ïjtrijd om handhaving van
rkelijke tucht
Liturgische
chaos in kerk
5 dagen
Ameland
f lOS.-^'
amro bank X
«5 mwee naar een volmaakte kerk
S in eigen huis kopen?
nro Woninghypotheek
vooru!
Pax-Christi 25 jaar
"Kom over
de brug"
Lï; t0 17 MAART 1973
ajjmjiinu'jj»
s n \J
reede helft van de zeventiende eeuw leefde er in ons land een ds. Wilhelmus An-
rit kn 1659 tot 1675 stond hij in drie gemeenten in Zeeland. Daarna verhuisde hij
te? id-Holland om tenslotte in Amsterdam te belanden, waar hij gestorven is. Die
ft enige beroering verwerkt in kerkelijk Nederland, omdat hij beweerde dat er
gtstaande, onveranderlijk geldende uitleg van de Bijbel zou zijn. Die was er, vol-
ook nooit geweest en ze zou er ook nooit komen. Altijd weer wordt bij de
the
[]d zal de Bijbel weer op
vo°', lezen en dit kan ook niet
e?5e W iedere zlJn
Qproblemen heeft. Jezus
liften van het Oude Tes-
ers ook op een andere
dan de schriftgeleer-
dagen dat deden, hoe-
dan ook van hun wijs-
er moeilijker mee, omdat zij wel we- Nederlandse Geloofsbelijdenis, de
ten dat een kerk met de strenge uit- Artikelen tegen de Remonstranten,
oefening van de tucht nooit bereikt Die werden dan ondertekend zoals
wat zij wil bereiken. We zien dat bij men accoorden van benoemingen en
de Vrijgemaakte Geref. Kerken. Dan daarbij behorende instructies voor 't
worden er martelaars gemaakt en er werk dat gedaan moest worden, on-
zullen altijd heel wat kerkleden zijn dertekende. Dat behoorde er nu een
die, hoewel ze van de zaak zelf mis- maal bij en we geloven niet dat men
schien niet te veel snappen, zich een onderzoek deed of de inhoud van
hebben overgenomen. Dit plaatsen aan de kant van de slacht- die belijdenissen inderdaad werd ge
in het kort zijn redene- offers. Ook al blijven ze rustig in kend. We hebben eens het verhaal
dat daartegen niet hun kerk, innerlijk zijn ze toch niet gehoord van een organist die alles on-
brengen. Niettemin ont-
standpunt een heftige te-
zo rustig en ze zijn allerminst volg- dertekend had wat men hem voor-
zame schapen. Nog nooit heeft men legde en toen vroeg: is er nog meer
waren zeer rechtzinni- met de kerkelijke tucht verschil van te ondertekenen? Een belijdenis is
en met hen gemeen- gedachten kunnen onderdrukken, echter heel wat anders dan allerlei
Trouwens, in welke gemeenschap van zakelijke accoorden. Wanneer je 'n
mensen komt geen verschil van ge- belijdenis niet van harte kunt uitzin-
dachten voor?
Ier tegenop kwamen. Ze
in hun diepste en
iiigingen aangetast.
|je, wanneer er niet één,
jden vaststaande, uitleg
irift was? Waarop kon
p gaan bouwen? In welk
rheid moeten wij dan
Jwaar blijft dan de vas-
phet geloof?
