Stakingen beogen val
van regering-Sedney
Vernieuwing in de politiek?
Oh, dat willen we allemaal
nog
3 dage*
OudShoor
TELETYPIST
Er wordt teveel geregeld
LEIDSCH
DAGBLAD
BINNENLAND
MAANDAG 5 FEBRUA
PARAMARIBO De stakingen, die momenteel een groot deel
van het leven in Paramaribo en omgeving lam leggen, zijn
meer dan een actie voor hogere lonen of betere sociale voor
zieningen. Het is een doelbewuste aanval van de Surinaamse
vakbeweging op de regering-Sedney. Of de vakbonden in hun
opzet zullen slagen, is voorlopig nog een vraag. Zoals het ook
een grote vraag is of een eventuele val van de Surinaamse re
gering de hervormingen zullen brengen, waar de vakbonden
voor strijden.
Door
Gerard Habraken
Het is niet de eerste keer dat de
vakbonden in Suriname het parle
ment buiten spel zetten. Het waren
dezelfde vakbonden, die eind 1968 de
sterke man van Suriname, wijlen Jo-
zel Adolf Pengel, tot aftreden dwon
gen. Daar hebben ze overigens nu
wel spijt van, want na Pengel kwam
Sedney en verder veranderde er
niets. In januari 1969 ging de rege
ring-Sedney van start als het kabi
net van de nieuwe aanpak, maar het
verandere al spoedig in het kabinet
van de oude zonden.
Dat het in Suriname tot een con
frontatie moest komen tussen de re
gering en de vakbonden, was reeds
lang duidelijk. Alleen het ogenblik
waarop de ontevredenheid tot uit
barsting kwam, was voor ieder een
verrassing. Sedert twee Jaar heeft de
Surinaamse vakbeweging de regering
openlijk de oorlog verklaard.
De oorlogshandelingen bleven aan
vankelijk beperkt tot een eindeloze
reeks afzonderlijke stakingen. In
september 1971 kwam de eerste
grootscheepse aanval tijdens een
driedaagse algemene proteststaking.
Een slecht georganiseerde aanval
waardoor het de regering weinig
moeite kostte de touwtjes in handen
te houden.
De onvrede bleef bestaangeen
enkel probleem was opgelost en belde
partijen maakten zich op voor een
volgende confrontatie. De vakbonden
sloten zich nauwer aaneen: de rege
ring versterkte het politiekorps en de
oproerpolitie. De middenstand trok
zich terug achter de barricaden. Er
is in Paramaribo nauwelijks een win
kel te vinden waarvan de etalages
en deuren niet zijn voorzien van een
stevig traliewerk. De binnenstad
heeft het uiterlijk van een grote ge-
Kruitvat
Suriname leeft al Jaren lang op een
kruitvat: een gevaarlijke situatie,
want Paramaribo is een licht ont
vlambare 6tad. Niet alleen vanwege
de vermolmde houten gebouwen
waaruit de binnenstad is opgebouwd,
maar veel meer door het leger werk
loze jongeren, dat de hele dag in de
stad rondhangt. Zij hebben niets te
verliezen en zijn tot alles in staat.
Men mag aannemen dat de vak
bondsleiders hun eigen leden in de
hand kunnen houden, maar over de
jeugd-zonder-toekomst hebben zij
geen enkele zeggingsmacht.
In mei 1969 was het op Curacao
dezelfde categorie jongeren, en niet
de stakende arbeiders, die het cen
trum van Willemstad in een puin
hoop veranderde. De vakbonden in
Suriname voelen zich bedrogen door
de politieke leiders, die zij zelf in het
zadel hebben geholpen. De regering-
Sedney is in 1969 met een enorme
goodwill begonnen. Het duurde ech
ter niet lang: de nieuwe orde, die
men beloofde aan het begin van de
ambtsperiode, bleek al gauw identiek
aan de oude wanorde.
De bezwaren tegen het Pengel-re-
gime vindt men onveranderd terug
in de huidige regering. Evenals ex-
premier Pengel kunnen ook de hui
dige bewindvoerders niet genoeg
krijgen van dienstreizen. Het Suri
naamse ochtendblad „De ware tijd"
heeft uitgerekend dat statenvoorzit-
ter Lachmon en de ministers ruim
een derde deel van het Jaar 1972 in
het buitenland hebben doorgebracht.
