A EEN PUNTGAVE LANDING
'LOETEREN'
P DE MAAN
Dabaliero filter
Anders
Ian andere
CABALLERO
Voor het eerst Joden in
sabotagegroep in Israel
Noor gepakt
voor spionage
t moet iedereen eens in zijn leven doen
ei:
Busramp
op Java
Eurocraten
in staking
MET EEN ENKEL WOORD
Pakistan
en India
een stap
nader
INTERNERING
IN ULSTER
OPGEHEVEN
Thieu:
eerst
troepen
weg
12 DECEMBER 1972
N/HOUSTON (AP, Reuter) Na nog geen uur op de maan te hebben rond-
ld had de eerste wetenschapsman die onze buur in het heelal bezocht zich al
maakt. Vannacht liep de geoloog Schmitt als twaalfde Amerikaan over de
i gaf daarbij zo levendige en deskun dige beschrijvingen van landschap en maan-
J, dat men zich in Houston wel moest gaan afvragen, of niet eerder weten-
ensen naar de maan hadden moeten worden gezonden.
mauten Cernan en Schmitt landden gisteravond om 20.55 uur op de maan, tussen de 50 en
van het voorgenomen punt. Zowel in tijd als in plaats was nog nimmer in het Apollo-pro-
tn zo nauwkeurige landing uitgevoerd. De gehele vlucht van de ApoUo-17 is tot dusver veel
nlopen, dan ivelke voorgaande vlucht dan ook. Een tegenvaller was, dat het eerste uitstapje
problemen meebracht.
n Schmitt landden in het
Taurus-Littrow ongeveer
alf uur nadat zij de
Challenger hadden ont-
a het moederschip Ame-
Evans ruim drie etma-
om de maan ging cir-
b landing werd opmerke-
opgeworpen door de
an de maanlander, maar
ijken dat het landingsge-
eer stoffig is.
lander Challenger kwam
»n ondiepe schotelvormi-
omringd door andere
irtjes en een grote hoe-
en formidabele rots-
heeft Schmitt, die de
bestuurde, meer tijd ge-
geprogrammeerd om
fcelijk veilig plaatsje in
DÉbied te vinden.
Een uitverkorene zeker in zoverre,
dat hij als eerste wetenschapsman
voet op de maan zette, en waar
schijnlijk ook de laatste in een lange
reeks van Jaren, vermoedelijk zelfs
de laatste voor het Jaar 2000
GRAPJES
USIAST
iding, waarover de maan-
ithousiaste verhalen naar
nden, verliep er onge-
Iur, voordat zij voet op de
i. De eerste was Cernan,
zijn schoenen in het
ikte. Vijf minuten later
-olgd door Schmitt, die
n vertelde over het land-
moet iedereen eens in
doen" was een van de
en die hij slaakte, waar-
si niet beseffend op dat mo-
hij een uitverkorene was
El"
Zowel Cernan als Schmitt, die bei
den uitermate welbespraakt waren
en voortdurend grapjes maakten,
hadden moeite om te wennen aan de
geringe zwaartekracht op de maan,
maar desondanks konden zij hun
werk zij het met vertraging uitvoe
ren. Dat werk bestond uit het ontla
den en bedrijfsklaar maken van de
maan-auto en het installeren van
een automatisch werkend weten
schappelijk meetstation. Het kostte
allemaal aanzienlijk meer moeite en
tijd dan w&s voorzien!.
Het wetenschappelijke station om
vat onder meer instrumenten voor
registratie van eventuele zwaarte-
krachtsgolven in het heelal, de in
terne structuur, de seismische eigen
schappen van de maan etc. De
krachtbron is een kleine kernre
actor, die waarschijnlijk enige Jaren
voldoende energie levert. Terwijl
Schmitt die instrumenten opstelde,
verrichtte Cernan grondboringen
ten behoeve van een warmtegelei-
aingsexperiment. Dit laatste kostte
hem vrij veel moeite.
Schmitt had toen al zeer gedetail
leerde beschrijvingen van het land
schap gegeven en van stenen, die hij
25 CIGARETTES
als geoloog van belang achtte. Geolo
gen in Houston waren verrukt over
deze beschrijvingen en zijn vol ver
wachting over hetgeen Schmitt op
de maan zal verzamelen. Het is de
bedoeling, dat zowel zeer oud als be
trekkelijk Jong gesteente uit dit ge
bied meegenomen zal worden naar
de aarde.
