Amerikaanse tv-kijker wil
pijnstillende programma's
Jasperina
met NRT
wil conflict
alsnog oplossen
r(ty)Marxfeacf... i
...en gisteren I
r/MB programma i
Culturele uitzendingen zijn uitzondering
PONDERDAG 19 OKTOBER 1972
a;H.iiiMi«:«ii:na
Ook Amerika heeft het nieuwe tv-seizoen ingeluid. Nu enkele weken na de premières van se
ries, die het tot de zomer volgend jaar moeten uithouden, spreekt men in Amerika al over
een tv-doorbraak. Brutaal, controversieel en volwassen zijn woorden, die telkens terugko
men bij besprekingen over het nieuwe tv-voedsel. Onderwerpen, die tot voor kort taboe wa
ren, blijken plots te kunnen. Enkele voorbeelden van thema's, die tot voor kort niet, maar
nu ineens wel op de 93 miljoen tv-schermen, die Amerika rijk is, aan de orde worden
gebracht: racisme, homo-sexualiteit, venerische ziekte en grappen, die betrekking hebben op
bepaalde groepen.
Zó wordt In een bepaald program
ma een Joodse taxichauffeur ver
liefd op een rijk katholiek meisje,
In andere series lossen Pools/Ameri
kaanse detectives oneindige myste
ries op, verrichten negerdokboren
wonderbaarlijke operaties en trach
ten vredelievende Chinese priesters
bet Wilde Westen gezonder te ma
ken. Het kan Ineens allemaal.
Waar zijn de dagen gebleven, dat
het woord w.c., voorkomend in Jack
Paar Show, zo gauw mogelijk ge
schrapt moest worden. Om over het
meest ziekevoorbeeld van weleer
maar te zwijgen. Petula Clark weet
er nog over mee te praten. De zan
geres, die een flink aantal Jaren ge
leden in een Amerikaanse tv-show
optrad, kreeg te horen, dat Harry
Belafonte, ook opgenomen in het
programma, niet mocht worden
aangeraakt. De kijker zou eens
kunnen denken»
De voorbeelden van weleer zijn le
gio. Maar tijden zijn veranderd.
Ook in de Verenigde Staten. Alhoe
wel er nu niet meteen sprake is
van een tv-revolutie, gaat men er,
zo lijkt het, toch de goede kant op.
„Men moet wel", zeggen enkele cri
tici .En de reden daarvoor is kin
derlijk eenvoudig: „Ook de export
markt gaat met zijn tijd mee. Zo
dat men nu niet direct op oubollig
heid vanuit de V.S. zit te wachten."
Deze maand zijn er in Amerika al
meer dan twintig nieuwe series de
lacht In gegaan. De meeste ervan
rijn komedies en melodrama's, afge
wisseld door meer ambitieuze films
en een handjevol moderne en klas
sieke stukken van naam.
„All in the family" bij voorbeeld, de
6erie waarover we verleden week in
deze krant al melding maakten
naar aanleiding van de door de
VPRO-tv uitgezonden eerste afleve
ring, zorgde voor veel opvolgers.
Een daarvan is „Sanford and Son",
vrij naar de Engelse serie „Steptoe
and Son", die in ons land als
„Stiefbeen en Zoon" was te zien. De
Amerikanen hielden het zeer vrij
naar het Engelse voorbeeld: hun
Stiefbeen is een zwarte handelaar
In lompen en oude metalen. De
verhalen zijn, weer volgens de kri
tieken, smakeloos en de grappen
weinig tot niet te pruimen. Toch
schijnen er mensen mee weg te lo
pen: „Sanford and Son" met afle
veringen van dertig minuten be
haalde de toptien.
Rassendiscussies zijn passé. De ge
middelde kijker heet het onderwerp
moe, hoe actueel het probleem nog
steeds mag zijn. Wel aantrekkelijk
z ijn thema's als impotentie, part
nerruil, incest en in het bijzonder
homosexualiteit. Bewegingen als
Women's Lib. en de Gay Liberation,
die met deze onderwerpen voorpagi
na's haalden, zijn daar schuld aan.
Alhoewel gezegd moet worden, dat
een thema als homosexualiteit nog
pijnlijk bf' de tv-bonzen aan kan
komen.
DA VINCI
Het meest recentelijke voorbeeld
daarvan is de Italiaans-Franse co-
produktie „Het leven van Leonardo
da Vinci", in ons land begin maart
te volgen bij de TROS-tv. In de se
rie (vijf delen) van Renato Castel
lan! komt naar voren, dat Da Vinei
homosexuele nelgingen had en
daardoor in een proces betrokken
werd. Men veranderde de tenlast-
legging in „ketterij".
