Yoga-boeken van Kluwer:
v. Lysebeth en Yesudian
Soepeler politiek van Peking
Weer een pijpleiding door een natuurgebied
Lezers schrijven
DUKEN IN VIETNAM EN WOLKBREUKEN
Ander rijtje...
DONDERDAG 3 AUGUSTUS 1972
Wie naar drugs grijpt, probeert
voor een dubbeltje op de eerste rang
te zitten. Die „eerste rang" is het
bevredigen van de ingeschapen be
hoefte aan een redelijke mate van
evenwicht en geluk. Helaas denken
sommige Jongeren, dat die bevredi
ging langs de „brede weg" van roes
verwekkende middelen verkregen
kan worden. Menigeen heeft op
tragische wijze ervaren, dat die weg
weliswaar de snelste, maar ook de
kortste en vluchtigste en bovendien
de rampzaligste is.
Gelukkig zijn er tegenstromin
gen merkbaar, een religieuze in de
gestalte van de „Jesus Movement"
en een Oosters-geïnspireerde in de
beoefening van yoga. Om dit laat
ste (en dan in het bijzonder hatha-
yoga) gaat het in dit artikel. Yoga
is een zeer oud uit het Oosten af
komstig systeem. Het wordt ten on
rechte gekoppeld aan fakir-kunsten,
waar het echter niets mee uitstaan
de heeft. De naam is afgeleid van
*n Sanskrit-woord, dat „verbinden"
betekent en taalkundige gelijkenis
vertoont met het Nederlandse woord
„Juk", het Engelse „yoke" en het
Franse „jotadre". De beste verta
ling is ongeveer: „in het gareel
spannen", daar de yogi zoals Ra-
macharaka het formuleert bij
zijn inspanning om lichaam en
geest door de wal te beheersen on
getwijfeld in het gareel komt.
Yoga kent verschillende wegen:
hatha-yoga voor versterking van
het lichaam als instrument van het
„hoger-zelf", bhakti-yoga als de
weg van toewijding aan het godde
lijke, raja-yoga als de weg van de
naar binnen gerichte concentratie,
enz. Maar welke „weg" de voorkeur
wordt gegeven, nooit wordt gegre
pen naar kunstmatige, eventueel
chemische middelen om gedurende
korte tijd *n roestoestand te be
reiken.
Hatha-yoga bajv. berust op een
verbazingwekkende kennis van het
menselijk lichaam, voornamelijk ge
richt op verbetering van de adem
haling (pranayama) en spierbe-
heersing annex versterking van de
inwendige organen door „houdin
gen" (asanas).
Men vergist zich als men hatha-
yoga beschouwt als een aan acro
batiek grenzende super-gymnastiek,
in de zin die wij in het Westen
aan het woord „lichaamsoefening"
toekenning. In het Westen gaat het
om (buitensporige) ontwikkeling
van de spieren; het doel van hatha-
yoga is door adembeheersing en
asanas een toestand van welzijn
te scheppen, die ook als tfien de
Hjk bij een andere Veen (L.
Veen in Amsterdam), tegenwoor
dig bij Kluwer in Deventer. Hoewel
het aantal boeken over yoga, in
allerlei talen, in de loop der jaren
sterk vermeerderd is, acht ik dat
boekje van Ramacharaka (spreek
uit: RamatsjAraka)juist met het
oog op de „wetenschap der adem
haling" als kern van hatha-yoga,
nog altijd onovertroffen.
Weinigen weten, dat Ramachara
ka een Amerikaan was, William
Walker Atkinson, die „yogi Rama
charaka" als schuilnaam gebruikte.
