Meer vrijheid voor Spaanse
protestanten?
Het kan wonderlijk lopen in de historie
VERONTRUSTING
Kerkdiensten Leiden en omgeving
■MüW-?
ajjmjiiuiiAijjJiu
ZATERDAG 11 NOVEMB®
De vorige week zwierf door ons
land de Spaanse predikant Ruben
Gil. Hij is voorganger van de bap
tistengemeente te Alicante, een
plaats aan een van de kusten die als
vakantieoorden nog al in trek zijn en
waar des winters heel wat gepensio
neerden neerstrijken. Hij heeft plan
nen voor "een groots protestants
congres voor het hele Iberisch
schiereiland". (Portugal er dus ook
bij) In de zomer van 1973 zou dit te
Madrid moeten worden gehouden.
De gedachte aan zo'n congres is bij
hem opgekomen toen hij met andere
hem opgekomen toen hij met andere
Spaanse protestanten de evangelisa
tiesamenkomsten van Billy Graham
in ons land bezocht. In Madrid zou
hij dan de protestanten aan de
Spaanse natie willen presenteren.
Hij is nu op zoek naar de nodige gel
den om dit plan tot werkelijkheid te
kunnen maken. Hij hoopt zelfs Billy
Graham naar Madrid te kunnen
krijgen. Deze predikant laat zich
gunstig uit over de Spaanse rege
ring, die volgens hem "ernst maakt
met de godsdienstvrijheid welke ln
de wet van 28 juni 1967 werd neerge
legd". De betere sfeer voor protes
tanten schrijft hij overigens ook toe
aan de invloed van de toeristen-
stroom uit het buitenland. In 1971
waren het niet minder dan 26 mil
joen personen. Op het gedachte con
gres zou hij dan een minister willen
uitnodigen "om de regering onze
waardering te betuigen dat zij onze
vrijheid ernstig neemt". Zo zal dat
congres een appèl kunnen zijn "om
alle protestanten op te wekken uit de
slaap van het verleden en hen te wij
zen op hun christelijk privilege, na
melijk te mogen vergeven wat er
gebeurd is". Tot zover iets uit het
gesprek met ds Ruben Gil, zoals
we dat vonden in het dagblad
Trouw.
Het is dus al een heel plan waar
mee deze Spaanse predikant rond
loopt. Dat hij, en met hem de fede
ratie van evangelische kerken en de
commissie tot verdediging van het
evangelisch geloof in Spanje, zulke
plannen kan maken, is alleen reeds
een bewijs dat er iets veranderd is
in zijn land. Een paar jaar geleden
zou zo iets nog volkomen ondenkbaar
zijn geweest. Dat het nog niet alles
koek en ei is, moet overigens ds Ru-
ADVERTENTIE
LANGS DE OUDE
ZUIDHOLLANDSE KERKEN
Voorhanden bij:
Boekhandel De Kier
NIEUWE RIJN 45 - LEIDEN
ben Gil ook wel toegeven. Het ge
beurt ook nu nog dat "lagere auto
riteiten" een gemeente belemmeren
in haar werk. Maar nu kan men een
beroep doen op de landsregering,
wat vroeger praktisch niet mogelijk
was. Toen was men helemaal over
geleverd aan willekeur. Altijd reeds
heeft het in Spanje van provincie tot
provincie anders gelegen. In het ene
deel van het land kon een beperkte
vrijheid heersen, terwijl in een an
der deel zoveel belemmeringen wer
den opgelegd dat alle kerkelijke ar
beid voor protestanten onmogelijk
werd gemaakt. Voor een belangrijk
deel hing dit af van de gouverneur en
we vermoeden toch ook wel van de
bisschop die achter de gouverneur
stond, maar officiéél buiten schot
bleef.
Spanje is officieel een rooms-ka
tholiek land. Niet minder dan 99 pet
van de bevolking staat als r.k. te
boek. Het kerkelijk meeleven Is er
echter niet overal naar en dit is te
begrijpen ook, na een burgeroorlog
waarin de R.K. keric officiéél par
tij had gekozen. Slechts één tiende
pet van de bevolking wordt als pro
testant opgegeven. Ds. Ruben Gil
spreekt van 30.000 bij een bevol
king van 30 millioen. Het is dus, over
het geheel genomen een te verwaar
lozen percentage. Bovendien is dit
protestantisme ook nog weer zeer,
verdeeld. Dat komt door de evange-
lisatieurbeid die vanuit allerlei ker
ken hier is begonnen ln de vorige
eeuw. Zo vinden we in Spanje luthe
ranen, anglikanen, presbyterianen,
baptisten, pinkstergemeenten en wat
niet al meer. Maar men heeft een
federatie gevormd, waaraan natuur
lijk weer niet alle protestan
ten meedoen, maar toch een belang
rijk deel van hen.
Dat Spanje officieel een rk land is,
heetf men vastgesteld in een' con
cordaat.