is het in deze
S gekomen. Er moest heel
ering zijn, wilde pro-
faeid toestemmen in een
rtucht, want deze had
I zulke kerkelijke aange-
leen beslissende stem. De
)de van Dordrecht zou
niet gehouden zijn, in-
t eveneens staatkundige
n geweest. Tegenwoordig
Kerkelijke tucht
Zoals we de vorige week reeds heb
ben geschreven, gaat het bij de ver- dertekenen, wat reeds een zeer oude
ontrusten in de Geref. Kerken, die traditie is. Ze is niet de hoogste auto-
zich hebben gegroepeerd en voortaan ritelt die de kerk kent Het hoog_
hun kerk willen zien als een modali- beroep is en blijft in de kerken
teiten-kerk, zoals de Ned. Herv. Kerk van het Calvinistische type altijd het
er één is, om de handhaving van de beroep op het Woord Gods. Daarin
kerkelijke tucht. Zij zijn van oor- bgt nu de oorzaak van heel wat
deel, dat hun eigen synode deze niet moeilijkheden die er zo in de loop
handhaaft en „allerlei wind van leer" van de Matste eeuwen in de kerken
in de kerken toelaat. De kwestie van van ons jand zijn geweest. Hoe wordt
de belijdenis en de handhaving daar- de H schrift gelezen? Van hier uit
van, is in de Geref. Kerken altijd kunnen we het verstaan dat Wilhel-
zeer hoog opgenomen. mus Anselaar beroering verwekte
"Conform de belijdenis" was een met zijn stelling dat er geen vast-
uitdirnkkittg die^ Je^daaa^nog ^al^eens staande, onveranderlijke uitleg van
tt i Ai.- de Bijbel is. En hier wringt ook de
Erken het heel wat ge- kon tegenkomen. Voor heel wat be-
[wanneer zij een tucht- trekkingen in en buiten de kerken
I willen maken. Aan eiste men een ondertekening van de
int echter hebben zij het drie formulieren van enigheid, de
i(c. Bij het kopen van een eigen huis doemen vaak
k«i wikkelde vragen en problemen op. Niet
[Sn en smeken vaktermen om uitleg, zoals het
Si Khil tussen k.k. en v.o.n., erfpachtscanon,
tdrachtsbelasting, enzovoort. Maar vooral ook
■'ij logelijkheden en de grootte van de hypotheek
vragen van de eerste orde.
Is hypotheek mogelijk? Hoeveel? Hoeveel
atJ' Idat per maand? Wat zijn de fiscale mee- en
e wallers? Welke hypotheekvorm is in een
r30i iaald geval de meest geschikte?
u Het verdient aanbeveling om in ieder geval
rmatie in te winnen bij een van de kantoren
de Amsterdam-Rotterdam Bank.
R{|iter is een
In vele vormen, dus tal van mogelijkheden.
Om te beginnen zou u onderstaande coupon
fijnen invullen en opzenden. U ontvangt dan een
digvraagbaakje over allerhande zaken die
kopen van een eigen huis meebrengt,
'j* teld „Het kopen van een eigen huis",
os sinformatie over de Amro Woninghypotheek.
schoen wanneer er nu weer sprake
is van de handhaving van de kerke
lijke tucht die door de verontrusten
in de Geref. Kerken van hun Gene
rale Synode wordt geeist.
De ware kerk
De kerkelijke tucht is te onder
scheiden in levenstucht en leertucht.
Van 'beide kunnen we zeggen dat zij
hebben gefaald, niet alleen in een
enkele kerk, maar in alle. De tuoht
op het leven werd praktisch slechts
in enkele gevallen toegepast. Wan
neer er sprake was van openbare
dronkenschap en wanneer het zeven
de gebod was overtreden. Da.t waren
wel de twee belangrijste. Er waren
gevallen dat deze tucht goed heeft ge
werkt, maar er zijn ook gevallen aan
te wijzen dat zielen ten diepste zijn
geschaad. Soms werd het een stuk
sensatie in de keik, waarvoor tegen
woordig de bisocoop zorgt. De veront
rusten stellen hom synode nu niet in
gebreke wat de levenstucht, maar wat
de leertucht aangaat. Die leertucht,
strekt zich vooral uit over ambtsdra
gers en onder hen vooral de predikan
ten. Die leertucht heeft in het gere
formeerd protestantisme steeds een
belangrijke plaats ingenomen. Op de
vraag naar de ware kerk werd ge
antwoord: zij is daar, waar het evan
gelie op de rechte wijze wordt ge
predikt, waar de sacramenten op de
juiste wijze worden bediend en waar
de tucht wordt gehandhaafd. Deze
drie zag men in nauwe samenhang.
Afgescheidenen en Dolerenden zagen
dat niet meer in de Hervormde Kerk.