Deze preutse daad was afkomstig
van CBS, die enkele weken daar
voor Archie Bunker uit „AH in the
family" nog te keer liet gaan tegen
„flikkers". Tv-held Bunker voelde
zich vernederd toen bleek dat zijn
meest geliefde voetbalster hoono-
sexueel was. Time Magazine bracht
verslag uit over deze aflevering en
wist te melden, dat naar die ver
wikkelingen met tegenzin is gekeken
door die andere Amerikaanse door-
snee-held Richard M. Nixon. Deze
zou, gezeten voor zijn tv-toestel,
hebben verklaard: „Ze laten een
goed burger op die manier voor gek
staan."
Een dergelijk tegengesteld voorbeeld
valt ook bij tv-maatschapplj ABC
te bespeuren. Onlangs nog werd een
aflevering van de tophit „Marcus
Welby, M.C." de doktersserie met
Robert Young, die ook hier te zien
was, afgekeurd.
Men maakte zich bezorgd over de
behandeling, die het onderwerp ho
mosexualiteit in de episode kreeg.
ABC kondigt echter nu al aan, dat
men als co-producent optreedt voor
een tv-film genaamd „That certain
summer", waarin een puber tot de
ontdekking komt dat zijn geschei
den vader „een flikker" is.
He geeft niet, want zolang de Pre
sident op hetzelfde net die avond
van 1 november afgestemd blijft,
krijgt hij ook de Julie Andrews
Show te zien. Wat ze gaat brengen:
gouwe ouwen uit „Mary Poppins",
„My fair lady" en waarschijnlijk
ook nog een muzikale ode aan het
Hollywood van Ginger Rogers en
Fred Astaire. Ongetwijfeld gaat
men zover terug als het kan die
avond; al was het alleen maar om
de geschokte zieltjes him leed te
verzachten.
Joe Cocker
aangehouden
MELBOURNE (AP) De Engel
se popzanger Joe Cocker is gister
avond na een concert in Melbourne
in zijn hotel gearresteerd.
Cocker, die eerder al een boete van
300 Australische dollars voor het be
zit van marihuana had verkregen,
werd door de politie blootvoets en
zonder bovenkleding uit zijn hotelka
mer gehaald. Vier andere leden van
de groep werden eveneens mee naar
het bureau gnomen.
De politie legde Cocker de volgen
de vergrijpen tenlaste: tweemaal het
zich verzetten tegen de arrestatie,
twee maal het beledigen van politie
agenten in uniform, twee maal het
verbruiken van onwelvoegelijke taal
agressief gedrag en het herhaalde
lijk weigeren dranklokalen te verla
ten.
Tijdens het concert, dat werd bijge
woond door 7000 fans, had Cocker tot
zijn publiek gezegd: „Zij raken onze
lichamen, maar zij kunnen onze ziel
niet raken. In elk geval zal mari
huana hier in vijf Jaar legaal zijn".
Afwezig op de Amerikaanse tv blijft
echter pop- en klassieke muziek. Bij
gelegenheid zijn er culturele spe
cials. Deze zijn hoogst uitzonderlijk.
Sterker gezegd de tv-maatschappij-
ein verfoeien dergelijke uitzendingen,
omdat ze commercieel niet aantrek
kelijk zijn voor de adverteerders.
In werkelijkheid is er slechts één
tov-godheld, de god van de tarieven,
hij die beslist of een minuut adver
teren enkele honderden of vele dui
zenden guldens kost. De hoogste
score (640.000 gulden per minuut)
staat nu al genoteerd voor een in
Januari uit te zenden voetbalwed
strijd, goed voor 34 miljoen Ameri
kaanse gezinnen.
Met voetbalsponsors, die er 90 mil
joen voor over hebben, om een be
paalde wedstrijd op een bepaald
terrein, op het scherm te krijgen
als realiteit voor ogen, vraag Je Je
af wie zich nog zorgen maakt over
goede smaak, risico's en ernstige
controverses.
OP AFSTAND
De tv vertelt ons de afsohuweljke
waarheid over de Amerikaanse
mentaliteit, wordt gefluisterd. Een
te wrange bekentenis: de natie ver
langt naar een pijnstillend avondje;
een meegaande hand na een harde
werkdag. En CBS, NBC en ABC, de
grootste tv-bonzen, bedienen het
publie k op afstand. Een kleine
schok wordt altijd nog dezelfde
avond verexcuseerd, dank zij mario
netten als de Andrews, de Dean
Martins en Perry Como's.
