ijden
het
onder invloed
strafrecht
SPINNEWEBBEN EN DRUGS
Venus en Mars
worden verder
ontraadseld
'iende dissertatie D. Steenhuis
Supergeleiding voor
energie-transport
2 OKTOBER 1972
PAGINA If
Wetenschap en
technologie
door P. Bok
Zoiets kan het gevolg zijn
van rijden onder invloed.
Maar ook zonder dergelijke
resultaten blijft het een
strafbaar feit. Zijn geld
boetes effectievere bestrij
dingsmiddelen dan vrij
heidsberoving?
Het verschijnsel van de supergelel- koeld worden tot nabf.1 het absolute
ding waarbij elektriciteit kan wor- nulpunt, 273 graden celsius onder
den getransporteerd zonder enig nul. In wetenschap en techniek
energieverlies ontstaat in verschil- wordt dit verschijnsel al toegepast,
lende materialen wanneer deze ge- maar voor de praktijk van elektrt-
i eerste veroordeling wegens rijden onder invloed zou
r geen al of niet voorwaardelijke gevangenisstraf moe-
*gen maar een geldboete die, gerelateerd aan het inko-
reële aantasting van dit inkomen moet zijn. De veroor-
1 oet dan ook voorlichting krijgen over de gevaren van
onder invloed en eer op worden gewezen dat bij een
zijn auto verbeurd wordt verklaard. Bij een tweede
Sing zou de auto inderdaad afgenomen moeten worden
ï.v. een voorlichtingsrapport moeten worden nagegaan
betrokkene wellicht van een alcohol-probleem sprake
zou b.v. het volgen van een voorlichtingsweek in een
centrum verplicht moeten worden gesteld. Wanneer
[en derde vergrijp van deze aard werd geconstateerd
kier worden ingegrepen, b.v. door verplichte opname in
lek voor verslaafden. Dit zijn suggesties van dr. D. W.
|s, medewerker aan het Criminologisch Instituut van
[universiteit te Groningen, neergelegd in zijn onlangs
I universiteit verdedigde proefschrift "Rijden onder
•mis bepleit derhalve een
Ier straf beleid dan thans
Jerd, waarbij onvoorwaar-
j voorwaardelijke vrijheid-
pk bij eerste en zeker bij
jtredingen veelvuldig wor-
toast. De belangrijkste
T in de dissertatie wordt
|is, of strenger straffer de
inderdaad, zoals de
ening is. van recidive of
het delict weerhoudt,
beantwoording van deze
een analyse plaats van
vonnissen van mensen,
iroordeeld wegens rijden
oed. Tevens werd nage-
cidivisten in bepaalde op-
rschillen van niet-recidi-
etenschappelijk onderzoek
er tussen die laatstge-
oepen inderdaad verschil-
De recidivisten zijn ge-
Hmder. men vindt onder
gescheiden mannen en
ze zijn vaker voor an-
met de justitie in aan-
reest.
an de bestraffing is ver-
n de verkeersveiligheid
tie van het rijden onder
eze heeft weer twee as-
de eerste plaats de gene-
ntie. dwz. potentiële da-
dergelijk delict te
i in de tweede plaats
Je preventie, dwz. voorko-
reeds eerder veroordeelden
onder drankinvloed aan
er deelnemen. Het gaat er
r. Steenhuis niet om. alco-
frkeer geheel te scheiden
ineemt alcohol in onze sa-
een te belangrijke plaats
iovendien zou men de toe
beten nemen tot middelen
ger zijn dan de kwaal, bv.
of zelfs levenslange de
kring van het straf beleid,
to de jaren zestig heeft
[nden, heeft volgens het
niet geleid tot daling van
k il gevallen van rijden on-
ed. ook niet wanneer met
<\jvan het wagenpark en de
Jan het alcoholgebruik in
Iheen rekening wordt ge-
Integendeel, de relatieve
het rijden onder in-
alcohol is toegenomen,
•band wijst dr. Steenhuis
Finland uitgevoerd on-
taaaruit blijkt dat het niet
^[olgen van openbare dron-
winiet leidde tot een stij-
f A dit soort delicten. Het
Apenbare dronkenschap wel-
f porgaans om habituele
maar dat is zoals uit.