Hun stond een ander beeld van de
kerk voor ogen, een betere kerk. De
Acte van Afscheiding en Wederkeer
heeft een voorwaarde tot die weder
keer, nl. "totdat de Nederlandsche
Hervormde Kerk terugkeert tot de
waarachtige dienst des Heeren".
En daarbij zou de leertucht een be
langrijke plaats moeten innemen,
om uit te zuiveren wat er niet in de
kerk hoort. De Afgescheidenen en
de Dolerenden waren een kerkelijke
elitegroep. Zij wilden een kerk,
waarin mogelijk was wat in de Her
vormde Kerk niet meer mogelijk
was. Op deze werd dan ook neerge
zien als een valse kerk.
De in strakke lijnen opge
trokken toren van de R.K.
Kerk in Roelofar endsveen.
alle valse leraren". Alleen wanneer
dit gebeurt, zien zij het licht weer
dagen over hun kerken en zien zij
weer vóór zich het visioen van de
ware kerk, "zodat onze Geref. Kerken
weer eindelijk echt Gemeente des He
ren kunnen worden". Aldus ds. van
Bethem in zijn antwoord aan prof.
K. Runia.
Lezen van bijbel
De H. Schrift zal nooit door iéder
die met de bijbel leeft, heeft nu een
maal bepaalde woorden waardoor hij
getroffen, gegrepen is en van daar
uit leest hij de andere. Doch dit
niet alleen. De omstandigheden
waaronder wij leven en dat wat we
persoonlijk hebben meegemaakt heb
ben een bepaalde en nog al eens een
beslissende invloed. Daar komt nog
bij de positie die wij bekleden. Een
man die leeft in zijn vakvereniging
zal de bijbel met andere ogen lezen
dan een landbouwer. De eerste kan
uit de gelijkenis van de arbeiders in
de wijngaard, een collectief arbeids
contract lezen. "Toen hij het met
de arbeiders eens geworden was
voor een schelling 's daags—". De
Graag ontvang ik de brochures „Het kopen van
Oneigen huis" en „Amro Woninghypotheek".
LED 2
Naam:
tores:
'oonplaats:
Kan in open envelop ongefrankeerd verzonden
"Jjjtorden aan Daane-Amro Couponburo,
tawoordnummer 3333i Amsterdam WII.
Verontrusten
Met die leertucht hebben de Geref.
Kerken inmiddels ervaring opge
daan. Zij hebben beleefd de kwestie
van ds. Netelenbos in Middelburg
de synode van Assen 1926, waarna
het Hersteld Verband is ontstaan en
de moeilijkheden gedurende de oor
logsjaren, toen de scheuring met de
Vrijgemaakte Geref. Kerken tot
stand kwamen. In al deze drie ge
vallen ging het om de belijdenis die
gehandhaafd moest worden, maar
meer nog ging het om de vraag:
hoe lezen we de Schrift? Is er één
vaststaande, onveranderlijk geldende
uitleg van het bijbelwoord? En zo
ligt het in feite nu ook weer. De ver
ontrusten in de Geref. Kerken roe
pen op tot trouw aan schrift en be
lijdenis. Zij roepen om handhaving
van de kerkelijke tucht. "Nu immers
de Synode Jammerlijk heeft gefaald,
zal men toch in ieder geval plaatse
lijk als ambtsdragers zün beloften
dienen na te komen (zoals b.v. het
toezicht oefenen op de leer) en zo te
komen tot een facto afsnijding van
DEN HAAG Bij gelegenheid van
haar 25-jarig bestaan op 3 mei 1973
zal Pax Christi Nederland een vijf-
tienjarenplan publiceren. In samen
werking met gelijkgezinde bewegin
gen wil Pax Christi de bewustwor
ding van de vele vormen van geweld
in de wereld en in de eigen omge
ving op gang brengen. In bredere la
gen van de Nederlandse bevolking
zal moeten doordringen welke mo
gelijkheden ieder heeft om geweld in
de samenleving terug te dringen.
Ter uitwerking van dit plan heeft
het landelijk bestuur een werkgroep
gevormd, bestaande uit de heren W.
Bartels, J. D. Gerritsen, B. Nan-
schot, B. Schennink en B. ter Veer.
