Aken stelt schatten
van de Dom ten toon
fVMJater
te doen is
1MUW
VREEMD
GEED
LEI OP
HET GWK-EMBLEEM
DE GRENSWISSELKANTOREN N.V.
Lrdaagse
agenda
UDAG 28 JULI 1972
VARIA
n immers was residentie en be-
rscemtrum van het rijk van Ka-
en daarmee ook in het latere
itse keizerrijk een stad van groot
torisch belang. Dat belang en
feit dat de Dom al heel snel tot
bedevaartsoord van de eerste
werd kreeg vanzelfsprekend
neerslag in de daar verzamelde
itten, schatten die dus nu in
schitterende presentatie voor
i te zien zijn, begeleid door een
zeer uitvoerige wetenschappelijk
verantwoord bewerkte catalo
bovendien zeer rijk geiliu-
eerd, gedeeltelijk ook in kleur.
tentoonstelling is chronologisch
ebouwd, zodat een kunsthisto-
:e ih volkomen logisch geheel is
staan. Wij beginnen de rond-
Een wel zeer belangwekkende tentoonstelling van kerkelijke
unst is deze zomer, tot 1 oktober te zien in de oude keizerstad,
;t bedevaartsoord Aken. Daar is namejijk in de keizerzaal in
>t oude stadhuis, gebouwd in 1350 op de plaats van het paleis
an Karei de Grote, een compleet overzicht te zien van de
ajarkschatten van de Dom in deze stad. Wanneer men weet dat
■ze domschat wel de belangrijkste in zijn soort wordt ge-
oemd aan deze kant van de Alpen, dan belooft dat heel wat.
et geheel is van een overrompelende schoonheid, rijkdom en
'ariatie en is zowel van historisch als wel kunsthistorisch en
ithetisch standpunt uit gezien van het grootste belang.
gang met de voorwerpen door de
keizer zelf bijeengebracht ofwel op
zijn instigatie ontstaan. Karei de
Grote zag zichzelf als de legitieme
opvolger van zijn keizerlijke voor
gangers in Rome en het is dan ook
begrijpelijk dat de in zijn omgeving
beoefende kunsten en wetenschap
pen bewust na ongeveer 4 eeuwen
verval weer teruggrepen op de kun
sten en wetenschappen van het
oude Rome, zij het geheel nu in
een christelijk kader. Die belang
stelling uit zich ook uit het uit Ita
lië importeren van een zwaar ge
beeldhouwde marmeren sarcophaag
uit de 2de eeuw na Christus, be
stemd voor eigen gebruik, en uit de
illustraties uit de verschillende
evangeliaria ontstaan ten tiide van
deze „Karolingische Renaissance."
Met deze opbloei van kunsten en
wetenschappen is eigenlijk een be
gin gemaakt met een eigen West-
Europese kunst. Hoe rijk en veel
soortig die geweest is op het gebied
van de sacrale kunst - en dat was
gedurende het grootste deel van de
middeleeuwen de belangrijkste -
toont ook weer deze expositie.
De ontwikkeling was rijk en geva
rieerd. Na de Karolingische periode
met haar op de kunsten van het
oude Rome geinspireerde, vaak im
pressionistisch aandoende schilder
wijze, treedt onder de Ottoonse kei
zers van rond het jaar duizend een
zekere verstarring op, niet in de
laatste plaats door een zekere mate
van invloed van de Byzantijnse
kunst (was immers keizer Otto II
niet getrouwd met de Byzantijnse
keizersdochter Theophano en zullen
de voorwerpen uit haar bruidschat
hier in het westen niet een diepe
indruk gemaakt hebben?). De voor
werpen uit deze tijd zijn daarnaast
ook gekenmerkt door het veelvuldig
gebruik van kostbare materialen,
goud, zilver, edele gesteenten, ivoor
en zijden weefsels, een overstelpen
de hoeveelheid rijkdom en keizer
lijk-kerkelijke pracht en praal.
De verering voor de stichter van
het Heilige Römische Reich Deut-
scher Nation neemt gestadig toe en
ADVERTENTIE
De echte varensman kiest
betrouwbaar materiaal.
Daarom kiest hij een
Johnson.
Haarlemmertrekvaart 16a
telefoon 01710—54054
(Zaterdag en zondag geopend
daarmee groeit ook de rijkdom van
de schatten van de Dom in Zijn
stad. Uit 11de, 12de en daaropvol
gende eeuwen is er een profusie van
reliquiehouders. schrijnen etc. etc.
steeds vervaardigd door de beste
kunstenaars en afkomstig uit vele
delen van het zo uitgestrekte rijk.
