Wanneer komt
stok achter de
deur vandaan?
rjiflDEN DREIGT IN BEGROTING WEER, MAAR....
:EACTIES OP 'JELGERSMAKLINIEK'
PRS
ÏÏRJJVEN
Buitenlanders lopen achter economische feiten aan"
Winkels open
!R JAG 16 DECEMBER 1972
LEIDEN Zoals het koffertje
symbool is geworden voor de minis
ter van Financiën op prinsjesdag, zo
kan de lege Leidse schatkist worden
gezien als symbool van de Leidse
wethouder van Financiën. Harmsen
(rechts op archieffoto Jan Holvast!
torst op de tekening (van Joop Wa
lenkamp) de kist naar de raadszaal
van het Leidse stadhuis, waar maan
dag en dinsdag de begroting voor
volgend jaar wordt behnadeld. Het
is een lege kist, maar juist daar
door een zware last.
Door
Hans Melkert
Harmsen ós een ernstige man. Dat
brengt zijn politieke overtuiging
prot. chr.) misschien mee. Vroe
ger vond ik hem ook „bondig". Hij
leek zo onverdraagzaam, zeker in de
periode, dat de oppositie hem het
vuur na aan de schenen legde. Zijn
houding is veranderd en dat moet
een gevolg zijn van het feit, dat de
begrotingszaken anders warden
aangepakt.
Na de alternatieve begroting van
het PAK van vorig Jaar is nu een
systeem gevolgd, waarbij de opposi
tie tevoren haar zegje heeft kunnen
doen. Vooral in de raadscommissie fi
nanciën is gewerkt naar een begro-
tingsopzet, die wat de uitgangspun
ten betreft in de raadsvergadering
niet zoveel meer om het lijf be
hoeft te hebben.
Buitje
En tochEn toch ziet Harmsen
nog wel een buitje hangen. Hij heeft
dit „weerbericht" gekregen in een
vorige week gehouden commissiever
gadering, waarin de oppostie zich niet
zonder meer aansloot bij het uit
gangspunt, dat de gemeentelijke ta
rieven en heffingen worden opge
trokken naar de door de minister ge
stelde minimum-norm. Het PAK wil
kennelijk meer met de draagkracht
van de individuele burgers rekening
houden.
Harmsen torst de moeilijkste por
tefeuille van een stad in nood. Dat
is Leiden zonder meer. Er zijn ach
terstanden, die met een moeilijk
woord als structureel worden aange
duid. Iedereen is ervan overtuigd, dat
die achterstanden moeten worden
ingehaald en dat er geld op de plank
moet komen om geen nieuwe ach
terstanden te krijgen. Maar het rijk
komt niet voldoende over de brug.
sterker, beperkt de gemeenten nog
meer in hun financiële armslag.
In hun aanbiedingsbrief bij de
begroting spreken burgemeester en
wethouders van Leiden stoere taal en
ze hebben zich gehaast het adres
„Gemeenten in de tang" van de Ver
eniging van Ned. Gemeenten aan
de (üi) formateur van een nieuwe
kabinet te onderstrepen. Het komt
erop neer, dat Leiden bij het uitblij
ven van voldoende financiële steun
het recht in eigen hand wil nemen
om dezelfde weg te volgen als Am
sterdam, Den Haag, Rotterdam en
Utrecht, die geen aanvullende uit
kering vragen, maar uitgaven doen
zonder dat de financiering rond is.
rijk en gemeenten regelt, moet
dringend worden herzien.
Op een moment, dat een nieuw ka
binet moet worden geformeerd, is
dat een beetje „als een roepende in
de woestijn". Overigens heeft het
verleden laten zien, dat de aanwe
zigheid van een kabinet die woestijn
niet wegvaagt Leiden dringt al Ja
ren aan op een andere financiële
verhouding en wat is er gebeurd?