Ter gelegenheid van dit jubileum
organiseert Pax Christi ook twee in
formele bijeenkomsten, beide op 5
mei. De eerste is bestemd voor de
werkers van het eerste uur. Zij ko
men bijeen in de buurt van het Cen-
65-PLUSSERS
De Jeugd is niet de toekomst
vam de kerk, want dat is Je
zus Christus. Sinds 1900 maken
in de Russische kerk de groot
moeders de dienst uit. Dat kun
nen toch niet steeds dezelfde
grootmoeders zijn. Misschien
heeft de Here God wel beslo
ten zijn kerk daar in deze tijd
in stand te houden met behulp
van 65-plussers.
Dr. A. H. v.d. Heuvel, scri
ba van de Hervormde sy
node.
traal Station van Utrecht waar op 5
mei 1948 Pax Christi voor het eerst
vergaderde en als plaats van verga
dering de derde klas wachtkamer
van het station in Utrecht koos.
De tweede informele bijeenkomst
is bestemd voor degenen die nu in al
lerlei colleges en bestuursorganen
van Pax Christi zitting hebben. De
bedoeling is beide groepen bijeen te
brengen aan het slot.
OEGSTGEEST Als aille toezeg
gingen gestand worden gedaan, zal
de eindopbrengst van de actie:
'Kom over de brug" tenminste 58.2
miljoen gulden bedragen.
Op het ogenblik is ongeveer f 47
miljoen binnen. De uitbetaling voor
de projecten overzee kan nu begin
nen. Begin april zal naar het aktie-
bureau in Oegstgeest verwacht al
ruim 20 min gulden zijn uitgekeerd
aan enkele honderden projecten
"Kom over de brug" hanteert daar
bij het uitgangspunt dat iedere
projectuitvoerder die aantoont
dat hij het geld direct nodig heeft,
het meteen krijgt. In een groot
aantal gevallen zal dat echter niet
nodig zyn.
Vermoedelijk in november zal
"Kom over de brug" nauwkeurig
verantwoording afleggen over op
brengst, kosten en besteding.
Niet langs Jezus heengaan
Wie belang stelt in de historie
van de stad Leiden zou ook ken
nis moeten nemen van het dag
boek van de student Nicolaas
Beets, later de schrijver van de
Camera Obscura.
Hij kwam aan in Leiden sep
tember 1833. Van het begin af is
het hier voor Beets een druk en
boeiend leven. Desniettemin: we
vinden Beets ook in de kerk. Zon
dag 4 oktober 1835 tekent hij in
zijn dagboek aan: Viering van
Leidens ontzet. Avondkerk. Bede
stond toespraak van Clarisse.
Heerlijk gebed. Een onweder zet
aan de kerkelijke plechtigheid
dieper ernst bU.
Zondag 13 maart 1836: Een
recht meesterstuk van Van der
Palm gehoord. (Gij, dochters van
Jeruzalem etc.). Nooit heb ik hem
zo horen spreken. Zijn voordracht
was buitengewoon energiek en
krachtig. En wederom de triomf
van den eenvoud.
Het lijkt erop dat Beets in deze
jaren de neiging heeft om zó in
het beleven van de schoonheid op
Daarover kan „meesterlijk" wor
den gesproken en ook op indru'
wekkende wijze worden gemusi
ceerd en gezongen. Bij de lijdens-
tijd hoort voor velen de Mattheus-
passion.
Blijkbaar leeft en lijdt Jezus op
een wijze dat wij daar lets van
schoonheid in ontdekken, dat
waard is om op een schone wijze
te worden vertolkt. Bekend ls het
gedicht van Albert Verweij: „O
vlam van Passie in dit koud heel
al. schoonheid van smarten op
deez' donkre aard. wonder van
liefde dat geen sterfMng west".
Wij kunnen echter met onze be
leving van schoonheid en met dr
ontroering die er mee gepaard
gaat toch nog lêmgs Jezus h<="»n
gaan! Hij is de „vlam va^ °«ss1'
in dit koüd heelal".