Het enthousiasme van de maan-
reizigers was vannacht aanvankelijk
zo groot, dat de temperatuur in hun
ruimtepakken aanzienlijk opliep.
Vanuit het vluchtleidingscentrum in
Houston kregen zij de opdracht, het
wat kalmer aan te doen, ondanks
een achterstand op het tijdschema.
Die achterstand liep geleidelijk op
tot ongeveer drie kwartier. Dit was
vooral te wijten aan een vertraagde
installatie van het wetenschappelijk
meetstation en vooral aan de moei
lijkheid die Cernan had bij de grond
boringen.
ZORGEN
RUST
De maanauto bleek ondanks het
ontbrekende spatbord uitstekend te
functioneren. Maar al om half ze
ven vanochtend moesten de astronau
ten van de krater Trident terugke
ren, omdat hun zuurstof voorraad be
denkelijk begon uit te putten.
Omstreeks kwart voor acht van
ochtend sloten Cernan en Schmitt
het luik van de maanlander, waarin
zij met een betrekkelijk geringe buit
aan maanmateriaal waren terugge
keerd. Na een rustperiode en techni
sche voorbereidingen zullen zij van
avond om 23.03 uur aan hun tweede
excursie op de maan beginnen. Zij
hebben dan niet meer zoals in de
afgelopen nacht taken bij de maan
lander, zodat ditmaal minder kans
bestaat op vertragingen.
De energie waarmee Cernan zijn
taak te lijf ging baarde Houston eni
ge zorgen. Hij verbruikte veel meer
zuurstof dan was voorzien. Boven
dien ging hij nogal ruw om met de
apparatuur, waardoor hij bijvoor
beeld een spatbord afstootte van de
maanauto. Die spatborden hebben
ook bij vorige vluchten al moeilijk
heden opgeleverd. Zij moeten tijdens
ritten over de maan de berijders
beschermen tegen het opwarrelende
maanstof. Voor deze reis waren zij
extra versterkt, maar blijkbaar nog
onvoldoende voor de energieke Cer
nan.
Hij kon het op een gegeven mo
ment niet meer bolwerken met het
bergen van de grondboringsmonsters
en Schmitt moest hem te hulp ko
men. Een en ander kostte zoveel tijd,
dat de eerste expeditie met de maan
auto, die al tijdens een proefritje
in orde was bevonden, in gevaar
kwam.
LIJSTJE
Men ging toen in Houston het
ijstje van prioriteiten na. Een deel
van het geologisch onderzoek bij
ten nabijgelegen krater moest toen
vervallen. Maar Schmitt maakte de
gedocumenteerde foto's van het
'andschap en daar verspreide stenen,
iie hij voor een deel verzamelde om
te bergen in de maanlander
Deze gang van zaken was wel een
teleurstelling vo.or de geologen op
varde, omdat van de omgeving van
ie krater Trident, waarheen dit kor
te eerste ritje leidde, stenen te
verwachten waren die door een me
teoor-inslag uit diepere regionen van
de maan waren losgeslagen. De tijd
ontbrak echter om hier intensief
naar te zoeken.
Barbara Cernan, de echtgenote van de vluchtc ommandant van de Apollo-17, slaat op de televisie
de moeizame arbeid van haar man op de maan gade. Helaas waren de beelden van de maan-
wandeling in Europa niet direct op de televisie te zien. De Duitse televisie was vanochtend de
eerste in West-Europa om zes uur, de Nederlandse televisie geeft pas hedenavond de eerste beelden.
JERUZALEM (Reuter, DPA)
De Israëlische minister van politie
Hillel verklaarde gisteravond tegen
over Amerikaanse journalisten, dat
ie intrekking van een komplot tegen
leidende politici als bijzonder ern-
tig wordt opgenomen, omdat voor
het eerst Joden tesamen met Ara
bische Israëliërs hadden deelgeno
men aan het smeden van sabotage-
plannen tegen hun land. Oeriel Sas-
soon, hoofd van de veiligheidspoli
tie in het noorden van Israël, sprak
van de "grootste, best georgani
seerde en gevaarlijkste groep
agenten" die sinds de oprichting van
de Joodse staat was ontdekt.