Zo'n concordaat geeft aan de kerk
bepaalde vrijheden en voorrech
ten, maar een regering zou wel gek
zijn wanneer er ook niet iets tegen
over stond. Datgene wat een rege
ring als haar rechten heeft bedon
gen. kan tenslotte voor de kerk als
boeien zijn die haar bewegingsvrij
heid belemmeren. Zo is het nu ook
in Spanje het geval. De benoeming
van bisschoppen is praktisch in
de hand van de regering. In 1953
was er voor de regering wel het een
en ander aan gelegen om in het land
bisschoppen te hebban van wie ze
verzekerd was dat deze voor 100 pet
chter haar stonden. Dit nu blijkt de
hinderlijke boei voor de kerk te zijn,
een twintig Jaar later. Het Vaticaan
zal er geen bezwaar tegen hebben
dat het rooms-katholicisme als eni
ge godsdienst in Spanje wordt erkend
noch ook dat een kerkelijk huwelijk
automatisch geldig is voor de burger
lijke wet. Nog veel minder maakt 't
Vaticaan er bezwaar tegen dat aan
de R.K. Kérk in Spanje een heleboel
voorrechten worden gegeven en dat
de staalt verplicht is deze kerk op
aanzienlijke schaal te financieren.
Het bezwaar geldt die bisschopsbe
noemingen. Generaal Franco is het
enige staatshoofd ter wereld dat
bij benoemingen van bisschoppen al
le troeven in zijn hand heeft. De
regering maakt een nominatie van
zes candidaten wanneer er een bis
schopszetel vacant raakt. De Paus
mag daarvan een drietal maken. En
uit dat drietal benoemt Franco dan
degene die hem het meeste zint. Het
enige verweer dat het Vaticaan heeft
is, dat de Paus de bisschopszetel on
bezet laat. Drt alles klemt des te meer
sinds het Spaanse episcopaat zich
kritischer opstelt tegenover de re
gering dan dat vroeger het geval was,
Zelfs werd een voorstel aangenomen
door de meerderheid van de bis
schoppen het concordaat van 1953
gewoon weg af te schaffen en op
geen enkele manier door een ander
te vervangen, ook al zouden daardoor
vele voorrechten van de kerk verlo
ren gaan. Het Spaanse epis
copaat heeft het vorige jaar ook ge
ëist het recht op vrije vakvereni-
igngen, politieke partijen en vrij
heid van meningsuiting. Dat is nog
al wat! Kennelijk wil het episco
paat, of althans een belangrijk deel
daarvan, afstand nemen van het
heersende regiem.
Dit alles zijn de begeleidende om
standigheden waardoor de protestan-
in Spanje wat uit hun permanente
ademnood zijn gekomen. Sinds 1967
kent Spanje, zoals reeds gezegd, een
wet op de godsdienstvrijheid. Ze is
mede tot stand gekomen onder
invloed van het tweede Vaticaans
concilie. Door die wet op zich zelf is
er niet veel veranderd. Het is altijd
een vraag hoe een wet wordt uit
gelegd en hoe ze wordt toegepast.
Die wet heeft zelfs gezorgd voor
een niet geringe verdeeldheid onder
de protestanten. De kerken moesten
zich als verenigingen laten registre
ren bij de regering en daartoe be
paalde gegevens over leggen. Som
mige groeperingen hebben dat ge
daan. Andere hebben geweigerd dat
hun gemeenten zouden voldoen aan
die verplichte inschrijving. Dit is
enigszins te vergelijken met het
geen er rond 1840 in ons land plaats
vond bij de afgescheidenen. Maar
de regering in Spanje heeft tegen
over on willigen, die zich niet wilden
laten plaatsen onder de verenigin
gen, nog al wat geduld getoond.
Het kan wonderlijk lopen in de
historie en dat Is Juist het boeiende
van de geschiedenis. Wie had er nu
aan kunnen denken dat in Spanje,
protestanten meer ruimte zouden
w
IteiK -tdZL&A. f.
Interieur en kansel van de Grote of Sint Jdcobskerk in Den
Haag. Dez hervormde kerk in het centrum van de stad was
reeds -parochiekerk toen Den Haag 7iog een echt dorp ioas.
(Uit: Langs de oude Zuid-Hollandse kerken)
krijgen door een concordaat, waarbij
de R.K. Kerk en de regering zo
hecht aan elkaar geklonken waren,
als maar denkbaar is. Een bevoor
rechte positie is voor een kerk niet
alitjd een voordeel. Ze is het eigen
lijk nooit, op de lange baan gere
kend. Wanneer men nu in de
R.K. Kerk los wil van dit Spaanse
concordaat en daartoe bereid is heel
wat speciale voorrechten prijs te ge
ven, zal dit wel zijn terwille van een
andere plaats die men onder het volk
zou willen hebben. Het is begrijpe
lijk dat de bezwaren die er in 't volk
tegen de overheid leven, ook tot ui
ting komen tegen een kerk die zo
nauw door een concordaat aan die
overheid is gebonden. En intussen
krijgt het groepje protestanten mis
schien de gelegenheid om zich aan
het Spaanse volk te presenteren door
middel van een congres. In het klas
sieke land van de contra-reforma
tie was hun tot in deze eeuw wei
nig ruimte gelaten. De wonderen
zijn de wereld nog niet uit.