Naast de bijna maandelijkse bezoe
ken aan Nederland, waren er dan
nog de uitstapjes naar andere oorden.
Een bezoek van premier Sedney met
gevolg aan Tanzania kostte de schat
kist ruim 30.000 gulden met als enig
resultaat een stomvervelend tv-
filmpje. Het doel van de reis is nog
steeds niet duidelijk. Hetzelfde geldt
voor reizen naar Zwedten, Thailand
en Mekka. Pengel was berucht om
zijn corruptie: de huidige machtheb
bers weten hier ook raad mee, al
moet gezegd worden dat zij het spei
handiger spelen.
Is het corruptie, smokkel of han
digheid, als een minister als vennoot
in een scheepvaartonderneming en
kele schepen in het buitenland koopt
en deze voor de monding van de
Suriname-rivier in tweeën laat
branden. Vervolgens worden de hal
ve schepen belastingvrij als schroot
ingevoerd en weer aan elkaar gelast.
Erger dan onder het bewind van
Pengel wordt er momenteel „ge
regeld". Regelen betekent in Surina
me: aan je vrienden en partijgenoten
een goed betaald baantje verschaf
fen, waar je niet moe van wordt.
Alleen met dit verschil: Pengel was
een creool en „regelde" de creolen
In de huidige regering hebben de
hlndoestanen het voor het zeggen:
dus worden de hindoestanen .ge
regeld".
Beloften
Wat de vakbonden het meest dwars
zit, is het feit dat ondanks allerlei
schone beloften over inspraak aan
het begin van de regeringsperiode, de
vakbonden momenteel sterker worden
genegeerd dan onder het bewind van
Pengel. Ministers zijn nooit te spre
ken en brieven aan de regering blij
ven onbeantwoord.
Toen aan het begin van de douane
staking een vakbandsdelegatie na
veel moeite tot de minister van Fi
nanciën was doorgedrongen, weigerde
deze met hen te spreken, omdat de
delegatieleden naar zijn mening niet
netjes genoeg waren gekleed.
Dwars door het hele conflict 'oopt
als een rode draad de in Suriname
alom tegenwoordige rassentegenstel
ling tussen de creolen en hindoe
stanen, in de huidige regering heb
ben de hindoestanen het voor het
zeggen. De vakbonden zijn hoofdza
kelijk een creoolse aangelegenheid, de
hindoestanen vertonen op dit terrein
weinig activiteiten.
De opzet van de huidige acties is
duidelijk: de regering moet weg. Of
de vakbonden nu meer succes hebben
dan bij de mislukte algemene staking
van september 1971 is een open
vraag. Maar ook al slaagt hun actie,
wat hebben zij dan nog bereikt? Bij
eventuele nieuwe verkiezingen zal de
hindoestaanse eenheid het toch weer
winnen van de creoolse verdeeldheid.
Een eventuele nieuwe regering kan
weliswaar ae vakbonden meer in
spraak geven maar indien dit met
zich meebrengt dat er salarissen op
tafel komen of sociale voorzieningen,
die het land geld gaan kosten, dan
staat zo een nieuwe regering even
zeer met de rug tegen de muur- als
premier Sedney cjs.
Eventuele nieuwe machthebbers
moeten met dezelfde failliete boedel
in zee, die Sedney al van zijn voor
ganger Pengel heeft overgenomen.
Ook al slaagt de huidige regering er
echter in overeind te blijven, dan nog
kan men m het gunstigste geval
spreken van opschorting van de
moeilijkheden. De ontevredenheid
blijft.
De vraag wie er voor of tegen
vernieuwing in de Nederlandse
partijpolitiek is, wordt langza
merhand even onwerkelijk als
een symposium over het onder
werp of zuurstof nog wel zin heeft.
Iedereen wil best "partijpolitieke
heroriëntatie", maar we weten
nog maar n auwelijks wat men
eigenlijk daar precies onder ver
staat.
