)e bruiloft
kwijnend
[N DE WINKEL VAN SINKEL.
Pieter de
feestneus:
"Geen
meer...
J SEPTEMBER 1972
"Wees welkom bruid en bruide
gom En dat op de maat van
"Eikenhout is eikenhout, eiken
hout is eikenhout" Zo en niet an
ders hoorde het ooit. Maar zo is
het nog maar zelden. Want hoe
gaat het nu? "Gelegenheid om
het bruidspaar te feliciteren be
staat van 17.00 u. tot 18.30 u. zaal
x. van het restaurant y". Hand
jes schudden, 'n kusje voor de
bruid, cadeau afgeven (met een
plakkertje er op van wie het is),
twee consumpties per persoon en
wat zoutjes".
In intieme kring wordt er daarna
door het bruidspaar nog even ge
tafeld en dan is het 22.00 u. en
begint de huwelijksreis.
"De bruiloft" is kwijnend. Zo'n
feest, waarvoor men in de buurt
een zaaltje afhuurde, dat ver
sierd werd met slingers, waar een
schildje opgehangen werd met de
tekst "Hulde aan het Bruidspaar"
en waar de jonggehuwden niet
eerder binnenschreden voordat
alle bruiloftsgasten aanwezig wa
ren, hun twee rondjes koffie
reeds achter de rug hadden en
het welkomstlied gerepeteerd.
Een feest, dat op zijn vroegst
's nachts om twee uur afgelopen
mocht zijn. Waar het bruidspaar
toch al niet te fris na een dag
vol emoties, dan ook gemangeld
uit diende te komen. Een feest,
dat ook wel eens fors uit de hand
placht te lopen.
Een "groene bruiloft" noemde
men zo'n huwelijksfeest hij
wordt nauwelijks nog volgens de
traditie gevierd. De "koperen
bruiloft" (121/2 jaar getrouwd) is
helemaal in het niet verdwenen.
Voor een "zilveren bruiloft" (25
jaar) wil men nog wel eens een
zaaltje afhuren, alsook voor de
"gouden bruiloft" (50 jaar). De
"diamanten bruiloft" is altijd al
een voornamelijk binnenskamer-
feest geweest in verband met de
broosheid der jubilerende echte
lieden.
"De Bruiloft" is goeddeels ver
vangen door recepties, etentjes
onder elkaar en uitstapjes: soms
huurt men een autobus daarvoor
af.
Door
Aad WagenaaT
f onderzoek, waarvan de resultaten begin dit jaar ge-
V 2d werden (het werd verricht door Makrotest N.V., in
^-king met de Felicitatiedienst)bleek dat slechts 7 pro-
ee|de jonggehuwden in deze tijd geen receptie geeft. In
ji de tien gevallen wordt die receptie buitenshuis ge-
(Tweederde van de bruidsparep gaat op huwelijksreis
(buitenland,
|oedjes, toeters, serpentine en confetti, alsmede vruch-
fen het huren van een zaaltje blijft er dan natuurlijk
meer over.
in feestartikelen merkt
ïrkst. J. Bokstein in Den
t Het Nederlandse feest-
helemaal veranderd. Te-
/Ofl is een verjaardag vaak
,alve bruiloft. De echte
""waar wij nog een leveren,
reren feesten. Dan willen
1 vaak iets voor hun ou-
bp die ouders d'r manier,
in een zaaltje. En dan
Dr de liedjes en de hoed-
ar de winkel. Maar de in-
lendat gaat niet meer.
„Meneer, weet u wel dat
Ig bogen al flink boven de
Eden zit, houden ze het
gezien'.
ik het soms niet', zegt
die schildjes met Hulde
kiidspaar' verkoop ik bij
'.'lagen ineens meer dan ooit vroe
ger.
En: Als Je ziet wat de mensen te
genwoordig voor een kinderver J aars -
partijtje uitgeven, dan moet Je wel
constateren dat het niet in het geld
zit. Tachtig hoedjes leveren voor
een bruiloft, daar schrik je van.
Maar vijftig hoedjes voor een kin
derfeest is een zaak van alledag'.
In Rotterdam is Frans Moret (42)
de grote feestartikelenhandelaar.
Hij vertegenwoordigt de derde ge
neratie in een bedrijf, dat meer
dan 80 jaar oud is. ,Voor de oorlog
was het zo dat de zaak opgebeld
werd met een boodschap van ,Ik
heb een bruiloft van vijftig mensen.
