Verbeten strijd om Wankel-motor
Capri
op vele punten verbeterd
T
i igheids-
nog geen
je auto
impressii
Toyota komt met nieuwe serie Mark II
NU OOK
CITROEN
GS MET
STERKER
MOTOR:
1220 cc
Audi 100 coupé (automaat)
AUTO
SEPTEMBER. 1972
er om geld te ma-
t andersom
is van de heer L. P.
hoofdingenieur van
otors België en één
e G.M.-werkers, die
»len van de wereld
eggehaald om aan
leidsauto" te dokte-
ypt'js dat „veiligheidsau-
at vals begrip. Het
gegarandeerde vei-
iie auto. Als we dan
lenken aan de ver
van 25 augustus bi]
daar personenauto's
schroot werden ge-
het geweld van
egreuzen, dan reali-
ms hoe betrekkelijk
„veilig" is. Mis-
een tank of een
sn die kolossale
zonder al teveel
i kunnen weer-
zouden dan de
Tfeheidsauto's zijn.
L'tfi we weer terug op
waarmee we be-
jgJnders gezegd: hoe
jauto is (of wordt)
wat de automobi-
en en hoeveel hij
- betalen. Goed, er
in de pu-
ïie te constateren,
irikant, die het een
jin geleden over de
wilde proberen,
na aan ten gronde,
het gelukkig niet
autorijdend publiek
voor het idee van
i's. Maar zijn open-
"loch nog niet verder
portemonnee dik is.
zijn we in zuiver
haarwater beland.
"";r kunnen regerin-
i hun eisen aan au-
n als de automobi-
reid blijkt voor die
Jen?
P dingen hebben
tekingen op dit ge-
istotelijk bewezen:
worden zwaarder
Hoeveel precies
ld nu nog zeggen,
eeft nog een z.g.
RA ito op de lopende
Van zetten. Ook Ge-
fZI ors niet. En dit
'en rijf ter wereld ver-
gelukkige omstan-
ïehele ontwikkeling
id te kunnen ne-
restigingen over de
werden kopstukken
en aan dit project
4iiuters konden voor
berekeningen wor-
naar hartelust,
en dollar heeft het
tost. Het resultaat
prototypen, dat
ibolische bedrag van
lar aan de Ameri-
Ing werd overgedra-
zoveel als ze maar
gaan sollen. Die nu
of het lijvige boek-
sen, dat zij tevoren
ld, wel nauwkeurig
itors windt er voi
der Ardoullie geen
aan sommige
is niet voldaan,
is hem, ook niet
voldaan, omdat die
de realiteit vielen,
cht duidelijk, dat
rnnse regering nu
Iter in de wijn zal
Maar buiten dat
vast, dat General
die onderzoekingen
ervaringen heeft
^n, die wellicht in
modeljaren reeds
kan afwerpen,
s Amerika. Hoe
Europa, waar de
elal lichter en klei-
waar de voorzie-
Jescherming van de
1] botsingen tot be-
heden veel ingrij-
gen hebben?
daar geen autofa-
la grootte ook maar
iduw van General
an. Die dus
-Jedrag l^an uittrek-
izelfae aantal men-
4 Jmaken. Toch wer-
■scheidene Europese
aan de zg.. veilig-
Mercedes, Volkswa-
Noodgedwongen
het echter anders
Zij hebben de
[j] elkaar gestoken en
•nderling verdeeld,
naar de vraag welk
fi gunstigste resulta
ten. Dat van Ge-
waar men zich
eft toegelegd op de
en kolossale wagen
er lengte, die meer
weegt en een
van bijna zes liter
Pk)? Of dat van
u fabrikanten, waar
ij ch specialist op be
telen kan gaan
waar men bij uit-
i. an gegevens mis-
directe verbetering
einere) auto's kan
;Q de tijd kan het
'en, temeer omdat
'gd vele beslis
te in het politieke
•nien te liggen,
„j KOOS POST
General Motors de grootste auto
producent ter wereld gaat be
ginnen met de produktie van de
Wankel-motor, het geesteskind
van de Duitse ingenieur Felix
Wankel. Men verwacht dat de
G.M.-motor over een jaar of twee
zal worden gebruikt voor de Che
vrolet Vega. Als teminste de ont
wikkeling van de motor gunstig
verloopt.
