Toekomst als
viswater
in duister...
HO- -
EMEN
I ^ÊbÖlïSi
ff
Scholvissers
laatsten die
juichend
weggaan
HEVE-
NGEN
3EL
3L
i i-iT
12 MAART 1973
EXTRA
PAGINA 17
*ft£
tENDIJKE Het is vooral de sportvisser uit de rand-
le laatste tijd zijn belevenis aan de boorden van Greve-
gloedvolle bewoordingen vertolkt. In het waterige ge-
Zuidwest-Nederland, waar opdringende industrie en
;enschappen de mogelijkheden voor een geslaagde vis-
in verkruimeld, is die Grevelingen dan toch maar een
De duizenden kilo's schol, die mee naar huis reizen,
dat immers.
;t optimisme van de hengelaars in het Deltabekken is
De kostelijke, spiegelende Grevelingen, omarmd door
rerflakkee en Schouwen-Duivenland, is een poel van
ngen en problemen. De toekomst van die Grevelingen
er is duister. Met het verdwijnen van de tij-verschillen
het optimisme van de hydro-biologen.
deze dagen door de met langhaam ademende dorpen
zomen van het grote binnenwater rijdt en uiteinde-
idt bij de dam in het Brouwershavensche Gat, ziet de
van honderden sportvissers. Werphengels, van de
kanonnen tot de magerste binnenwaterstokken, staan
iud vol verwachting overeind.
ïatting zegt dat er op het ogenblik zo'n 60.000 tot 70.000
er week uit de Grevelingen worden getakeld en mee
worden genomen. Die enorme en eigenlijk misleidende
sijn gemakkelijk verklaarbaar. In deze maanden trekt
ormaliter naar zee. Die trekzucht blijft en het platvis-
de Grevelingen is nu te vinden in de betrekkelijk
jok tegen de dam, nabij Scharendijke."
van het Rijks Instituut
ij Onderzoek uit IJmui-
kenner van de Grevelin-
;aafd sportvisser, is èèn
die het optimisme
uwen.
„Het kost geen enkele moeite de
schol te vangen. De schar is al
vrijwel verdwenen. Het is voor ie
dereen simpel te begrijpen, dat met
die 70.000 stuks schol, die nu weke
lijks uit het water verdwijnen het
leegvissen van de Grevelingen een
kwestie van tijd is.
Zoals bekend paait de vis niet in
dat water, aanvulling ontbreekt dus.
De wijting en de schar, om twee
andere soorten te noemen, zijn al
vrijwel verdwenen on zo zal het ook
met de schol gaan. De verhalen
over vangsten van kleine schol zijn
uit de duim gezogen. De kleinste
schol is ongeveer 14 centimeter.
Vermoedelijk komen die verhalen
van enkele beroeps-aalvissers, die
het optimisme kunstmatig in stand
houden. De aanwezigheid van de
schol in dat kleine gebied in de
buurt van de dam zal nog wel du
ren tot en met april. Mijn verwach
ting voor de zomer zijn laaggespan-
nen. De vangsten zullen achteruit-
hollen en een volgende jaar zal
zelfs in de paaitijd het succes niet
meer zijn te vinden".
De problemen rondom de Grevelin
gen zijn veelvuldig. Onlangs barstte
een conflict los tussen de beroeps-
Vissers ert de Federatie van Delta
vissers, een van de grootste sport
vissersorganisaties in ons land met
ruim 100.000 leden. Voorzitter Loc-
kerveer van de Zeeuwse Visserij
Belangen (Zevibel) dicteerde een
telegram aan demissionair minister
Neldssen van Financiën, waarin hij
verzocht de federatie te dwingen
toestemming te verlenen voor de
mosselzaadvisserij met koraalvaar
tuigen.
De kor is een soort beugel, die over
de bodem wordt getrokken. De Del
tafederatie, sedert twee Jaar pachter
van het Grevelingenmeer, stelde dat
door dat korvissen moeilijk herstel
bare schade aan de bodem van het
meer zou worden aangebracht.
In '71 viste men ook op mosselzaad
en de enorme vuilwolken-in feite
het losgeschraapte dunne laagje
voedsel voor de vissen plus modder
vertroebelden vele, vele maanden
het zoute water. Visserij deskundigen
rekenden uit dat er ongeveer 20.000
ton mosselzaad zou kunnen worden
gewonnen door de korvaartuigen.
Een hoeveelheid, die niet opzienba
rend is.