Ik kom de spullen straks wel opha
len. Dan wist je precies wat je alle
maal bij elkaar moest halen. Vijftig
hoedjes, vijfentwintig keer twee
zoekvlaggen, vier maal vijftig lied
jes, welkomstlied, mutsenlied. drink
lied en afscheidslied noem maar
op'.
.WIJ hebben nog steeds 480 verschil
lende liedjes In de collectie, maar ik
moet zeggen dat er daar ook bij
zijn voor iemand, die veertig jaar bij
een baas is of zelfs voor nonnen,
die tien Jaar iin het klooster zitten.
Grootvader had een eigen drukkerij,
zodoende'.
Iemand, die nog steeds heftig ge
looft in het instituut .Bruiloft' is de
62-jarige Amsterdammer Piet Dam.
Hiet Van Dam, de Feestneus', zoals
hij zichzelf noemt, dreef tot voor
kort een feestartikelenhandel op de
Rozengracht in de Jordaan. Hij
heeft zich thans teruggetrokken op
Purmerend, vanwaar hij Amsterdam
maar dan alleen voor bruiloften
bedient.
.Als de oudere mens de gangmaker
maar is!' roept Piet de Feestneus
uit. ,De ouders van het bruidspaar
moeten rond de 50 zijn, liefst nog
wat ouder. Die weten wat een feest
van acht tot twee is....' Als de orga
nisatie van de huwelijksceremonie
van zo'n jaar of 25,
weet Ik, dat ik er niet aan te pas
kom....'
Oorzaak van het, ook door hem
niet te ontkennen, teruglopen van
de ouderwetse huwelijksviering is:
Het gebrek aan muzikanten. En
dan vooral de accordeonisten. Dat
zi'jn immers de beweeglijke arties
ten. Je hebt in zo'n muzikant ie
mand nodig, die het feest versiert.
Maar dait slag kunstenaars loopt te
gen de zeventig. Opvolgers zijn er
niet'.
Piet Dam weet alles van ,Het Pro
tocol' van zo'n bruiloft.
.Kijk', schetst hij, ,we zijn in de
zaal. Dan is alleen de familie er;
het bruidspaar zelf nog niet, dat is
dus anders als op een receptie. We
drinken koffie en dan maken we
een leuke openingspolonaise met z'n
allen, dat is voor de stemming. Dan
deel ik de bogen uit, die een dame
en heer samen delen, dat zijn stok
ken met slingers er omheen en
bloemen erin. Daarna repeteren we
het welkomstlied .Welkom bruid en
bruidspaar...' op de wijs van het
Limburgse volkslied of we doen het
op de wjjs van Lily Mariene
.Welkom jeugdig bruidspaar zingen
wjj tot u En dan komt het bruids
paar en loopt onder de erepoorten
door met traantjes in de ogen. Dat
is voor mij altijd een succes, als
dat goed is".
Hou, dan zijn er bij die inhuldiging
ook altijd twee kinderen, die met
zo'n leuk mandje niet confetti lo
pen. Ondertussen zet ik twee stoe
len klaar en als het bruidspaar
daar op zit, moeten we het Hang
zullen ze leven' zingen. Ondertussen
haal ik die bogen weer terug, want
dat is geen kóóp- maar huurwerk.
Direct daarna laat ik de felicitatie-
polonaiise inzetten: .Komaan nu da
mes en heren, Wij gaan nu excerce-
ren...' u weet wel. En dan krijgt ie
dereen even de gelegenheid om
handjes en kusjes te geven. Daarna
kamt er een borreltje, de eerste
consumptie. Dan brengen we een
toastje uit: Hn we heffen het glas,
Ja Ja, en dan gaan we proosten
jaja...'
.Ziet u, op dit moment is de kop
van het feest eraf. Als dan de
stemming er nog niet is, is het
geen echte bruiloft.'
Piet Dam weet echter dat het feest
thans nog lang niet geslaagd is.
Hou wordt het een zaak van de
goede muzikant. Die moet niet de
hele avondjes walsjes gaan draaien
op zijn harmonika, maar hij moet
er ook af en toe een stepmobieltje
in gooien en zo mogelijk een paar
leuke voordraohtjes doen als de fa
milie daar zelf niet mee komt. Een
Stepmobieltje? Dat is een vakterm
bij ons voor een fikse polonaise. Ja,
daar hebben we ook liedjes voor.
Maar wacht!'
.Eerst', vertelt Piet de Feestneus,
.krijgen we natuurlijk de wals van
het bruidspaar. Daarbij hebben alle
omstanders een rol serpentine, waar
het echtpaar zich helemaal ln vast
draait. En dan plaatsen we alle da
mes tegen de bruidegom en alle he
ren bilj de bruid en die trekken die
twee dan weer los. Dat is dan ook
weer gebeurd en zo rolt het dan...'
