Partijpolitiek zeer gevaarlijk voor kerk Mgr. Gijsen en zijn bedroefde kudde Gewonden en doden langs de Zambesi Kardinaal Alfrink in Noordwijkerhout Vage eenvoud van Pauline de Groot Drama tijdens Noordwijkerhouts Overleg PAGINA 4 VARIA MAANDAG 29 JANUARI 1971 NOORDWIJKERHOUT (ANP) De pauselijke pro-nuntius in Nederland, mgr. Felici, die zaterdagmiddag boos het Lande lijk Pastoraal overleg van de r.k.-Nederlandse kerkprovincie in Noordwijkerhout verliet, is daar zondagmiddag weer versche nen. .Mgr. Gij sen, die zaterdag scherpe kritiek te verduren kreeg, heeft het tweede deel van de plenaire vergadering op zondag niet meer bijgewoond. Via kardinaal Alfrink liet hij zich verontschuldigen. Hij was weggegaan omdat hij zich niet goed voelde. i de oe- Kort na het begin van de verga dering las kardinaal Alfrink het antwoord voor van Paus Pa/ulus op het telegram, dat hij namens het landelijk pastoraal overleg had ge zonden aan de Paus. In dit telegram verzocht de kardinaal de Paus om zijn apostolische zege voor dit over leg. De Paus gaf deze zege en ver klaarde verheugd te zijn over de verbondenheid en aanhankelijkheid die de vergadering l>n Noordwijker hout met het Vaticaan had betuigd en zei de studie over het onderwerp "De rechtvaardigheid in de wereld" aan te moedigen. Kardinaal Al frink legde er de nadruk op, dat hij dit telegram via pro-nuntius Felici andere culturen, die niet de prestatie, De rapporteur van het in de werk groep behandelde thema „Onze pres tatiemaatschappij" wees op de grote onrechtvaardigheid, die ontstaat als de arbeidsprestatie wordt gebruikt als „maatlat" voor de mensbeoordeling. Hij erkende het fundamentele on recht, dat in onze maatschappelijke structuur ligt besloten, maar stelde dat deze structuur niet opgelegd is, Soberheid had ontvangen. Er werden tijdens de drie dagen van het LPO geea resoluties aange nomen. Dit lag ook niet in de bedoe ling. Wel werd vastgesteld, dat voort zetting van het overleg noodzakelijk concurrentie en consumptie in hun vaandel hebben staan. De heer Zuid- berg vroeg om een bestudering van het begrip soberheid. Hij wilde weten hoe men zich als gemeenschap kan trainen en oefenen in soberheid. De heer Reuten, die sprak over kaar vinden in het kader a cumene. Bisschop Ernst van Breda stelde een rapport in het vooruitzicht over de vrouw in het ambt. Kerk en politiek Bisschop Simonis verder kunnen. Het gaat niet of de is, gezien de ingewikkeldheid van de onmondigheid in kerk te behandelen thema's: de recht vaardigheid in de wereld en drin gende pastorale problemen. Polarisatie leving, pleitte voor erkenning van de verantwoordelijkheid van de leken op parochieel niveau. Hij vroeg om concrete formuleren van de taak en de verantwoordelijkheid van de paro chianen in de vorm van een statuut op landelijk niveau. Mr. J. J. R. Bakker, die een sa menvatting gaf van het rapport en de discussies over de actuele pasto rale problemen, welke zich toespit- sen op de vraag of een pluriforme rooms^tholieke buitenlandse werk' hetzij man, hetzij Bisschop Simonis waarschuwde in dit verband voor een vervreemdings proces dat bij de Ooster-Orthodoxe Kerk zou kunnen beginnen, indien men de vrouw zou laten voorgaan in de eucharistieviering. Die ver vreemding, aldus mgr. Simonis, zou een ramp zijn, omdat Juist nu de r.k. kerk en de Oost-Orthodoxe Kerk el- kerkvisie een rechtmatig en doel matig uitgangspunt is voor het in de Nederlandse kerkprovincie te voe ren beleid, constateerde dat de Gastarbeiders In een telegram namens duizenden zei pater A. Torga, het te be treuren dat deze groep niet vertegen woordigd