Anthond van Leeuwenhoekkade,
Lord Baden Powellweg, Kamerling
Onnesplatsoen, Raadihuislaan (het
gedeelte ten oosten van Vlietzicht),
Prof. van der Waalslaan, Prof. van
't Hofflaan, Curielaan, Molenlaan,
(net gedeelte ten oosten van de Prof.
Asserlaan), Prof. Zeemanplantsoen,
Gerard Douplantsoen, Carel Fabri-
tiuslaan, Anthonie van Dycklaan,
Johannes Vermeerplantsoen, Govert
Flinckplantsoen, Rembrandtlaan, Al-
bert Schweitzer plantsoen, Jan van
Goyenplantsoen, Ferdinand Bollaan,
Jan Steenlaan, Ruijsdaelhof, Van
Ostadehof, Paulus Potterdreef, Frans
Halsplantsoen en Nicolaas Maeskade.
Hasjhandelaar
gezocht voor
mensensmokkel
ROTTERDAM De Rotterdamse
koopman, B.G.S., die is gearresteerd
in verband met de recente grote
hasj-smokkel wordt door de Engelse
Justitie gezocht in verband met men
sensmokkel In Juni 1970 werd hy in
Engeland aangehouden toen htf ne
gen Pakistani illegaal het land in
wilde brengen. De 43-Jarige Rotter
dammer werd in Engeland op borg
tocht vrijgelaten, negeerde het gebod
om in Engeland te blyven en keerde
terug naar Nederland.
Morgen zullen S. en de twee man
nen, die in de nacht van vrijdag op
zaterdag tweeduizend kilo hasjiesj
uit een douaneloods aan de Schie-
haven wilden halen voor de officier
van Justitie worden geleid.
Voor de officier, mr W. A. de
Saint Aula ire is de zaak daarmee
nog niet rijp genoeg voor verdere
mededelingen over de hasj-smokkel
Hij kan of wil nog geen antwoord
geven op de vraag of er een grote
bende achter de smokkel zit, of dat
de politie met de arrestatie van S. de
hoofddader te pakken heeft.
KATWIJK AAN ZEE Het strand is over een dag of tien,
veertien niet langer uitsluitend meer voor de Katwijkers. Dan
staan er de strandetablissementen weer om de binnen- en bui
tenlandse bezoekers te ontvangen. De eerste exploitanten zijn
gisteren met de opbouw van hun paviljoens begonnen. Een
werk, dat de nodige belangstelling trok van de Katwijkers,
die elke dag weer gewoon zijn even naar de zeereep te gaan
om daar naar de zee en de eventuele vissersboten te kijken
en wat met elkaar staan te praten. Wat het badseizoen dit jaar
zal brengen weet niemand, maar iedereen hoopt in zijn hart
toch vurig dat het niet zo slecht zal worden als in 1972. De
Katwijkse strandexploitanten hebben dit jaar twee zilveren
jubilarissen in hun midden. Mensen dus, die vijf en twintig
jaar met een eigen paviljoen op het strand staan. Het zijn Fok
de Best en Henk van Beelen.
Op vijf plaatsen was men gisteren
de gehele dag druk aan het werk op
het Katwijkse strand. Niet alle ex
ploitanten hadden de euvele moed
om zo vroeg al met het opzetten van
hun houten paviljoens te beginnen.
Het waren Henk van Beelen (bij de
Koningin® Wilhelmlnastraat)Fok
de Best (bij de Voorstraat), Barend
Verhoef en Peet Parlevliet (bij de
Oude Kerk) en Willy de Lange (in
de Zuid). In de komende dagen zul
len er ongetwijfeld meer exploi
tanten met de opbouw beginnen.
Door
Cees Combee
Foto
Jaap van Duijn
Opknappen
De gehele winter door hebben de
Katwijkse strandexploitanten in him
schuren hard gewerkt om de pavil
joens en cabines weer een goed aan
zien te geven. Zout en zand zijn wa
re vernielers van het schilderwerk.
Zij zijn schuurpapier gelijk. Houdt
men dat onderhoud niet jaarlijks
goed bij, dan hebben die paviljoens
en cabines maar een korte levens
duur.
Exploitant Jan Schippers (50) op
een vraag of hij dit winterseizoen
voor de één of andere collega in Kat
wijk of Scheveningen weer een pa
viljoen heeft gebouwd: "Neen daar
heb ik geen tyd voor gehad. Ik
moest nodig mijn eigen boeltje eens
grondig onderhanden nemen door
onderdelen te vernieuwen en een
neiuw verfje aan te brengen. Daar
heb ik al mijn tijd aan besteed.
Trouwens de animo voor nieuwbouw
was bij de collega's niet groot. Daar
was 1972 een te slecht seizoen voor.