De ontwikkeling bij G.M. dan wel
te verstaan. Want talrijke autofa-
brieken over de hele wereld heb
ben al dik betaald voor de licen
tie van deze motor. In de produk
tie liggen de Japanners, met name
de fabriek waar de Mazda's van
daan komen, ver voorop. Het
Amerikaanse maandblad Fortune
heeft er kortgeleden een uitge
breid artikel aan gewijd. De strijd
om de Wankel-motor is zo spec
taculair. dat het blad er wel
brood in zag. Mazda richt name
lijk de grootst mogelijke aandacht
op Amerika. Dit jaar verwacht men
daar een verkoop van 60.000 wa
gens met Wankel-motor. Een ver
dubbeling ten opzichte van vorig
jaar.
Naar Amerikanse maatstaven geme
ten een bijna te verwaarlozen
aantal, maar het is symptoma
tisch. Bovendien heeft Toyo Ko-
gyo Ltd. kortgeleden langs de
neus weg laten weten, dat Mazda
in 1975 kan voldoen aan de wet
telijke eisen op het gebied van de
luchtverontreiniging. En de grote
Amerikaanse automobielconcerns
hebben juist om uitstel gevraagd.
omdat ze tegen die tijd nog niet
gereed zijn.
Wellicht is het mede daardoor, dat
General Motors aangekondigd
heeft met de motor van ir. Felix
Wankel snel van start te gaan.
Deze krachtbron verschilt van de
conventionele automotor vooral
door de geringere omvang en ge
wicht en het veel kleinere aantal
bewegende delen. De motor maakt
gebruik van driehoekige zuigers,
die rondom een as draaien. Het
effect voor de bestuurder is het
ontbreken van motorlawaai en
het grotere acceleratievermogen.
Het vlaggeschip van N.S.U. de Ro
80 is uitgerust met een Wankel
motor. Mazda heeft al enkele mo
dellen ervan voorzien. De ervarin
gen zijn gunstig. En nu ook Ge
neral Motor ermee gaat beginnen,
zullen de anderen wel niet ach
terblijven. In Engeland wordt er
lang aan gesleuteld. Daimler Benz
in Stuttgart schijnt reeds volgend
jaar de eerste serie auto's met
een motor volgens het principe
van ir. Felix Wankel op de markt
te willen brengen. Deze fabriek
test al geruime tijd deze motor.
Felix Wankel zelf is ervan over
tuigd, dat zijn motoren pas aan
het begin van een wereldwijde
carrière staan. Binnenkort wil hij
de autobielwereld nog een uitvin
ding presenteren: een schone
Wankel-dieselmotor, die in tegen
stelling tot de wat tragere zui
ger-dieselmotoren snel rijden mo
gelijk zal maken. Op het ogenblik
loopt op proefbanken in Lindau
aan het Bodenmeer het rototype
van deze lichtgewicht motor, die
in vakkringen met spanning tege
moet wordt gezien.
Ook zonder deze uitvinding zal Fe
lix Wankel niet van de honger
omkomen. Zijn uitvinding is aan
vrijwel alle grote automerken ver
kocht, maar de thans 70-Jarige
technicus heeft daar zelf niet op
gewacht. Hij heeft met zijn vroe
gere partner Ernest Hutzenlaub
zijn uitvinding vroeger al voor
dertig miljoen dollar verkocht aan
een Britse holdingmaatschappij,
die er zich nu dik voor laat beta
len
Toch is lang niet iedereen overtuigd
van het succes van Wankels prin
cipe. „Het zal een van de onge
looflijkste hersenschimmen blijken
te zijn, waarmee de internationale
automobielindustrie ooit te maken
heeft gekregen", zei Alan Loof-
bourrow, hoofdingenieur van
Chrysler nog niet zo lang terug.