Hem afwijzen betekent voor on:
het steeds verder doordringen v>-
de kilte. Zonder Jezus Christus
wordt het leven als een vlakt
waarover een gure wind waait
Het lijkt erop dat de laatste res
ten van Christus' invloed nu. in
WOORD VAIV REZINNING
te gaan, dat de inhoud van het
gesprokene voor hem op de tweede
plaats komt. Beets vermeldt tus
sen haakjes waarover het „mees
terstuk" van Van der Palm han
delt: Gij, dochters van Jeruzalem
etc.
Intussen is dat nogal wat! Na
zijn veroordeling wordt Jezus op
de weg naar Golgotha gevolgd
door een grote menigte van het
volk en van vrouwen die 'n rouw
klacht over hem aanheffen Jezus
wendt zich tot hen en zegt: Gij,
dochters van Jeruzalem, weent
niet over mij, maar over uzelf en
over uw kinderen.
Dat zij hém verwerpen betekent
volgens Jezus dat zij het ongeluk
over zichzelf en hun kinderen
brengen.
Jezus wordt in het minste niet
getroost door hun betoon van me
delijden en van ontroering. Het
vergroot integendeel zijn lijden.
Zij stoten hem uit hun leven weg,
die hun Gods liefde heeft geopen
baard. „De Zoon des mensen" was
gekomen om te zoeken en te be
houden wat verloren was.
onze dagen, worden weggeruimd.
Wat bezig is ervoor In de plaats
te komen kunt uzelf iedere dag
waarnemen.
Ontroering, schoonheidsbele
ving, medelijden. Dat is al veel
Toch zouden wii nog alles kun
nen missen. Het gaat er Jezus om
dat men zich aan Hem zal overga
ven en toevertrouwen. Om met
Hem en door Hem een nieuwe
mens, een nieuwe schepping te
zijn.
Laten wij Hem los dan vallen wy
diep terug in ontluistering.
Wanneer wij dat eenmaal in
zien geldt onze eerste verwon
dering, althans in deze tijd.
niet meer de vórm, het „meester
stuk", maar de inhoud van h
verkondigde woord. Wat daar
wordt gezegd over ons en onze
kinderen raakt ons hele bestaai:
Er moet gekozen werden. Wat uit
het evangelie naar voren komt is
tenslotte meer indringend, aen
grijpend of zelfs ergerlijk dan
mooi.
E. M. PANNEKOEK
Herv. predikant Leiden
ander zal misschien meer getroffen
zijn door wat er staat over regen en
droogte. Zo leest ieder zijn eigen bij
bel en legt ze uit. Maar boven dit
alles uit gaat voor hen, die zich aan
de kerk gebonden weten, een ver
langen, een heimwee naar de ware,
de volmaakte kerk, de bruid die voor
haar bruidegom versiert is. Het
beeld dat ons in Handelingen 2 van
de gemeente te Jeruzalem getekend
wordt, zweeft ons voor ogen. Dit
heimwee blijft, hoewel we weten,
dat een ideaal nooit werkelijkheid
zal worden. Ook de gemeente te Je
ruzalem, zoals uit het vervolg blijkt,
is niet zo ideaal gebleven, zo ze dit
ooit geweest is.
De verontrusten zijn bezig met de
ware kerk. Ze zijn teveel bezig met
een kerk die door mensen wordt ge
maakt en door hen zuiver moet
worden gehouden en misschien te wei
nig met de kerk die ons in artikel
27 van de Nederlandse Geloofsbelij
denis wordt getekend, de kerk die
er vanaf het begin der wereld ge
weest is en die door God wordt be
waard en staande gehouden. Dit is
de Kerk die wij belijden en die heeft
geen leertucht processen nodig om in
stand te blijven.
S. J. M. HULSBERGEN
AMSTELVEEN (ANP) De Vere
niging voor Latijns liturgie heeft in
een memorandum aan het episco
paat zijn bezorgdheid geuit over de
liturgische situatie in de Nederland
se r.k. kerkprovincie en de schijn
baar totale machteloosheid van de
bisschoppen om zich uit te spreken.
Een van de meest betreurenswaar
dige aspecten van de heersende cha
os op liturgisch gebied is volgens de
vereniging het ontbreken van duide
lijke richtlijnen van het episcopaat.
