*rotesten
er breken
Tenison in Leiden: 'Indianen bang'
ïZonweringfabriek Ladan wordt deze maand 100 jaar
MODELFLAT Muiderkring 38
EEST BIJ
IEUW LEVEN
Politiepost Merenwijk
en verbouwing bureau
Auto's binnenstad
naar Tuinstad wijk
Benoeming
jTDAG 19 FEBRUARI 1973
'an studentenpastores
-<n Leidse CPN-fractie
toEN Zes Leidse studentenpastores hebben gisteren met
'i|n geprotesteerd tegen de wijze waarop een aantal studen-
bezetters van het bureau inschrijvingen van de Leidse
yersiteit^ heeft verwijderd. In een gezamenlijke verklaring
jen zijZonder ons te willen uitspreken over de zaak van
;i: bezetting menen wij dat dit ontreden fascistoïde trekken
toond die met een protest niets van doen hebben". De ver
ing is ondertekend door de studentenpastores K. Bou'huys,
,^-an Breukelen, H. van Bilderbeek, J. v. d. Hoeven, J. Lan-
bach en H. Litjens.
veronkwaardiging lieeft de val. Voor en aleer een onderzoek in-
.fractie in de Leidse raad ken- gesteld zal worden naar een functio-
enomen van (het feit, dat extre- neel en structureel ervaren van het
lguren door en met vernieling gemeentelijk apparaat, eist de
hardhandige wijze een einde CPN, al of niet ter competentie van
n aan cle raad, maar gezien het gemeente -
et bu- bjk belang, een enquête naar de
i inschrijvingen. Met nog meer maatstaven, die aangelegd worden
twaardiging reageert zij op het t a.v. de mentale geschiktheid bij
,h, lat de voortijds ingelichte politie sollicitaties voor het politionele appa-
optrad tegen de vernielingen en raat.
toties. Mede gelet op het feit dat een ge
let op het feit dat functionering val van molestatie van een vrouws-
r: treden van het politionele appa- persoon ten politieburele bekend is,
ter discussie is geweest in de acht de CPN een dergelijk onderzoek
raad, verlangt de CPN (en roodzakelijk ter voorkoming
bei acht adhesie van de gemeente-
afglijding naar Amerikanisti-
weilke opdrachten sche methoden zoals in politiestaten
zijn in het onderhavige ge-
ÏDEN De interesse
gebruikelijk is. met name intimida
tie, corruptie, legalisatie van onder-
wereldpraktijken (verslicheraars)
De fractie vertrouwt, dat B. en W.
en raad een dergelijk onderzoek wil
len sanctioneren.
Vele Nederlandse bladen publiceerden onlangs het bericht, dat in Djakarta de skelet
ten gevonden waren van de Chinezen, die in 1740 tijdens de z.g. Chinezenmoord om het
leven waren gebracht. Er waren namelijk beenderen gevonden bij het graven van een
bouwput voor een nieuw bankgebouw. De Oudheidkundige Dienst van Indonesië, die daar
op een onderzoek instelde, slaagde erin de aannemer over te halen de werkzaamheden
gedurende een week te onderbreken. Ook van Nederlandse zijde bestond belangstelling: dr.
D. A. Hooijer, conservator aan het rijksmuseum voor Natuurlijke Historie in Leiden
(Raamsteeg), die uit hoofde van zijn functie in de Indonesische hoofdstad vertoefde, stel
de een onderzoek in. Daaruit bleek, dat het niet om de stoffelijke resten van de Chinezen
uit 1740 ging, maar om een begraafplaats van Portugese Joden. De voorwerpen, die bij
de beenderen gevonden werden en waarvan verondersteld werd dat het handboeien van
de vermoerde Chinezen waren (daarvoor bestond mede uit Nederland wetenschappelijke
belangstelling) bleken handvaten van doodkisten te zijn, aldus deelde dr. Hooijer ons mede.
En daarmede werd een min of meer sensationeel bericht tot zijn ivare proporties terugge
bracht. Op de foto een beeld van de opgravingen.
LEIDEN Het ligt in de bedoe
ling, dat een politiepost wordt ge
vestigd in de nieuwe Merenwijk In
de onderbouw van een flatgebouw
aan de Milananhorst kan een wijk
bureau worden ingericht. De post is
berekend op een bezetting van 2
3 man. De bouw en inrichtingskos
ten bedragen f 15.000. B. en W. zul
len de raad hiervoor een krediet
vragen.
Het politiebureau aan de Zonne
veldstraat zal worden verbouwd.