S. M. J. HULSBERGEN
Er zijn nog al wat mensen
verontrust tegenwoordig. Oude
ren over Jongeren, Jongeren over
ouderen. Progressieven over
conservatieven, conservatie
ven over progressieven. In vrij
wel alle kerken komt men de
verontrusting tegen. In politieke
partijen niet minder. Enerzijds
is dat verheugend. Het is een
bewijs dat er leven en bewe
ging is, dat men bereid is mee
te denken, dat men zich niet
neutraal opstelt, een standpunt
heeft, dat men ter rechter en
ter linker zijde waarachtige be
zorgdheid kent. Anderzijds kan
de felheid waarmede men elkan
der te Mjf gaat, bestrijdt en
soms zelfs elkander verdacht
maakt Je zeer bedroeven. Zo
kunnen we als mensen toch niet
met elkander omgaan? Zeker
in de kerk zou men het woord
van Paulus: "Dat de broederlij
ke liefde blijve", wel eens wat
meer kunnen en moeten beden
ken, dacht ik.
Overigens is het verschijnsel
der verontrusting wel de moeite
van het bestuderen waard. Hier
ligt "voer voor pysohologen".
Er is al veel over geschreven,
ik, als mensen en groepen
tegen elkander gaan
omdat zij, in de hitte der dj
cussie's. zich almaar terugtri 0
ken op de eigen stellingen i
gaan denken en poneren
hun inzicht de waarheid is
men de waarheid heeft en j
de ander daarom fout is a
dat hij onze waarheid bestrij
en niet delen kan. Als ohris
eohter weet ik, moet ik we!
dat er maar één de waait
heeft, omdat Hij de waarfc^J]
is. nl. Christus. Al onze wü
heden zijn daarom in wei
maar deelwaarheden. Gei 1
heeft Hij alleen en wij
hebben meer of minder
of ongelijk. Wij zullen dertl
ve. zeker in Zijn gemeente,
len steeds weer naar B r
hebben te luisteren. D.w.z. zee
concreet met elkaar
licht van de open Bijbel n* ft
ten leren omgaan. Samen h
terend naar Hem en dus m 1
elkander. We zullen moeten
ren elkander steeds weer
stig te nemen in ons spreki
doen. Elkanders beweegrede
trachten te peilen en elkac
vragen van het waarom van
ff oord van bezinning
knappe analyses zijn ail ge
maakt, en er zal nog wel veel
over geschreven worden, ver
moed ik.
Vaak denk ik: het is een tijds
verschijnsel. Het behoort bij de
geboorte van een tijd waarin
nieuwe structuren ziah baan
gaan breken. En dan zijn er al
tijd mensen die van mening zijn
dat het niet snel genoeg gaat,
en anderen die Juist vinden dat
het te snel gaat. De progres
sieven ergeren zich aan de
schoorvoetende gang van de
conservatieven, de conservatie
ven schudden hun hoofden over
het huns inziens niets ontzien
de gedoe en gepraat van de
progressieven. De progressie
ven schijnen vaak te vergeten
dat niet al het oude en bestaan
de oud en vermolmd en zinloos
geworden is en al het nieuwe
niet persé daarom al goed is,
omdat het nieuw is. De conser
vatieven hebben er vaak grote
moeite mee om in te zien dat
niet al het nieuwe verdacht is
omdat men de oude paden niet
meer wil bewandelen en lijden
vaak aan een tekort aan zelfkri
tiek.
Gevolgeen ongenuanceerd
"zwart-wit" denken over en
weer. Verscherping van de posi-
tie's. Polarisatie.
En polarisatie ontstaat, dacht
spreken en handelen in opi
heid en vertrouwen en el
der te respecteren ook al fcf",
nen wij het niet in alles
elkaar eens zijn. Ik dacht,
de kerk betreft, dat we déór
ker elkander ernstig het*
te nemen ln ons luisteren n;
geloven in, belijden van o 11
ene Heer Jezus Christus,
wij daarbij het bidden or
leiding van de Heilige
bitter nodig hebben
hoeft geen verder betoog du
mij. Ik geloof dat dan gele
wordt wat genuanceerder
denken over onze eigen met
gen en waarheden en die
de ander. Daarom zou er li
gemeente althans geen spi
mogen zijn van polarisatie,
tegendeel juist zij zou een vc
beeld kunnen en moeten
van hoe het mogelijk is one
alle verschillen van inzii
tooh als broeders samen
kunnen wonen. Als het
niet mogelijk is, waar dan we£r(
Ik geloof daarom
verontrustende in de verontiL
ting van velen is, dat men li
toe niet werkelijk in alle i h
moed bereid is.
J. P. HONK
Herv. predikant Leiderd
Beroepingswerk
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Zwammerdam K. J.
Vlasblom, kandidaat te Rotterdam,
te Delfzijl A. van de Beek te Har-
denberg, te Sint Pancras, J. H. D.
van den Berg te IJmuiden.
Benoemd tot hulpprediker te
Soheveningen te Nieuw-Loosdredht.
Geref. Kerken
Beroepen te Aardenburg, Bres-
kens, Oostburg, Schoondijke, voor
vier samenwerkende kerken G. Ger-
kema, kandidaat; te IJssclmuiden,
die dit beroep heeft aangenomen.
Chr. Gereformeerde Kerk e
Bedankt voor Dordrecht
Beek te Umuiden.
Geref. Gemeenten
Bedankt voor Slikkerveer
Honkoop te Moerkapelle,
Elspeet J. Mol te Hardinxvei
send am.
Lelden Hervormde gemeente
Hooglandse Kerk 10 uur ds C. H.