Alleen al aan de hand van het hier
tentoongestelde en dan moeten ook
nog de schilderijen en de kerkelijke
gewaden genoemd worden, is haast 'n
overzicht te maken van de ontwik
keling binnen de grenzen van dit
groter rijk. Natuurlijk is vaak ge
bruik gemaakt van diensten van
kunstenaars uit het Akense en
daaruit komt dan o.a. weer in 14de
en 15de eeuw een Akense School
voort, met schilderingen die dikwijls
bewogener en realistischer zijn dan
die uit de veel liefelijker Keulse
School.
schatten deze zomer ten toon
lukkigste periode geweest voor deze
verzameling. In het begin van de
volgende eeuw, de eeuw van de ba
rok, wordt de stad tot katholiek ge
bied verklaart en een opleving van
de (kerkelijke kunst is daar een di
rect gevolg van. De ontwikkeling
gaat voort, soms heviger, dan weer
bijna stagnerend, maar gaat voort,
tot in onze tijd. Zodoende geeft
deze tentoonstelling een prachtig
verhaal van twaalf eeuwen religieu
ze kunst. Het bezoek eraan is een
belevenis, waarbij zeker ook dat
aan de Dom zelf, waar een aantal
grote stukken (de gouden kansel
van Hendrik II!) gebleven zijn. De
Nederlandse spoorwegen hebben
zo'n bezoek gemakkelijk gemaakt
door er een gecombineerd ticket
voor uit te geven, compleet met
toegangsbewijzen en een kleine
maaltijd komt de reis dan vanuit
Den Haag op 22,80.
Leo Roest
BRAMMET JE FOK EN HET HOUT VAN KOK AN JE
115.
Het werd inderdaad hoog tijddat Bram weer bij zijn
komenwant de Kokanje was bij de paleis neergezet en
zou niet lang duren of het hout zou er worden afgehaald. Het
'is zelf schoot al goed op, want er waren veel schepen in be-
genomen en al het hout ioas gebruikt voor steeds weer nieu-
oanden en verbeteringen.
hter Bram dreigde intussen nieuw gevaar. De bewaker, die door
Bram op zo'n slimme manier ivas overvallen, huppelde in zijn stro
zak de bewakerskamer binnen en al zijn vrienden vonden het een
geweldig idee.
„Grappenmaker", riepen ze luidkeels, „ben je al aan het oefenen
voor de verjaardagsfeesten van ons staatshoofd? Vorig jaar won
je het koekhappen, wil je nu het zaklopen winnen?"
Ze m.oesten er 'zo om lachen, dat het even duurde voordat de
bewaker duidelijk kon maken, dat er gevangenen ontsnapt waren.
Er werd alarm geslagen.
Leidse bioscopen
Camera: „Angelique, deel II",
Dag. 8.00 uur en do, vr, ma, di 2.30
uur. Matinee: „Ursus, de leeuwenko
ning", a.l. za, wo 2.30 en zo 2.00 en
i 9.15 i
Zo 2.30 7.00 4.45
9.15
Luxor: „A Clockwork Orange" 18 jr.
Dag. 2.30, 7.00 en 9.15 uur. Zo. 2.30,
4.45, 7.00 en 9.15 uur.
Trianon: „Bangla Desh". 14 Jr. Dag.
2.30, 7.00 en 9.15 uur. Zo. 2.30 4.15,
7.00, 9.16 uur.
Rex: „Vader gaat op stap". a.l. Dag.
7.00 en 9.15 uur. Matinee: „Pippi
Langkous", a.l. Dag. 2.30 uur, zondag
2.30 en 4.30 uur. Nachtv. vr. za. 11.30
uur „Zij, die vreemd gaan", 18 Jr.
Tentoonstellingen
De Lakenhal Expositie 18de eeuws
Lelds zilver (t.ejn. 26 augustus) dag.
10-5 uur, 20 1-5 uur nam
Museum voor Volkenkunde, Steenstr.
1 Leiden „Pal la" zomertentoonstelling
over zeilen In de Stille Zuidzee ma
der natuurwetenschappen dag 10-4
uur zondag 1-4 uur.
Dag 10—5 uur. zon-
luseum van Oudheden (Ra-
28) Werkd 10 uur voorm tot
(Steenstraat 1): Dag 10-5 uur zondag
Wassenaar Kunstzaal Heuff Exposi
tie Paul Overhaus (pastels en teke
ningen) ma. t.e.m. zat. 10 uur voorm.
5 uur nam. bovendien di. 8-10 uur na
middag. (t.e.m. 12 augustus).
Galerie Van der Vlist (Botermarkt
3) Expositie Fred Grote schilderij-
ui), René Nijhof (tekeningen), Mach-
teld Hooyen gouachi
Baairspul (keramiek) dl.
e.m 2 september).