Hiervoor is f375.000 nodig. De ver
bouwing wordt beperkt tot het al
lernoodzakelijkste
inrichting van een meldkamer;
uitbreiding van de ruimte voor
de wachtcommandant;
inrichting van ruimten voor
adjudanten en brigadiers;
verbouwing en inrichting per
ceel Langebrug 107 voor de afdeling
verkeer, het vrouwelijk personeel en
de parkeercontroleurs.
B. en W. zullen de raad voorstel
len dit werk onderhands aan te be
steden.
Deze plannen komen aan de or
de in de morgenavond om 8 uur in
het stadhuis te houden vergadering
van de raadscommissie voor alge
mene en bestuurlijke aangelegen
heden.
LEIDEN Het PAK hield een
wij Shearing in de Tuinstadwijk. De
bf langstelling was behoorlijk (rond
40 personen), onder wie opmerke
lijk veel bejaarden.
Enkele bewoners van de Bloemis-
t-nlaan kwamen met het plan op ta
fel het laatste gedeelte van deze laan
(tussen de Lammerschansweg en
het 'laantje van Dieben") voor alle
verkeer af te sluiten en te verande
ren in een speelstraat. Dit plan werd
in het algemeen gunstig ontvangen
Van verschillende kanten werd erop
gewezen dat er onvoldoende speelge
ld enheid voor de Jeugd is. Gedacht
werd onder andere aan een andere
cpzet van de speeltuin in de Anje
lierstraat (club én buurthuis). Hier
op reageerde het speeltuinbestuur
c'oor erop te wijzen dat de gemeente
subsidie niet voldoende was, waar
door de speeltuin niet ten volle benut
tan worden. Verder zou men de be
stemming van het groen naast het
badhuis willen wijzigen van kijk-
piantsoen naar trapveld. In de prak
tijk vervult het deze rol reeds.
Vervolgens kwam de woningbouw
aan de orde en wel het plan betref
fende het groot onderhoud in deze
wijk, welk plan nooit geheel ten uit
voer is gebracht. Hierover bestaat
r.ogal wat onduidelijkheid.
Aanwezig was een vertegenwoor-
d.gster van het toekomstig diensten
centrum (m.i.v. 1 april), die een dui
delijke uitleg gaf van de functie van
het centrum. De aanwezige bejaar
den waren nog niet erg enthousiast
en zouden üever het tekort aan be
jaardentehuizen opgelost zien.
Ook waren er problemen wat be-
tieft de verkeerssituatie in de wijk.
Op de hoek Herenstraat-Koninginne-
wordt oversteken levensgevaarlijk,
geacht. Ook werd erop gewezen dat
de langparkeerders die uit de binnen
stad worden geweerd, hun toevlucht
Z'eken in de omliggende wijken
v aaronder Tuinstadwijk. Deze extra
belasting is niet langer te dragen.
Er is een parkeerprobleem rond de
HCW. De doorgang in do Kastanje-
kade en de Tulpenlaan wordt erns-
t' belemmerd door auto's van per
st neel van dit bedrijf, dat een eigen
parkeerterrein heeft.
het
in de Leidse mu-
orpsen is tanend. Er zijn ach-
de schermen moeilijkheden,-die
[1(J het publiek evenwel verborgen
■t :n. Immers wanneer men moet
vil an op de fleur die muziekgezel-
ppen desondanks verlenen aan
gebeurtenissen, als de jaarlijk-
oktober-optocht b.v. schijnt er
de hand. Maar bij het vast
in een uitvoeringsdatum
:n terdege de T.V. gidsen
plegen
ae interne problemen bleven voor
het Sint Antonius-
Djlhuis. waar men zaterdag met
ng feestelijke uitvoering het 55-Jarig
el' eum vierde, verborgen. Mijn lof
deze kranige groep kan ik niet
uitdrukken. Ik telde slechts 'n
H tigtal musici, maar met welk
3g elan heeft dit bescheiden aantal
n|usiceerd.
en boeiend programma. On
plezierige, maar niettemin
te directie van de heer Baart
genuanceerd en opmerkelijk
!mi ilecties, zoals b.v. ook die uit de
leal Hair bergen altijd gevaren
rich. Vaak is de oorsprong van
nuziek niet uitsluitend instru-
De verschillende componenten
ie interpretatie stellen bijzonde-
iisen. Hieraan werd echter ver-
istelijk voldaan.