Zijn boekje verscheen in het begin
van deze eeuw en het is dus onjuist,
zoals zelfs in kringen van belang
stellenden in yoga gebeurt, het voor
te stellen alsof „yoga" pas na de
Door C. J. Rotteveel
in India gebruikelijke achtergron
den niet ten volle wenst te aan
vaarden een hoge mate van ont-
innerlijke harmonie
Ik meen met enige kennis van
zaken over hatha-yoga te kunnen
spreken. Als 14-jarige ontdekte ik,
in 1925, in de bibliotheek van mijn
vader het boekje van yogi Ra
macharaka, „De wetenschap der
ademhaling", dat in 1920 was uit
gegeven bij P. Dz. Veen in Amers
foort. Dat boekje van "n halve eeuw
geleden bewaar ik ais een relikwie.
Het was de basis van een kleine
bibliotheek van honderd vijftig boe
ken, die er in de loop der jaren
zijn bijgekomen.
Voor belangstellenden: dit boekje
verschijnt, zij het met kleine ver
anderingen, nog altijd, aanvanke-
oorlog de aandacht getrokken heeft.
Tussen de jaren '30 en '40 bezocht
ik herhaaldelijk boekhandel Syn
these aan het Lange Voorhout in
Den Haag (bestaat nog), waar heel
wat boeken over yoga verkrijgbaar
waren. Kort na de oorlog gold het
zelfde voor de .Oriental Bookshop'
in het Haagse Noordeinde. Vooral in
Den Haag bestond, met name in
theosofische kringen, veel belang
stelling voor yoga. Mijn collega dr
L. A. Rademaker van „Het Vader
land" schreef er in zijn blad ver
scheidene artikelen over. Verheu
gend is, dat de belangstelling in de
laatste jaren is gegroeid. Sinds
1958 bestaat er een „Stichting Yo
ga Nederland", gestimuleerd door
de arts R. Polderman. Dankzij de
uitgever N. Kluwer in Deventer is
het aantal boeken, dat in het Ne
derlands over yoga verscheen, aan
zienlijk toegenomen.
In dit verband wil ik de aandacht
vestigen op de boeken van André
van Lysebeth: „Yoga doen en be
grijpen", dat in 1970 verscheen, en
„Yoga voor gevorderden", een ver
volg op het voorgaande, dat enkele
maanden geleden van Kluwers per
sen kwam. Beide delen zijn royaal
geïllustreerd, zodat de belangstel
lende precies kan volgen wat de
(Belgische) auteur bedoelt als hij
een beschrijving van een asana
geeft. Er zijn op dit gebied in het
buitenland tal van standaard-wer
ken verschenen (Vishnudevananda,
The complete illustrated book of
yoga; Th. Bernard, Hatha yoga;
Vithaldas, The yoga system of
health; Iyengar, Light on yoga;
Mukerji, Yoga und unsere Medlzin,
enz. enz.) maar in Nederland bleef
het, wat een overzicht van de asa
nas betreft, aanvankelijk bij klei
nere uitgaven. De prachtige boe
ken van Van Lysebeth hebben de
verdienste, dat bij herhaling naast
de foto-in-zwart van een goed uit
gevoerde asana *n in licht rood ge
drukte afbeelding voorkomt van een
of andere veel gemaakte fout. Een
voortreffelijke indeling, die bijzon
der nuttig is voor lezers en ge
bruikers.
Van belang is verder, dat Van
Lysebeth wiens kennis van hat
ha-yoga niet alleen gebaseerd is op
wat hij leerde tijdens zijn verblijf
in India, maar ook op jarenlange
praktijk veel aandacht besteedt
aan de ademhaling, naar mijn me
ning het zwaartepunt van hatha-
yoga, al moeten de voordelen van
de asanas, zoals ik die in jarenlange
oefening heb ervaren, allerminst
onderschat worden.
Bij dezelfde uitgever verscheen
intussen reeds de achtste druk van
„Sport en yoga", van Selva Raja
Yesudian en Elisabeth Haich.
eveneens met veel foto's. De titel
vind ik niet helemaal gelukkig, om
dat het woord „sport" btf ons nu
eenmaal 'n andere betekenis heeft
dan de feitelijke bedoeling van hat
ha-yoga. De reden is overigens dui
delijk: Yesudian schrijft aan het
slot een hoofdstuk over dit facet
van yioga, maar ook daar blijft de
hoofdzaak: het wijzen vain de weg
naar gezondheid en innerlijke rust.