Het dagblad De Tijd wijdde er za
terdag een heel congres aan en wie
tot de uitverkorenen behoorde, die
een invitatie hadden, kreeg in de St.
Janszaal van het Amsterdamse Kras-
napolsky inderdaad heel wat promi
nenten uit de Nederlandse politiek
van dichtbij te zien. Men stond heel
democratisch in de rij voor een
broodje ham en een kop koffie en
wandelde zorgvuldig balancerend met
de leeftocht naar het hoekje, waar
meestal ook al wat geestver
wanten hadden plaatsgenomen. Dat
was de lunchpauze: let wel geen
„wandelende", communicatieve af
faire, maar voor het merendeel een
.zittende". Veel coltruien (KVP-frac-
tieleider had de mooiste), veel man
chester-pakken (ereprijs voor het
wijnrood van de socialistische hoog
leraar Cees de Galan). Voorts een
nieuw aspect: de politicus als huis
vader. Professor Piet Steenkamp had
zijn nakroost uit Eindhoven voor het
dagje uit meegenomen en het jongste
dochtertje van Hans van Mierlo fun
geerde als welkom stoorzendertje
vóór en achter de tafel met de H.H.
inleiders.
Allemaal
Het gebeurt niet zo dikwijls dat ze
er allemaal zijn, van ultra rechts
naar ultra links en alles er tussenin.
De tweeënhalf uur in de middag die
uitgetrokken was voor discussie ging
de eerste 45 minuten der halve teloor
aan diverse geloofsbelijdenissen,
soms zelfs van woordvoerders van
prille groeperingen, waarvan kenne
lijk misschien door een dagje min
der goed krantenlezen menigeen
de bevalling was ontgaan. Maar ook
credo's van oude bekenden als Steen
kamp, die de „vitaminen van het
evangelie" uitstrooide over een plei
dooi voor een middenpartij (naast en
tussen die .gepolariseerde" twee,
waarover het non-confessionele volk
je maar niet uitgesproken raakte).
Toen, om kwart over twee, dreigde
ineens de vonk van de vernieuwing
over te slaan. Van Mierlo werkte nog
eens nader uit wat hij tevoren al in
De Tijd geschreven had: een ander
kiesstelsel met twee stemmen, een
variant van het Duitse systeem met
één stem voor de totstandkoming
van de macht en de ander voor de
controle. Hij stelde voor dat deskun
digen dwars door de partijen heen
een begin moesten maken met denk
activiteiten voor sanerende staats
rechtelijke hervormingen, de politici
zouden tegelijkertijd de impasse van
ons partijenstelsel te lijf moeten
gaan en de basis zou hier in het
eigenste Krasnapolsky gelegd moeten
worden. Demissionair minister Van
Agt reageerde dat hij graag zijn „be
scheiden medewerking" aan het
voorstel-Van Mierlo wilde geven en
zijn partijgenoot, KVP-voorzitter ir.
De Zeeuw nam de woorden „bijzon
der constructief" in de mond en
wenste alle partijen op te roepen,
mee te doen. Dat was niet niks. want
twee jaar terug was de KVP nog
uiterst gekant tegen de heredenings-
plannen van D*66, geënt op de aan
bevelingen van de meerderheid van
de staatscommissie Cals-Donner.
Idylle
Gelukkig maar dat De Galan
enigszins de idylle kwam verstoren
door enige scepsis te vertolken over
wat zo tussen politici en verschil
lende partijen bekokstoofd zou wor
den. Dat zo was zijn ervaring
ontmoette binnen zijn partij door
gaans nogal wat argwaan. De inter
ventie van De Galan had het voor
deel dat een dreigende roes werd
verijdeld en daarmee tevens de kater.
Want laten we wel wezen: er werd
over allerlei zaken opeens wat al te
gemakkelijk en niet altijd met vol
doende deskundigheid gepraat.