Parasiet
Ir. Boddeke, die onlangs nog
enkele dagen met het RIVO-vaar
tuig onderzoekingen verrichtte op
de Grevelingen: „De mossel in het
Grevelingenmeer is zeer besmet door
een parasiet. Het is de mytillcola, een
Schol, nog wel
deur tot deur en besmet alle mosse
len. We kennen die parasiet ook wel
in de andere wateren van Zeeland,
de Oosterschelde bijvoorbeeld, maar
daar komt ze in veel geringere aan
tallen voor. Het is sterk de vraag of
Grevelingen-mossel überhaupt voor
de consumptie geschikt is".
De voorzitter J.H. Ceele, van de Fe
deratie van Deltavissers kent ook
die problemen.
„De toekomst is inderdaad nogal
somber voor de sportvisserij. De
enige oplossing is het weer invoeren
van tij verschillen. Er zijn plannen
om in de dam van het Brouwersha
vensche Gat spuigaten te maken.
Mogelijk dat ook het opkomende
water via de Oosterschelde, Mastgat
en Zijpe, via sluizen in de dam bij
Bruinisse een kans zal krijgen".
Ir. Boddeke: „Een tijverschil van
één meter is voldoende om de zaak
te redden. Zonder dat verdwijnen
de verschillende wormsoorten, de
garnalen, de schelpdieren en is de
mossel alek en sterft. Daarmee het
voedsel voor de vissen. De aal heeft
mosselbanken nodig, de schar gar
nalen, de geep roodwier en ga zo
maar door".
Het Delta Instituut voor Hydrobio-
logisch Onderzoek, een zuiven weten
schappelijke instelling in Ierseke
brengt deze week nog een rapport
uit over de toekomst van de Oos
terschelde. Als studie- en voorbeel
dobject werd de Grevelingen
gebruikt. Men komt tot de conclu
sie dat een deel van de Ooster
schelde zout moet blijven. Ook in
dat rapport staat dat na de sluiting
van de Grevelingen vele getij-ge
bonden dieren en planten zijn ver
dwenen, maar dat de totale schade
hard is meegevallen.
W etenschappelijk
„Het ligt er maar aan hoe Je het be
kijkt" werpt ir. Boddeke van het
RIVO tegen, „Het Delta Instituut is
zuiver wetenschappelijk, men heeft
gefascineerd naar die Grevelingen
zitten kijken. Maar om welke be
langen gaat het in feite. Die men
sen herinneren mij aan de beroem
de drie-sterren generaal Omar
Bradley. Men vroeg de Amerikaanse
bevelhebber eens naar de bombar
dementen op Keulen. Waarna de
man in enthousiaste bewoordingen
uiteenzette op welke wijze hij de
grote verkeersproblemen in de lucht
boven Keulen-er waren zo'n 1800
Vliegende Forten bij betrokken
had geregeld. Kijk, het bombarde
ment en de gevolgen voor Keulen
bleven onbesproken.
Voorzitter Ceele: „Wij onderkennen
de economische belangen van de
beroepsvissers, maar waar ligt het
zwaartepunt. Zeg Je, dat die 100.000
sportvissers onderdeel van dat
enorme leger recreanten op zoek
naar mogelijkheden, van geen be
lang zijn, dan is de zaak duidelijk.
Dan hoeven we niet verder te pra
ten. Dan kun Je inderdaad blijven
'cijken naar de veranderingen, die
sich hebben voltrokken. Maar
100.000 mensen kun Je niet opzijzet
ten".
dat uitzetten van vis slechts repare
ren. Er moet naar een natuurlijke
manier van aanvulling worden ge
zocht. Daarvoor is tij nodig."
Is het dus met de toekomst van de
sportvisserij (en ook de beroepsvis-
serlj op aal) somber gestemd, het
bekken van het Grevelingen-meer
kent nog meer problemen. De in
richting bij voorbeeld. Na het vol
tooien van de afsluiting ls de in
richting en verzorging van het wa
ter complex door bestuurlijke en
administratieve knopen volledig in
het slop geraakt.
Het is met de Grevelingen een
beetje als met zo veel nieuwe ste
den in ons land. De huizen zijn uit
de grond gestampt en de proble
men, die zich gaan voordoen wor
den uit de weg gegaan of veel te
langzaam opgelost.
Eén voorbeeld! De oevers van de
Grevelingen moeten worden be
schermd, zandplaten kalven stevig
af door golven en grillige stromen.
Voorgesteld is een verdedigings-linie
aan te brengen en de bergen ste
nen die daarvoor nodig zijn. liggen
hoogopgetast in het water. Al lang.