is op dit overleg. De heer Van der Meer, hoofd "pijn" die in het bisdom Roermond in de bedrijfsaalmoezeniers in het bis- verband met de polarisatie zo hevig ^om Breda, vroeg met nadruk wordt gevoeld, zich ook in andere bisdommen doet voelen. Hij deed een aantal suggesties uit de impasse te raken en de me- arbeiders aantrekken. Het aanstel- mingsverschillen te overbruggen. Namens de andere kerken en hei Humanistisch Verbond, beklem toonde dominee Van Andel de soli dariteit met de R.K. Kerk. "Bij ons opper bevelhebber Arabische hoge mate onchristelijk, omdat zij tfOCTDCIl niets kunnen sparen. In de drie a aanleggen van een zwarte lijst met de namen van die bedrijven in Ne derland die buitenlanders als sparen. maanden dat zij thuis vertoeven, moeten zij het geld opmaken, wat in de negen maanden in Neder- CAIRO (UPI) De ministers van Defensie van de Arabische Liga leeft dezelfde onmacht als bij u. De zij in de negen maanaen in weaer- polarisatie behoort tot de huidige land verdiend hebben. Mgr. Simonis Def~Se JS^l Ah hitst deze nolarisatic vroeg in dit verband aandacht voor {J IenS1®- generaal Ahmed Ismael, de Surinamer» in Nederland. Al- benoemd tot opperbevelhebber van leen in het bisdom Rotterdam zijn er al 20.000. Vrouw in kerk cultuur opent perspectieven op oeoumenisch gebied". Mgr. Simonis, bisschop van Rot terdam, meende dat gelovigen in Ne derland zich nu in de eerste plaats moeten afvragen, hoe God en Chris tus ons kunnen helpen. Wij hebben elkaar vaak dood gepraat, zo zei hij. Wij moeten met z'n allen onze ge- loofsnood aanvaarden, die misschien terug te voeren is tot gebedsnood. de Arabische troepen aan de fron ten van Jordanië, Syrië en Egypte tegen Israël. Over het onderwerp „De vrouw in de kerk" kwam men niet tot een duidelijke conclusie. Men was het erover eens, dat op Jit punt zich eerst een mentaliteits verandering moet voltrekken, wil men Generaal Ismael is al opperbevel hebber van de strijdkrachten van de federatie van Egypte, Syrië en Libië. Het besluit tot benoeming Over het vraagstuk kerk en politiek, wees kardinaal Alfrink erop dat de kerk zeer genuanceerd moet spreken over politieke zaken, omdat anders bepaalde groepen gelovigen de kerk de rug toekeren. Hij zei dit met na me in- verband met een opmerking uit de vergadering of de kerk in Nederland niet een duidelijk stand punt kon innemen, inzake de Por tugese onderdrukking in Angola en Mozambique. Het bedrijven van par tijpolitiek, aldus de kardinaal, is zeer gevaarlijk voor de kerk. Wat zij wel kan doen, is tendensen aanwij zen en inspireren. In zijn slotwoord verklaarde de kardinaal, dat deze samenkomst, hoe wel aarzelend begonnen, toch tot een zekere tevredenheid heeft geleid. De bisschoppen willen gaarne zien hoe dit overleg voortgezet kan worden. Hij verklaarde dat de bisschoppen alle moeite zullen doen om een her derlijk schrijven te laten uitgaan over de legitimiteit en de grenzen van de pluriforme kerkvisie en deel de mede dat een ander herderlijk schrijven over de versobering in ver band met onze consumptie-en pres tatiemaatschappij in voorbereiding is. Arrestaties in Spaanse ontvoeringszaak PAMPLONA (AFP) De Spaan se politie heeft in verband met de ontvoering van miljonair Felipe Huarte acht personen gearresteerd. Zij zijn volgens gouverneur Ruiz de Gordoa van dé provincia Navar- ra allen direot of indirect bij de zaak betrokken. Huarte, die op 16 Januari door de Baskische afscheddsbeweging ETA werd ontvoerd, is vrijdagavond— vlak ten zuiden van Irun aan de Spaan- Franse grens vrijgelaten. Hij wordt beschouwd als een der rijkste in dustriëlen