Naast de uitvoering van de asanas
(houdingen) wijst Yesudian vooral
ook op de genezende werking, die
ervan te verwachten is.
In dit verband dient onderstreept
te worden, dat men de oefeningen
met de nodige voorzichtigheid dient
uit te voeren en, als er gelegenhid
Is yoga te leren beoefenen onder
toezicht van een leermeester, dient
men daaraan de voorkeur te geven.
„Yogi" wordt men niet van de ene
dag op de andere. Er is groei en
als Ik mijn eigen ervaring van een
kleine halve eeuw overzie is er een
duidelijke climax. Eén facet is na
tuurlijk onveranderd gebleven/
het nuttige effect op de gezond
heid. Het is daarom bijzonder ver
heugend, dat uitgever N. Kluwer
het aandurft met zijn uitgaven van
yoga-boeken voort te gaan. Wie
naar de uitwassen van het „Von
delpark" kijkt, kan slechts consta
teren, dat „Deventer" een gelukkig
tegenwicht Is van Amsterdam".
Plaatsing van ingezonden stukken behoeft geen redactionele Instemming
te betekenen. De redactie behoudt zich het recht voor, brieven te bekorten
of eventueel terug te zenden.
De heer Rotteveel lijkt mij in zijn
artikel van donderdag j.l. („Weer:
verontwaardiging over bommen op
Vietnam") nogal naïef als hij
denkt, dat zijn opponenten ant
woord zullen geven op de vraag aan
het slot: „Mag men zijn „gelijk"
dan toch gewapenderhand verwe
zenlijken?". Pacifisten, al of
niet theoloog, zullen nooit met ,Ja"
antwoorden, want dan zijn ze geen
pacifist meer. Antwoorden ze met
„nee", dan komt de vraag aan de
orde wat de Noordvietnamezen dan
eigenlijk op Zuidvietnamees gebied
uitspoken. Er is natuurlijk nog een
derde mogelijkheid: rechts mag
zijn gelijk niet gewapenderhand
doordrukken, links mag dat wel.
Maar dat kun Je niet openlijk zeg
gen.
Dat de Amerikanen hier en daar
wei eens een bom in de nabijheid
van dijken laten vallen, is aanne
melijk. Wie een olieopslagplaats in
de buurt van een dijk bombardeert,
zal ook wel eens zo'n dijk in ge
vaar brengen. Maar het is doorzich
tige propaganda om daar zo'n druk
te over te maken. Blijkbaar lezen
de vrienden van Hanoi nooit de
Noordvietnamese kranten. Nou,
dat wordt dan tijd! Want in de
„Neue Zlircher Zeitung" van 27 J.l.
haalt de Hongkongse correspondent
üMdh GrudinSki een artikel aan uit
de „Hanoi Moi" van 20 juni, ge
schreven door Tran Duy Hung,
voorzitter van het dagelijks bestuur
van Hanoi. Tran schreef daarin:
„Het herstel van de dijken, die
tengevolge van de wolkbreuken van
1971 beschadigd werden, is op som
mige plaatsen niet in overeenstem
ming met de technische mogelijk
heden. Van een aantal verzwakte
dijken, die waarschijnlijk vol met
termietenkolonies en gaten zitten,
werd niet eens ontdekt, dat ze no
dig aan reparatie toe waren".