Bijl jeugddienst 10.00 uur Oecumeni
sche dienst, 6.30 uur ds E. M. Panne-
Marekerk 10.30 uur kand. R. H. M.
de Jonge 5.00 uur ds G. C. Post.
Maranathakerk 10 uur ds H. W.
Hemmes.
Koningskerk 10 uur de heer J. Hen-
zen Leiderdorp.
Bethelhemkerk 10 uur ds E. M. Pan-
nekoek.
Bevrijdingskerk 9 uur dr Vlijm, 5.00
ds J. Bovenberg.
Vredeskerk 10 uur ds J, A. Eekhof.
Ver. Vrljz. Hervormden (aula As
serstraat 1) 10.30 uur Pasteur D. Ribs
Academisch Ziekenhuis 10.00 uur ds
P. J. D. van Malssen.
Diaconessenhuis 10.30 uur dr I.
H. Enklaar.
Oecumenische Werkplaats (Ra
penburg 10) 11.45 uur Samenkomst.
Jeugdkapel Vredeskerk 10 uur de hr
J. D. Bonnet.
Jeugdkapel „De Goede Herder" om
10.30 uur de heer M. H. K. v. d. Zee,
Gemeenschap van Kerken (Meren-
wijk) 10 uur oecumenische dlensit ds.
Langenbach.
Geref. Kerk.
Zulderkerk Lammenschansweg 15)
10 uur ds Kronemeijer. 5 uur ds J.
A. van Netten, Leiderdorp.
Petrakerk (Surlnamestraat) 10 u
ds Hortenslus 6.50 uur ds Hortensius,
(Dienst met belangstellenden).
Oude Vestkerk (Oude Vest 133) 10 u
ds D. H. Eldermau, Katwijk aan den
Rijn 5 uur dr Vlijm.
Beloftekerk
ds Bovenberg
Bevrijdingskerk (Aerent Bruunstr.):
10.30 uur dr Vlijm 5 uur gez. dienst
met Herv.
Huize „Groenhoven" 10 uur de heer
D. J. Brouwer, Katwijk aan Zee.
Gezinsdiensten „Jeugdhaven" 10 u
„De Mirt" De heer De koning 10
uur „Het Mierennest" ds De Heer.
Dienst voor doven (Petrakerk)
Vm. 10.30 uur mej. C. Rip.
Geref. Kerk (vrijgem.) 10 en 5 uur
ds. J. v. d. Haar.
Chr. Geref. Kerk 10 uur en 5 uur
ds Gallier.
Geref. Gem. 10 en 4.30 uur ds R.
Bogaard.
Baptistengem. (Oude Rijn 3) 10 en 7
uur ds Van Mameren (woensdag 7.45
uur) bijbelstudie.
Evang. Luth. Gem. 10.15 uur ds J.
Happee,
Rem. Doopsgezinde Gem. 10 u prof.
dr. G, J. Hoenderdaal.
Leger des Heils 10 u heillglngsdienst
7.30 uur verlossingssamenkomst.
Chr. Science Steenschuur 6) 10.30
uur Holl. dienst.
Evang. Chr. Gemeenschap (Middel
stegracht) 10 uur dhr Dikkes.
Nieuwe Apostolische Kerk (Hoge
Rijndijk 24) 9.30 en 4 uur (donderdag
8 uur).
Geref. Gem. in Nederland (Konings
kerk) 11.30 en 5.30 uur leesdlenst.
Zendingswerk Middernachtsroep
Zoeterwoudsesingel 21) 6 uur dhr.
Kramer (donderdag 7.30 uur bandre-
rorderdienst)
Kerk van Jezus Christus van de hei
ligen der laatste dagen (Steenschuur
10.30 en 7 uur.
Jehova's Getuigen (Hogewoerd 175)
2.30 uur Vesitsraat 39/40 10 uur voor
middag en 3 uur nam.
Pinkstergemeente (Oude Rijn 3) 3
uur ds K. van Twillert.
Evangeliecentrum (Zljlslngel 2) 10
uur evang. J. Zijlstra (dinsdag 8 uur
evang. J. Zijlstra.
RK Kerk H. Antonlus (zat. av. 7,
9-30 11 en 7 uur.
Hartebrug (zat. av. 7 u) 8, 9, 10, 11
12.15 en 7 uur.
Stud. Parochie (zat. av. 7 u) Lode-
Wljkskerk 11.45 uur in Hooglandsekerk
Leonarduskerk (zat. av. 7 uur) 9 10.30
en 11 en 6.30 uur.
Lodewijkskerk (zat. av. 7 U) 9 10.30
11 en 6.30 uur.
Lodewijkskerk (zat. av. 9.30 11 12.15
en 6 uur.
Oud Kath. Kerk (Zoeterw. Singel
9.45 uur).
Aarlanderreen Herv. Gem. 10 u
ds Lalleman te Oudewetering 7 uur ds
G. van Hoegee, Geref. Kerk 10 uur en
6.30 uur ds J. E, Brederveld te Lelden
Chr. Geref. Kerk 9.30 uur Dienst des
Woords 7 uur ds L. S. den Boer te
Sassen helm RK Kerk (zat. 7 uur) 7.30
uur en 1080 uur Ter Aar Dorpshuis
Aardam 9 en 12 uur.