Steenkamp zelf voerde een enquête
uit de Times ten tonele om aan te
tonen dat een meerderheid van de
Britten niet tevreden is met him
twee-partijenstelsel. Dat is waar,
maar dat is mede, omdat door het
Engelse districtensysteem de derde
partij, de Liberals, altijd buitenspel
blijft en ondanks de twee miljoen
stemmen nooit meer dan zes, zeven
zetels in het Lagerhuis haalt. En dat
terwijl de Liberals een duidelijke
party zijn met uitgesproken vernieu
wingsdenkbeelden, enigszins als de
Westduitse FDP.
De tragedie in Nederland is dat de
veelbezongen polarisatie steeds maar
weer nieuwe partijen 'doet baren (de
opmerking van prof. dr. Hogerwerf
..voor elke nieuwe partij, drie oude
inleveren" kreeg een open doekje).
Van Mierlo's argumenten dat pola
risatie werd bevorderd door de steeds
dringender eis voor de duidelijk
heid en de even dringende tendens
van onderen uit om iets te zeggen te
hebben, zijn op zichzelf zonneklaar
en juist, maar de ellende is dat in
het Nederlandse politieke bedrijf plu
riformiteit binnen partijen zo moeilijk
blijkt. De Galan die deze pluriformi
teit als remedie tegen de steeds maar
weer nieuw opgerichte partijtjes aan
voerde, weet uit zijn eigen PvdA
maar al te goed hoe op congressen
groeperingen him standpunt, zonder
nuance als het enig geldende wen
sen doorgedrukt te zien. Labour in
Engeland bleef heel, ondanks de
diepe fundamentele controverse over
het toetreden tot de EEG; in een
PvdA zou dat zonder meer onmoge
lijk zijn geweest.
Beter
Geen staatsrechtelijke vernieuwing
om derzelver wil1®: daar was ieder
een het wel over eens. Het gaat er
om (zoals ondermeer de laat gearri
veerde Den Uyl zei) „de democratie
beter te doen functioneren". Het ver
velende is dat ook zaterdag niet echt
handen werden uitgestoken. Van
Steenkamp niet naar de duidelijkheid
(hij zei met zoveel woorden dat zijn
kennelijk met evangelische vitamines
toebereide macrobiotisch politiek
voedsel in de jaren zeventig afwisse
lend met liberalen en progressieven
genouttigd zou blijven worden) maar
van Den Uyl evenmin naar de KVP.
PvdA-activist Felle Mug lette ter
dege op. Het was de 67ste dag van
de kabinetscrisis en ook op de grote
weg naar huis was het mistig.
HAN MULDER
Koningin Juliana woonde, zaterdag in het Westduitse O
de bruiloft bij van Prinses Stephanie zu Sayn-Wittgt
Berleburg met de bankier Stephan von Watzdorf, een
lid van Prins Bernhard. De Koningin wordt geflankee
Prinses Margriet en Prins Hubertus, een familielid
koninklijk huis. Prins Bernhard verbleef op dat ogei
het stadhuis van Melbourne waar hij uit handen van
Kreveld uit East Brighton een boek ontving.
Overval op
Albert Mol
opgelost
AMSTERDAM (ANP) De Am
sterdamse recherche heeft de roof
overval op de acteur Albert Mol op
gelost. Op de bewuste avond werd
een van de overvallers, een 25-jarige
inbreker uit Amsterdam, ten huize
van Albert Mol door diens vrienden
Guerdon Bill en Hans Boskamp in de
kraag gepakt, maar vier anderen
wisten te ontkomen. Die zyn nu ook
alle vier achter slot en grendel gezet.
Ze hebben inmiddels volledig bekend.
Volgens de recherche verkeerden de
daders allen woonachtig in Amster
dam, in de merkwaardige veronder
stelling, dat de met zijn boeken en
films zo succesvolle Albert Mol wel
in zijn geld zou baden
minstens 40 mille in conta
in de la had liggen. In wc
was er geen cent in huis.
Mol gaf op de bewuste i
een feestje en had ee
vrienden en kennissen ji
handig een klem dinert
schoteld. De vijf overval
daar niet van op de hoogt
den Albert Mol hoogsten
vriend thuis verwacht.