Tran spreekt van dijken, die uit
gehold zijn („von Erosion befallen")
weggevreten, doorgebroken of door
het water ondermijnd. Pas aan 't
slot stemt hij in met de aanklacht,
dat de luchtmacht van Amerika
probeert het dijkenstelsel te versto
ren. Een van de Noordvietnamese
kopstukken geeft dus openlijk toe,
dat de dijken zwaar beschaidgd zijn
door de overstromingen van het
vorig jaar. En aangezien de Noord
vietnamese legers, die Zuid-Viet-
nam zijn binnengevallen, een enor
me hoeveelheid manschappen naar
zich toe getrokken hebben, is het
begrijpelijk dat er geen 'werkkrach
ten over zijn om de schade van
het vorig Jaar te repareren. De op-
lossing is erg eenvoudig: gooi de
schuld maar op de Amerikanen
Dat de secretaris-generaal van
de Wereldraad van Kerken dr. Car
son Blake ook bij de bezwaarden
behoort ligt voor de hand. In een
artikel van drs. J. Klatter in het
weekblad „Accent" van 22 juli lees
ik, dat deze Blake in een brief aan
de Gereformeerde Kerken omi.ge-
schreven heeft: „De Westerse Ker
ken moeten zich intensief bezighou
den met de Oosteuropese situatie,
want de marxistische zienswij
ze wordt steeds belangrijker voor de
kerken in het Westen. Het is evi
dent, dat van alle wereldlijke filo
sofieën het marxisme de populair
ste en de meest overtuigende on
der onze Jonge intellectuelen begint
te worden". Drs. Klatter conclu
deert: „Hier is gekozen". Dat lijkt
me niet voor tegenspraak vatbaar.
Van een marxist of althans sterke
sympathisant als Blake kan men
niet verwachten, dat hij de marxis
tische dictatuur in Noord-Vietnam
afvalt en dat hij oorzaak en gevolg
in de huidige strijd uit elkaar kan
houden.
M J. C. BEKKER
Plantsoen 2b
ADVERTENTIE
Macdonald CanadianTobacco Co,5JL*sjesdjkK)9, Rotterdam (D10)-295900
CONTESSA,fijn datje d'r bent
In zijn wederwoord aan C. J.
Rotteveel (27 juli) trekt prof. dr.
A. J. Rasker vergelijkingen tussen
de Duitsers en Amerikanen, geba
seerd op uiterlijke gelijkenissen die
het als propaganda voor Hanoa
uitstekend doen, maar met de feite
lijke geschiedenis een loopje nemen.
Het zou van een dagblad wat teveel
ruimte eisen om dat aan te tonen,
maar om het ludiek te houden ver
ander ik hieronder het rijtje van
prof. Raskers Duits-Amerikaanse
gelijkvormigheid in vergelijking
tussen de nazi's en de Noordviet
namese communisten.
1. De Duitsers bezetten gebieden,
aldus prof. Rasker, waar ze niets
te maken hadden en legden hun
wil op aan volkeien, die daarvan
niet gediend waren. Dat deden
en doen de Noordvietnamezen
in Zuid-Vietnam ook, men leze
de dagbladen;
2. de Duitsers stelden handlangers
aan in een marionettenbewind,
dat deden en doen de Noordviet
namezen ook, die in het noorden
opgeleide lakeien zuidwaarts
stuurden en sturen om de bevol
king daar door terreur of oor
logsgeweld aan zich te onder
werpen;
Voor de zoveelste maal worden we
opgeschrikt door een bericht dat
het olieconcern „Total" een pijp
leiding wil aanleggen door het na
tuurgebied „De Poel" in Zuid-Beve
land. En weer schijnt een blijkbaar
machtig olieconcern de ongelijke
en oneerlijke strijd te winnen.
Het is zonder meer grof dat en
kele bestuursambtenaren en „To
tal" de wil van de plaatselijke (en
niet alleen plaatselijk) bevolking
terzijde schuiven, weigeren inlich
tingen te verstrekken waar men
recht op heeft en geen enkel respect
voor de natuur toont. Is het dan
toch waar dat wij geregeerd wor
den door onverantwoordelijke geld
zuigers en natuurvernietigers? De
onverkwikkelijke manier waarop B.
en W.. van Borselen deze zaak be
handeld hebben is zeer zeker geen
reclame voor democratisch gemeen
tebestuur.