Kabinet
Harmsen blijft hopen. Hij heeft
geen zin nu nog naar minister Geert-
sema van Binnenlandse Zaken te
gaan, „zeker niet na de uitlatingen
van de bewindsman over Leiden op
de verkiezingsbijeenkomst in Miner
va". Hij wacht op de opvolger. Grote
vraag: Kan en zal die de klap geven,
die voor Leiden een daalder waard
Buiten pot
gj Hinten van de Psychiatrische
teits Kliniek Jelgersma heb-
nen' verbazing en verontwaardi-
onis genomen van de be-
Dgen over de gang van zaken
tlgersma Kliniek, in het bij-
over de inspanningen en
van Prof. Dr. J. Bas-
K«jioals het een en ander van
tlci I van Ronny Vink werd ge-
frd in uw blad van 11 decem-
verbazing geldt het feit dat
als het Uwe een derge-
lentieus en slecht gefundeerd
dit wij als een regelrechte,
t loze aanval op, en verdacht-
van Prof. Bastiaans sr
oor zijn verantwoording durft
verontwaardiging is gewekt
vermelding van aperte on-
ten aanzien van feite
die ons, de patiënten, zelf
en met name ten aanzien
Biomedische begeleiding door
istlaans en zijn staf van art-
specialisten.
i op het geheel van het ar
te gaan, willen wij, met be-
tot de medisch-psychiatri-
- handeling en begeleiding in de
ma Kliniek, enige aantekenin-
ien.
Rofïhy Vink stelt dat bij Prof.
Bastiaans de tijd voor „een heel
groot deel" wordt besteed aan het
vergaderen van de gehele staf „over
één geval". De werkelijkheid is even-
Wel, dat er, als onderdeel van het to
tale programma, zegge en schrijve 2
a 3 uren per week aan een dergelij
ke bespreking wordt besteed.
De patiënten, die regelmatig twee tot
drie keren per week gespreks-thera-
pei met hun artsen hebben, wordt
daarboven nog twee keren per week
d.w.z. voor en na het week-einde
de gelegenheid geboden met deze art
sen te spreken, nog afgezien van de
mogelijkheid tot gesprekken met het
Afdelingshoofd of de Chef de Cli-
nique, die ten alle tijde kunnen
plaats vinden. Wat het contact met,
en de zorg door Prof. Bastiaans
zelf betreft, is de praktische werke
lijkheid zo, dat hij voor iedere pa
tiënt ten alle tijde bereikbaar is, en
daar steeds, ondanks zijn veelomvat
tende werkzaamheden, tijd voor be
schikbaar stelt. Het is eveneens een
werkelijkheid, dat hij veelvuldig, uit
eigen initiatief, patiënten voor een
„praatje" of een therapeutisch ge
sprek uitnodigt.
Wij zijn onder de indruk van de
wijze, waarop hij steeds weer, in be
sprekingen met alle patiemten open
heid ten aanzien van de gang van
zaken in en over de kliniek, weet te
scheppen, waarbij de mogelijkheid
tot inspraak volledig tot zijn recht
komt.
Hoewel we uiteraard niet alle kli
nieken in den lande kennen, menen
we dat dit een uniek gebeuren is, dat
de patiënten een groot gevoel van ze
kerheid geeft.
Het vertrek van een vijftal artsen
heeft geen enkele invloed gehad op
de behartiging van de belangen van
de patdenten, daar deze artsen niet
waren betrokken bij de directe pa-
tienten-zorg in de kliniek.
Wij patiënten zijn dankbaar voor
het klimaat en de begeleiding in de
Jelgersma Kliniek, zoals deze wordt
bepaald door de persoon en de inzet
van Prof. Bastiaans, bijgestaan door
zijn medewerkers.
Wij mogen U met klem verzoeken
het een en ander in een artikel van
de Hoofdredactie, gefundeerd en na
redelijk onderzoek, in de kolommen
van Uw blad recht te zetten.
Namens de 80 patiënten van de
Jelgersma Kliniek,
J. Th. Geurts,
H. A. Steppe
R. W. J. Veersema.
Onder leiding van Prof. Bastiaans
is het aandeel van de kliniek in de
gezondheidszorg sterk gestegen. De
duur van de opnamen kon juist door
intensieve en gevarieerde behande
lingsmethoden aanzienlijk worden
bekort. In tegenstelling tot hetgeen
in het artikel van Ronny Vink wordt
gesuggereerd, worden in de kliniek
juist vele verschillende, ook nieuwe
behandelingsvormen toegepast,
een waarin medewerkers en pa-
De structuur van de kliniek is er
tiënten een grote mate van mede
zeggenschap hebben en, binnen de
grenzen van hun verantwoordelijk
heid, ook een grote mate van auto
nomie. Het is bekend dat een der
gelijke organisatievorm hoge eisen
stelt aan de onderlinge communica
tie, maar deze gaat zeker niet ten
koste van de aandacht voor de pa
tiënten.
