"Verkiezingen van de behoedzaamheid'
Afvalwaterstroom
bij Esso wordt
straks gescheiden
Wat zijn de rechten van gastarbeiders?
U kunt zoveel méér doen
met onze
bank
Raiffeisenbank RS Boerenleenbank
ZATERDAG 26 AUGUSTUS 1972
„Als de Rijn door iemand in de Al
pen verontreinigd zou worden, dan
kim Je beter beginnen met die ie
mand te vragen daar weg te gaan,
in plaats van bijvoorbeeld een grote
waterzuiveringsinstallatie te bouwen
bij Lobith".
Daar zit een heleboel in. Merkwaar
digerwijs wordt dit voorbeeld, in
haar personeelsblad Essofoon, aan
gehaald door de Esso zonder de
mogelijkheid te openen die iemand
in de Alpen te vragen gewoon op te
houden met verontreinigen en ver
der te blijven zitten waar-ie-zit.
Merkwaardig omdat de Esso voor
zichzelf deze laatste oplossing wel
kiest. Wat gebeurde er de laatste
Jaren? Raffinaderijen produceerden
en produceren nog een hele stroom
afvalwater die men met één of
meerdere systemen in zijn geheel
probeerde te reinigen.
Voordat nu de roep om het ophoe
pelen van alle raffinaderijen in de
Rijnmond mogelijkerwijs algemeen
wordt, heeft de Esso uitvoerig gestu
deerd op de mogelijkheid de ver
schillende afvalwaterstromen te
scheiden en gescheiden te behande
len.. Namens drie Esso-raffinaderiJ-
en, behalve die in de Botlek in
Fawley, (Engeland) en Port Jerome
(Frankrijk; is een werkgroep pre
cies een jaar lang met deze op
dracht onder de pannen geweest.
Zes, zeven maanden lang sloeg men
aan het monsteren en meten om
het afvalwater van de Rotterdamse
Esso-raffinaderiJ te karakteriseren.
Dit was de uitslag: de helft van
het afvalwater bestaat uit koelwater
dat uit de Derde Petroleumhaven is
betrokken, de andere helft is bal-
lastwater van schepen, proceswater
dat in contact is geweest met olie
en verder sanitair water uit dou
ches, toiletten enz.
Of: totaal per uur 1000 ton afval
water, 500 ton uit de haven, 250 ton
leidingwater voor stoomproduktie en
koeling, 200 ton ballastwater en 50
ton regenwater.
Al dit water, schoon of vuil, gaat
naar de zuiveringsinstallaties. In
feite wordt dus een hoeveelheid
schoon water verontreinigd door
vuil water en dat hoeft nou ook
weer niet.
Om op korte termijn een aantal
kleine technische verbeteringen te
kunnen realiseren denkt de werk
groep aan een bedrag van een mil
joen gulden maar om tenslotte ge
scheiden afvalwaterzuiveringsinstal
laties te kunnen realiseren zal er
niet minder dan tien miljoen op ta
fel moeten komen.
Welke besparingen er zullen voort
vloeien uit het feit dat schoon wa
ter niet meer behandeld hoeft te
worden, wordt in de Essofoon niet
onthuld.
Wees wijs met water! Vindt de
Vereniging van Exploitanten van
Waterleidingsbedrijen in Nederland,
korterweg Vewin geheten. Dus gaf
de Vewin in deze tijd van toene
mend milieubewustzijn, en van het
begin van het schooljaar, een pro-
jectboek over water uit, met zes
lessen voor elk van de zes leerjaren.
De heer R. Struyk van
gisch Centrum in Enschede heeft
het boek samengesteld. Er zit een
algemene inleiding in en toelichtin
gen voor de leerkrachten, want die
zijn natuurlijk ook nog niet altijd
even wijs met water. En werkbladen
met tekeningen en opdrachten zo
dat de scholleren, van de eerste tot
en met de zesde klas, steeds wijzer
met water zullen worden.
Goed boek. Zo ongeveer had het
onderwijs altijd al moeten zijn,
maar deze keer somt er op de laat
ste bladzij in een opdracht wel een
klein aapje uit de mouw. Ontwerp
een affiche, is de vraag, waarin je
protesteert tegen een weg door 't
waterwingebied. Opruiend hoor, ze
ker als Je bedenkt dat een groot
deel van de waterleidingsbedrijven
overheidsbedrijven zijn.