Alphen aan den Rijn Herv. Gem.
Adventskerk Julianastraat 10 uur ds.
M. Hanemaaijer, 6.30 uur ds. F. A. L.
Franken te Woubrugge Kruiskerk
Gouwsluls 6.30 uur ds A. Baars te Pa-
pendrecht, Opstandlngskerk Prinses -
Marijkestraat 10 uur Jeugdkapel de hr
Kruithof, Martha-Stichtlng „Rijn
stroom" 10.30 uur ds I. J. Walpot mmv
Jongerenkoor Alliance Oudshoorn,
Oudshoornseweg 10 uur Oogstdlenst ds
R. Oort, 680 uur ds S. W. Verploeg,
erv. Sionskerk Hooftstraat 9.30 uur
ds Rijnsburger te Amersfoort 6.30 uur
tn de Oudshoornseweg kerk ds S. W.
Verpleeg, De Goede Herderkerk Ten
Harmsenstraat 9 uur ds N. J. M. Hoo-
gendijk, Ridderveld „De Bron" Trou-
badourweg Bovenkerkzaal 10.30 uur ds
Verploeg 5 uur ds Hoogendijk Geref.
en 6.30 uur ds Fr. de Jong. Viering
Heiig Avondmaal Alphen aan den
Rijn Noord De Goede Herderkerk Ten
Harmsenstraat 10.30 uur ds B. Koek
koek te Waddinxveen 6.30 uur ds G. de
Ruiter Inter. Zangdienst Geref Kerk
(vrijgem.) 9.30 uur leesdlenst 6.30 uur
ds Feenstra Chr. Geref. Kerk Jeruza-
lemkerk Giïjpensteinstraat 980 uur en
5 uur ds. P. Sneep Bediening Heilig
Avondmaal en Dankz. Oud Gereform.
Gem. Kerkgebouw Hooftstraat 240 om
9.30 uur en 4 uur Leesdlenst (dins
dag 3 en 7.16 u ds Van Roaijen) Rem.
Geref. Gem. Geen dienst Baptis
ten Gem. 10 uur ds H. G. Koekkoek
680 uur evang. J. Kits. Leger des Heils
Corn, de Vlamingstraat 10 uur en
780 uur. RK St. Bonlfacluskerk (zat.
7 uur) 8.30 10 met Ned. Koorzang en
11.30 uur Pred. J. Velthuijse R.K. Plus
X kerk (zat. 7 uur) 9 10.30 met ned.
Benthuizen Herv. Gem. 9.30 uur
en 6 uur ds Den Dikken Geref. Gem.
9.30 uur leesdienat 7 uur ds Boogaard.
Bodegraven Herv. Gem. Dorpskerk
10 uur ds J. H. Cirkel 6.30 uur ds. A.
Th. Rothfusz van Ermelo Salvatorkerk
10 uur ds G. J. van Embden 6.30 uur
ds. W. Balke Bethlehemkerk 9.30 uur
ds P. A. A. Klusener van Zeist 6.30
uur ds J- H. Cirkel Geref. Kerk 10 uur
Jeugddienst ds P. Hulsman van Tlel,
6.30 uur Jeugdienst ds B. J. F. Schoep
Nieuwerburg 10 uur ds B. J. F. Schoep
680 uur ds P. Huisman Geref. Kerk
(vrijgem.) 980 uur en 4.15 uur ds H,
J. J. Feenstra Geref. Gem. 10 en 6.30
uur Leesddenst, Evang. Luth. Kerk om
10.30 uur ds D. Pobuda Evangelisatie
kring 10 uur Eredienst 6.30 uur A.
Rozendal. Vergadering van Gelovigen,
10 uur eredienst 680 uur woordverkon
diging.
Boskoop Herv. Gem. 9.30 uur ds.
De Leeuw 6.30 uur ds Heil mans Geref
Kerk 9.30 en 5 uur ds Dijkstra (aula)
11 uur ds Dijkstra Gerei. Gem. 9.30
en 6 uur ds Bac (H.A.) Vrije. Protest.
Geloofsgemeenschap in Rem Kerk 10
uur ds Laarsen. RK Kerk dorp (zat.
av. 7 u 8.45 10 en 1180 uur Ontmoe
tingscentrum (zat. mid. 5.30 u) 1080
Hazerswonde Herv. Gem. 9.30 uur
en 6.30 uur ds L. Boer Geref. Kerk
10 en 5 uur dr A. Wind te Lelden RK
kerk St Bernardus Rijndijk (zat 7 u)
9.30 uur en 11 uur RK Kerk St Mi
chael Rijndijk (zat 7 u) 9 uur en 11.30
uur RK Kerk der Engelbewaarders,
(zat. 7 uur) 8 10 en 1180 uur.
Htllegom Ned. Herv. Qem. 10 uur
ds. H. L. Boonstra (bediening H. Doop
mm.v. Henri Colijn dwarsfluit, 7.00
uur Evangelisatie-dienst ds A. ter Hoe
ve uit Amsterdam mmv "De Lente
klokjes" olv J. van Vliet en orgelist,
John Mol, Geref. Kerk .10 uur ds W.