(rzoek is gebleken ook
aarde van
tierale
eventie
k zinsnede uit de disser-
\die een veel wijdere
\\ing heeft dan een oor-
Ver het strafbeleid tn-
rijden onder invloed is
\lgende: „Het gaat er
Uleen om reeds veroor-
[71 voor recidive te be-
n, maar ook om poten-
\daders van wetsovër-
l\g te weerhouden. He-
Ipn er op dit punt geen
Ik" onderzoek gegevens
Aikbaar. Met enige over-
Ing zou men zelfs kun-
f \eweren dat de generale
\itie het meest bespro-
naar het minst onder-
onderwerp uit het
kcht is. Gezien de com
ics die een dergelijk on-
ek met zich mee zou
en is dat ook niet zo
\nderlijk. Toch willen
f de nadruk op leggen
Sn studie over de gene-
peventieve werking van
faf, niet alleen bij rijden
invloed maar ook op
\re schaal, een dringen-
pdzaak is".
het geval bij een groot aantal rij-
ders-onder-invloed.
Daaruit moet worden geconcludeerd,
dat het dure strafbeleid van thans
niet het beoogde effect oplevert.
Duur is dit beeld omdat de gemid
delde kosten van 'n maand detentie
(met inbegrip van sociale uitkerin
gen) f. 1800,- per persoon bedragen,
afgezien van de kosten van bijver
schijnselen zoals het minder makke
lijk opnieuw aan werk komen en
het verlies aan produktiviteit voor
de gemeenschap gedurende de de
tentie.
Is er een efficiëntere manier om
het probleem aan te pakken? Men
moet dan eerst nagaan welke de
oorzaken zouden kunnen zijn van
het feit. dat zoveel mensen, onder
wie een grote categorie recidivisten,
onder invloed van alcohol aan het
verkeer deelnemen. Als eerste factor
noemt dr. Steenhuis het feit. dat
oren zich kennelijk onvoldoende be
wust is van de gevaren. De voor
lichting is onvoldoende of verkeerd
gericht (te negatief of moralise
rend).
In de tweede plaats is het de goed
willende autobestuurder lang niet
altijd gemakkelijk de auto na het
(teveel) drinken te laten staan, dat
wil zeggen te gaan lopen omdat
openbaar vervoer dikwijls verstek
laat gaan. Bovendien moet hij zijn
auto dan vaak achterlaten op een
plaats waar de volgende ochtend
vroeg een parkeerverbod van
kracht wordt.
Een van de belangrijkste oorzaken
echter lijkt, dat de kans om betrapt
te worden gering is. Deze factor
vergroot niet alleen risico-bereid
heid van potentiële overtreders
maar maakt het ook voor hen, die
tot een ontzegging van de rijbe
voegdheid zijn veroordeeld, mogelijk
zich zonder al te groot risico aan
die sanctie te ontrekken.
Deze en andere overwegingen leiden
dr. Steenhuis tot een pleidooi voor
verruiming van het openbaar ver
voer in de avonduren en het verle
nen van bepaalde pai-keerfaciliteiten
aan bv. café-bezoekers. Op straf
rechtelijk terrein is de belangrijkste
taak het vergroten van de pak
kans. Iedere dreiging, hoe zwaar op
zichzelf ook, mist zijn uitwerking
als de kans op effectuering daarvan
gering is. Pas wanneer men een vrij
grote zekerheid heeft, dat men niet
ongestraft onder invloed kan rijden,
valt een gunstig effect van de
strafdreiging te verwachten.
Daarvoor is het tevens noodzakelijk
dat men weet wat strafbaar is.