Tot dusver zijn 37 of 38 arrestaties
Tot dusver zijn 37 of 38 arrestaties
verricht, onder wie tenminste vier
Joden, twee Druzen en een groot
aantal Arabieren uit het noorden van
Israël. Nadat vorige week donder
dag de eerste aanhoudingen waren
gedaan, volgden zondagavond nog
ongeveer 17 arrestaties.
Het centrum van het komplot zou
hebben gelegen in Haifa in een
kleine boekwinkel van een voorma
lige afdelingsleider van de Israëli
sche communistische partij, Daoed
Turki. Deze winkel was een beken
de plaats van samenkomst van
linkse activisten. Volgens politie
kringen hielden de leden van de
groep er maoistische revolutionaire
denkbeelden op na. In dit verband
wordt ook de naam genoemd van de
voormalige Westduitse radicale stu
dentenleider Daniel Cohn-Bendit, die
bij de studentenonlusten in mei '68
in Parijs een belangrijke rol heeft
gespeeld. Hij zou bij een bezoek aan
Israël in 1969 de Joodse leden van
het komplot hebben aangezet tot
vorming van een extreem-linkse
groep. Deze groep, genaamd "Rood
Pront", was een afscheiding van de
officiële groepering van „Nieuw
Links" in Israël, "Matzpen".
Een van de aangehouden Joden
is een voormalige parachutist,
Ehoed Adiv. Zijn arrestatie heeft
bijzonder de aandacht getrokken,
omdat hij in een kibboets is opge
groeid. De bewoners van deze neder
zettingen worden over het alge
meen beschouwd als mensen die
him land zeer zijn toegedaan. Vol
gens onbevestigde berichten zouden
Adiv en nog een van de andere
aangehouden Joden contact hebben
gehad met geheime agenten van
Syrië en Egypte.
Over de meldingen dat de groep
plannen zou hebben gehad voor
aanslagen op minister Dajan en an
deren wilde de politie zich niet dui
delijk uitspreken. Naar van gezag
hebbende zijde verluidt zouden de
berichten echter wel juist zijn. De
samenzweerders zouden nog niet
voorzien zijn van sabotagemateriaal
en explosieven. Wel werden enige
wapens gevonden maar <Be zouden
de arrestanten in him eigen omge
ving hebben gekregen.
Van de twee Druzen die zondag
avond in Haifa werden aangehouden
was er één afkomstig uit het door
Israël bezette gebied van Golan. De
Druzen vormen een afgescheiden
Mohammedaanse sekte waarvan "t
voornaamste centrum in Syrië ligt.
Er wonen echter ook Druzen in Li
banon en Israël. Ze staan algemeen
bekend om hun trouw. Veel Druzen
dienen in het Israëlische leger. In
het begin van dit Jaar werd ech
ter een Druzenleider in Israël we
gens spionage tot gevangenisstraf
veroordeeld.
DJAKARTA (Reuter) Zesen
veertig personen zijn omgekomen
toen een overladen bus in Midden-
Java in een ravijn stortte en in
brand vloog. Er zaten 57 passagiers
in het voertuig. De politie deelde mee
dat een aantal passagiers op het dak
zat, waardoor de bus uit balans ge
raakte toen hij slipte op een 6teile
weg nabij Wonogiri.
Stammenoorlog Veertien krij
gers van de Masai-stam in Kenia
zijn in een gevecht met leden van
een andere stam op 75 kilometer
en zuiden van Nairobi door middel
van vergiftigde pijlen om het leven
gekomen, aldus is gisteren officieel
in Nairobi bekendgemaakt. Militai
ren van het Keniase leger zijn naar
de plaats van de strijd gestuurd om
de vechtenden te scheiden.
Inkomens bevroren De Joego
slavische regering heeft gisteren hel
inkomen van 700.000 ambtenaren
voor zeven maanden bevroren in het
kader van een bestedingsbeperkings-
piogramma ovor 1973 dat ook de lo
nen van ruim een half miljoen ar
beiders zal verlagen. De loonsverla
ging voor de fabrieks- en spoorweg
arbeiders zal tenminste tien proceni
bedragen. Men wil zo de schulden
\an honderden financieel aan de
grond zittende bedrijven verminde
ren.