P. H. Pouwels 7 uur zie Hervormde
Kerk Chr Geref Kerk 20 en 5 uur dra
G. C. van der Kamp RK Kerk St. Jo
zef (zat av 7 u) 8.30 10 11.30en 6 u
St Martlnus (zat av 7 u) 8.30 10 11.30
2.45 en 5.30 uur.
Hoogmade Herv. Gem. 10 uur de
P. Schoonenboom RK Kerk (zat. 7 u)
9 en 11 uur.
Kaag Herv. Gem. 10 uur ds H. B.
van 't Hof RK Kerk (zat av 7 uur)
8 en 10 uur.
Katwijk aan den Rijn Herv. Gem.
Dorpskerk 10 uur De heer J. F. G. Sle-
rat van Leiden 6 uur ds A. Makkenze
Ontmoetingskerk 10 uur ds A. Makken
ze 6 uur ds A. J. den Tonkelaar van
Warmond Jeugddienst Geref. Kerk 10 u
ds G. van Halsema 5 uur ds R. de
Vries, RK Kerk 9.30 en 11.15 uur, mgr
Bekkersschool van Lierestraat 6 uur.
Katwijk aan Zee Herv. Gem. Nwe
Kerk 10 uur ds J. Vroegindewey 6 u
ds A. Vink Oude Kerk 10 uur ds D. W.
Koelman 6 uur ds C. van den Bergh
Ichthuskerk 10 uur ds G. Zonneveld,
van Vaikinburg (ZH) 5 uur ds J. Cats-
burg Pniëlkerk 9.30 uur ds C. van den
Bergh 6 uur ds D.. W. Koelman,
Groen van Prinstererschool 10 uur ds
C. Treure Wijkgebouw „De Hoeksteen
2 uur ds J. G. van Ieperen Geref orm
Kerk Vredeskerk 10 uur ds J. Bijle
vert van Rijnsburg 5 uur ds G. van
Halsema Triumfatorkerk 10 uur ds.
R. de Vries 5 uur (niet bekend) zee-
hospltlum 8.45 uur, Chr. Geref. Kerk
10 uur en 5 uur leesdlenst, Geref. Kerk
9.30 uur ds G. Roukema, 7 uur ds.
M. R. van den Berg van Oegstgeest.
Geref. Kerk (vrijgemaakt) 8.30 uur
ds Th. Hoff 3 uur ds Th. Hoff, Geref.
Gem. (Remisest-raat) 10 uur leesdlenst
5 uur leesdlenst donderdag ds F. Ha-
rinck 3 uur en 7.30 uur. Volle Evan-
gellegemeente Katwijk?' Voorstr. 100,
9.45 uur Soefi beweging Unlversel,
(kerk voor allen) Sportlaan Katwijk
3. uur bijeenkomst voor belangstellen
den 4 uur Universele eredienst.
Leiderdorp Herv geref. kerk dorps
kerk 10 uur ds J. P. Honnef Hoofdstr.
kerk 10 uur as G. van Loenen G. de
Zeeuw Scheppingskerk half 10 en 11 u
ds J. A. van Netten 5 uur ds G. van
Loenen RK Kerk Gaanncesterstraat.
(zat av 7.30 uur) 9 10.30 en 12 uur.
Lelmuiden Herv. Gem. 9.30 uur
ds T. H. Oostenbrug te Rijnsaterwou-
de Geref Kerk Oosterkerk 9.30 uur ds
A. de Bruin te Den Haag 7 uur dis.
Jos G. Los (Leendienst) RK Kerk zat
7 uur 7.30 9.30 en 11.15 uur.
LIsse Herv. Gem. Grote kerk 10
uur ds J. de Wit van Leiden 7 uur ds
A. Westra v. Sassenhelim (Jeugddienst)
Pauluskerk 10 uur ds J. van der Vel
den Geref. Kerk 10 uur ds S. Eringa
van Den Haag, 7 uur ds G. v. Loenen
van Leiderdorp Chr. Geref. Kerk 10 en
4.30 uur ds D. H. Blesma Geref. Gem.
10 en 4 uur de heer H. Paul. te Zoe-
termeer donderdag 7.30 nur ds R. Boo
gaard van Lelden. Geref. Kerk vrijge
maakt 10 uur ds F. de Vries em.
pred. te Den Haag, 2.30 uur ds R. K.
Wlgboldus van Vlaardingen., Gerefor
meerde Kerk vrijgem. bulten verband
9.30 uur ds J. J. Verleur 5 uur ds G.
Roukema van Katwijk Oud Gereform
Gemeente 9.30 en 3.00 uur leesdienst
donderdag 7.30 uur leesdlenst, Aktie
Kruistochten Nederland maandag
avond Gastenhuis Welkom ds J. Gra
ve rrdeel 8.00 uur RK Kenk St. Agatha
Parochie zat. av. 7 uur 10 11.30 en
7.00 uur Dependance Poelpolder zat.
av. 7.00 uur 9,00 en 11.30 uur. Maria
Parochie (zat. av. 7 uur) 8.30 uur 10.30
12.00 en 5.30 uur. HH Engelbewaar
ders Parochie (zat. av. 7 uur) 7.30 uur
r 6.45 i
11.00 uur.
Nleuwveen Herv. Gem. 9.30 uur
As. J. Kaai, 0.30 uut ds J. Gebraad gez.
dienst in Geref. Kerk Geref. Kerk 9.30
uur ds J. Maaskant te Lelden. 6.30
uur ds J. Gebraad Herv pred. te Bleis-
wijk Gez. dienst RK Kerk (zat 7 u)
9 10.45 en 5 uur.