Het zo belangrijke recreatiegebied
in de onmiddellijke nabijheid van de
uit zijn voegen barstenden de rand
stad, ligt te verkommeren. De vraag
is. zoals altijd wie wat moet beta
len?
Werkgroep
Tijverschillen
parasiet, die huist in de darm van de van en dat is uitzonderlijk zowel dood te veroorzaken. In water met
mossel. vrouwelijk als mannelijke exempla- tij en stroming verspreiden de lar-
In de hele Grevelingen is amper ren bestaan, verstopt het darmka- ven zich over een groot gebied
een mossel te vinden die de norma- naai van de mossel en belemmert maar in de Grevelingen gaat die
le grootte bezit. De parasiet, waar- eerst de groei om vervolgens de larve bij wijze van spreken van
Tijdverschil moet er dus komen om
het roodwier, de mossel, de garnaal
en al die andere dieren en planten
te behouden en daarmee de wijting,
de horsmakreel de zeebaars, de
geep, de schar en de schol.
En de forel? Het wonder van de
Grevelingen, de 100.000 stuks, die
destijds onder toeziend oog van mi
nister Lardinois werden uitgezet
hebben de snaren der verwachting
strak aangehaald. Direct na de uit
zetting werd er wel regenboogforel
verschalkt maar nu is er slechts
sporadisch sprake van forelvangst.
„Geen wonder", verklaart ir. Bodde
ke, „er zijn 100.000 forellen op
11.000 hectare water. Dat betekent,
dat er een forel op de 1100 vierkan
te meter, is te vinden".
De heer Ceelen:„Je kunt rustig
aannemen, dat de forel langzamer
hand is gewend aan het water en
zelfs zijn voedsel moeiteloos op
zoekt. De vangstkansen op de forel
zijn klein".
Nogmaals lr. Boddeke: ,3ovendien is
Begin april, als alles goedgaat zal
een werkgroep met vertegenwoordi
gers van CRM. Binnenlandse Za
ken, Verkeer en Waterstaat, Finan
ciën en de provincies Zuid-Holland
en Zeeland een gemeenschappelilke
regeling op tafel brengen. Daarin
zal dan uit de doeken moeten wor
den. wie gaat opdraaien voor de
drie tot vier miljoen gulden, die de
Grevelingen jaarlijks zal vragen
voor onderhoud en beheer. Overi
gens zal voor de afwikkeling van
diverse projecten meer geld nodig
zijn.
Een van de vragen, die de door de
stuurgroep voor het Grevelingen-
project in het leven geroepen werk
groep zal moeten beantwoorden in
het rapport is de afbakening van
het gebied. Niet alleen het water,
maar ook de oevers met alle accom
modaties voor de recreant zouden
volgens de werkgroep in het be
stuurslichaam moeten onderge
bracht.
Welke vorm het bestuurslichaam
gaat krijgen is nog niet bekend.
Mogelijk zal worden gepleit voor de
vorm van een schap, waarvan het
bestuur, full-timedan zou kun
nen worden geadviseerd door de
mensen van de Stichting Grevelin-
genbekken, die zich nu heeft bezig
gehouden met de plannen voor de
Grevelingen en waarin de twee
provincies en gemeentelijke verte
genwoordigers zitting hebben.
De ontwikkeling, inrichting en het
onderhoud ran de Grevelingen plus
het omzomende gebied, worden ern-
stig vertraagd door het onderlinge
afschuiven van de verschillende mi
nisteries. CRM, Financiën en Ver
keer en Waterstaat zijn erbij be
trokken. De verwachting heerst dat
CRM wel voor het grootste deel van
de kosten zal opdraaien.
Voorlopig zijn de betrokkenen
slechts op papier bezig en zelfs al
zou het voorgestelde schap snel van
de grond komen, dan nog blijft de
vraag of daarmee ook het geld
voorhanden komt. Tot nu toe is
Verkeer en Waterstaat amper aan
de conservatie van het prachtige
gebied toegekomen. Men kan rustig
stellen, dat de ontwikkeling nn de
afsluiting niet tot ontplooiing is ge
komen en dat er weinig uitzicht ls
op snelle verbetering.
Conclusie; het ziet er somber uit
voor de honderdduizenden, die die
Grevelingen zo hard nodig hebben
als gebied ter recreatie. De sportvis
sers. de dagjesmensen, de water
sportliefhebbers en de vakantiegan
gers, zij allen hebben hun hoop ge-
vestied op de blinkende spiegel en
het kostelijke montuur waarin hij
is gevat. Maar voorlopig zijn de
scholvissers de laatsten, die jui
chend de Grevelingen verlaten.