Herhaaldelijk worden ..liturgische
monstra" gesignaleerd, die op onna
speurlijke wijze onstaan en geto
lereerd worden. Er zijn liturgische
uitgeverijen, aldus de vereniging
voor Latijns-liturgie, die blijkbaar
geheel buiten de bisschoppen om in
de kerkprovincie opereren. Hierdoor
worden de ideëen van enkele leden
van zich zelfstandig voelende teams
dikwijls neergelegd in gebeden en
worden ze af en toe zelfs verheven
tot „liturgie van de zondag", waar
mee de kerkgangers het maar moe
ten doen.
De vereniging zegt huiverig te zijn
voor experimenten buiten de bis
schop om. Gelovigen moeten niet te-
Afgestudeerden
KTHA: 75 pet
niet getrouwd
Ruim driekwart van de sinds 1968
afgestudeerden van de Katholieke
Theologische Hogeschool te Amster
dam wil ongehuwd blijven. Ook drie
kwart is werkzaam in het pasto
raat. De helft is of wordt priester.
Deze gegevens, uit een enquête ter
gelegenheid van het eerste lustrum
van de KTHA, zijn ontleend aan De
Tijd.
De hnaschool werd vijf Jaar ge
leden opgericht door de bisdommen
Haarlem en Rotterdam en door de
paters karmelieten, kruisheren. Je
zuïeten en salesianen. De bisdom
men en paters hieven tegelijk hun
eigen priesteropleiding op. Het aan
tal studenten is ruim 200 en is de
laatste jaren stabiel gebleven.
Dat slechts de helft van de afge
studeerden zich laat wijden heeft vol
gens het rapport niet veel mot de
celibaatsverplichting te maken
(driekwart wil immers ongetrouwd
blijven), maar allereerst met de
huidige ongewisse kerkelijke situa
tie in Nederland.
Daarnaast spreekt het rapport het
vermoeden uit, dat steeds meer "le
ken" theologie zullen gaan stude
ren om als gehuwde een pastorale
functie te gaan vervullen.
Er is ook gevraagd naar het salaris
van de afgestudeerden. Bijna de helft
verdient minder dan het minimum
loon: tweederde werkt langer dan
de gewone veertig uur per week.
gen hun wil gedwongen worden om
niet anders dan experimentele litur
gische vieringen bij te wonen. De
vereniging vindt ook dat de predika
ties dikwijls de boodschap van het
evangelie totaal onwaardig zijn.
De vereniging wil dat de bisschop
pen duidelijke richtlijnen geven over
gebed en liturgie in de vorm van een
"Schrijven aan de pastores".
Bevoegdheden
ambtsdragers
UTRECHT (ANP) De Neder
landse bisschoppen gaan een lande
lijke raad instellen voor de normen
die gesteld moeten worden aan de
bevoegdheid en de bekwaamheid
van rooms-katholieke priesters voor
hun ambt.
De raad zal moeten adviseren en
coördineren over objectieve normen
op dit terrein. De bisschoppen zul
len de landelijke normen uiteinde
lijk zelf vaststellen. Tevens gaat
men de oprichting van dicesane
ren. De bisschoppen besloten verder
dat initiatieven op het gebied van
de geestelijke vorming en leefge
meenschappen van studenten aan
kerkelijke opleidingen verwezenlllkt
zullen worden in overleg met de
studenten, hun pastores en de docen
ten. Hierbij wil men aansluiten bij
de bestaande opleidingen.
Met het "beraad van voorzitters",
van r.-katholieke instellingen van
wetenschappelijk theologisch onder
wijs gaan de bisschoppen praten over
de eisen die aan nieuwe ambtsdra
gers moeten worden gesteld. Ook
gaan zij spreken over zaken als ker
kelijke examens.
Vergeet de muizenissen.
Geniet van de rust-en de
ruimte. In Ameland vindt u
die volop.
Volledig verzorgd, dus incl.
logies, maaltijden en reis:
Vertrek dagelijks t/m 15 juni
1973.
Alle informatie in de brochure
„Toeren met NS" op de
stations.
voordelig uit met NS
^3