van Spanje. Naar verluidt is voor zijn vrijlating een losgeld van ciroa 2,5 miljoen gulden be taald. Ook werden andere eisen van de Basken, zoals het weer in dienst nemen van 114 ontslagen a/r een algemene loonsver- Kardinaal Alfrink (tweede van links) en de bisschoppen Ernst, Zwartkruis, Bluyssen en Gijsen op het Landelijk Pastoraal Overleg in Noordwijkerhout. K AAPSTAD/LOES AK A SALISBU RY Reuter/AFP/ANP) Drie Zambianen zijn gedood en acht gewond toen hun vrachtwagen langs de Zambiaanse oever van de rivier de Zambesi op een mijn reed, zo bericht de „Sunday Ti mes of Zambia". De vrachtwagen bracht arbeiders naar een mijn. De autoriteiten in Loesaka beschul digden Rhodesische troepen ervan de Zambesi over te steken en mij nen te leggen op Zambiaans grondgebied. Sinds Rhodesië op 8 Januari de grens met Zambia sloot zijn zes Zambiaanse burgers door mijn-explosies omgekomen. Bij guerrilla-aanvallen bij de rivier de Zambesi zijn zes Zuidafri- kaanse politiemannen gewond, zo heeft het hoofd van de Zuidafri- kaanse politie generaal Joubert, bekendgemaakt.Vijf blanke poli tiemannen werden gewond tijdens 'n nachtelijke aanval op een poli tiepost en de zesde, een Indiër, liep verwondinen op tijdens een politie-patrouille in hetzelfde ge- Vulkaaneilandje dreigt soort Pompei te worden Als eenvoud het kenmerk van het ware is, heeft Pauline de Groot, de Amsterdamse danseres, het ware ontdekt. Haar solo-program- ma, dat zij nu in een paar nacht- voorstellingen in t A'damse Micke- I ry-theater presenteert, is zo een voudig dat er eigenlijk niet veel 1 meer overblijft dan wat vage be- wegingen. Die bewegingen zijn i Aziatisch geïnspireerd, ze wekken associaties met Indiase dansen, en dat zal dan wel de reden zijn dat genomen op een vergadering achter gesloten deuren van 18 minister van Defensie van de Arabische landen. De delegaties hebben generaal Is mael laten weten "de gehele militaire kracht van hun landen in dienst van de strjjd tegen Israël zullen stellen". De instellllimg van een verenigd opperbevel kan leiden tot de terug keer van de Palestijnse guerrilla- organisaties naar Jordanië, beëindi ging van het isolement van Jorda- ingewilligd. REYKJAVIK (DPA) De IJs landse stad Vestmannaeyjar dreig' een noords Pompei te worden. Volgens een bericht van het Noor se persbureau is zaterdagavond vlak bij de sedert dagen lava uitbraken de vulkaan Helgafjell op de Vest- mwe'diama'nten'ter'waarde ™™^j"5rchipel een nleuwe kra" bied. Volgens generaal Joubert worden de aanvallen gepleegd op „Zuid afrikaans grondgebied," nabij de grens met Zambia, maar hij kon „uit veiligheidsoverwegingen" geen bijzonderheden geven. De inciden ten moeten zich hebben afge speeld in de Caprivistrook, het noordoostelijk deel van het door Zuid-Afrika bestuurde Namibië (Zuidwest-Afrika), waar de Zam besi de grens met Zambia vormt. Zuid-Afrika zelf heeft geen ge meenschappelijke grens met Zam bia. De Verenigde Naties en het internationaal gerechtshof hebben het voortgezet bestuur van Zuid- Afrika over het voormalige vol kenbondmandaatgebied Namibië Agnew naar Azië De Ameri kaanse vice-pr-^ident Agnew is gisteren begonnen aan een Azia tische reis, die hein naar Cambodja Thailand, Laos, Singapore, Indone sië. Maleisië en Zuid-Vietnam zal voeren. Zijn perssecretaris heeft ge zegd, dat Agnew de Aziaten gaat verzekeren, dat "wij hen als bond genoten niet in de steek laten". Ook de secretaris-generaal van de VN. Waldheim, begint binnenkort aan 'n reis door Azië. Moord in Mafia De Amerikaan se politie heeft in de buurt van een munitiedepot in de staat New Jer sey het in