PENDELVERKEER VRAAGT OFFER
Blijf waakzaam voor
wetsontwerp abortus
Hervormde synode op de korrel in fel pamflet
U kunt zoveel méér doen
met onze
bank
Raiffeisenbank m Boerenleenbank
ZWARTE LIJST
ZATERDAG 2 SEPTEMBER 1972
DEN HAAO (ANP) Hoewel
het gevaar hopenlijk is gewe
ken dat het regeringsontwerp
over de abortuswet wordt, moe
ten we toch op onze hoede blij
ven, aldus prof. mr. C. Bronk-
horst, hoogleraar strafrecht aan
de Katholieke Hogeschool in
Tilburg, in het Nederlandse Ju
ristenblad. „De vrouwen die in
nood zijn geraakt en de medici
die deze vrouwen willen hel
pen. mogen niet worden afge
schrikt door een stigmatiserende
regeling als de onderhavige, die
bovendien de vrucht Is van een
soort politieke koehandel".
Het ontwerp brengt, volgens
prof. Bronkhorst. met zijn ge
compliceerde regeling geen ver-
etering. Zijn bezwaar geldt niet
zozeer de voorgeschreven forma
liteiten op zichzelf, of de merk
waardige strafbaarheid van de
arts na een vroegere waarschu-
wining van de inspecteur („hoe
wel dit alles op Juridische en an
dere gronden zeker geen winst
betekent") maar vooral dat door
de voorgestelde regeling het leed
van vele ongewenst zwangere
vrouwen en ongewenste kinde
ren zal toenemen. De procedure
zal weerstand oproepen en het
risico vergroten dat men zich
wenst tot onbevoegde aborteurs.
Het uitgangspunt van het on
derwerp, afweging van het wel
zijn van de ongewenst zwange
re vrouw tegen het belang van
het leven van de ongeboren
vrucht, vindt prof. Bronkhorst
principieel onjuist. Het gaat om
een noodsituatie, waarin de be
langen van vrouw en ongeboren
kind niet zijn te scheiden zodat,
het dilemma van het regerings
ontwerp irreëel is.
„Uitermate kwetsend voor de
betrokken vrouwen vindt hij de
uitspraak In de memorie van
toelichting op het ontwerp, dat
een beslissingsrecht van de
vrouw die haar zwangerschap als
ongewenst ervaart te minder
aanvaardbaar is, omdat zij par
tij is in een belangenconflict en
tegelijkertijd bij uitsluiting van
leder ander, feitelijk hoedster
van het ongeboren kind dat
zij draagt". Volgens prof.
Bronkhorst impliceert deze uit
spraak „dat de vrouw die een
abortus provocatus laat verrich
ten in strijd handelt met haar
taak als feitelijk hoedster van
het ongeboren leven en dat de
vrucht beschermd moet worden
tegen de gewetenloze egoïstische
vrouwen die er niet voor terug
schrikken weerloos menselijk le
ven aan hun belangen op te of
feren".
In hetzelfde blad schrijft
de arts-advocaat dr. mr. dr. W.
Schuurmans Stekhoven dat het
regeringsontwerp twee achilles
hielen heeft, die niet alleen d<-
kans op aanvaarding door de
Staten-Generaal gering ma
ken. maar bovendien de kans op
succesvolle in- en uitvoering
uitsluiten".
De ene achilleshiel is volgens
hem dat het onwaarschijnlijk is
dat de rechtspraak in de toe
komst niet het bewijs zal eisen
dat de vrucht ten tijde van hei
afbreken van de zwangerschap
heeft geleefd. De tweede is. dat
de waarborgen voor het onbe
kend blijven van de identitei
van de behandelde vrouw onvol
doende zullen blijven om de art'
zijn beroepsgeheim en de con
sequenties daarvan te doen op
geven.
ADVERTENTIE
Zorcehneer...
Kiezen uit wel 8 spaarvormen bijvoorbeeld. Maar ook een op
maat gesneden verzekering afsluiten, of een hypotheek,
een Persoonlijke Lening of financiering. Of een vakantiereis
boeken, buitenlands geld kopen, een safeloket huren.
Om maar wat te noemen. Want bij de Raiffeisenbank en de
Boerenleenbank kunt u terecht voor alles waar u een bank voor
nodig hebt. In uw zakelijke en gewone leven. Dus ook voor
deskundige effektenbehartiging. En een moderne Privé-
rekening voor de ontvangst van uw salaris, pensioen en andera
inkomsten. Met kosteloze verzorging van al uw betalingen
en gebruik van gemakkelijke betaalcheques. Of voor automa
tisch sparen (om zeker te zijn dat het gebeurt.) Alle bank
diensten. Onder één dak, bij maar liefst 3000 vestigingen.