Hij vermoedde wel. dat de motor
in een aantal Amerikaanse wa
gens zou komen". Maar hij zal er
zeker niet lang in blijven", zo
verzekerde hij.
,De Wankelmotor werkt op de ver
beelding van het publiek, de nieu
wigheid is het grootste pluspunt.
Maar hij heeft flinke nadelen.
Het benzineverbruik is vijf tot
vijftien procent, groter en het is
in wezen een vuile motor. Dit in
tegenstelling tot de fantasieën en
mythen in de Verenigde Staten,
waarin hij als een schone motor
wordt voorgesteld. Dat is gewoon
niet waar
PAGINA n
Van het moment af, dat Citroën
zijn GS op de markt
bracht, heeft de roep op een versie
met een sterkere motor geklonken.
Aanvankelijk leek het erop, dat de
Franse fabriek deze roep onbeant
woord zou laten. Toen de presi
dent-directeur de trofee voor deze
„Auto van het jaar" in HU ton-Am
sterdam in ontvangst nam, ver
klaarde hij nog eens met nadruk,
dat de GS goed was zoals hij was.
Autojournalisten en berijders van
de GS bleven echter met hem van
mening verschillen.
„Jammer, dat er in die overigens zo
aantrekkelijke auto geen venijniger
krachtbron zit", zo bleven zij stel
len. Tenslotte ie de fabriek toch be
zweken voor al ide opmerkingen. Er
is nu een GS met een 1220 cc mo
tor gekomen naast de reeds be
staande uitvoering met 1015 cc.
Deze grotere cilinderinhoud is be
reikt door vergroting van slag en
boring. Het vermogen is opgevoerd
van 55,5 DIN-pk naar 60, waardoor
ook de maximum snelheid tot even
over de 150 km per uur is gekomen.
De nieuwe 1220 cc motor heeft de
zelfde constructie als de 1015 cc.
het is een luchtgekoelde vlakke 4
cilinder met twee bovenliggende
nokkenassen. Speciale aandacht
werd ook besteed aan de geluidsiso
latie en afwerking. Bovendien vindt
men een nieuwe model dashboard,
luxueuzer interieur enz. Natuurlijk
moet men voor dat alles ook meer
betalen: kost de 1015 cc GS nu f.
9360 (break 420 gulden meer), de
1220 cc GS komt op f 9915 (ook
voor deze break 420 gulden meer).
Als men net als wij geregeld in
steeds andere auto's rijdt, dan be
staat er het gevaar, dat men op
een gegeven moment zó enthousiast
over een wagen kan worden, dat
men met een mond vol tanden
komt te staan, wanneer met daarna
een nog fijnere uitvoering van dat
type tegenkomt. Nog niet zo heel
lang geleden hebben wij op deze
plaats uitvoerig de loftrompet ge
stoken op de Audi 100. Wij vonden
dat een heerlijk comfortabele wagen
en hadden slechts kritiek op enkele
details. Maar nu hebben wij een
weekje gereden in de Audi 100 cou
pé, nog wel een automatische ver
snelling. En dat ging allemaal net
nog even prettiger, comfortabeler en
soepeler.
Toegegeven, men moet er ook flink
wat voor neertellen. Een „gewone"
coupé komt al op 18.880 gulden
Voor een automatische versnelling
komt daar dan nog eens 1500 gul
den bij. Een respectabel bedrag dus.
Maar men krijgt wel waar voor het
vele geld.
Natuurlijk is de ruimte achterin
enigszins beperkt. Dat is nu een
maal de tol, die men voor een sie-
lijke coupé moet betalen. We heb
ben het eens zo horen uitdrukken:
„Men betaalt duizenden guldens
meer voor twee zitplaatsen minder".
Dat is bij de Audi wat overdreven.