Prof. Smith overleden De Ame
rikaanse natuurkundige Lincoln Gil
more Smith is zaterdag in New Jer
sey op 60-Jarige leeftijd overleden
zo is gisteren bekendgemaakt. Pro
fessor Smith heeft onder meer een
spectrometer vervaardigd, waarmee
het mogelijk werd de massa van ato
men te meten.
Stuk heerweg gestolen Een van
de roemrijke Romeinse heerbanen
in Italië is sinds het voorbije week
einde weer 70 meter korter. De Ita
liaanse politie deelde gisteren mee
dat dieven honderden grijze basalt
blokken van de Via Cassia, waar-
angs de Romeinse legioenen trokkei
om het land van de Etrusken te ver
overen. In Juli werd een stuk van
dezelfde weg van gelijke lengte ge
stolen.
Voorsprong De „linkse coalitie"
in Frankrijk, bestaande uit commu
nisten, socialisten en de linkervleu
gel van de radicaal-socialisten, heeft
volgens een gisteren door de „Figa-
rc" gepubliceerd opinie-onderzoek
met het oog op de komende parle
mentsverkiezingen in Frankrijk een
voorsprong van 7 pet. op de gaullis
tische regeringsmeerderheid.
'Zuivering' Senator Robert Dole
van Kansas heeft gisteren na een
onderhoud met president Nixon be
kend gemaakt dat hij zijn ontslag
had Ingediend als voorzitter van de
Republikeinse partij en dat hij opge
volgd zal worden door George
Bush, de huidige Amerikaanse am
bassadeur bij de Verenigde Naties.
Hoewel de senator en het Witte Huis
zeiden dat Dole's aftreden vrijwil
lig was, komt zijn vertrek neer op
een door president Nixon gewenste
zuivering van de partij-top.
„Hallucinaties" Als „hallucina
tes" heeft de Sowjet-Unie Brits»-
persberichten bestempeld volgens
welke zij raketwerpers en machine
;istolen naar Noord-Ierland expor
teert. Het persbureau Tass sprak
van een „anti-Russische canard" en
„een poging de aandacht van het
Britse volk af te leiden van de fei
telijke situatie in Ulster".
Losgeld gevraagd Volgens wel
ingelichte kringen in Buenos Aire.
t3 de ontvoerde Britse zakenmai
Ronald Grove in handen van het
marxistische revolutionaire volksle
ger" (ERP), een guerrillabeweging
De beweging wil losgeld voor Grove's
vrijlating, maar er is nog geen be
drag genoemd.
RAWALPINDI (Reuter) Tege
lijk met de aanpassing van de mili
taire stellingen aan de nieuwe be
standslijn in Kasjmier is India giste
ren begonnen met de terugtrekking
van zijn troepen van Pakistaans ge
bied dat het in de oorlog van een
jaar geleden bezette. Het Pakistaanse
ministerie van Buitenlandse Zaken
deelde mee dat India Pakistan hier
van op de hoogte had gesteld nadat
eerder op de dag militaire vertegen
woordigers van beide landen een ak
koord over de demarcatielijn in
Kasjmier hadden getekend. De te
rugtrekking zal vermoedelijk binnen
tien dagen voltooid zijn.
In de grote Pakistaanse steden is
gisteren heftig gedemonstreerd tegen
eventuele erkenning van Bangla
Desj. Er deden zich ernstige ongere
geldheden voor waarbij meer dan 300
studenten werden gearresteerd. In
en vijf politiemannen gewond. Daar
gebruikte de politie evenals in Ra
walpindi traangas tegen de betogers.
LONDEN (AFP) De internering
zoals die sinds 9 augustus 1971 in
Ulster werd toegepast, wordt afge
schaft. Het Britse Lagerhuis keurde
gisteravond met 179 tegen 32 stem
men een nieuw decreet goed betref
fende de „detentie van terroristen in
Noord-Ierland".
Volgens de nieuwe bepalingen zal
ieder die verdacht wordt van terro
risme of het lidmaatschap van een
28 dagen in hechtenis kunnen wor
den gehouden alvorens voor een der
op 6 november J.l. door staatssecre
taris Whitelaw benoemde commissa
rissen te worden geleid. Deze com
missarissen moeten beslissen over
vrijlating of berechting. De processen
zullen worden gevoerd voor een spe
ciaal tribunaal, eveneens door White
law op 6 november ingesteld.