Warmond Lilian en Hessel West
hoek met wandkleden en fotograf:
Galerie Pomp. De expositie is geopend
dagelijks: 's avonds
Bezoekuren Ziekenhuizen
aandag- woensdag-
vrijdagavond 18.3019.00 t
Elisabethziekenhuis 3e
lijks van. 14.00—15.00 i
!8L
klasse dagelijks v.
eling: 3e klasse 15
—16 en van 18.45—19.30 u. 2e Klasse
11.3012.00 (alleen vaders) 15.0016
11.30. Kraamal
Eerste klasse:
Annakllniek: dag. 13.30—14.30 en
—19 uur.
Academisch Ziekenhuis: Klasse 1
2 dag. 10.30—11.3"
18.3020.00 1
v~w j_ar k
mogelijk infectiegevaar helaas
staande moeders en moeders waarv:
de echtgenoot in het buitenland vti-
.eft kunnen "s avonds één bezoeker
ïtvangen.
Op dinsdag is er geen bezoek behal-
.3 voor patiënten die op die dag be
vallen zijn. Voor hen is er een avond-
bezoekuur voor de echtgenoot van
19.0020.00 uur.
Voor de Praematnrenafdellng gelden
de volgende bezoekuren (alleen
ouders): me
dag 18.30—1
15.3015.45 t
ALPHEN AAN DEN RIJN
Rijnoord: le en 2e klasse 10.30^-11.00
afdeling 16.00—TtÖÖ uur alleen
echtgenoten 19.0019.30 ut
deling 15.00—15.30 alleen
alle bezoekers maandag tot vrij 18.15
19 uur zat. en zon. 14.3015.30 uur
(zaal 51 babyzaal) alli
dag vanaf 10.30 i
Kinderzaal keel-
oorheelkunde dag. behalve
dinsdag 18.15—19.00 uur dinsdag 13-14
i20.00 uur behalve op dinsdag,
die dag is er geen bezoek behal-
.oor patiënten die op woensdag ge
opereerd worden. Voor deze patiënten
jksmuseum voor natuurlijke hls-
(Raiaansteeg 2) Dierenleven in Su-
Hoe is het ontstaan?
GRAAG
De oorspronkelijke betekenis
van graag is: hongerig. In het
Engelse greedy: gulzig, begerig
vindt men die betekenis nog
terug, die thans in het Neder
lands geheel verloren gegaan
is. Maar Vondel schrijft nog
dat zeewater graag dus: dorstig
makt De betekenis wordt daar
na ruimer. Men verstond onder
graag meer in het algemeen:
gulzig, begerig, belust, niet
meer speciaal van spijzen ge
zegd, maar bijvoorbeeld ook:
kooplustig. Het bijwoord graag
betekent dan: op gretige wijze.
Cats schrijft: Een schrift dat
niet en deugt (pornografie
dus) wordt des te meer ge
zocht, en wat verboden is te
grager opgekocht. En zo gaat
graag betekenen: met genoe
gen, met plezier en zwakker:
bereidwillig, zonder bezwaar.
Men zegt: ik geef dat graag
toe.
ADVERTENTIE
aan- en verkoop van alle vreemde
valuta tegen de officiële koersen
alle courante valuta direkt leverbaar
ook voor reis-, betaal- en Euro
cheques
alle reisverzekeringen
spaar-, salaris- en depositoreke
ningen
aan-en Verkoop gouden en zilveren
munten
60 vestigingen op N.S.-stations en aan
de grenzen. Ruime openingstijden,
ook 's avonds en in het weekend.
Vestigingen o.m. te: LEIOEN - station
N.S.
Samenwerking van: N.V. Nederlandse Spoorwegen,
N.V. Amev en Pierson, Heldring Pierson.
Centraal Station, Amsterdam. Tel.: 020-2213 24.
VRIJDAG 28 JULI
Kursaal: 20.30 1
Paul vaai Vliet
cabaret „Noord-West",
faviljoen Theater: 20.30 uur: Wim
Kan en Corry
„Wim Kan al-
l Cox.
Openluchttheater Zuiderpark: 14.00
uur; kindervoorstelling „De bont© va-
kan tietreln".
ZATERDAG 29 JULI
Grote of St. Jacobskerk20.30 André
Isolr, orgel. 1con
Waalse kerk, Delft: 15.30
Pagenel.
Vliet
Zuiderpark: 20.15
uur': Turkse folkloristische groepen.
ZONDAG 30 JULI
St. Jacobskerk, Parkstraat: 15.30
uur: André Pagenel. orgel.
Kurzaal: 20.30 uur: Paul van VlleA
met cabaret „Noord- West".
Circustheater: 20.15 uur: Promotie,
promotie" cabaret met Gerard Cox.
MAANDAG 31 JULI
Openluchttheater Zuiderpark: 14.00
uur; kindervoorstelling „Lassie knapt
het op".
DINSDAG 1 AUGUSTUS
Circustheater: 20.16 uur: „Promotie,
promotie", musical met Gerard Cox.