Ook achterin kan men nog vrij re
delijk zitten, maar men zit met het
hoofd dicht bij het plafond. Nu is
dat in dit geval niet zo vreselijk,
want de vering is dermate goed, dat
men niet angstig behoeft te zijn
voor onverwachte hobbels in het
wegdek. Maar voorin zit men als
een vorst. Meesterlijk gevormde
stoelen, die de bestuurder ook naar
opzij voldoende steun geven. De in
stap is een beetje aan de lage kant
maar als men eenmaal is gezeten
kan men het zich niet beter wen-
Deze fauteuils zijn natuurlijk in
vele standen verstelbaar tot in lig-
stand toe. Even vanzelfsprekend
vinden wij bij deze auto, dat er
verder alles „d'r - op - en - er - aan"
zit. Ook een toerenteller, die ons
het ideale van een automatische
versnelling nog eens kon bewijzen.
Er zijn nog altijd mensen, die geen
automaat wensen, omdat dat niet
„sportief" zou zijn. Maar als men
eenmaal het gemak van zo'n „zelf
doener" heeft geproefd, zal men het
plezier ervan zeker moeten toege
ven. Men kan de handen aan het
stuur houden, de bak doet intussen
het werk feilloos. Zo punctueel kan
geen automobilist het doen. Zelfs de
beste is niet in staat de naald van
de toerenteller bij het schakelen zo
rustig te houden als de automaat
doet. Een kleine trilling in de wa
gen is alles wat men bemerkt.
Toch heeft de automaat enkele na
delen. Eén kleine: de acceleratietij
den zijn over het algemeen een
fractie ongunstiger dan bij handge-
schakelde auto's. Maar of we zo'n
Audi coupé in 7,3 of 7,9 sec. op 80
kilometer snelheid kunnen krijgen
zal ons een zorg zijn. Een groter
bezwaar is echter de meerprijs, die
men ervoor moet betalen. Bij deze
Audi Coupé anderhalf duizend gul
den. Bij andere merken ligt dat
wellicht wat gunstiger (bij DAF is
het ingecalculeerd), maar het blijft
toch altijd nog een bedrag, waar
velen met moeite overheen komen.
Vandaar, dat er in Europa zoveel
minder automaten rijden dan b.v.
in Amerika waar het overgrote deel
van het autopark ermee is uitge
rust. Jammer, het zou de veiligheid
ten goede komen.
Nu even terug naar deze Audi in
het bijzonder. De 1871 cc vier cilin
der motor van 112 DIN-pk deed
zijn werk zeker in de lagere re
gionen vrijwel geluidloos. Het
bleek ook geen dure krachtbron,
want een benzineverbruik, dat ge
middeld boven de 1 op 9 schommel
de. kan toch geen reden tot klagen
geven. De wegligging was uitste
kend, slechts bij zeer hoge snelhe
den (men kan in de buurt van de
180 km per uur komen) was er
sprake van enige windgevoeligheid.
Ook in snel genomen bochten lever
de de wagen geen enkele moeilijk
heid op. De remmen bleken tegen het
geweld, dat men onder deze motorkap
kan ontwikkelen, uitstekend opge
wassen.
Zo zouden we nog even doorgaan
met het opsommen van goed ver
zorgde finesses, maar dan zouden
we na onze gunstige impressie met
de normale 100 in herhalingen
vallen. Een tot in details uitstekend
verzorgde auto.
Alles bij elkaar kunnen we wel zeg
gen, dat we een bijzonder plezierig
(rij)weekje hebben gehad met deze
100 coupé, die vooral op de lange
afstand alles te bieden heeft, wat
men van een auto maar kan ver
wachten. Snelheid, rust en comfort.
Waarmee we overigens niet willen
zeggen, dat men er in het drukkere
stadsverkeer niet mee uit de weg
zou kunnen. Ook goed, dat niet,
maar we vinden deze auto nu een
maal geschapen voor het grotere
werk.