Met welke constatering net boek ei
genlijk alleen nog maar aan waarde
gewonnen heeft.
Nog een bericht over water. Het is
dan ook niet voor niets onze eerste
levensbehoefte. Midden oktober
wordt in Zürich een symposium ge
houden waar de vraag wordt ge
steld in welke staat onze wateren
nu verkeren en welke maatregelen
geëist moeten worden voor de sane
ring ervan.
Over de Nederlandse „waterstand"
zal daar in Zürich worden bericht
door ir. J. H. Jansen van het Rijk
sinstituut voor Zuivering van Afval
water en door ir C. van der Veen,
directeur van de Gemeentewaterlei-
dingen in msterdam.
ADVERTENTIE
En daar zijn we dan ook voor. Om zoveel mogelijk voor u te
doen. In uw zakelijke en gewone levep. Met alle diensten
waarvoor u een bank nodig hebt. Zoals 8 verschillende spaar- j
mogelijkheden, een hypotheek, een passende financiering,
een behulpzame Persoonlijke Lening, het boeken van een
vakantiereis, het bewaren van uw kostbaarheden, het
behartigen van uw effekten, het verzorgen van alle
verzekeringen, uw buitenlands geld, een Privérekening voor
de ontvangst van uw salaris met kosteloze verzorging van al uw
betalingen. Of wellicht alleen maar voor een rustig gesprek
over financiële zaken en problemen waarin vooral zo'n
veelzijdige bankorganisatie als de Raiffeisenbank en de
Boerenleenbank uitkomst kan bieden. U kunt ervoor terecht
bij 3000 vestigingen. Dus altijd en overal gemakkelijk
dicht bij u in de buurt...
3000 vestigingen
De komende verkiezingen gaan in
het teken staan van de voorzichtig
heid. Dat is de voornaamste indruk
als je de politieke leiders aanhoort.
Den Uyl wil als hem de duim
schroeven van de harde ondervraging
worden aangelegd, wel zeggen dat hij
niet tot elke prijs wil regeren, dat
hij desnoods met een minderheidska
binet in zee wil, maar dat laatste is
natuurlijk niet geloofwaardig. De op
positieleider van dit moment is een
zorgvuldig opererend man, groot ge
bracht in het geloof van stevige coa
lities. Den Uyl maakt de indruk dat
hij de afgelopen jaren meegebogen
heeft met nieuwe lijnen, met de ge
dachte van een links-rechts-polarisa-
tie, maar die in zijn hart toch wel
verduiveld graag weer eens zou re-
van de mogelijke bondgenoten van
morgen, de confessionelen geboden.
Voorzichtigheid ook in het kamp
van VVD en DS'70. Want die par
tijen willen blijven regeren. Want als
de rooms-rode coalitie wordt hersteld
is er voor een numerieke niet al te
sterke oppositie weinig eer te beha
len. DS'70 en WD komen beslist niet
verder dan een dertigtal zetels en
dat is met de nodige ongelijksoortige
groeperingen in de Kamer niet de
moeite waard. Wiegel, een man die
samen met Marcus Bakker van de
CPN, steeds weer demonstreert het
parlementaire spel te beheersen,
heeft in het debat van vorige week
over de regeringsverklaring van Bies
heuvel nog eens laten blijken, hoe
zeer hij nu althans de confessionelen
aan een touwtje heeft: en dat ze heel I
onoprecht zijn als ze zijn goede trouw
in twijfel trekken. Dat zou van hem I
erg onethisch, wat zeg ik. onchriste
lijk zijn.
Ook DS'70 wil het na de verkiezin- I
gen best opnieuw gaan proberen. Het
regeren is mensen als Drees en De
Brauw best bevallen. Ze zyn beiden
nogal „doeners" en hebben het nodi
ge werk verzet. Voorlopig kan Drees
daar met wat meer voldoening op
terugkijken dan De Brauw, want het
huidige studentenverzet van nu is
voor een belangrijk deel terug te voe
ren op de slordige wijze waarop de
regering vlak voor de zomervakantie
de verhoging van de collegegelden er
door sleepte zonder het noodzakelijk
complement, 'n goed leningssysteem,
gestalte te geven. Drees heeft zich
zeker met zijn zorg voor openbaar
vervoer en het milieu in de welwil
lende aandacht van vriend en vij
and mogen bewegen.