Daarom is een betere formulering
van artikel 26 van de Wegensver
keerswet dringend geboden, dwz.
een formulering die voor slechts één
uitleg vatbaar is. Het opnemen van
een maximum toelaatbaar alcohol
gehalte in het bloed, gekoppeld aan
een verplicht gestelde bloedproef
lijkt d.aarom een noodzakelijke
voorwaarde.
Belangrijk lijkt ook, dat de opge
legde straffen zowel voor degenen
die ze ondergaan als voor derden
een reële dreiging vormen. Voorts
moeten straffen of maatregelen
voor die groep, die blijkt met alco
hol -problemen te worstelen, meer
dan tot dusver op die problematiek
worden afgestemd. Pas wanneer de
moeilijkheden die aan overmatig
drankgebruik ten grondslag liggen
worden opgelost zal strafrechtelijke
bejegening van deze groep tot suc
ces kunnen leiden.
De dissertatie vervolgt dan met de
aanbevelingen, waarmee wij dit
overzicht van de publicatie inleid
den. en die tot „de rechter" gericht
waren Dr. Steenhuis bepleit echter
ook aanpassing van het beleid van
het Openbaar Ministerie aan derge
lijke herziene normen, opdat een
stroom van beroep-zaken worden
voorkomen.
De wetgever zou voorts de invoe
ring van proportionele geldboetes
moeten invoeren. Het beginsel van
„gelijke monniken gelijke kappen"
dient niet zo te worden opgevat dat
de hoogte van boetes in geld uitge
drukt steeds gelijk dient te zijn on
geacht de financiële vermogens van
de bestrafte.
In de praktijk betekent een bepaal
de straf voor de een al veel meer
dan voor de ander. Voor een ver
mogend man is een boete van een
paar honderd gulden minder ernstig
dan voor een arbeider die voor een
minimum loon werkt. Onvoorwaar
delijke gevangenisstraf daartegen
heeft voor mensen met een hoge
sociale status als regel meer nega
tieve neven-effecten dan voor hen
uit sociaal-economisch lagere mi
lieus. Wie met de auto zijn brood
moet verdienen wordt door een ont
zegging veel zwaarder gestraft dan
de plezierrijder, die er alleen zon
dags op uit trekt. Een proportionele
geldboete zou er toe kunnen bijdra
gen, dat toegepaste sancties door
ieder zoveel mogelijk als even zwaar
worden ervaren.
Men kan evenwel dit proportionele
strafsysteem niet volledig doorvoe
ren. Het zou buiten proporties zijn,
een miljonair gezien zijn ingekomen
tot een boete van f. 10.000,- te ver
oordelen voor een parkeer-overtre-
ding. Maar ten aanzien van het de
lict rijden onder invloed hoeft het
bezwaar tegen de proportionele boe
te niet te gelden.
In een afsluiting van zijn studie
bepleit dr. Steenhuis vooral een on
derzoek naar de waarde van het
strafbeleid voor de generale preven-
citeitstransport over grote afstanden
is die onderkoeling veel te gecom
pliceerd en kostbaar.
In een rapport, onlangs uitgegeven
door de Arikaanse Academy of
sciences, staat te lezen dat men goe
de hoop heeft binnen afzienbare
tijd materialen te hebben ontwik
keld, waarin het verschijnsel van
supergeleiding zich bij veel hogere
temperaturen voordoet.
Elektriciteit, opgewekt in enkele sa-
per-centrales zou dan zonder verlies
op economisch verantwoorde wij?»
over vrijwel de gehele wereld kun
nen worden gedistribueerd Dit zou
een omwenteling in de energievoor
ziening van de wereld kunnen bete
kenen en een belangrijke bijdrage
tot het voorkomen van een groot
stuk milieu-vervuiling.