Hou komt er een fase,' gaat Dam
verder, .waarin moet blijken of de
familie zelf een beetje initiatief
heeft. Je mag nu verwachten, na de
tweede consumptie, dat er iemand
opstaat, die in dichtvorm vertelt
hoe de twee Jongelui aan elkaar ge
komen zijn. Met hier en daar een
knipoog natuurlijk. Dan komt er
een stoelendansje of zo, weer een
polonaise waarin op het fluitsignaal
iedereen een andere partner kiest.
De zaak moet gemixt worden, de
mensen mogen niet op een kluitje
blijven zitten. Daar dienen ook de
.zoekvlaggen' voor, die al vroeg op
de avond worden uitgedeeld. Van
ieder soort vlag twee gelijken, een
voor een dame en een voor een
heer. En op een gegeven moment
moet men dan bij elkaar de corres
ponderend® vlag gaan zoeken. Dan
heb je wett een koppel gevormd en
de mensen Uit elkaar getrokken'.
Heeft Piest- Dam het idee dat ,De
hij nog gevierd
.and gebonden is?
Zowel de behoorlijke
er als de eenvoudige
daar heb ik aan ge-
sjiek hotel als
rond met de
Bruiloft',
wordt,
,Hee hooi
midd<
bom
leverd. En
America in lopen
toeters'.
Ziet Piet
ruggang
Helaas. Over een jaar
de huidige generatie
trouwen. En daar
log niet met erebogen bij
aankomen. En Stuff lever ik nou
eenmaal ijlet. Ik kan hoogstens
een ludiek .toetertje met franje aan
ze kwijt'.J«
Ja, Piet Dam zijns ondanks: het Is
en wordt nog meer een lauwe
bedoening op De Belangrijkste Dag
in Zijn of Haar Leven. Geen hoe-
perdepoep of koekies bij de thee
meer. Geeji polonaises meer of hu
moristisch® schetsen voor twee da
mes en ee heer.
Er voor ia de plaats ls er het glas
goedkope Aerry met een zoutje. En
een wittöbo od in Torremolinos.
jünton Sinkel, eigenlijk Mlchlel
ïaar Anton was zijn
.oepnaam, uit het stadje Clop-
aenburg in het Keurvorstendom
nover, kwam in 1821 als
fnarskramer in garen en band
met het pak op de rug in ons
lij vestigde zich in een klein
kinkeltje in Amsterdam aan de
Nieuwendijk en begon daar zijn
r'Affaire in Wollen, Catoenen en
feijden Manufacturen", ter plaat-
tee waar nu de Cineac is.
(Vrij spoedig kon hij zijn zaak
Uitbreiden, zodat hij binnen 10
jaar in Amsterdam al vier "win
dels van Sinkel" had, o.a. in de
Kalverstraat. De eigenaar van dit
apotheker, bedong in
akte van verkoop de voorwaar-
dat hij de alléén-leverancier
worden van "drop en pillen",
ziet dus dat deze twee re-
!els uit het versje niet zinledig
:els handel breidde zich zó
en-bit, dat hij niet alleeD manufac-
maar ook reumafciek-de-
en matrassen, ondergoed
as het systeem Kneipp (dat
hevig in de mode was)
ook pijpen, stroopjes (ook
Ivan de apotheker') snoepgoed,
öa zelfs wijnen ging verkopen,
eodat zijn zaken toen reeds fei
telijk kleine warenhuizen waren.
Noor deze filialen liet hij zijn
broers Hermann en Joseph uit
ICloppenburg overkomen.
Binnen 10 Jaar had hij ook fi
lialen in LEIDEN, Rotterdam,
Den Haag, Utrecht en Leeuwar
den!
Maar "lappen" was niet genoeg.
Hij begon in deze sector, als
éérste in ons land, confectie te
verkopen, waartoe hij een "cou
peur de première classe", de 22-
Jarige Adolph Wilhelm Krasna-
polsky uit het dorp Peine, even
eens in Hannover, engageerde.
Dat was nieuws: de dames kon
den in verscheidene maten nu
zó maar kant-en-klaar hun Ja
ponnen en verdere kledingstuk
ken in „de winkel (s) van Sin
kel" kopen!
Oók in de filialen bulten Am
sterdam. dus oók in Leiden,
waar hij op 21 mei 1829 aan de
Breestraat, dóórlopend naar de
Botermarkt, het grote pand
kocht ,waar in later Jaren Has-
selman en Pander gevestigd was!
Maar nu even een zijsprong.