De hoogleraar Bastiaans is, ondanks
een overmaat aan werkzaamheden
die aan een dergelijke functie verbon
den zijn, wel degelijk bereikbaar, zo
wel voor medewerkers als voor pa
tiënten. Vaak is hij zelf betrokken
bij de behandelingen. Op het uit hun
verband halen van uitspraken en op
de insinuaties omtrent het ontstaan
van de kliniek voor oorlogsslachtof
fers werd reeds door andere inzen
ders gewezen.
Dat er moeilijkheden zijn is een feit
maar deze hebben betrekking op de
structuren waarbinnen de kliniek in
zijn relatie tot de diverse instanties,
moet functioneren. Aan de oplossing
van deze problemen wordt gewerkt.
Het is te hopen dat de anonieme
zegsman even verontwaardigd is
over dit staaltje van onbekwame
journalistiek als wij dat zijn.
Leden van de staf van de Jelgers-
makliniek:
B. Snitslaar, P. H. Arends, W.
Chr. F. de Vries, A. J. Lameijn ,J.
L. de Breijn, Dr. J. Weinberg, M.
Slappendel, A. Voerman de Koster,
C. A. H. M. de Ruijter, E. Plooijer,
J. Eelten, F. D. Sumten, A. Otten-
haft, C. Hoogduin, D. Buijs, A. Hil-
ting A.C.
Naschrift redactie
Bij alle verontwaardiging die
sinds onze publikatie van maan
dag is opgestoken, zou men bijna
vergeten dat de aanleiding een
zeer ernstig conflict was binnen
de Jelgersmakliniek, zo erg dat
vijf psychiaters uit een staf van
acht hun ontslag namen, onder
ivie professor Speij&r, tot dan één
van de twee hoofden.
De leden van de huidige staf
van de kliniek hanteren op z'n
minst een eufemisme, wanneer
ze spreken over "moeilijkheden"
die "betrekking hebben op de
structuren" waarbinnen men
moet werken. Meer dan de helft
van de leden van de psychiatri
sche staf ging dit najaar weg en
het is al meer op deze plaats
gesteld in het belang van een
goed functionerende gezond
heidszorg is het een algemeen be
lang dat men buiten de kliniek
weet wat de achtergronden zijn.
Daarbij kunnen de medespelen
den zich niet onbeperkt achter
een zelf opgelegde zwijgplicht
verschuilen. En als men dat des
ondanks toch doet, is het de
functie van een dagblad in onze
democratie om achter de feiten
te komen. Natuurlijk worden
daarbij fouten gemaakt, dat is
wellicht een overbodige opmer
king tegenover hen die de men
selijke psyché bestuderen. Maar
door louter emotionele veront
waardiging zonder zakelijke
weerlegging, wordt niemand ge
diend. Het wachten is op echte
opening van zaken.
REDACTIE
Voor Leiden zou dat betekenen,
dat de wet wordt overtreden. Dat
gebeurt ook in de Sleutelstad al ge
regeld in het klein, want ander zou
er in deze stad niets kunnen gebeu
ren. Maar tegen een „buiten-de-pot-
piesen" in de geest van de vier grote
steden hikt het college toch wel
aan.
Harmsen daarover: „Als het niet
op een andere manier gaat, zal
het wel moeten. De kans zit erin, dat
we dan naar huis worden gestuurd.
Dan zoekt de regering het maar uit".
Er zijn mensen, die de regering
nu al met Leiden-in-nood willen op
zadelen. Harmsen ziet niet in welke
voordelen de bevolking daarvan
heeft. „Als er een regeringscommisa-
ris komt, zal het minimale gebeuren
en zal de bevolking maximaal wor
den aangesproken," meent hij. Hij
vraagt zich af of het een kwestie
van goed besturen is om een derge
lijke situatie te scheppen.
Leiden moet wel iets gaan doen.
In adressen aan de regering, bij be
grotingsbehandelingen en op alle
momenten, dat er aanleiding toe is,
zet Leiden de stok achter de deur.