Dus altijd en overal dicht bij u in de buurt. Om u te dienen—
de bank voor iedereen
3000 vestigingen
Niet voor iedereen loopt de wekker 's morgens pas om
zeven of later af. Dat bleek vorige week vrijdag weer eens
Terwijl het overgrote deel van Nederland zich nog wen
telde in de warmte van het bed, werden op rijksweg 16
nabij Breda dertien mensenlevens geplet tussen het staaJ
van de volijverige autoindustrie.
Zes uur in de ochtend. De dag was
nog nauwelijks ontwaakt. Voor wie
zich pas later bewust wordt van het
dagelijks bestaan een onmogelijke
tijd voor een dergelijk gruwelijke
ramp. Toch stamelden ooggetuigen,
die de dood wisten te ontlopen, over
een druk vracht- en pendelverkeer.
Opstaan kan vroeger dan U denkt.
Een aantal Nederlanders moet ken
nelijk ook eerder op. Dat zijn de
pendelaars, bouwvakkers en haven
arbeiders vooral, die geen werk
naast de deur kunpen vinden. Om
dat er in de eigen stad geen werk
gelegenheid was of omdat er elders
voor hun arbeid beter werd en vaak
nog wordt betaald.
Er wordt nogal wat gependeld in
Nederland, al ontbreken precieze en
vooral actuele cijfers. Buiten de
vele grensarbeiders, die in alle
vroegte België en vooral Duitsland
binnen wippen, concentreert het
pendelverkeer in Nederland zich op
de Randstad Holland.
Per jaar, zo mag men uit gegevens
van het ministerie van sociale za
ken concluderen, kruisen zeker zo'n
165000 man voor het werk door
Neerlands dichtbevolkte westen. De
auto en meer nog het busje zijn
het favoriete vervoersmiddel van de
in groepsverband reizende pende
laars.
De rijkspolitie kan ze Je zo aanwij
zen. 's Morgens zitten de pendelaars
nog voor het forenzenspitsuur - ze
ven uur, wanneer de alleen reizende
en meer geschoolde werknemer zich
naar zijn baas spoedt - op de weg.
„En dan vooral vanuit west-Bra
bant richting Rotterdam, het meest
intensieve pendelverkeer van Neder
land", aldus de rijkspolitie.
De pendelaar naar de Rotterdamse
havens gaat erg vroeg van huis. Hij
werkt bovendien vaak in onregel
matige diensten. Zijn gezin is er
niet altijd even gelukkig mee. „De
korte pendel is geen probleem", er
vaart J. E. van Boeijen, burgemees
ter van Tholen, een van de grootste
leveranciers van pendelaars, „maar
de lange, die naar Rotterdam wèl.
De mannen zijn lang van huis. Dat
bevordert de harmonie in de gezin-
Papa heeft weinig tijd voor huis ei.
haard, nog minder voor de he
omringende gemeenschap. „Hi
werkt vaak op onmogelijke tijden
weet burgemeester Van Boeijen
„waardoor hij niet kan functionere
in de gemeenschap. Verenigingsle
ven is er voor hem niet bij. Hi
raakt geisoleerd. Zijn woonplaats is
niet meer dan een slaapplaats".
Het is de vraag of de pendelaai
daarom maalt. Vooral de oudere ar
beiders weten al zoveel jaar nie<
beter, zijn zo vergroeid met het hr
venwerk, dat de geringe omscholing
die de arbeid dichter bij hui
vraagt, hen al teveel is.
Dan maar wat eerder op. Het la
waai en het gehobbel van het busje
gehuurd of gekocht met zes, zeve
maten, zijn zo vertrouwd, dat on
derweg ook nog wel kan worden g
slapen. De bestuurder, niet minde:
slaperig of vermoeid, blijft wc
wakker. Een nogal riskant vervoer
ook al kent de pendelaar de weg o
zijn duim.
De Rijkspolitie vindt desondanks dat
het pendelverkeer zich niet in ne
gatieve zin onderscheidt van het
overige verkeer. „Eén man rijdt en
de rest slaapt", geeft zij toe. „maa
met hun gezonde verstand hebben
de pendelaars echt wel de besi
chauffeur uitgekozen. Wij zijn hui
veriger voor de man, die zich wat
verslapen heeft en die de verloren
tijd even denkt in te halen dan
voor de constante rijdende pendel-
bestuurder".