Krasnapolsky bleef slechts enke
le Jaren "coupeur de première
classe". Hij schakelde over op
"restaurateur". HIJ raakte be
vriend met August Volmer, ook
een Duitser, die kelner was in
"Het Nieuwe Poolsche Koffij-
huis" aan de Amsterdamse War
moesstraat. Samen pachtten zij
in 1866 deze toen verlopen zaak
van de eigenaar Loots.
Dit "koffijhuis" kwam door de
twee Jonge energieke firmanten
snel tot bloei en twee Jaren later
waren zij er de eigenaars van.
In de winkel van Sinkel
Is alles te koop
Hoeden en petten
En dames-corsetten
En drop om te snoepen
En pillen om te...
Meteen werd toen de naam ver
anderd in "Krasnapolsky", het
"Grand-Hotel" dat nu wereldver
maardheid heeft! Tot zover Kras-
Verder over Sinkel. HIJ kocht
dus het pand Breestraat 146
doorlopend naar het dubbelpand
Botermarkt, nu nr. 22 en een
poortje in de Boter steeg (nu
Mosterdsteeg), behorend bij het
pand aan de Botermarkt.
Bij deze koop was echter de be
paling opgenomen dat dit poor
tje zou worden gesloopt De koop
prijzen waren: (Breestraat)
f 8000.- (Botermarkt) f 6000,-
en (poortje) f 300
Dit Leid se filiaal bereikte een
grote bloei, waardoor er een
noodzakelijke uitbreiding en wel
aan de Botermarkt moest plaats
hebben.
Sinkel kocht toen in 1832 het
pand Botermarkt nu nr. 21 van
de erfgenamen van de boekhan
delaar Pieter Hendrik Trap, die
kort tevoren was overleden. Dus
grenzend aan zijn eerder ge
kocht pand.
Maar reeds na 1% Jaar was "de
winkel van Sinkel" alwéér te
klein. Het gelukte hem nu een
uitbreiding aan de Breeestraat te
kunnen entameren.
Hij kocht op 22 februari 1834
het aangrenzende pand voor
f 2451,70.
Maar de omzet blééf stijgen en
stijgen, waardoor hij op 5 mei
1843 een vijfde pand kocht en
wel Breestraat nr. 252 (nu 148).
Het Leidse filiaal werd daardoor
zelfs groter dan de stamzaak!
Hoe kwam het toch dat zijn
succes in Lelden zo'n fenomenale
groei nam tegenover dat van
voornamelijk Den Haag?
Wel, omdat de verkoop zó ge
moedelijk was dat huisvrouwen
uit alle standen graag naar "de
winkel (s) van Sinkel" gingen,
zelfs uit de wijde omtrek van de
Sleutelstad.
Zo waren de zaken op marktda
gen, wanneer de boerinnen méé
kwamen "kazen" stampvol. Men
werd rustig en gemoedelijk be
diend, een gedragslijn door Sin
kel, die een scherpziend oog had
op de menselijke zwakheid en IJ
delheid en op de mentaliteit van
de Leidenaars, aan zijn personeel
streng was voorgeschreven.
Zo gaf hij voor de stamzaak en
elk filiaal richtlijnen uit voor
het behandelen van de clientèle,
die stipt moesten worden opge
Fries is an
ti 'Hollander"
uwarden niet
maar vooral
iet de klanten
r oud op 22
a het (toen
voorgeschre-
n kwam van
nard, die de
Dcht aan zijn
Grilnert, ook
ffalre tot 20
de Leidse
na totale
volgd. Immers,
ders geaard dan
en moest er in
alleen "Hollands'
de "memmetael"
gesproken worden
Sinkel stierf 62
Januari 1848, wa
door de overhel
ven) patent op i
zijn zoon Anton
Leidse zaken ver
winkelchef G
een Duitser.
Deze dreef de
april 1871, toen
"winkel van Sii-__.
uitverkoop (advertentie ln het
LD. van 22 ma»ft 1871) werd
gesloten.
Alles werd tegen «n ver be
neden de fabrit
kocht, zodat
moeders ongeke
den halen!
Grünert zette
zaakje op, dat
kocht aan d
Schnabel, die g
naam "voorheen
nert" plaatste, amen
vooral de éérste I die ln
Jaar ee
kregen.
Zo verdween dan
Sinkel" uit Leidei
een eenvoudige Marskramer ln
garen en band
zijn rug, ons lancflwa:
stapt.
DOLF SCHNAAR
goede f^|m hadden ge-
een klein
in 1892 ver-
ïidenaar A.
achter zijn
Gril-