Aanvankelijk kon de reche
ders niet vinden. Een in
door Hans Boskamp aan
werd uitgeleverd, weigerde
lichting en hield stijf zijn
heeft hem echter weinig
recherche is met veel er
speuren in de vriendenkr
inbreker en maakte geleid
meer vorderingen. Daarbij
dig gebruik gemaakt var
heid. Op die manier kon
andere deelnemers aan
overval, de een na de an
ren.
Bericht van inzet
Op vrijdag 9 februari as.
des nam. plm. 7 uur in het
VENDUHUIS te Leiden, af
slag van het navolgende
Duivenvoordestraat 40 te
Oegstgeest, in bod staande
op f 75.000,—.
Notaris W. F. Karstens,
Apothekersdijk 34 te Leiden,
telefoon 23668.
Persoonlijke
leningen
van f 1000,- tot f 10.000
aflossing 1 tot 5 jaar.
2de hypotheken
tot f 20.000,—
Aflossing 5 tot 10 jaar.
Inl. J. LEEFLANC
Bellamystr. (i - Gouda
Telefoon 01820—15947.
Bedrijfspand
OUDE VEST - LEIDEN
Parterre vloeropp. 284 m2,
betonvloer, brandvrij plafond
met grote zolder.
Dubbel oovenhuis, 7 kamers,
vr. pr. f 225.000,— k.k.
Pand is voor vele doeleinden
geschikt.
Inlichtingen J. de Mol
Makelaar o/g lid n.b.m.
01751—5504.
T.b.v. de representatie in ons bedrijf zoeken wij op
korte termijn op part-time basis
kommerciële medewerker
Leeftijd 2535 jaar.
I.b.v. auto.
Voor een enthousiaste medewerker bieden wij
een aantrekkelijke werkkring en vergoeding.
Uitvoerige sollicitaties te richten onder nummer 64132
aan het bureau van dit blad.
HAZENBERG Herenkleding
opent in maart in het winkelcentrum „Leidsenhage" een
nieuwe „young-men-style" herenmodezaak, die voor
zien zal zijn van een koffiebar, achtergrondmuziek, air
conditioning, enz.
Voor deze zaak kunnen wij nog plaatsen:
a. Ie VERKOPER
a. VERKOPER
c. VERKOOPSTER.
Zij, die belangstelling voor een van deze funkties
hebben en over een goede team-geest beschikken,
kunnen vrijblijvend solliciteren.
Telefonische afspraak - na 6 uur -
070—63 08 18 van
HAZENBERG b.v.
herenkleding
VLAMINGSTRAAT S—10
met nummer
Op de afdeling van ons zich steeds uitbreidend
dagblad, waar de redactionele tekst en de adver
tenties in een ponsbandje worden getikt, is plaats
voor een
Ook bestaat de mogelijkheid voor een typist om
tot teletypist te worden opgeleid.
Zij, die hiervoor belangstelling hebben, moeten
beschikken over een goede kennis van de Neder
landse taal, vlot en accuraat blind kunnen typen.
Wellicht weet u niet waaruit de werkzaamheden
van een teletypist bestaan, kom dan eens kijken,
wij zullen het u graag laten zien.
Zij, die belangstelling hebben voor bovengenoemde
functie, gelieven te solliciteren bij
LEIDSCH DAGBLAD B.V. - POSTBUS 54, LEIDEN
Inlichtingen kunt u eventueel telefonisch inwinnen
onder nummer: 0171025041 - toestel 31.
NEST ARCOPAL SCHALEN, vuurvast
12,95 v
PLASTIK STAPEL - GROENTE - REK 6,95 v
EMSA VARIOSET, voor chips of noten,
14,95 v
BROODTROMMEL, BRABANTIA, roosdecor,
27,50 vj
PLASTiK WASMAND, rond of vierkant,
3,95 v|
PLASTIK EMMER, 10 liter
ALUMINIUM TRAP, 5 treden
STALEN TRAP, 5 treden, ivoor
KOOKSET, emaille, 4 delig
KOOKSET roestvrij staal, 4 delig
KOOKSET Aluminium, 9 delig, 169,vo
KOOKSET roestvrij staal Lagostina 169,- v<
1,75 vj
49,50 v
27,50 v|
59,00 J
Haarlemmerstraat 160165