(Observerdlenst)
ROTTERDAM (ANP) Jasperi
na de Jong zal nog een poging wa
gen het verschil van mening dat
zij met het bestuur van het Nieuw
Rotterdams Toneel heeft op te los
sen. Dat besloten beide partijen op
voorstel van de vice-president van
de Rotterdamse Rechtbank, mr. L.
Erades. Bij de rechtbank diende het
kort geding dat het bestuur van
het NRT tegen Jasperina de Jong
heeft aangespannen, omdat zij heeft
laten weten de titelrol in 'n oogje
op Amelie" van Feydeau na zondag
a.s. niet meer te willen spelen.
De raadsman van Jasperina de
Jong, mr. J. M. van Veggel, zei
dat het stuk een zeer onredelijk
en onvoldoende voorbereiding had
gekregen. In het contract dat zijn
cliënte had afgesloten, had duide
lijk gestaan dat de regie van het
stuk in handen zou zijn van Karl
Guttmann, artistiek directeur van
het NRT, aldus mr. Van Veggel. Dat
is niet gebeurd.
De heer Guttmann is ziek gewor
den en heeft ondanks herhaaldelijke
verzekeringen van zijn kant dat hij
beter was en de voorstelling niet
zou laten vallen, op geen enkele wij
ze de regie gevoerd, zo betoogde de
raadsman. Mr. Van Veggel was tot
de overtuiging gekomen dat het
technisch gesproken geen enkel pro
bleem zou hoeven op te leveren bin
nen een week een vervangster voor
zijn cliënte te vinden.
Jasperina de Jong was bereid, zo
zei hij, eventueel tot 27 oktober te
blijven spelen. Het volgens hem in
gebreke blijven van het bestuur van
het NRT, noemde mr. Van Veggel
een gebrek aan theatermilieuhygië-
ne. „Alarmfase drie is allang inge
gaan," aldus de raadsman.
Mr. De Savornin Lohman, de
raadsman van het bestuur van het
NRT ontkende dat er voor het ge
zelschap bij een voortijdig vertrek
van Jasperina de Jong uitwijkmoge
lijkheden zijn. „Een beslissing zoals
zij die zou willen, kan het bestuur
uit lijfsbehoud niet nemen," zo be
toogde hij.
Als de diverse acteurs de dienst
zouden kunnen uitmaken, ook al he
ten zij Jasperina de Jong, dan wordt
het voor de zakelijke leiding van een
gezelschap onmogelijk nog iets te
'ondernemen. Hij wees verder op het
bestaan van een arbitragecommissie,
die hij als de aangewezen weg voor
het oplossen van dit geschil aan-
Als beide partijen niet tot over
eenstemming komen, zal de presi
dent volgende week dinsdag om 10 u.
uitspraak doen.
Kamerorkest in
LAK-theater
LEIDEN Het Residentie-Orkest
geeft donderdagavond 26 oktober
weer een concert in het LAK-thea
ter. Het kamerorkest zal ditmaal een
concert van voornamelijk oudere
muziek ten gehore brengen. Onder
leiding van Hubert Soudant wordt
geopend met het concert voor fagot
en orkest van Wolfgang Amadeus
Mozart K.V. 191, waarin John Mos-
tard zal solieren. Uit het klassieke
repertoire wordt verder uitgevoerd
de Partita in Es grote terts van Jo-
hann Nepomuk Hummel en van
Franz Schubert de Vijfde Sympho-
nie. De twintigste eeuw wordt verte
genwoordigd door Arnold Schönberg
met zijn Kammersymphonie n.
NEDERLAND
18.45
18.55
19.05
19.20
sto mine-filmfragmenten
Ti-ta-tovenaar (NOS)
Journaal (NOS)
Beertje Colargol (VPRO)
Zwijgen is goud: collage
VPRO)
19.45 Popeye, tekenfilm (VPRO)
20.00 Journaal (NOS)
20.20 Berichten uit de samenleving (VPRO)
20.35 De Pantserkrant (VPRO)
Een tv-bewerking van Jan Blokker van het in 1936
door Menno ter Braak geschreven toneelstuk. In „De
Pantserkrant" richt Ter Braak zich tegen de wapen
industrie.
21.35 Van wie is dit huis?: programma over het woning
bouwbeleid (VPRO)
22.00 Kerk en theologie: forum over homofilie (E.O.)
22.30 Horen en zien: klassieke muziek (E.O.)
Daniël Wayenberg speelt met het Radio Philharmo-
nisch Orkest o.Lv. Hans Vonk het tweede pianoconcert
van Rachmaninow.