Een chauffeur, die echter een one
venredig grote verantwoordelijkheid
draagt. Bij regen, mist of gladheid
dienst hij zich te beheersen, ook a
moeten zijn snurkende vrienden en
hij net als alle andere dagen om
zes uur op het werk zijn.
Niemand, die hem aanmoedigt de
snelheidsmeter terug te laten lopen.
De verleiding van het „plankgas" b
Ihsh
BSÉI
groot, want in de haven kost elke
minuut minder werken geld. „Dan
moeten er maar een paar kwartjes
bij inschieten", vindt de rijkspolitie
„pendelaars moeten zich be
wust worden van hun verantwoor
delij Klieid".
In pendelkringen wordt gelukkig
hard aan die bewustwording ge
werkt. Zo zegt L. Bogers, stuwer
eerste klas en lid van de onderne
mingsraad Stichting Samenwerken
de Havenbedrijven: „Dat vervoer
met die kleine busjes is niet goed.
Liever een grote bus met een be
roepschauffeur. En als ze toch met
zeven, acht man rijden, dan een
chauffeur, die de drie, vier uur voor
hij achter het stuur klimt niet
meer heeft gewerkt. Een voorstel
daarover is in de maak".
Misschien dat in het voorstel ook
het onderhoud van de busjes kan
worden betrokken. Zo werden bij
een niet lang geleden gehouden
controle door de Haagse verkeerspo
litie vijf pendelbusjes met elk acht
man aangehouden.
De passagiers waren niet verzekerd
zij zaten op kistjes of op de grond
en de bestuurders bleken alleen in
het bezit van een fotocopie van het
kentekenbewijs. „Het materiaal van
de busjes is over het algemeen
goed", weet de rijkspolitie, „maar
veel tijd voor reparaties hebben de
pendelaars natuurlijk niet. Intensie
ve controle blijft daarom noodzake
lijke.
De pendelaars hoeven maar naar
het verhoudingsgewijs grote aantal
ongelukken met hun busjes te kij
ken om daar blij mee te zijn. Want
één ding is zeker: de dood staat
net zo vroeg op als de pendelaar.
't Pendelverkeer op de weg heeft de
laatste jaren opmerkelijk vee*
slachtoffers geëist. Sinds 1965 von
den bij ongelukken met busjes
tweeënveertig arbeiders de dood.
Drieënveertig man werden gewond.
Hieronder de zwarte lijst:
14 APRIL 1965. Busje met bouw
vakkers rijdt het Overijssels Kanaal
in: drie doden.
9 7 augustus 1965. Busje met ar
beiders botst op rijksweg 43 bij de
kruising Terwispel tegen een auto:
drie doden en acht gewonden.
12 augustus 1966. Busje met ar
beiders botst op de provinciale weg
bij Westzaan frontaal tegen een
vrachtauto: twee doden.
21 september 1966. Na een bot
sing met een vrachtauto rijdt een
busje met arbeiders bij Dungen het
kanaal in: vijf doden en vier ge
wonden.
9 29 september 1967. Bij dichte
mist op rijksweg 18 ter hoogte van
Nieuwerkerk haalt een truck met
oplegger een landbouwtrekker met
aanhangwagen in. De truck ramt
frontaal een busje met arbeiders:
drie doden en zeven gewonden.
9 23 oktober 1967. Op de provincia
le weg Hedel Rossum even onder
Kerkdriel knallen een auto en een
busje met arbeiders frontaal op el
kaar: één dode en zeven gewonden.
9 4 januari 1968. In oegstgeest
rijdt een busje met arbeiders het
water in: twee doden.
9 18 maart 1968. Op rjjksweg 4A btf
Leidschendam rijdt een bestelauto
met acht inzittenden de berm in:
één dode en zeven gewonden.
26 maart 1968. Busje met arbei
ders rijdt tegen een pijler van de
Moerdijkbrug op: vijf doden en drie
gewonden.
9 26 maart 1968. Busje met arbei
ders rijdt tegen een pijler van de
Moerdijkbrug op: vijf doden en drie
gewonden.
17 SEPTEMBER 1968. Busje met
beiders rijdt op weg naar het werk
in Almelo tegen een boom: drie do
den en vier gewonden.
10 februari 1969. Treinen rammen
een busje met arbeiders bij Heken-
dorp: zeven doden.
nemen een kled-
n de Hervormde
handelwijze van
op de korrel. Zij
verontrust", want
,Om haar
de bureaucratie,
synode en plaat-
onmetelijk groot
In een fel pamflet
ne vijftig leden va
Kerk de werk- en
de generale synode
zijn „verdrietig
ac synode is in
heen verdikt zich
De afstand tussen
selijke gemeente
geworden".