Kan de wijze waarop een onder in
vloed van drugs gebrachte spin
haar web weaft, inzicht verschaffen
in het ingewikkelde mentale gedrag
van de mens? De afdeling Research
van het Departement voor Geeste
lijke Volksgezondheid van Noord-
Carolina analyseert met behulp van
een IBM computer de afwijkingen
van het weef gedrag van de onder
invloed van halluoinogene middelen
gebrachte Araneus diadematis.
Het doel van dit onderzoek is ob
jectieve informatie te verzamelen
Een web dat geproduceerd
is door een onder invloed van
opiaten gebrachte spin wordt
mathematisch omschreven
en in een computer vergele
ken met een model-web.
over de wijze waarop drugs de her
senen en het lichaam beïnvloeden
Gegevens, verkregen uit psycholo
gisch onderzoek geven door allerlei
subjectiave reacties een vertekend
beeld.
Het geheugen van de computer be-
vajt een standaard, bestaande uit
een model web, dat een synthese is
van tal van normale webben. Bij de
proef metingen worden 27 verschil
lende metingen aan elk web ver
richt. Deze metingen omschrijven
onder meer de grootte, de vorm, de
structuur en de afstanden tot het
middelpunt en tussen de spiralen
Deze gegevens worden in de compu
ter gevoerd, die het betreffende web
vergelijkt met het model. Alle nu
merieke afwijkingen worden vervol
gens afgedrukt en kunnen weer die
dienen als onderling vergelijkings
materiaal.
Onder invloed van drugs geweven
webben variëren van normale tot
bizarre, haastig in elkaar geflanste
weefsels met ondoelmatige hoeken
en incomplete spiralen.
Drugs als LSD, amfetamine, tran
quilizers en barbituraten slaan hun
karakteristieken neer in de onder
invloed geweven webben. Dr. Peter
N Witt, die de experimenten leidt,
heeft hierdoor aanwijzingen gevon
den dat er subtiele verschillen be
staan in de wijze waarop drugs de
h rs:-nen en het lichaam van mens
en dier beïnvloeden. Twee bekende
hallucinogenen, bijvoorbeeld mesca
line van een cactus en psilocy'oine
van een paddestoel veroorzaken
overeenkomstige symptomen bij de
mens: zij tasten zowel het verstand
als de controle over de spieren aan
De webben van onder invloed van
deze hard drugs gebrachte spinnen
toonden aan, dat mescaline en psi-
locybine zeer geringe karakteristieke
afwijkingen veroorzaken. Het eerste
middel werkt meer in op de spieren,
terwijl het tweede wat meer de
hersenen beïnvloedt. Onder invloed
van mescaline weven de spinnen
kleinere webben met onregelmatige
ruimten tussen de draden. Dit wijst
erop, dat de lichaamsfuncties het
lieten afweten. Psilocybine daaren
tegen leverde webben op die veel te
klein waren, maar toch normale pa
tronen vertoonden. Volgens dr. Witt
Is dit het gevolg van een gebrek
aan motivatie.
Dagelijks worden de webben van
150 spinnen door de computer gea
nalyseerd. De computer levert
niet alleen zeer snel de re
sultaten van veel vergelij
kend rekenwerk, maar is ook van
nut bij het herkennen en signaleren
van zeer geringe, maar niettemin
significante afwijkingen, die anders
onopgemerkt zouden blijven.
Er filtert enig zonlicht door de dichte langs de hemel jagende
wolken die de planeet Venus versluieren voor het menselijk
oog. Haar huid is minder perzikachtig dan haar naam doet ver
onderstellen: er liggen granietachtige rotsen die veel op aardse
lijken. De tegenpool van Venus, Mars, blijkt een nog meer uit
gedroogde oude heer te zijn dan men tot dusver had aangeno
men. Ziedaar enkele conclusies die de Russen hebben getrokken
uit de gegevens van de ruimtevaartuigen Venera-8 en Mars-2 en
-3. Het is voor het eerst, dat de Russen iets over de resultaten
van deze ruimte-experimenten hebben verteld.