)f verdient Nieuw Leven voorts,
Jamaica Folk Suite, een
imjme gehoord karakterstuk, waarin
n met name de slagwerk-
seer adrem was, iets waar-
muziek staat of valt. En
het spelen van marsen is dit
ps wel bijzonder toevertrouwd,
kt concert werd geopend met
uitvoerige show van tamboers
majorettes, die zeker wel een
rtier duurde, vol ritme en be
ing, onvermoeid goed volgehouden
de laatste slag. De leidster, me-
Irouw Rijnsburger moge nog toe-
op het voldoende strekken van
benen, waarmee men toch ook
wt. Vertederend was het majo-
|e van twee turven hoog, dat dit
ïs. goed oplettend, bijhield. Leid
en instructeur werden met bloe-
geschenken gehuldigd. Een
bf. 'lijk cabaret voltooide na de pau-
deze bijzonder geslaagde jubileum-
Md, die bovendien nog met een bal
besloten.
HENRI WELBOOREN
LEIDEN "De Indianen zijn
beesten en beesten schiet Je dood",
zegt de doorsnee Braziliaan over de
mensen die in het oerwoud leven.
Sir Robin Hanbury Tenison be
weert iets anders: "Wij westerlin
gen kunnen van de Indianen leren,
zodat we een betere kans hebben de
21-ste eeuw te overleven". Vorige
v/eek bezocht de Engelsel antropo
loog, die in 1957 een groot deel van
zijn tijd in Zuid-Amerika door
bracht, ons land. De Engelsman is
voorzitter van Surv'val Internatio
nal, een instelling die opgericht
werd naar aanleiding van het sig
naleren van volkerenmoord in
Ds. Boogaard
beroepen te
Amsterdam-C.
predikant bij de
Gereformeerde gemeente te Leiden,
heeft een beroep ontvangen van Am
sterdam-centrum.
De Hervormde gemeente van Bode
graven heeft een beroep uitgebracht
op ds. J. den Besten te Huizen.
De Gereformeerde kerk te Lisse be
riep ds. H. D. de Wit te Kollum.
LEIDEN Bij koninklijk besluit
is benoemd tot lid van de raad voor
het wetenschapsbeleid prof. mir. C.
H. F. Polak uit Oegstgeest, hoogle
raar in het administratief en het
agrarisch recht aan de Leidse uni
versiteit en eerste kamerlid voor de
WD. Hij was minister van Justitie
van het vorige kabinet.
Zuid-Amerika vier Jaar geleden.
Survival International zet zich in
voor de bedreigde etnische minder
heden overal ter wereld. Tenison
heeft op initiatief van de Werkgroep
Indianen Zuid-Amerika <WIZA) met
rame over de bedreigde Indianen
in Zuid-Amerika gesproken.
In een voorafgaand interview be
weert hij: "Een primitieve samenle
ving als die van de Indianen kan
ons alternatieven bieden". Om een
voorbeeld aan te halen: de Indianen
kennen geboorteregeling door mid
del van planten. Tenison: "Wij
hebben de pil. maar welke verande-
r.ngen krijg je daardoor na enkele
generaties? De Indiaanse geboorte
controle is er een met een eeuwen
lange traditie".
Vanuit het westen blijkt tot nu
toe geringe belangstelling te be
slaan voor de verworven wijsheid
van de Indiaan. Zou zou deze ons
bijvoorbeeld in de medische weten-,
schap meer van dienst kunnen zijn
Cocaïne, kinine, curare (gif, waar
mee bepaalde spierstreken verlamd
kunnen worden) en reserpine heb
ben we van hen overgenomen. Te
nison: "Maar er is meer. Wij zouden
ens eens de tijd moeten gunnen
h^er meer mee te gaan experimen
teren".
Dan het Indiaanse gebruik en de
kennis van planten en graansoor
ten. Terwijl wij afhankelijk zijn
van de maïs, rijst, tarwe en aard
appels, heeft de Indiaan 200 varië-.
tc i ten, waar hij over beschikt. Ver-
der: de drugs. Tenison: "Eeuwen
gebruiken de Indianen al halluci-
rogene middelen, zonder verslaafd
te worden. Bij hen is het een deel
an de cultuur
b, anken. Het is niet alleen de Bra
ziliaanse Indiaan, die er de dupe
van wordt in Zuid-Amerika. Alleen
ui het Braziliaanse geval is de schei
ding Indiaan niet Indiaan duidelij
ker dan elders. In Brazilië gestaat
een sterk contrast BraziliaanIn
diaan, een situatie van discrimina
tie op grond van culturele verschil
len. Men gaat wegen aanleggen in
de oerwouden. Een stuwdam komt
in Panama, waardoor 80% van het
h.nd van de Indianen zal overstro
men. Men wil het oerwoud exploite-
Tenison: „Men is hard bezig het
oerwoud te veroveren, te vernieti
gen. Men zou eens aan de India
nen kunnen vragen wat zij ervan
vinden, zij kennen het oerwoud beter
dan wij". Indianen uit oerwouden
halen blijkt geen oplossing te zijn.