Nieuwkoop 10 uur ds H. Visser
te Amsterdam 6.30 uur ds van Itterson
te Gouda Geref. Kerk 10 uur en 6.30
ds H. Post te Oegstgeest Christ.
Rijn Rem. Geref. Gemt geen dnst
RK Kerk (zat 7 uur) 7.30 9 10.45 en
7 uur.
Nieuw Vennep Herv. Gem. 9.30 u
ds S. G. J. Goverts 7 uur ds J. J. Rui
-tenberg Geref. Kerk 9.30 uur ds G. den
Heeten 4.30 uur ds N. Wijngaarden
Chr. Geref. Kerk 9.30 en 3 uur ds
W. de Graaf RK Kerk (zat av 7 uur)
9 11 en 7.30 uur
Noordwijk Binnen Herv. Gem.
(In geref. kerk) 10.30 uur ds D. Keu-
ning 5 uur dr J. G. B. Jansen (gem,
dienst) geref. kerk 9 uur ds H. Leljsen
5 uur gem. dienst Nedi. Prot. Bond)
(Llndenplein) 10.30 uur ds J. L. v. d.
Voort RK Kerk (zat. av. 7uur) 7.30
9 10.30 en 12 uur 7 uur Duitse dienst.
Noordwijk aan Zee Herv. Gemeen
te 10 uur'dr Jansen (De Rank) 5 uur
l ds Keuning Geref. Kerk 10 uur ds J.
v. d. Klaauw 5 uur ds H. Lijesen stlch-
tlngskerk 11 uur ds Leljsen sole mio
9.30 uur ds Elgersma Herv. Geref. evan-
gellsatie 10 uur ds Post te Leiden 3.30
j uur ds C. v. d. Bergh (donderdag 7.30
I uur ds Hovius RK Kerk zat. av. 7 u
8 9.30 11 en 12 uur
N'oordwljkerhout Herv. Gem. 10.00
uur jeugddienst 10 uur ds J. Streef-
land in aula rk meisjesschool in De
Zilk RK Kerk St Jozef zat. 7u 8.00
10.00 uur 11.30 uur en 7 uur St. Vic
tor (zat. 7 uur) 8 9.30 u 11.00 uur en
6 uur
Oegstgeest Herv. Gem. Groe
ne Kerk 10.30 uur ds J. Irlk Paulus
kerk 10 uur ds W. E. Verd-onk Gem.
centrum 10.30 uur prof. dr. P, A. H. d
Boer 6 uur zie geref. kerk Geref. Kerk
10 u ds Vegter (HA) 5 uur gem avond
maal ds Vegter Geref. Kerk vrijgem.
8.30 uur ds J. v. d. Haar 3 uur ds K.
Deddens Geref. Kerk vrijgem. buiten
verband 8.45 uur ds M. R. v. d. Berg
3 uur ds J. J. Verleur Gem. voor oor
spronkelijk Christendom Rijnlads Ly
ceum 7.30 uur evang. N. v. d. Brug
ge RK Kerk zat. av. 7 uur 9 11.30
12 en 6.30 uur Bona venturakapel zat.
av. 6.30 uur 8.10 en 11 uur Haagse-
Schouw (zat. av. 7 uur) 9.30 1.30 en
680 uur
Oudewetering Herv. Gem. 980 u
ds Van Oegee 7 uur ds J. Lalleman
Jeugddienst geref kerk 9,30 uur kand.
C. Houtman te Leimulden 5 uur ds
Jos G. Los te Leimulden Rem. Geref.
Gem. 7 uur ds W. Knoppers te Utrecht
RK Kerk "De Meerkreuk" (zat 7
uur) 7.45 9.15 en 11 uur
Rijnsuterwoudc Herv. Gem. 9.30
uur ds A. Vink te Katwijk aan Zee 7
uur ds T. A. Oostenbrug Chr, Geref.
Kerk 9.30 uur Dienst des Woords 2,15
uur ds G, Bouw te Schevenlngen RK
Kerk (zat 7 uur) 7.30 9.30 en 11.15 u
Rijnsburg Herv. Gem. (Grote-
Kerk) 9.30 uur ds H. van Niel HD
5 uur ds Ablesma te Wateringen Be
thel kerk 9.30 uur ds Gall te Den Haag
5 uur ds Abelsma te Wateringen Be-
kerk 10 uur dS v. d. Linde 5 uur ds.
Baayen Immanuëlkerk 10 uur ds Baa-
yen 5 uur ds Bijleveld Maranatha
kerk 10 uur ds F. Pijlman Katwijk a.
Zee 5 uur ds v. d. Linde Gereformeer
de Kerk (vrijgem.) 10 uur ds Wierlnga
5.15 uur ds Deddens Evang. Chr. Gem.
(mavo) 10 uur ds. A. H. Agtereek.
RK Kerk Tuinbouwschool (zat. 7 uur)
1080 uur.
Rijp wetering RK Kerk 7.30 uur,
9 en 1080 uur.
H;issenhelm Herv. Gem. 9 uur
(in Geref. Kerk) ds A. Westra Geref.