Een Instrumentencapsule van de
Venera-8 maakte op 22 juli een pa
rachute-landing op de planeet om
daarna 50 minuten wetenschappelijk
belangrijke gegevens naar de aarde
te seinen.
Gedurende de gehele afdaling door
de atmosfeer was een fotometer in
actie. De lichtsterkte, die door de
meter werd geregistreerd, nam ge
leidelijk en niet sprongsgewijs af
naarmate de bodem werd genaderd.
De atmosfeer van Venus bestaat
voor ongeveer 97 procent uit kool-
stofdioxyde, twee procent uit stik
stof en één procent uit zuurstof,
waterdamp, ammoniak en sporen
van andere gassen.
Een andere belangrijke vraag werd
eveneens door de instrumenten van
de Venera-8 gedeeltelijk beant
woord, namelijk de aard van de bo
demgesteldheid. „De voorlopige ge
gevens tonen aan", aldus de Russen.
..dat het grondoppervlak in het lan
dingsgebied 4 procent potassium,
0,0002 procent uranium en 0,00065
procent thorium bevat. Dit lijkt
veel op het aardse graniet wat be
treft de radio-actieve elementen en
de hoeveelheid radioactief mate
riaal". Daaraan werd echter toege
voegd, dat de informatie slechts één
punt van de planeet betreft. Op
aarde zou het ook een heel verschil
uitmaken of men op het poolijs
landde en de bodem onderzocht of
in het Braziliaanse oerwoud.
Kort voordien hadden de Russen
iets verteld over hun Marsonder-
zoek. Van de Mars-3 is een instru
menten-capsule op de planeet ge
land in de streek tussen de gebie
den Electris en Phaetontis. De sig
nalen van de panoramische televi
sie-camera's werden op de vastge
stelde tijd direct na de landing
ontvangen maar hielden direct
daarna op. De Russen hebben hier
mee de feitelijke mislukkig van 't
landingsexperiment toegegeven, Iets
wat zij zelden doen. Het is namelijk
ondenkbaar, dat zij een teleivsie-ca-
mera naar Mars hebben gezonden
om te bevestigen dat de landing
plaats vond en daarna te zwijgen
„volgens plan".
Het werk van de twee kunstmanen
Mars 2 en 3 zelf. die om de planeet
bleven cirkelen, werd op 25 augus
tus beëindigd. Zij hebben geconsta
teerd. dat de hoeveelheid water
damp in de lagere regionen van de
atmosfeer van Mars uitermate ge
ring is. en dat de planeet „droger"
Is dan men had verwacht. Dit in
tegenstelling tot de waarnemingen
van de Amerikaanse Mariner-9, die
aanwijzingen heeft gevonden dat
zich op het oppervlak van Mars in
bepaalde streken water-ijs bevindt,
hetgeen meer was dan men had
verondersteld.
De Russen concludeerden uit de
waarnemingen van de kunstmanen
dat de temperaturen aan het op
pervlak van Mars schommelen van
13 graden celslus boven nul tot 93.
en aan de noordpool zelfs 110 gra
den onder nul. De donkere vlakten
op Mars zijn gemiddeld warmer
dan de lichtere berggebieden, een
verschil van ongeveer tien graden.
De geregistreerde hoogteverschillen
in het oppervlak bedragen volgens
de Russen 3 km boven tot 1 km be
neden het gemiddelde niveau. De
Amerikanen hebben vulkanen van 5
km hoogte waargenomen en ravij
nen van meer dan 1 kilometer
diepte.
Vlak bij de bodem bestaat de atmo
sfeer van Mars volgens de Russen
hoofdzakelijk uit koolzuurgas maar
op 100 km hoogte breekt de ultra
violette straling van de zon dat af
tot koolmonoxide en zuurstof. De
lonosfeer van Mars is tienmaal
minder dicht dan op aarde.
Voort zyn er aanwijzingen gevon
den, dat Mars een eigen zeer zwak
magnetisch veld neeft.