„Indianen zijn oersterke mensen,
maar alleen in het oerwoud zelf". In
onze westers geïndustrialiseerde sa
menleving zijn ze niets", beweert de
antropoloog. En het is Juist de wes
ters georiënteerde maatschappij waar
de Braziliaanse regering de Indianen
het liefst zou hebben. Nu vormt hun
aanwezigheid een belemmering voor
een snelle economische ontwikkeling,
waar men in het westen een beetje
van terugkomt, maar die bezinning
is in een land als Brazilië nog nie
te bespeuren. Goed, die belemmering
door de aanwezigheid van de India
nen moet dus zo snel mogelijk opge
lost worden. Tenison: „En dat kan
Juist helemaal niet. De intergratie
van de Indianen, welke groepering Je
ook neemt, heeft tijd en geduld no
dig".
Misg;
Gruwelijk
;aan
Al 10.000 Jaar heeft de Indiaan
met zijn cultuur in het oerwoud ge
leefd en deze overleefd. Nu lijkt het
mis te gaan. Het lijkt een einde t«
worden vergelijkbaar met dat van
de Noordamerikaanse Indiaan in
de vorige eeuw met de komst van de
De FUN AI, een Braziliaanse over
heidsinstelling ter bevordering van de
integratie der Indianen, heeft zijn
mensen, die onder de Indianen wer
ken. De man, die naar de Gaveoes
Indianen toetrok, beweerde: „Ik heb
ze in een halfjaar van mensen die
in een stenen tijdperk leven tot men
sen van onze tijd gemaakt". Teni
son iaat een foto zien van de
Gaveoes, hij zegt erbij: „Ik ben niet
goed in het maken van gruwelfobo's,
maar het was vreselijk. Deze mensen
hadden gewoon een shock. De kinde
ren speelden niet, reageerden hele
maal op niets, zaten daar volledig
apathisch. Dat krijg Je als Je tegen
deze mensen zegt: „Weg met het ro
ken, Je ritueel en Je Indianen dansen.
Dan gaat die Indiaan zich sohamen,
verliest zijn identiteit.
Toch is een contact tussen iemand
van de FUN AI en de Indianen niet
altijd even rampzalig geweest. Teni
son: „Er zijn ook idealisten onder de
FUN AI mensen. Hij noemt Villas
Boas, die er na veertig Jaar hij
begon al ver voor de oprichting van
de FUN AI in geslaagd is iets posi
tiefs te bereiken. De mensen leven ln
een reservaat, wat gedeeltelijk hun
eigen grondgebied was. Dus niet zoals
ook gebeurd is. een stuk grond dat
aangewezen wordt en waar dan geen
Indianen wonen, omdat ze daar niet
kunnen leven. Achter: voor de idea
listen onder de FUNAI tewerkgestel-
den komt het vaak op aanmodderen
neer. Ze worden het oerwoud inge
stuurd en verder aan hun lot overge
laten. Als ze dringend om medische
hulp vragen, mogen ze na drie Jaar
nog eens een buisje asperine ver
wachten. De mensen in dienst van
de FUNAI kunnen dan niets anders
doen dan eruit stappen om vervol
gens als vervloekte communist be
schouwd te worden. Tenison neemt
Cotrim als voorbeeld: „Ik kende hem,
hij was geen grave-digger voor de
Indianen en ook geen communist".
Expeditie
Tenison vertelt over zijn laatste ex
peditie van vorig Jaar. Het ging toen
niet om de Braziliaanse Indianen,
maar om stammen, die op de grens
van Panama en Colombia leven. Een
groep Britse militairen (65 man)
volgde de route van de Pan Ameri
can Highway. „Ik was het niet eens
met hun doel", zegt Tenison erbij.
De Pan American Highway moet een
lange weg van Alaska tot het uiter
ste zuiden van Zuid-Amerika wor
den, 25000 km lang. Hij is er al bij
na, nog een stukje ontbreekt, het ge
deelte op de grond van Panama en
Colombia, woongebied van Indiaan
se stammen. De 36-Jarige antropo
loog: „Het is volkomen onzinnig om
die weg daar aan te leggen. Het ge
bied is heel goed met boten te door
kruisen. De weg komt er alleen voor,
het prestige van Colombiaanse en
Panamese presidenten". Tijdens die
laatste onderneming heeft hij zes we
ken die de Indianen doorgebracht,
veel met ze gerpaat. Tenison zegt:
„Ze waren bang".