Openluchttheater Zuiderpark: 14.00
uur; kindervoorstelling „Dik Trom en
zijn aap".
WOENSDAG 2 AUGUSTUS
Kurzaal: 20.30 uur: Paul van Vliet,
cabaret „Noord-West".
Paviljoen Theater: 20.30 uur: Wim
Kan en Corry Vonk: „Wim Kan &1-
Olrcustheater20.16
Annie M. G.
Schmidt.
Openluchttheater Zuiderpark: 14.00
uur; kindervoorstelling van Anneke
ELro ea. „Jeugdfestivai".
Haagse bioscopen
14 jaar. dag. 12.15, 2.30, 7 en 9.30 uur
zat. en zondag ook om 4.45 uur.
Asta: Muiterij op de dubbeldekker,
"1, 7.15 en 9.30 uur, zondag
9.30 uur, zondag 2, 415. 7.30
».30 uur.
Camera: A clorkwork orange, 18 Jaar,
pische Spelen, a.l. dag. om 9.30, 11.30,
2, 7 en 9.15, zondag 2
Du Midi: The Burglars. 14 Jaar, dag
8.15 uur, zat. en zon. 7 en 9.30 uur.
4 en 8 uur, andere dagen 2 en 8
Scheepsberichten
Amstelborg 25 te Dordrecht
Ceres 26 te Amsterdam
Cornelia Bosma 25 vn Rotterdam n
Dutch Sailor 25
Hull
Eemsborg p 25 Brunsbuettel nr Kotka
Mare Altum 26 vn Rotterdam nr East-
ham
Mare Iratum 26 vn Fawley nr Rotter
dam
Mare Liberum 26 vn Antwerpen nr
Bilbao
Mare Silentum 26 vn Rotterdam nr
Vlistborg p 25 Brunsbuettel
Perzische Golf
Choluteca 25 v Tela n Cristobal
Coral Obelia 26 vn Lissabon nr Shell-
haven
Eumaeus 26 60 n Las Palmas nr Li-
Hercules 27 te Bremen
Jason 26 vn Paramarifc
Kalydon 27 vn Shellha..
Kreon 27 te New Orleans
Kroonborg 25 v Zaandam n Delfzijl
Ned.Lloyd Kyoto 27 te Hamburg
Oranjeborg 25 te Harllngen
Krlterion Arrabal: Vlva la muerte, 18
jaar, dag 3, 7 en 9.30 uur.
Metropole: West Side Story, 14 Jaar.
Odieon: De levende schietschijf, 18
Jaar, dag 6.45 en 9.15 uur. Nieuwe
avonturen van Tom en Jerry, al.
dag 2 en 4.15 uur.
Olympia: De eend en de Cadillac, al.
dag 2 en 8 uur.
Passage: Lucky Luke, al. dag 1.45,
4.15. 7 en 9.30 uur.
Plppl Langkous, al. dag 9.30,
Roxy: De laatste uitweg. 14 Jaar, don-
ma., dlnsd. woens. 2.30 en 8.15 uur,
vrij en^zat. 2.30, 7 en 9.15, zon 7 en
Studio: Puppet on a chain, 14 Jaar,
dag, 2.15, 7.16 en 9.20 uur, zondag
1.30, 4, 7.15 en 9.30 uur.
Studio 2000 2001: a Space Odys
sey. 18 Jaar, dag 8.15 i
zondag 1.45, 4. 7.15 e
FRED BASSET Trek het je niet aan
vrouw' Want er zyn nog
Imaar vier patrouills-
teden over met ieder nog één
kogel, omringd door
honderden 3ndianen-
alles sal reg kom.
PANDA EN DE VERDORSTER
•116. De brandweer slaagde er in om de plakkerige vie
sheid, die de vochtzuiger uit de wolken had gezogen, met li-
iade weg te spuiten.
'ei u da. u niet van Lïmo hield?" vroeg Panda verbaasd
de heer Levioentoen deze weer een beetje schoongespoeld
if aar u maakt Limo toch zélf?"
Ach, eh. mompelde de fabrikant onzéker. „Ik bedoelde,
zo jammer is om mijn kostelijke limonade te gebrui
ken als bluswater. Dat gaat mij aan het hart, ziet u? Maar
nu moet ik nodig naar mijn fabriek terug. Ik zal hard aan
het werk moeten om meer Limo te maken; want de brand
weer zal veel nodig hebben voor het schoonspoelen van de straat.
Met die ivoorden stapte hij in de taxi van Gurk en liet zich
wegrijden.
„Wat een mëste toestand is dat hier toch, „mompelde Panda.
..De vinding van professor Kalker helpt niet eens want er
zit alleen maar viezigheid in de lucht, en geen water. Hoe zou
dat toch komen':