verregaande staat van ontbinding verkerende lijk van de 29-jarige Manny Gambino, neef van de 69-jarige „boss" van de Ameri kaanse Mafia (Cosa Nostra) Carlo Gambino, gevonden. Er bestaat geen twijfel aan dat Manny Gambino werd vermoord. Diamanten in sex-shop Bij een inval in een sex-shop in München heeft de Beierse politie zaterdag 45 kilo van veertig miljoen gulden genomen. Een de gema- de protestantse boodschap onrechtmatig genoemd, en aange drongen op onafhankelijkheid voor het gebied. Volgens berichten uit de Rhodesi sche hoofdstad Salisbury hebben Afrikaanse guerrillastrijders op 12 december een blanke regerings ambtenaar, Gerald Hawkesworth ontvoerd. Ze hebben met hem tocht langs Rhodesische dorpen ge maakt en zijn vervolgens naar Mozambique gegaan, mogelijk de man naar de Tanziaanse hoofd stad Dar-es-Salaam te brengen, aldus goedingelichte kringen Salisbury. Hawkesworth, een agrarisch inspec teur werd gevangen genomen bij een guerrilla-overval op twee vrachtwagens in het gebied van Mount Darwin. Daarbij kwamen twee andere blanke ambtenaren om het leven. De guerrillastrijders hebben Hawkesworth in verschei dene dorpen aan de bevolking ge toond, als een bewijs dat de macht van het blanke minder heidsbewind in Salisbury tanende is, aldus de zegslieden. De ont voerders ontkwamen met de Jarige Hawkesworth naar Mozam bique. V.S. schaffen dienstplicht af WASHINGTON (Reuter) Verenigde Staten hebben zaterdag de militaire dienstplicht afgeschaft na de ondertekening van de Viet namese wapenstilstamdsovereen- komst in Parijs. De aftredende Amerikaanse minis- Defensie, Laird, heeft in een de minister Justin Harris: tige tingeltj es i talen staafjes en een klein xylo- nië in de Arabische wereld en toe- foontje, met ritmische begeleiding nemende Arabische druk op Israël, op houten stokjes en staafjes. zo menen politieke kringen in Cal- Jaap Joppe ro. ter ontstaan. Tot dusver zijn volgens het Noor se persbureau meer dan zeventig huizen, waaronder nieuwe villa's, Oude Egyptenaar In Egypte is onder as en puimsteen begraven, zaterdag een 150-Jarige man overle- Ongeveer dertig hulzen zijn tot de den die nog zou hebben deelgenomen grond toe afgebrand, aan het graven van het Suezkanaal. Amerikaanse hef schroef vliegt/ui- De in 1823 geboren Hassan Gallad gen hebben zaterdag enkele honder had 110 nakomelingen. den schapen in veiligheid gebracht. „Ulster Defence Association" (UDA), David Fogel, is met zijn gezin naar Engeland uitgeweken. Fogel, een der oprichters van de semi-militaire Noordierse organisatie, heeft tegen over de „Sunday Times" verklaard dat hij niet wil samenwerken met „gevaarlijke en kwaadwillige men sen die hun eigen belangen nastre ven en niet die van de protestantse arbeiders". de landmacht, de marine en lucht macht verklaard, dat hij geen ver dere noodzaak van dienstplicht voor ziet en dat de Amerikaanse strijd krachten voortaan op vrijwilligers moeten steunen. De dienstplicht in de VS bestond sinds de tweede wereldoorlog. Hij werd in 1971 verlengd tot 30 Juni van dit Jaar en is dus vervroegd af geschaft. de belangstelling het hippe Jonge volkje van Amsterdam die voorstellingen verhoudingsge wijs enorm is. Twee premières in haar nieuwe programma. „Witte grond" is ge maakt in opdracht van CRM: vage, wel elegante bewegingen maar uiterst beperkt van dans- middelen en expressie, en als cho reografie nauwelijks te onder scheiden van wat Pauline de Groot eerder maakte en nu ge deeltelijk in dit programma is te zien. Wel weer aardig, althans gek, is de begeleiding: een soort „toeterik" van de clown Toby Rix, maar dan samengesteld uit