Het slechtste wat ik heb meege
maakt. Ik loop namelijk al 43 Jaar op
het strand mee. Als kind hielp ik
mijn vader".
Schippers, dde vorig Jaar het nieu
we paviljoen van Fok de Best bouw
de, was nu druk bezig hem te helpen
met het opzetten. Dat wil zeggen
met het maken van de bekisting,
waarop straks het houten bouwsel
zal komen te staan.
Die bekisting moet goed veran
kerd worden om stand te kunnen
houden als het geweld van de wind
en de zee te sterk wordt. De Best
hoopt zijn paviljoen tegen 31 maart
voor zijn gasten te kunnen openen.
Met de tijd mee
Zilveren exploitant Fok de Best (48)
die eigesnlijk zomers van kinds af
aan al op het strand zwierf en ook
nog met ezeltjes en pony's heeft ge
lopen, nam vijf en twintig Jaar ge
leden het strandbedrijf van Dirk
van den Oever ever. Hij heeft de
"ups and downs" van het seizoen-
bedrijf aan den lijve ondervonden:
goede en slechte seizoenen. Steeds,
heeft hij getracht zich aan de veran
derde tijdsomstandigheden en de va
kantiegewoonten aan te passen.
Vandaar ook. dat hij vorig Jaar een
geheel nieuw paviljoen liet bouwen.
Toch heeft dat eerste seizoen in zijn
nieuwe behuizing niet dat gebracht,
wat hij er van heeft verwacht. Met
zijn collega's spreekt hij over het
minst gunstige seizoen In die kwart-
Wanneer we even terugblikken op
vroeger zeggen De Best en Schip
pers met klem: "Eén Jaar of vijf,
zes geleden nog waren alle beschik
bare cabines voor het hoogseizoen
eind maart al besproken. Het waren
meestal gasten, die Jaar in, Jaar uit
naar Katwijk kwamen. Daarin is de
laatste jaren verandering
men. Uit briefwisselingen en vaak
ook nog uit korte bezoeken blijkt dat
men andere vakantieoorden ls gaan
opzoeken. Hele gezinnen uit Utrecht
en Rotterdam hielden vroeger elk
Jaar weer hun vakantie in de fami
liebadplaats en als de kinderen
trouwden en ook weer kinderen
kregen kwamen zij de gewoontege
trouw naar Katwijk. Nu zijn het nog
maar enkelen, die deze traditie in
ere houden. De meesten gaan naar 't
buitenland. Naar de zonnige stran
den of naar de bergen. Nu hebben er
nog maar een zes, zeven gezinnen
cabines besproken voor de Julimaand.
Het werkelijk badseizoen duurt
steeds korter. Tegenwoordig maar
een week of zes. Dan is het uit met
de drukte. Diep treurig. Waar het
naar toe moet weten we niet".
- Met de opbouw van in
viljoens op het Katwijkse
is men gisteren begonnen,
foto werd gemaakt op heti
voor de Voorstraat ivaar *l
ren" Fok de Best met zijn
pers bezig is met het
van de bekisting.
goed seizoenpersoneel is uit*
moeilijk en bovendien zijn de)
kosten zo hoog bijvoorbee"
over vakbekwame koks te k
beschikken dat de directie
tel "Noordzee" heeft besloten di
zoen de keuken te sluiten en
nog gasten aan te nemen, die?
gen nemen met logies met od
De maaltijden zullen zij elders
het dorp in restaurants moeten
tigen. Op deze wijze hoopt w*
een acceptabele bedrijfsexploltdi
kunnen komen.
Doctor Karei Gill
deerde van 1945 tot 1952 p
kunde aan de Rijksunm
te Utrecht. Na het vervuh ee_
militaire dienstplicht vestig
zich op 1 juni 1953 als h: der
te Zwammerdam. Op m 10]
maatschappelijk terrein i
enkele bestuursfuncties. Sa
oprichting van het Néér
Huisartsen Genootschap
hij deel uit van een studi
iii liJ
ifle
bera
gewoonten van de zwangere
worden bestudeerd, wat ta rftO
ook zou moeten gelden 1
dwongen huwelijk en woi
wonen, dat observatie en regi ituk
van gegevens over eenjarige)
reorganisatie en samenwerkini
den geïntensiveerd, dat de plas
de vroedvrouw verduidelijkt w
dat de samenwerking tussen ht
vroedfvrouw en specialist wort
beterd.
De inmiddels doctor
huisarts Gill besluit zijn proei
(dat overigens voor f.35 in
del verkrijgbaar is) met de v«
dat hy zijn studie als on
ervaren. In wording, zoals 1
zelf, schrijft hij. Het leve
houdt o.m. in dat elke twee ié
telg de bevolking n
land komt versterken. En
men dat kan overzien, is da
niks.