23.00 De wind blaast waarheen hij wil, kunstkroniek (E.O.)
Een programma met de voordrachtskunstenaar Nigel
Goodwin, die deel uitmaakt van de „Arts Centre Group"
in Londen.
23.15 Journaal (NOS)
NEDERLAND O
18.45 Ti-ta-tovenaar (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19.05 Kinderen bouwen hun droomwijk, tv-finale van een
schoolradioserie (Vara)
19.45 Het museum, tekenfilmpje (Vara)
20.00 Journaal (NOS)
20.20 Mannix, detective-serie (Vara)
21.20 ....is getekend: Rob-Toubershow (Vara)
22.00 Achter het Nieuws, actualiteiten (Vara)
22.50 Den Haag vandaag (NOS)
23.00 Journaal (NOS)
Eerst kregen we bij het test
beeld Beatle-muziek te horen
om ons alvast een beetje op te
warmen, daarna leidde de NOS
de tweede film van de Beatles
„Help", in met beelden van
hun vroegere bezoek aan Am
sterdam, we kregen ook iets
over regisseur Dick Lester te
horen (behalve het feit dat hij
ook „The Knack", zijn beste
film, regisseerde)en toen
kwam dan eindelijk de film
zelf. En saai dat die was.
Ik meende me nog van zeven
Jaar geleden te herinneren dat
„Help" een stuk minder leuk
was dan „A hard day's night",
de eerste Beatle-film die nu
ook wel zal tegenvallen vrees
ik, maar dat het zo saai zou
zijn had ik toch niet verwacht.
En zo lieflijk ook. Die Jongens
zagen er toen nog zo keurig
gekapt uit, met zulk haar
spreekt tegenwoordig geen
mens meer van „lang" haar, en
ook de songs zijn vergeleken
met wat er nu toonaangevend
is op pop-gebied al evergreens,
schattige melodieen, onvergan
kelijk natuurlijk, ik zal er mijn
hele leven van blijven houden,
dat wel. maar beschaafder clo-
se-harmony-singing zullen we
de komende vijftig Jaar toch
niet meer tegenkomen, vrees
Ik. tenzij we af en toe stiekem
naar de EO kijken en luiste-
Zo'n kleine tien Jaar geleden
toen de Beatles ons land met
een bezoek vereerden, sprong
menige Jongen van Jan de
Witt nog in de Amsterdamse
grachten om de „heilige rond
vaartboot" aan te raken, zon
der daar een milieuvervuilde
ziekte aan op te lopen. De
jeugd van tegenwoordig heeft
andere zorgen, getuige de afle
vering van 'Stroming' waarin
het terrorisme in Nederland aan
een beschouwing werd onder
worpen. Willem Oskam van de
Rode Jeugd wil het kapitalisti
sche systeem vernietigen op ba
sis van geweld en staat ook ach
ter aanslagen met wapens.
Tevens dreigde hij de omsinge
lingstheorie van Lin Piao Id
praktijk te brengen, waarmee
het kapitalistische porduktiesys-
teem gedesorganiseerd kan
worden. Hij wil dus gewoon
communisme, van oudsher het
beste middel om het produktie-
systeem te desorganiseren, heb
ik altijd begrepen. Henk Wub-
ben, ook van de Rode Jeugd,
gaf toe dat het in de lijn van
hun theorieën lag dat bepaalde
personen geliquideerd kunnen
en mogen worden.
De Surinamer Cairo wil In Su
riname een confrontatie tussen
het Nederlandse leger en het
Surinaams bevrijdingsfront,
rechtse rakker Max Lewin
schrikt ook niet terug voor ge
welddadige acties, en Tete Sia-
haya ten slotte vertegenwoor
digde de Zuidmolukkers, die op
dat gebied al op hun Wasse-
naarse verleden kunnen wijzen
Tegenover deze gewelddadigen
6tonden burgemeester Witte
van Eindhoven en prof. Nagel
uit Leiden, ook bekend als de
schrijver J. B. Charles. Witte
zei: „De Nederlander koestert
graag revolutionaire gedachten,
maar hij leeft niet graag in
een revolutionaire situatie". En
Nagel merkte op: „Wie terrori
seert wie, dat ia de grote
vraag".
Hij voerde de termen „droog-
terrorisme" en „bloedig terro
risme" in, een variatie op de
juridische terminologie die wil
dat onderscheid wordt gemaakt
tussen een „droge klap" en een
„bloedige klap". Tot het droge
terrorisme rekende hij al die
handelingen van autoriteiten,
werknemers e.d. waar het indi
vidu of de minderheidsgroep
machteloos tegenover staan:
vroeger de zieke werknemer die
domweg ontslagen werd, tegen
woordig bijvoorbeeld de zuid
molukkers die nergens gehoor
krijgen voor hun problemen.