blik ken en zinken voorwerpen waar geluld uit kan worden gehaald, en die geluiden zijn soms heel ver rassend. De tweede première kwam tot stand in opdracht van de gemeen te Amsterdam: ,3uik" is een dans voor een vrouw in verwachting, en het kostuumpje maakt haar condi tie overduidelijk. Het idee is na tuurlijk wel origineel, maar de uitwerking ls zoals men zich dat zonder moeite kan voorstellen: een reeks trage bewegingen, nu en dan wat getrippel, tedere, bescher mende gebaren rond het buikje, en veel herhalingen. Het begrip „verwachting" komt daarmee wel over, maar danskunstig is er wei nig aan af te zien. Klaske Bruins- nia danste de chroreografie met de vereiste zwaarte. Als muzikaal Intermezzo een „mu ziekspel" van Flip van der Poll en NOORDWIJKERHOUT, zaterdag Zeer bleek, de pijp zelden uit de mond nemend, hoorde bisschop Gijsen aan wat er op de tweede dag van het Pastoraal Landelijk Overleg in Noordwijkerhout bij het onder werp „Veelvormigheid en onverzoenlijke tegenstellin gen" allemaal op zijn deurmat werd gedeponeerd. Door Ruud Paauw Ogenschijnlijk bleef hij onberoerd en onbewogen toen de spanningen binnen (^e Nederlandse R. K. Kerk provincie zich op emotionele wijze ontlaadden. Maar dat moet wel schijn zijn geweest. Want geen herder zal het langs de koude kleren gaan als een gToot deel van zijn kudde stampvoetend en knarsetandend in het open veld blijft staan. De beroering kwam als een golf slag aanrollen nadat deken Van der Baar uit het Lim burgse het woord nam. Een door vele neerslachtige gevoelens bestormde man, die met voorbeeldige be heersing de geestelijke wonden en diepe teleurstellin gen etaleerde die hij en naar hij zei vele anderen in het Jaar van het bewind-Gij sen hadden opgelopen. Hij sprak over ,4e pijn", „de gevoelens van machte loosheid", „de apathie in Limburg" en constateerde dat „ons diocees het kind van de rekening is geworden voor de wijze waarop de Nederlandse kerkprovincie door het buitenland is afgeschilderd". Met een gebaar waaruit meer wanhoop dan hoop te destilleren viel, vroeg hij de bisschop weer samen te werken. Verongelijkt Toen het applaus van de zaal opklaterde beende de pauselijke gezant, mgr. Felici, met verongelijkt gezicht de zaal uit. Hoewel deken Van der Baar de delicate zaak sober over het voetlicht had gebracht, was het de pro-nuntius kennelijk toch te veel. Dr. Marga Klompé ijlde nog achter hem aan en hield de pause lijke afgezant voor dat het toch goed was dat iedere deelnemer aan het Overleg vrijuit sprak. Maar Felici was niet te vermurwen: „De deelnemers hebben de vrijheid te spreken en ik heb de vrijheid weg te gaan". (Naar verluidt was een der voorwaarden van de pro nuntius bij zijn komst naar Noordwijkerhout dat er geen zaken aan de orde zouden komen die zijn positie als pauselijke afgezant in discrediet konden brengen). Dreunend Maar toen Felici zich met een grimmig gemoed naar huis spoedde, begon het in Noordwijkerhout pas echt hard toe te gaan. De man die de zaken pijlsnel naar een crisis dreef, was bedrijfsaalmoezenier Adams, wiens interventie dreunend insloeg. Volgens hem was twee jaar geleden rondom de Stichting .Katholiek Leven" in Heerlen „een nationaal en internationaal krachtenveld van ultra-rechtse kapitalisten, politici en religieuze fanatici" ontstaan, die met „een strategie gericht tegen de Nederlandse Kerkprovincie, gesteund door priesters en prelaten uit Duitsland en Italië rechtstreeks aangestuurd op overname van de macht over de bisschopszetel van Roermond". Het kritieke punt was, volgens de aalmoezenier, in december 1971 geweest, toen de pro-nuntius