De synode liet toe zo schrijven zij,
dat de werkers van het werelddia-
konaat werden afgestoten. „Zij wil
de de financiële transactie tussen
„Den Haag" en de Gereformeerde
Bond niet afkeuren". (De Bondsge-
meenten zullen weer aan de alge
mene kas gaan bijdragen in ruil
voor subsidies voor jeugd- en vor
mingsorganisaties van de Bond
Ned.).
„De synode gedoogde een benoe
mingsprocedure voor een nieuwe se
cretaris-generaal, waardoor de lei
ding der kerk voor de tweede keer
in één Jaar voor de kerkelijke rech
ter werd gedaagd. Zij verzuimde
zich ondubbelzinnig uit te spreken
tegen een reorganisatie van de top.
Zij sprak verhullend-religieus waar
zij hard-zakelijk had moeten spre
ken. En zij sprak meedogenloos
hard, waar zij christelijk-zakelijke
aandacht had moeten opbrengen".
Met deze geharnaste taal leidt het
geschrift een reeks vragen in. die
uitlopen op.
„Beseffen kerkeraden en kerkvoog
dijen wat zij doen als zij klakkeloos
en woordeloos bijdragen overmaken
naar Den Haag? Dat is even onver
antwoordelijk als een uit partij
schap voortvloeiende weigerachtige
houding (Daarmee wordt de met
synodale subsidie beloonde sabotage
van de algemene kas door de Gere
formeerde Bond bedoeld - red.) Be
seffen predikanten wat zij doen als
zij de gemeente vragen om geld
voor de paascollecte. de oudejaars-
collecte, de generale kas?" (Daaruit
worden de toporganen en functio
narissen van de kerk betaald -'
red.)
„Beseft de gemeente dat zij door
haar giften, die ook bestemd zijn
voor het werk van de synode en
van het moderamen der synode,
medeveranowtordelijk is voor het
geen synode en moderamen doen?
Hoe geeft een gemeentelid uiting
aan die medeverantwoordelijkheid,
die niet over draagbaar is? Of
neemt de gemeente de synode niet
meer ernstig?"
De werkwijze van de synode en
haar plaats in de kerk is voorwerp
van een kritische beschouwing door
de Utrechtse predikant dr. J. van
der Werf. Hij begint met een citaat
uit 1960: „Overal in de kerk zijn
die God gedankt hebben
stuk reformatie en die
thans vereenzamen ln een periode
van restauratie".
Dat citaat is van dr. J. M. de Jong,
later rector van het hervormd semi
narie. wiens dood indertijd (en nu
nog) door sommigen in verband ge
bracht is met wrijving met de ker
kelijke leiding.
Het verhaal van ds. Van der Werf
is een pleidooi voor vernieuwingen!
„Het lijkt nu het moment te zijn,
om te breken met de synodale
werkwijze zoals die de laatste Jaren
ontwikkeld is. De kerk dient zich
opnieuw te bezinnen op de vraag of
een dergelijke frequentie van syno
devergaderingen nodig is; of we
werkelijk behoefte hebben aan een
zo uitgebreide synodale apparatuur;
in hoeverre de kerkorde niet een
keurslijf aan het worden is dat een
werkelijk vernieuwing van de kerk
in de weg staat"
„De post van secretaris-generaal
kan voorlopig opengehouden wor
den", aldus het schrift, „tot er
meerdere klaarheid is ontstaan over
de vraag of een dergelijk post wer
kelijk noodzakelijk is en in over
eenstemming met de reformatori
sche traditie".
Het lijkt aanbevelingswaardig om
de synode voorlopig eenmaal per
Jaar samen te roepen om absoluut
noodzakelijke organisatorische zaken
te regelen".
„Alle accent moet vallen op de op
bouw van de plaatselijke gemeen
ten. Waar het blijkt dat de classi
cal!. (regionale) vergaderingen om
allerlei redenen vaak niet of zeer
onvoldoende functioneren, kan er
meer en meer ruimte gemaakt wor
den voor het werk van de provin
ciale kerkvergaderingen die als pro
vinciale synoden zouden moeten op
treden".
Een deel van het geschrift gaat
over de verwikkelingen rondom het
hervormde werelddiakonaat. De be
richtgeving over deze affaire wordt
bred uit onze krant geciteerd. Het
vlugschrift Is verkrijgbaar (voor
twintig cent plus de porto) bij de
Werkgroep „Om de Kerk", postbus
14144, Utrecht.