Hij rekent er kennelijk op dat het
verlies van de confessionelen in de
verkiezingen kan meevallen. De jong
ste NIPO-enqêute laat met name de
KVP een derde van de aanhang ver
liezen: Drees wijst er op dat die aan
hang tussen 1918 en 1965 stabiel is
geweest en sindsdien met eenderde is
teruggezakt. Dat er nu na een jaar
gemanoeuvreer in het kabinet Bies
heuvel weer een derde af zou gaan,
is iets dat hij wil betwijfelen. Hij
Door
J. R. Soetenhorst
geren. En aangezien hij geen man is
van de verbeeldingskracht aan de
macht, maakt hij eenvoudige optel-
iiommen. Hoewel, zo eenvoudig?
In elk geval: een optelsom leert dat
de progressieve concentratie niet di
rect aan een meerderheid in de volks
vertegenwoordiging komt. En zo'n
meerderheid heb je nodig. Hoe kom
je eraan? Samenwerken met de con
fessionelen is de oplossing.
Dan verwerf je je een solide meer
derheid. Maar het maken van een
zwaai, het openen van de deuren
naar de confessionelen wekt weerzin.
In de naoorlogse Nederlandse poli
tiek heeft bijvoorbeeld de KVP nog
nooit buiten de regering gestaan.
Heeft, als eerst zeer grote en allengs
slinkende partij, nooit de verantwoor
delijkheid geschuwd, maar is tegelij
kertijd steeds door de wind gegaan.
Dat gelaveer is iets wat velen in de
Partij van de Arbeid weerzinwekkend
voorkomt. Misschien Den Uyl ook wel,
maar in elk geval nog niet weerzin
wekkend genoeg. Hij wil wel en daar
om is voorzichtigheid ten opzichte
V.l.n.r.' Berger, Drees en De Brauw
ziet desnoods nog wel mogelijkheden
om kleine christelijke partijen bij de
coalitie te betrekken, die dan wel
helemaal onhanteerbaar zou worden:
in plaats van vijf, zes of zeven frac
ties. Drees hoopt dus kennelijk op
een niet al te scherp spelen in de
verkiezingen.
TussenvraagMaar als nu niemand
het scherp speelt, zou je dan als
DS'70, Je toch ook socialistisch noe
mend (De Brauw heeft het over
zichzelf als socialist in hart en nie
ren) zou je dan niet kunnen samen
werken met de Partij van de Arbeid.
Programmatisch zijn de verschillen
1 niet zo groot en misschien irriteert
I Den Uyl wel minder dan Biesheuvel?
Drees ziet dat toch nietzi tten. Hij
hangt heel erg aan ons geliefde-ge-
hate politieke systeem, met het tijd
rovend reconstrueren van coalities na
de verkiezingen. Doordat de progres
sieve drie PvdA, D'66 en PPR
al voor de verkiezingen een keus wil
len over een toekomstige regerings
samenstelling. drijven zij zich in een
egelstelling. Maar na de verkiezingen
valt er best te praten. Althans dat
meent Drees en met hem DS'70. Dat
is meer dan De Brauw wil. die al
geroepen heeft dat hij nooit met de
PvdA zou kunnen regeren.
Met het noemen van enkele namen
zijn we al tot de wortel van de zo-
mercrisis gevorderd. Een crisis tus
sen mensen die elkaar niet atlijd even
goed lagen. En daarbij bedoel ik niet
die hete zondagnacht van 17 juli,
toen Biesheuvel steil de zaak af
kapte en dat min of meer tot ont-
ontzetting van de DS'70 ministers.
Op dat moment zal Drees best kwaad
geweest zijn, maar daar is het nodige
aan vooraf gegaan.
In de Tweede Kamer en in de krin
gen van het kabinet-Biesheuvel ver
bergt men nauwelijks zijn teleurstel
ling over de leider van het kabinet.