Steeds wordt beklemtoond, dat het
zo nietlanger gaat. Als nu hulp uit
blijft, zal de stok achter de deur
vandaan moeten komen. Leiden
maakt zich belachelijk als het al
leen maar blijft dreien.
Er zijn langzamerhand zoveel ge
meenten in nood, dat er zéker steun
is te vinden voor actie. Juist deze
week nog heeft de socialistische frac
tieleider in de Haagse gemeenteraad
gezegd, dat een aantal gemeenten
uit pure geldnood totaal onbestuur
baar en onleefbaar wordt. De wet,
die de financiële verhouding tussen
en dinsdag zal het weer
in vele toonaarden klinken: Leiden
is failliet. Maar gemeenten kunnen
niet failliet gaan en dus zal de raad
verder gaan na afhandeling van het
financiële aspect van de begroting.
Voor de laatste week van Januari
in het nieuwe jaar staan al weer vijf
vergaderingen gepland, waarin de
raad de niet-financiële beleidsaspec
ten bespreekt.
Gemakkelijk en veilig
voor al uw betalingen
geen kosten, wel rente
LEIDSE
SPAARBANK
—Het ziet er niet roos-
uit voor de Nederlandse eco-
.Er is een fikse werkloosheid
blijft aanhouden. De vinger
10 Kar de buitenlandse arbeider:
'«heidscijfers worden voort-
vergeleken met de aantallen
jindse arbeider in Neder-
De getallen zijn bijna gelijk,
de vergelijking is vals en ge-
t
zorgt er namelijk voor, dat die
landse arbeider in Nederland
Wanneer een bedrijf in Ne-
i arbeidskrachten nodig heeft,
bij het Gewestelijk Arbeids-
aanvragen indienen voor bui
toe arbeiders. Het GAB gaat
ff In ziln rayon werklozen zijn
deze arbeidsplaatsen in
rting komen. Zijn er geen Ne-
"fers voor deze plaatsen, dan
aanvrage goedgekeurd,
'ordt dan doorgestuurd naar
fe arbeidsvoorziening van So
kken en vandaar weer naar
kantoren in de landen
te „gast"arbeiders vandaan
In dat la* worden papieren
en de buitenlander komt
Ierland.
is dit de enige manier om
krland te kunnen werken als
tonder. De Nederlandse over
at in 1968 en 1969 een aantal
leien genomen, die moeten
'en dat buitenlanders 'spon-
fdwz buiten de werving van
to Zaken om, zonder papieren)
Nederland komen. De overheid
fete i<
stelt sinds 1969 dat de "machtiging
tot voorlopig verblijf slechts kan
worden aangevraagd in het land van
herkomst van de betreffende, dan
wel in een land, waar de aanvrager
over een geldige verblijfsvergunning
beschikt".
Dus een buitenlander kan hier
niet zomaar komen. Als hij hier is,
is hij hier naar toe gehaald via aan
vragen van bedrijven. Dè,arom is het
gevaarlijk en misleidend om te wij
zen op de cijfers van buitenlandse
arbeiders in tijden van werkloosheid.
We moeten wijzen op het beleid ten
aanzien van werving en niet wijzen
naar de buitenlandse arbeider, maar
naar het systeem, dat hem hier
heeft gehaald.
Welk beleid zit hier achter? De
cijfers van 'gast'arbeiders in Neder
land vertonen dezelfde schommelin
gen als de Nederlandse economie.
Een duidelijk voorbeeld: in 1966
ging het nog erg goed met de natio
nale economie. In dat Jaar ging het
aantal buitenlandse arbeiders met
15 853 omhoog. In 1967 kwam er een
tijdelijke inzinging en het aantal
gastarbeiders in Nederland daalde
met 9648. We hadden toen duidelijk
teveel arbeidskrachten: werving
werd stopgezet en er werden maat
regelen genomen om de 'overtollige
buitenlanders' af te voeren. Maar de
economie herstelde zich en in 1970
kregen we er weer liefst 20907 gastar
beiders bij. In 1972 is de situatie van
1967 weer teruggekeerd. Er zijn te
veel arbeidskrachten: de werving is
stopgezet.