Als „Total" hier zonder meer zijn
zin kan doordrijven, begrijp ik ook
waarom de processen tegen olie-
en gasconcerns die in de Wadden
zee en het Ijsselmeer gaan of wil
len boren, zo goed als geen resul
taat opleveren. Blijkbaar zijn de
ze concerns belangrijker dan ons
welzijn. Trouwens ook andere wet
ten zoals de verouderde mijnwet,
moeten in dit verband drastisch
worden herzien. Terwijl van alle
kanten wordt gewerkt om milieube
wuster te gaan denken en hande
len, willen deze concerns onder de
„heilige" dekmantel der economie
er letterlijk en figuurlijk nog uit
halen wat er inzit.
Dezer dagen hoorde ik de toe
spraak van opperhoofd Seattle in
1854, waarin hij ondermeer zei: „Zij
(de blanken) doen met moeder aar
de naar goeddunken en plegen roof
bouw op haar. Hoe kunnen wij
verkopen wat wij niet bezitten?
Hoe kunnen wij de waarde in
geld vaststellen van lucht, water en
girond?" Mij dunkt dat wij en voor
al bovengenoemde figuren dit in
huai zak kunnen steken. Het wordt
hoog tijd dat er aan deze prak
tijken paal en perk worden gesteld.
C. BOO IJ,
Crocusstraat 1,
Katwijk a. d. Rijn.
3. de Duitsers beschouwden de na
tionale verzetsbeweging als mis
dadigers. Dat deden en doen de
Noordvietnamezen ook. Vandaar
hun voortdurende activiteit om
de nationale rebellen in Zuid-
Vietnam uit te schakelen en te
vervangen door slaven van Ha
noi. Gebieden waar de regering
van Saigon' steun van de dorps-
bevolldng kreeg en een geordend
burgerlijk bestuur tot stand ge
komen was, werden door de gru
welijke terreur van de Jaloerse
handlangers van het noorden tot
ruïnes gemaakt, waardoor mil
joenen van huis en hof werden
verdreven;
4. de Duitsers wreekten zich op de
bevolking wegens steun aan de
verzetsbeweging. Dat hebben de
Noordvietnamezen ook vele ma
len gedaan, denk aan Hué, waar
duizenden die verzet hadden ge
boden als ongedierte door de
communisten werden uitgeroeid;
5. juist het noorden van Vietnam,
allang „bevrijd" door de commu
nisten, is er het ergste aan toe.
Als de grenzen op het ogenblik
opengesteld zouden worden en
de vergelijking tussen noord en
zuid openlijk tot uiting zou ko
men, zou heel het noorden leeg-
stromen, zuidwaarts wel te ver-
Het is wel ontstellend, dat Noord-
Vietnam ook nu nog allerlei misda
den pleegt waarom Hitier en zijn
handlangers tot oorlogsmisdadigers
werden verklaard en bovendien een
expansie-oorlog in nazi-stijl voert.
In beide gevallen was en is het
Amerika, dat bereid en in staat is
die ziekelijke expansiedrift een holt
toe te roepen.
C. E. v. KRUININGEN,
Langestraat 167,
Leiden.
PEKING (AFP) Peking is
volledig gereed besprekingen te
beginnen met de autoriteiten
van Formosa over de mogelijk
heid van "terugkeer van Tai
wan naar China", aldus com-
munistisch-Chinese kringen in
diverse plaatsen van Zuidoost-
Azië. Volgens deze kringen ge
ven de plannen van Peking ten
aanzien van Taiwan voorrang
aan een vreedzame regeling via
onderhandelingen en zij voor
zien in een overgangsperiode
van onbepaalde duur voor een
communistische structuurher
vorming van de "provincie" Tai
wan. Dit is de eerste keer, dat
communistische bronnen derge
lijke duidelijke details hebben
legeven over de manier waarop
Peking "het probleem-Taiwan"
poogt op te lossen.