Hij heeft het niet gehaald. Biesheuvel
in de vorige verkiezingsstrijd duide
lijk naar voren geschoven als dé pre
mier. in een kabinet met sterke poli
tici. heeft eigenlijk vanaf het begin
gefaald. Dat uitte zich soms in klei
nigheden: de ministerraad begon
nooit helemaal op tijd, en duurde te
lang. Deze week heeft het kabinet
voor de 100ste maal vergaderd. Het
kabinet-De Jong kwam bijna nooit
vaker dan eens per week bijeen. Veel
moeilijkheden werden in tijd voor
uitgeschoven. In het kabinet zijn
soms felle ruzies geweest tussen
Boersma en De Brauw met als inzet
de loon- en prijspolitiek. Een kabi
netslid zegt dat hij er zeker van is
dat bij zo'n ruzie tussen kamerleden
de kamervoorzitter, mr. Van Thiel
zou hebben ingegrepen. Biesheuvel
deed dat niet of te weinig. Intern is
er kritiek geweest op de premier, op
de procedure die hij volgde, en die
heeft dat niet steeds in dank aan
vaard. Biesheuvel, de man die in 1967
niet wilde regeren omdat hij de be
schikbare politici niet capabel genoeg
vond, is door de mand gevallen.
En als de coalitie vorig Jaar door
Steenkamp gesmeed, terugkomt,
eventueel uitgebreid met een enkel
dwergpartijtje, zal Biesheuvel zeker
geen leider meer zijn. Naast de be
hoedzaamheid van de verkiezings
strijd is dat één van de zekerheden.
Dan rijst de vraag wat al die voor
zichtige mannen in de verkiezings
tijd kunnen doen om te bewijzen
dat ze iets anders willen dan anderen.
Het geschil over de loon- en prijs
politiek? Drees en De Brauw staan
apart als ze loon- en prijsbeheersing
eisen, terwijl de overige regeringspar
tijen plus de oppositie aandringen op
overleg binnen het bedrijfsleven.
Maar Drees en De Brauw kunnen
met recht op de inflatie wijzen, die
elke bezuiniging wegdrukt. Een pro
cent loon- en prijsstijging bij de
overheid betekent dat er f.270 mil
joen meer moet worden gevonden in
het overheidsbudget. Met één procent
Premier Biesheuvel
belastingverhoging kom Je niet op
zo'n bedrag. En Den Uyl die vindt
dat de overheid het bedrijfsleven
zijn gang moet gaan, meent in het
verband van de commissie Mansholt.
dat de overheid in de naaste toekomst
een greep op lonen en prijzen moet
hebben Maar Ja, dat gaat om een
toekomst, die voorbij deze verkie
zingen ligt, en als er misschien een
rechtvaardiger inkomstenverdeling
tot stand is gebracht.
JRS.
LEIDEN Eigenlijk wist iedereen
het al: gastarbeiders worden voor
veel te hoge huren „opgeslagen" in
oude huizen. Dat gebeurt veelal bij
voorkeur in oude saneringswijken,
vrijwel onzichtbaar voor de normale
1 gang van zaken. Iedere stad kent
Van onze
juridische medewerkster
zijn relletjes en kleine uitbarstingen
op dit punt. Rotterdam neemt in een
aantal opzichten een bijzondere
plaats in.
Als industriestad heeft de Maas
stad een groot aantal gastarbeiders,
onder wie ruim 5000 Turken Uit een
in 1969 gehouden onderzoek van het
Nederlands centrum voor marketing-
analyse blijkt de discriminatie ten
aanzien van de Turken het grootst
ie zijn.
Maar het is ook uniek voor Rot
terdam dat daar het instituut van de
wijkraad betrekkelijk goed werkt. De
wijkraad heeft een trefpunt, waar de
specifieke porblemen van de buurt
op een rijtje worden gezet en door
gespeeld naar de gemeenteraad. Pro
blemen blijven niet steken in indivi
dueel leed. maar krijgen een gemeen
schappelijk aspect. En Juist in de
oude saneringswijken lagen er nogal
wat problemen.
De bewoners van deze wijken, die
toch al het zwaarst lijden onder de
woningnood, kregen ook nog eens
een concentratie van gastarbeiders in
hun wijk verwerkt. Nu die explosie
eenmaal heeft plaatsgevonden, blijkt
dat er door de wijkraden al herhaal
delijk aan de bel is getrokken bij de
gemeente, met waarschuwingen dat
de zaak op ontploffen stond, maar
er gebeurdp nie s. Integendeel, de al
Ingezette him-nheralisatie verslech
terde de situatie.
Huurliberalisatie
In Rotterdam werden de huren
van de duurdere huizen vrijgegeven,
maar ook de heel goedkope huizen
met huren onder de 100 gulden. Het
idee was dat deze huizen toch op den
duur gesaneerd zouden worden en
tot zolang door alleenstaanden, stu
denten en dergelijke zouden worden
bewoond. Maar dit pakte totaal an
ders uit.