99
.99
BRUSSEL (ANP) Het vrywel
voltallige Europees personeel is gis
teren in staking gegaan wegens een
salarisgeschil met de Europese mi
nisterraad. Ongeveer 10.000 ambtena
ren van de diensten van de Europese
Commissie, de ministerraad, het
Europese parlement, het Hof van
Justitie en de andere instellingen
van de EEG hebben het werk neer
gelegd. In Luxemburg is het Euro
pese personeel al sinds vrijdag in
staking.
De raad zal het benodigde perso
neel vorderen of (voor de tolken
diensten) gebruik maken van perso
neel van buiten. Ook bij de Europese
Commissie is personeel gevorderd,
vrijwel alleen echter om de veiligheid
van de gebouwen te verzekeren.
Het Europees personeel (.Eurocra
ten") staakt omdat het niet akkoord
gaat met het salarisvoorstel dat de
raad in de nacht van vrijdag op za
terdag deed: aanpassing en verho
ging van de salarissen met in totaal
9.45 procent. De ambtenaren blijven
by hun eis van 11,2 procent.
SAIGON (UPI) In een rede tot
een verenigde vergadering van beide
hulzen van het Zuidvietnamese par
lement heeft president Thieu van
Zuid-Vietnam vandaag verklaard, dat
alle Noordvietnamese troepen Zuid-
Vietnam moeten hebben verla
ten vooraleer een duurzame vrede tot
stand kan komen. Hij herhaalde,
dat de zoogeheten „Nationale Raad
van eendracht en verzoening", die
in het akkoord tussen Washington,
en Hanoi is voorzien, niets anders
is dan een coalitieregering. Thieu
heeft standvastig geweigerd zulk
een coalitie met de communisten aan
te gaan.
De zeventien miljoen Zuidvietna-
mezen willen de communisten niet,
zei hij. „Zij willen een volksraadple
ging onder internationaal toezicht.
Ik doe een beroep op de bondgeno
ten van Zuid-Vietnam onze ge
rechtvaardigde eisen te aanvaarden.
Wij kunnen zeggen dat, zolang de
Noordvietnamese troepen in het zui
den blijven, een interne poltieke op
lossing voor het zuiden niet op
vreedzame bevredigende of snelle wij
ze gevonden kan worden", aldus
Theiu.
Onder de genodigden in het parle-
ments gebouw was de Amerikaanse
ambassadeur in Saigon, Ellsworth
Bunker en de verslaggevers hoorden
een geiyktydige vertaling in het
Engels van wat Thieu zei.
OSLO (AFP) Een 25-jarige
Noorse student die werkte voor de
Noorse ambassade in Moskou, is bi,
zun terugkeer in Oslo gearresteerd
Hij wordt beschuldigd van spionage
Volgens drie Noorse kranten, die
in grote opmaak over de arrestatie
berichten, had de man, Ole Martin
Hoys tad, toegang tot geheime dos
siers van de Noorse ambassade. Hi
gaf gecodeerde berichten aan de
Russische agenten in Noorweger
door via de diplomatieke koerier
Hoystad zou verliefd zyn gewordei
op een Jonge Russische, die volgen
het blad „Aftonposten" een agente
van de KGB (Russische geheime
dienst) was. Het blad „Verdens
Gang" schryft daarentegen dat het
meisje geen deel uitmaakte van de
Russische geheime dienst, maar dat
ieze dienst de idylle zou hebben ont-
lekt en druk op de Noorse employé
'ou hebben uitgeoefend.
De Noorse autoriteiten zUn enkele
weken geleden van deze zaak op de
ïoogte gesteld door de Noorse am
bassade in Moskou, Jacobsen, die
rersoonhjk daartoe naar Oslo kwam.
De Noorse veiligheidsdienst die ko-
>ieën heeft van de brieven die Hoy-
tad in de Sowjet-Unie heeft ge-
chreven .hoopt achter de code van
ie boodschappen te komen zodat
nen zal weten of de verstrekte In
formaties belangrijk zyn. Hoystad
reeft op enige punten van de tenlas
telegging een bekentenis afgelegd.
Hy kan veroordeeld worden tot tien
Jaar gevangenisstraf.