buiten medeweten van de toenmalige bisschop van Roermond (mgr. Moors) in Heerlen een gouden legpenning van de paus had uitgereikt „aan iemand die jarenlang in een onoplos baar conflict leefde met het Roermondse presidium". „Toen ik de gezant van de paus beleefd vergezelde naar de auto, dacht ik: „Vriend waartoe zijt gij ge komen" en er viel een diepe duisternis en droefheid over mijn ziel die gebleven is tot de dag van vandaag. Ik zei toen in mijn hart „nee" tegen het oprukkende Duits-Italiaans „religieuze facisme". Het beleid van bisschop Gijsen schetste hij als „Befehi ist befehl", „Priesters die niet onder het geweld willen doorgaan werden en worden voor de keus gesteld geruisloos te verdwijnen, te vluchten, het ambt neer te leggen of te schikken begen diepste gewetensovertuiging in. Wü kunnen zo niet verder gaan". Curieus genoeg ging de aalmoezenier direct na zijn toespraak naar bisschop Gysen en drukte hem demonstratief de hand. De kastanjes lagen zeer heet te vuur en zij werden er uitgesleept, nee, niet door mgr. Gijsen, maar door zijn collega uit Groningen, mgr. Möller, die desperaat naar goede woorden zocht. („De pijn in Limburg wil ik niet wegpraten"). In het bisschoppencollege was de samen werking tamelijk goed, zei hij. Over de geloofsvisie van mgr. Gijsen waren evenmin moeilijkheden. „Wat mgr. Gijsen doet, doet hij uit zorg en oprechte liefde voor de kerk. We hebben nu lang genoeg naar het verleden gekeken, we moeten met geduld werken naar onderlinge vrede". Maar hoe bleef de vraag. De dele gatie van Haarlem vroeg „een handreiking" aan mgr. Gijsen, „als teken van hoop". Mgr. Gijsen zweeg, pro duceerde rookwolkjes uit zijn pijp en keek strak, niets- ziend, voor zich. Grenzen Kardinaal Alfrink verklaarde verwacht te hebben dat de Roermondse kwestie te berde zou worden gebracht. Hij had alleen gehoopt dat het wat „minder persoon lijk en minder emotioneel" zou zijn. In verband met het vraagstuk van de veelvormigheid zei de kardinaal dat hij in het bisschoppelijk college aan de orde zal stellen of een brief van het gezamenlijke episcopaat over de grenzen van legitimiteit van de veelvormigheid niet mogelijk is. Na een woord van bisschop Simonis („We nw#en weer leren bidden en ons afvragen hoe God ons zou kunnen helpen") vroeg de Groningse delegatie mgr. Gijsen „de helpende hand". Maar uit de hoek van de bisschop kwam taal noch teken. Het bleef bij zwijgen en rook. De kudde bleef triest en hulpeloos in de mist staan. Aan het eind van de zitting kwam het nog even tot een dramatische confrontatie tussen kardinaal Alfrink en aalmoezenier Adams. De kardinaal had moeite met een aantal opmerkingen van Adams en met de wijze waarop deze zich had uitgedrukt. De aalmoezenier bood zijn verontschuldigingen aan voor zijn emotiona liteit, voor de scherpte waarmee hij de dingen had ge zegd. Maar van de inhoud van zijn interventie nam hij niets terug. „Ik heb alles onder mijn ogen zien ge beuren". Hij had de kardinaal er destijds ook een brief over geschreven. Een der deelnemers bood daarop de delegatie uit Lim burg en de bisschop van Roermond een drietal flessen wijn aan in een poging het ijs te breken en iets dat op overleg leek tot stand te brengen. Maar in de wandelgangen, waar de mensen zich nu eenmaal wat plastischer uitdrukken dan in de deftige aula, zei iemand later hartgrondig: „Wat in Roermond allemaal ls gebeurd, valt met nog geen honderd flessen wijn weg te spoelen". la^r lit dat in het Limburgse land nog menige bittere kelk zal moeten worden geledigd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1973 | | pagina 4