Allerlei mensen die geld zagen in
het verhuurbedrijf aan gastarbeiders,
kochten deze goedkope huurwonin
gen op. De bewoners konden er zon
der meer worden uitgezet. Nu deze
geen beroep op de huurbescherming
■meer hadden. Burgemeester Tho-
;sen van Rotterdam heeft tegen-
r de vaste kamercommissie van
emdelingenzaken de indruk ge
wekt al zouden deze praktijken voor
al door Tuken worden uitgevoerd.
Dat is onjuist. Het opkopen en ex
ploiteren van woningen gebeurt al
jarenlang door Nederlanders. Pas de
laatste tyd zijn ook Turken „pen
sionhouder" geworden. Maar deze
blijken nogal vaak als tussenpersoon
te worden gebruikt door Nederlan
ders
Deze zgn. slimme zet bleek ave
rechts te werken. Het feit dat een
Turkse pensionhouder een Neder
lands gezin uit zijn huis zette, ver
scherpte het conflict.
Verwijten
Wat het Rotterdamse gemeentebe
stuur en vooral de wethouder van
Volkshuisvesting verweten wordt, is
dat het zover is gekomen. Bovendien
blijkt dat nu de bom eenmaal gebar
sten is, er wel degelijk wat bereikt
is bij de regering in Den Haag. Daar
naast zal het gemeentebestuur veel
meer kunnen doen aan begeleiding
en opvang van de bewoners, bij het
zoeken naar een oplossing van de
problemen die nu eenmaal samen
gaan van buitenlanders en Nedelan-
ders gepaard gaan.
Maar het verwijt gaat verder: kan
Nederland doorgaan met het aan
trekken van gastarbeiders zonder dat
er waarborgen komen die een rechts
positie garanderen. Het vreemdelin
genbeleid zal in overeenstemming
moeten zijn met het grondwettelijk
gelijkheidsbeginsel: .Allen die zich
op het gondgebied van het rijk be
vinden, hebben gelijke aanspraak op
bescherming van persoon en goede-
Een dergelijk beleid is er eigenlijk
niet. Een goed teken is wel, dat by
het overleg naar aanleiding van deze
uitbarsting, de minsiters van Cultuur,
Recreatie en Maatschappebjk Werk,
Volksgezondheid. Sociale Zaken en
Justitie betrokken zyn. Dit duidt op
een totale aanpak. Ut dit overleg
kwamen twee maatregelen voort:
minister Udink van Volkshuisvesting
zal de huurliberalisatie voor goedko
pe woningen in Rotterdam intrekken.
En minister Boersma van Sociale
Zaken wil in de toekomst duideiyke
regels vaststellen die werkgevers
verplichten voor passende woon
ruimte te zorgen. Bovendien moeten
werknemers worden gedwongen deze
woonruimte te betrekken voor de he
le verblyfsduur in Nederland.
Grondrechten
Behalve het grondwetteiyk gebjk-
heidsbeginsel hebben wy ook het
diep in onze cultuur verankerde recht
van vryheid van beweging. Dit aan
gastarbeiders te ontzeggen zou men
een staaltje van rassendiscriminatie
kunnen noemen, dat indruist tegen
alle beginselverklaringen, protocol
len, verdragen en grondwetsartike
len ,die wy in de afgelopen eeuw
hebben weten te vergaren. Het is niet
uitgesloten dat een dergelyke maat
regel of beschikking van de minister
voor de rechter kan worden aange
vochten. In 1969 heeft de Hoge Raad
uitgemaakt dat ook daden van ma
teriële wetgeving zoals by voor
beeld een beschikking een on
rechtmatige daad van de overheid
kunnen betekenen.
Sinds vorig Jaar is het „aanzetten
■tot haat tegen of discriminatie van
mensen van een ander ras" een mis-
dryf. Werkeiyk ernstige discriminatie
ligt veel subtieler, zy kan bestaan
uit het nemen van maatrgelen die
discriminerend werken ten aanzien
van bepaalde groepen, zy kan ook
bestaan uit niets doen. De zaak op
zyn beloop laten, waardoor zoals nu
in Rotterdam wordt gezien de
problemen worden toegeschoven naar
bepaalde groepen uit de bevolking,
die in een erg moeilyke situatie
worden gebracht.