Het programma was meer een
inventarisatie dan een pole
miek. Redeneren zal wel niet
veel uithalen, maar ik had me
toch kunnen voorstellen dat
men de argumenten van Os
kam tot en met Lewin met te
genwerpingen had trachten te
ondergraven. Er zijn er wel
een paar te vinden, bijvoor
beeld aan Oskam: Waarom
mobiliseert u het volk waar
voor u zich zo inspant niet, om
met zijn allen de verkiezingen
te winnen? of aan Lewin:
Schaamt u zich niet dat u als
gezagsgetrouw burger gezagsge
trouwe politiemensen ertoe wil
overhalen tegen het wettig ge
zag op te treden? Je moet het
ze, zelfs niet op de televisie, al
te gemakkelijk maken, lijkt
NICO SCHEEPMAKER
VRIJDAG 20 OKT.
Hilv. I. 402 m. en FM-kanalen. 7.00
AVRO. 9.20 NOS. 9.40 AVRO. 12.00
NOS. 13.11 VARA. 13.25 NOS. 17.00
VPRO. 19.00 KRO.
7.00 Nieuws. 7.11 Ochtendgymnastiek
7.20 (S) Dag met een ga
1.00
8.11 Radiojournaal en
i te man. 9.00 (S) moder
ne muziex. y.20 pedagogische rubriek.
9.35 Waterstanden. 9.40 (S) Arbeids
liederen uit het verleden (H), cause
rie met grammofoonplaten. 10.00 (S)
Voor de Kleuters. 10.10 populair
zoekplatenprogramma met
8.30
Nieuws
11.30 (S) klassieke
13.00 Nieuws. 13.11 Dlnge:
dag. 13.25 toeristische infc*
1.03 Radiojournaal.
lek.
buitenland. 13.50 rubriek
het leven in de taal. 14.00 Mu-
uit de Middeleeuwen en Renals-
e. 14.35 muziek en nieuws van
rechtstreeks programrr
analyses, reportages achtergrondln-
19.30 gesprekken
sijn in onze tijd ïy.so mu
ziek In de liturgie 20.00 verzoekpla-
tenprogramma. 22.00 (S) satirisch
programma. 22.30 Nieuws. 22.40 (S)
sportprogramma 23.55 Nieuws.
HU. n. 298 m. en FM-kanalen. 7.00
KRO 19.00 VPRO 21.00 VARA.
7.00 Nieuws. 7.02 Het levende woord
klassieke muziek (gr.). 7.30
huisvrouw. 8.45 Moeders wil ls wet.
9.40 Schoolradio. 10.00 (S) klassieke
muziek (gr.). (10.30-10.32 Nieuws).
11.00 Voor de zieken. 11.55 Medede
lingen. 12.00 (S) gevarieerd program
ma. (12.22 Wij van het land: 12.26
Mededelingen t.b.v. land- en tuin
bouw; 12.30 Nieuws: 12.41-12.50 Echo:
13.00-13.05 Raden maar....) 14.00
met om 15.30 Nieuws. 17.00 rubriek
- zending. 17.10 (S) Me-
tropole Orkest. 17.30 Nieuws. 17.32
Echo. 18.00 (S) Licht orkest
sociaal-maatschappelijk
Marktberichten. 21.00 rechtstreeks
programma waarin sociaal-kulturele
aktualiteiten en berichten. (Om 19.50
NOS: Den Haag vandaag: 20.00
Nieuws; 20.15 VPRO-Vrijdag konsert).
21.00 (S) klassieke muziek. 22.55 (S)
len. 7.00 EO. 11.00 NCRV 11.00 NOS.
AVRO. 18.00 NOS 21.00 VPRO.
jonge
7.00 Nieuws. 7.02
8.00 Nieuws 8.02 Tussen
koffie. (8.00 Nieuws) 10.00
Nieuws. 10.03 verzoekplaten
voor zieken. 11.00 Nleui
12.00 Nieuws. 12.0
rendse draalt op
13.00 Nieuws. 13.03 internationale
hitparade. 14.00 Nieuws 14 03 Felix
Meurders, met o.a. Europees Poppar-
lement 15.00 Nieuws 15.09
toppers.
17.03 Rad:
tenprogramma. 18.00 NI.
17.03 Radiojournaal 17.06 verzoekpla-
IHBU 8.02 De
Nieuws.
Joost de Draayer Show
19.02 verzoekplaten 20.00
Engelen
24.00
21.30.
ten). 00.55-01.00 Nieuws.