Men heeft ons naar aanleiding
van vorige bijdragen gevraagd
welk uitgangspunt de Leid
se werkgroep buitenlandse ar
beiders heeft. Het wordt duidelijk
in bijgaande beschouwing van de
hand van één van de leden van
de werkgroep, L'dorper Rinus
Penninx, die culturele antropo
logie studeert. Hij zet het beleid
ten opzichte van de buitenland
se arbeider in de schijnwerper.
Zijn verhaal wordt geïllustreerd
met een foto van een keuken,
waarmee buitenlandse arbeiders
het in een Leids pension moe
ten doen.
Kortom, er ós geen sprake van be
leid: er wordt alleen voldaan aan
de behoeften van het bedrijfsleven.
Of we de buitenlanders, die aange
trokken worden, wel redelijk kunnen
huisvesten, een behoorlijke begelei
ding kunnen geven, toekomst kunnen
garanderen, dat speelt voor deze be
leidsvoerders geen rol. De gevolgen
van de komst van zoveel duizenden
gastarbeiders worden afgeschoven op
de hele Nederlandse samenleving en
op de buitenlanders zelf.
O de woningnood wordt verhoogd;
ADVERTENTIE
Méér nog: er worden duidelyk maat
regelen genomen om zoveel moge
lijk buitenlandse "gasten" terug te
sturen: Het ministerie van Justitie
heeft de (interne) richtlijn uitgege
ven, dat "gast"-arbeiders die werk
loos zijn en niet binnen zes maan
den werk gevonden hebben, hun ver
blijfsvergunning ingetrokken of niet
verlengd zien. Dat wil zeggen: enke
le reis thuisland. Nederland wil wél
de winsten, die de "gast"arbeiders
door hun werk leveren, maar niet
de lasten. En dit terwijl in alle wer
vingsovereenkomsten staat dat bui
tenlandse arbeiders "dezelfde rech
ten genieten, die de Nederlandse wet
geving aan Nederlandse arbeiders ga
randeert wat betreft sociale verzeke
ringen". De theorie is goed, de prak
tijk is anders.
KLOKKEN
Friese Staart en Stoeltjes,
Zaanse- en Sallanders. Echte
antieke Franse en Comtoise
klokken, enz.
Uw specialist met vak-service
v. d. Water
Haarlemmerstr. 181 - Leiden
LEIDEN Het Leids City Cen
trum, waarin verenigd midden
stands -en grootwinkelbedrijven,
heeft aan zijn leden de volgende
openstelling geadviseerd voor de
kerst-perioce: Van woensdag 20 de
cember t.m. vrijdag 22 december tot
's avonds negen uur geopend. Zater
dag 23 december geopend tot 6 uur.
zowel Nederlandse als buitenlandse
arbeiders zijn daarvan de dupe.
werkgevers plaatsen buitenland
se en Nederlandse arbeiders in een
concurrentiepositie; buitenlanders
zijn een middel om de lonen te druk
ken. Ongeschoold en vuil werk zou
veel beter betaald worden, als de mo
gelijkheid van buitenlanders werven
niet zou bestaan.
met de buitenlandse arbeiders
wordt gesold: zij kunnen in de prak
tijk niet de rechten en de bescher
ming krijgen, die hun officieel zijn
toegezegd: het overkomen van hun
gezin, scholingsmogelijkheden, socia
le verzekering. Zij worden aange
trokken om te werken alleen; als dat
niet meer nodig of mogelijk is, sto
ten we ze weer af.
Zolang het beleid van Sociale Za
ken achter de economische feiten
aanloopt, zal het gesjacher met men
sen van de Middellandse Zee naar
hier en weer terug, aangehouden.
Tot winst van de werkgevers en tot
schade van de (Nederlandse en bui
tenlandse) arbeiders.
Een wervingsbeleid op basis van
wat Nederland aan buitenlanders kan
bieden aan huisvesting, scholings
mogelijkheden, opvang enz. is voor
lopig niet in zicht. Laat staan het
idee van koppeling gastar beid-ont
wikkelingshulp. En durf Je te zeggen,
dat men beter fabrieken dan volken
kan verplaatsen, dan klinkt dat als
vloeken.
Werkgroep Buitenlandse Arbeider*
RINUS PENNINX.