De Ford Capri 1973 ziet er nog het
zelfde uit als zijn voorgangers,
maar men heeft er nogal wat ver
anderingen in aangebracht. Ford
heeft het netjes voor ons uitgeteld:
precies 151 wijzigingen. De meeste
op verzoek van pers en pubilek.
Drieënhalf jaar geleden werd de
Capri uitgebracht. Iedereen was re
delijk enthousiast. Dat wilde echter
niet zeggen, dat er geen kritiek
was. Bezwaren tegen onderdelen.
Fords technici hebben een verza-
mellijst aangelegd van al die kriti
sche noten. Het bleek nog een flink
lijstje te zijn. Daaruit destilleerden
de nu aangebrachte verbeteringen.
Zo werd er gedokterd aan vering en
schokbrekers, opdat 'n betere weg
ligging zou worden verkregen. In de
noordelijke dreven van Drente heb-
Toyota heeft de lijn wat verstevigd
met een nieuwe Mark II. Een ty
pisch produkt van deze tijd: lange
neus, oplopende carrosserielijn, fast
back en rechte achtersteven. Met
(typisch in de lijn van Toyota) een
achterlichtcombinatie over de volle
breedte van de auto. De wagen is
voorzien van een 2000 cc motor, die
113 pk levert, wat goed is voor een
topsnelheid van 165 km. Het be
hoeft nauwelijks betoog, dat deze
Mark II werd bijzonder uitgerust
met alleerlei aantrekkelijkheden,
zoals verstelbare hoofdsteunen, mo
quette vloerbedekking, in de koffer
ruimte een te verwijderen box voor
klein gereedschap, radio (stan
daard) met uitspringende antenne,
slot op dashboardkastje er nog
meer van dergelijke prettige details.
Gelijk met de sedan, die 12% mille
kost, is er een hardtop versie van
uitgebracht. Een uitgesproken spor
tieve wagen om te zien. Natuurlijk
wat meer luxe, zoals raamstijlen,
die met de zijruiten verdwijnen.
Voor deze hardtop moet men 13
mille neertellen (op één gulden na).
Dan is er ook nog een vijfdeurs
stationwagen leverbaar, ook met
een twee liter motor. Een lange
laadvloer 186 cm) ontstaat door
met één handbeweging de rugleu
ning van de achterbank naar voren
te klappen. Ook deze stationswagen
komt bijna op 13 mille.
ben wij dat er Inderdaad flink wat ls
verbeterd. Het is en blijft 'n starre
achteras met alle beweeglijkheid van
dien, maar ten opzichte van de „ou
de" Capri heeft men 'n stap voor
waarts gedaan. Ook in andere za
ken heeft men de les der ervaring
ter harte genomen. Het instrumen
tenbord op het veranderde dash
board is beslist overzichtelijker, de
stoelen geven meer steun, de been
ruimte voor de achterpassagiers is
wat royaler gemaakt, de koplampen
zijn groter geworden, er kwam een
handschoenenkastje, dat eerst ont
brak, de wielen werden verbreed, er
zit een bakje op de middenconsole,
het stuurwiel heeft nog slechts twee
spaken, de ruitenwisser kreeg twee
snelheden, de asbak is beter bereik
baar geworden en nog wat meer
details. Het aantal varianten werd
gehalveerd tot vier: L, XL, GT en
GLX. Men kan keuze maken uit zes
motoren: 1,3 lt 4 cilinder in lijn, 1,6
lt. 4 cilinder in lijn (met één of
twee venturi's), en verder de 6 ci
linders 2,3 lt, 2,6 en 3,0 liter.
Variërend van 59 tot 125 Din-pk.
Alle Capri's 1973 hebben op de mo
torkap een uitstulping ten gerieve
van de vele autobezitters, die de
nodige uitrusting ter verkrijging
van een grotere prestatie van de
motor wensen aan te brengen.
Sinds de eerste verschijning van de
Capri in maart 1969 zijn er meer
dan 800.000 exemplaren van ver
kocht. En het ziet er wel naar uit,
dat Ford met deze wagen nog lang
niet aan het einde van zijn Latijn
is.