VERA GAIKHORST
FOTO JAN HOLVAST.
LEIDEN Deze maand viert
pen gemaakt die uit Duitsland wer- haken
touwen, wat vakkundig is alles
de Leidse zonweringfabriek Ladan den geïmporteerd. In de beginperiode moest gebeuren, aangezien Je leven
gegaan, In Janua- werd een nieuwe hal gezet en er is
60x3
haar 100-Jarig bestaan. Over de his- werden de latjes
torie van het bedrijf, dat begon met met de hand geschaafd, later
het vervaardigen van houten Jaloe- streeks 1900 werden
zien, en dat inmiddels een heel arse
naal artikelen maakt, zoals markie
zen, rolschermen, terrasschermen,
vouwwanden, vouwdeuren, luxaflex
etc., vertelt D. Ladan de zoon van
A. Ladan Jr., de oprichter van het hij ook
bedrijf.
nog daar vanaf hing.
om- In die Jaren begonnen de markiezen gen. Het bedrijf kreeg weer ruimte- gepast aan de
9 _9„iafd opgang te maken en ook die gingen gebrek en Molenstee f
geleverd. De zaak werd snel in en wij fabriceren, tegen de wil van daarachter 9 huisjes
om Leiden bekend en leverde veel mijn vader die dat niet nodig vond. J
aan behangers en stoffeerders. In- li zette echter door en huurde er
middels was A. Ladan sr. niet by de ruimte bij op de St. Jacobsgracht. Zo
jalouzieënmakerij gebleven en had verliepen enkele Jaren tot vader de
heb ik het bedrijf aan de hui- nog voldoende ruimte voor uitbrei
d-ge eigenaar E. Ladan overgedra- ü'ng. Zo is langzamerhand alles aan-
van de moder-
1214 met ne tijd. Er is nu ook een volledig in
de Kamper- gerichte toonkamer, waar tevens 1 os-
steeg werden aangekocht. Op de se onderdelen voor de zelfbouw van
open grond achter Molensteeg 12 zonneschermen verkocht worden."
antiekzaak geopend. In leeftijd had er mee te stoppen
In februari 1873 werd de zaak geves
tigd in het pand Oude Vest 222 tegen
over de toenmalige Zoutkeet. We
maakten toen houten Jaloezieën, zo- het bedrijf, waarin hij
wel voor binnen als voor buiten. Voor
de buitenkant werden zij geleiders ge
maakt voor stabiliteit bij wind enz.,
1907 werd t jalouzieënbedrijf door A. voor mij de tijd was aangebroken het
Ladan Jr. voortgezet en verplaatst bedrijf voort te zetten. Dat was op
naar een pand op de Doezastraat 7. 27 februari 1926. Daarna zijn
schillende veranderingen ingetreden
?k kocht eerst het pand Molensteeg
27 en bracht daar de zaak in z'n ge-
is geweest. Over zijn eerste heel over, beneden werkplaats en
jaren daar vertelt hij: "Ik kwam ln boven kantoor en bergzolders voor
als Jongen van 13 Jaar van de winterberging van markiezen. In
i de bovenzijde van het raam school bij vader in de zaak.
1933 kochten wij een Ford vrachtau
to, wat een grote verbetering was,
want wij konden toen ons eigen ver-
opleiding in montage kreeg
Toen ik 18 Jaar was kwam er een
draaiwerk en in sommige gevallen hulp bij en moest ik de zaak alleen voer in Leiden en omstreken verzor-
met beeldwerk er op, al naar gelang zien te klaren. Wij werkten toen nog gen. Zo bouwden we voort en maak-
iret een handwagen en enkeldelige ten goede en slechte tijden mee. Na
ladders. Bij hoog werk werden die de bevrijding in 1945 zijn we opnieuw
Ook werden wel geperste zinken kap- ladders aan elkaar vastgezet met aan de slag gegaan en sinds die tijd
GEOPEND: dinsdags i donderdags i zaterdags
10.00—12.00 uur 10.00—12.00 uur 10.00—12.00 uur
14.00—17.00 uur 14.00—17.00 uur 14.00—17.00 uur
I 19.00—21.00 uur!
INTERIEURVERZORGING W.J.Zirkzee b.v.
ZEEMANLAAN 22 - LEIDEN - TELEFOON 42627