Kerk 10.30 uur ds Te Winkel 5 uur
ds Van den Berg Chr Geref Kerk 10 en
5 uur ds L. S. den Boer Ned. Protest.
Bond 10.30 uur ds H. N. Bierman te
Breda RK Kerk (zat av 7 uur) 8
9.30 11 en 5.30 uur.
Valkenburg Herv. Gem. 10.00 u
ds A. van der Moet Rotterdam 680 u
ds G. Zonneveld Geref. Kerk 9.30 en
6.30 uur ds Rooze, Geref. Kerk vrij
gemaakt geen opgave ontvangen.
Voorhout Herv. Gem. 10 u ds.
Hoogenkanip RK Kerk zat 8 en 7 u
9 10.30 11.45 en 5.30 uur
Voorschoten Herv. Gem. dorps
kerk 10 u ds Verheule 7 uur ds Mete
ring zangdienst Hulp en Heil 10 uur
ds. v. d. Geest Aula Noord Hof
land 9.45 uur ds v. d. Schoot Rijn
dijk 10 uur ds Meijering. De Werf
10.15 uur Jongerendienat, Geref. Kerk
9 en 10.30 uur ds De Zeeuw en 5 uur
drs J v. Drie jeugddienst geref. kerk
vrijgem. 10.15 en 4.30 uur ds Boxman
uit Ede Remonstr. Doopsgezinde kring
10.30 uur in Cultureel Centr. dr. J.
van Royen RK Kerk La-urentlus zater
dag 7 uur 8.30 10.30 uur en 12 uur
Moeder Gods (zat. 7 u) 8 uur 10 1180
en 6 uur.
Waddinxveen Herv. Gem. Brug-
kerk 980 uur d6 J. v. d. Heuvel 0.30
uur ds T. van "t Velxl Bethclkerk
9,30 uur ds T. van 't Veld 5.00 uur
ds J. v. d. Heuvel Immanuelkerk
10.00 uur en 7 uur ds N. J. Flink Ge-
reform. Kerk Kruiskerk 10 uur ds D.
N. Modderaar 5,00 uur ds L. Buiten
huls te Bodegraven. Ontmoetingskerk
10 uur ds L. Buitenhuis 6 uur ds D.
J. Modderaar Chr. Afgesch. gem 9.30
uur en 5 uur ds A. P. Verloop Oud.
Geref. Gem. in Ned. Zuidkade 158
10 uur en 6.30 uur leesdlenst RK Ont
moetingskerk 8.30, 11.45 en 6.30
uur (zat av 7 uur) St Victorkerk 8
en 10 uur (zat av 7 uur).
Warmond Herv. Gem. 10 uur ds
A. J. den Tonkelaar (H. Doop) RK
Kerk (zat av 7 uur) 8 10 en 1180 uur.
Wassenaar Herv. Gem. Dorpskerk
10 uur Open deur dienst ds A. van
Buuren e.a. 480 uur kand. J. Hoek te
Katwijk aan Zee 7.00 uur ds J, T.
Wlersma Klevletkerk 9 uur Jeugdkapel
11 tot en met 13 Jaar 9.00 ur jeugd-
kerk 10 uur ds J. T. Wlersma, Mes-
slaskerk 10 uur dr Th. C. Frederlkse,
Dorpscentrum 980 uur kand, J. Hoek
Katwijk aan Zee, Gebouw Shalom 10
uur Jeugdkapel 12-14 Jr Deylerhuls
10 u Jeugdkerk Geref. Kerk 10 en 5
uur ds van der Meulen Zuid 10 en 5
uur ds Bech HA Ned. Prot. Bond Lan
ge Kerkdam 10.30 uur dr A. W. Cramer,
RK Kerk H. Joseph zat. av. 7 uur,
9, 10.30 12 en 6.30 uur Wlllibrordus zat
av. 7 uur 9.30, 11, 12.15 uur Goede
Herderkerk zat 5 uur 880 10 en 1180
uur.
Woubrugge Herv. Gemeente 980
uur ds Franken 6.30 uur ds Lefeber
Alphen a. d. Rijn Gereform. Kerk 9.30
ds Huizebosch 6.30 uur ds Langendljk
WaaTder, Ned. Prot. Bond 't Oude
Raedthuys 7 uur mevr. Bongartz te
Woerden.
li.
De lezenaar in de hen n
de Dorpskerk te Zoetif J
de.
(Foto Will Dijt®
Zevenhoven Herv. Gem
ds. G. van Doorn te Nieuwlcoc
ds A. de Leeuw te Boskoop C
Kerk 9.30 en 7 uur kand. T. 0
te Amsterdam RK Kerk zat
9 en 10.45 uur.
Zoeter wou de Herv. Gett
ds Schock RK St. Janskerk Zr
seweg zat. 7.30 10 en 11
Kerk Christus Dienaar zat 7
10 11.30 en 6 uur RK Kert»
zat 7 uur 8.45 1080 12 en 6 vfi
Zwammerdam Herv. Geit
ds D. Goudzwaard te Bruint
de heer J. Goedhart te Nieufff
reform. Kerk 10 uur en 6.3
J. Hartkamp te Bodegraven
Avondmaal) Rem. Geref. Ge
ds J. W. Wery RK Kerk
8, 10, 1180 en 5.30 uur.