Over de buitenlandse belangen op
Formosa heeft Peking maatregelen
in petto, die gericht zijn op scha
deloosstelling en afkoop in termij
nen zonder dat er verliezen voor de
buitenlandse maatschappijen uit
voortvloeien. Deze plannen van Pe
king ten aanzien van Taiwan ko
men naar voren op een ogenblik,
dat de regering in Taipeih twee van
haar belangrijkste buitenlandse
steunpilaren dreigt te verliezen: de
Verenigde Staten en Japan. De nor
malisering van de betrekkingen tus
sen deze staten en Rood-China leidt
immers tot een breuk met Formosa.
Sinds bijna twee jaar al is de Chi
nese diplomatie bezig geleidelijk
aan een steeds vollediger isolement
van Taiwan op het internationaal
vlak tot stand te brengen, hetgeen
gedeeltelijk de vriendelijke Chine
se houding verklaart ten opzichte
van regimes als in Addis Abeba
en Athene., Wat China op het di
plomatieke vlak heeft bereikt zal
het. indien nodig, ook op het ge
bied van economie en handel wil
len bereiken. Genoemde kringen
wijzen erop, dat China allereerst
een oplossing van de kwestie-Tai
wan via onderhandelingen wil,
maar dat de tweede oplossing, bij
mislukking van de eerste, zou kun
nen neerkomen op een politiek die
tot economische en commerciële
verstikking van het Foxmaso moet
lelden. In het licht van deze verkla
ring lijkt het zeer waarschijnlijk
dat de „bevrijding" van Taiwan de
uiterste doelstelling is van de bui
tenlandse politiek die China nu al
twee jaar voert en men mag ver
wachten dat deze buitenlandse cam
pagne wordt voortgezet tot de kwes-
tie-Taiwan tot een oplossing is ge
bracht.
Overigens heeft de regering in
Peking rekening te houden met de
mening van de twintig miljoen
overzeese Chinezen, van wie de
Talwanners het grootste deel vor
men. Deze openbare mening bulten
China heeft Peking ertoe gebracht
de laatste maanden meer aandacht
te besteden aan gebaren van ont
spanning en geruststelling, zoals
het weer in omloop brengen van
de klassieken uit de Chinese letter
kunde. het (beperkt) hervatten van
godsdienstige bijeenkomsten, het
dragen van de rok, het verwerpen
van de excessen van de „culturele
revolutie" en het uitschakelen van
extremistische elementen. Al de
ze gebaren hebben duidelijk ten doel
te tonen, „dat China een land is als
de andere".
Nog meer betekenis moet volgens
bedoelde communistische kringen
worden gehecht aan de nieuwe
politiek die Peking sinds en
kele maanden voert ten aanzien van
de in de gehele wereld verspreid wo
nende Chinezen. Terwijl in het ver
leden de tendens was de overzeese
Chinezen aan te moedigen naar het
vaderland terug te keren aanvaar
den de autoriteiten thans het ver
trek van grote aantallen Chine
se burgers die zich- bdj hun familie
in een Chinese gemeenschap in het
buitenland willen voegen. Dit ver
trek heeft de laatste maanden ver
scheidene duizenden belopen, zo
heet het, en het is opmerkelijk als
men tussen Kanton en Hongkong
reist en tal van Chinezen de grens
ziet overtrekken. De Chinezen in
het buitenland krijgen zelf ook op
grote schaal toestemming naar Chi
na te komen om him familie te
bezoeken en de traditonele cultus
te beoefenen op het graf van hun
voorvaderen. De autoriteiten in Pe
king hebben er zich rekenschap
van gegeven, dat het merendeel van
de reizigers die China bezoekt een
gunstige indruk ven het land heeft
gekregen. De overzeese Chinezen
vertegenwoordigen, samen met de
Japanners en ook de Amerikanen,
een van de drie categorieën die Pe
king graag ziet komen.
