'Frenzy': betere Hitchcock
Een verwarrende schets van volledige reddeloosheid
'Grote' Nederlandse
lijkt nu van grond
speelfilm
komen
te
Kant en klare
kunsthars vnlpasta
CIAO MANHATTAN", ONDERGANG VAN SUPERSTAR
Amerikaans instituut
vecht voor oude films
Even wegdromen met
Angelique-sprookje
PORION
7RIJDAG 28 JULI 1972
film
PAGINA 11
Een boerenzoon uit Texas rijdt
rond in Amerika in een oude
Mercedes. Zo maar, zonder doel
wat rondkijken. Plotseling ziet
hij langs de weg een meisje lif
ten en hij stopt. Het meisje
stapt in, valt over hem heen en
zakt helemaal uitgeteld in el
kaar. De jongen rijdt haar naar
huis.
Zo begint de film "Ciao! Man
hattan". Dat meisje heet in de
film Susan maar in werkelijk
heid is het Edie Sedgwick. Zij
5was de dochter van rijke ouders
in Californië. In de zestiger ja
ren werd zij foto-model in New
York en het symbool van de
"scene" rond Andy Warhol en
zijn Factory.
Zij was zijn eerste echte "su
perstar" die haar haar zilver verf
de en in tijdschriften kwam als
Life en op de voorpagina van Vo-
que. Het was voor haar, dat Dy
lan "Just like a woman" schreef.
In 1965 werd ze door de Herald
Tribune uitgeroepen tot "Girl of
the Year". Door contacten met An
dy Warhol ging ze drugs gebrui
ken, vooral "speed". Ze kwam
hiervoor tenslotte onder behande
ling van een dokter.
De film laat dit alles zien. In
flash-backs komen beelden van
haar tijd als een ster, bezoek aan
allerlei orgieën en haar vriend
schap met Paul America, ook een
Warhol-ster. Geen vrolijke beel
den. Verwarrend, deprimerend,
chaotisch en zonder lijn, haar le
ven is geen leven meer, ze gaat
langzaam kapot. Tijdens opnamen
van de film moest Edie in een
ziekenhuis worden opgenomen en
tegelijkertijd belandde de andere
hoofdrolspeler, Paul America
de gevangenis. Ook voor drugs.
Ook dat is in de film te zien.
Daarom is "Ciao! Manhattan"
geen speelfilm maar het levens
verhaal van Edie Sedgwick en
haar omgeving. Het is allemaal
echt gebeurd. Drie maanden na de
laatste filmopnamen overleed Edie
Sedgwick, 28 jaar oud.
The Sixties
De film is het verhaal van de
"sien" rond Warhol en de sfeer
waarin zij werkte (zoals dichter
Allan Ginsberg, regisseur Roger
Vadim en popgroep "Velvet Un
derground"). Die sfeer was er niet
alleen rond Warhols Factory,
maar ook bij andere pop-mensen
(die soms net als Edie er onder
door gingen: Jimmy Hendrix, Ja-
nis Joplin, Rolling Stone Brian
Jones. De film "Ciao! Manhat-
hattan" is daarmee een stukje do
cumentaire geschiedenis van de
beginperiode van de hippies en de
subcultuur. Dat alles na het tijd
perk van de Flower Power.
Die tijd is voorbij en komt nooit
meer terug.
En Andy Warhol heeft zich ver
der ontwikkeld, hij leeft nog
steeds. Maar Edie stierf. Waarom
ging ze dood, waarom moest ze
drugs gebruiken? Ze zegt zelf in
de film dat ze naar liefde zocht,
maar dat levert geen langdurige
resultaten op. Haar opvoeding is
liefdeloos geweest. En ze ging er
onderdoor.
Maar waarom deed Andy War
hol, wat hij deed?
Daarover geeft deze film weinig
nieuwe ideeën. In "Easy Rider"
kwamen er af en toen nog een
paar hints, maar in deze nauwe
lijks. Het enig wat de film doet is
in verwarrende beelden een leven
afschilderen waarin geen grenzen
meer zijn, waarin alles kan en wat
voor sommigen uitloopt op de
aMmjinniiiiiiniiii.'iHi:'.ii;;i:ii!i!Hii;niHii:iiiJii:Mi'iUGiiiiimiin..:inima
Eén van de meest opmerkelijke
films die Nederland deze weken
heeft bereikt is de Weisman- Pal
mer-productie „Ciao! Manhattan".
De film beleefde zijn wereldpremiè
re in Amsterdam, en zal binnenkort
naar het filmfestival van Venetië
gaan. Dat wil overigens niet zeg
gen, dat de film ons land dan weer
zal verlaten: er blijft een kopie in
Amsterdam.
Tony Kiesouw zag deze film, die
in de vaderlandse pers nogal te
genstrijdige recensies kreeg, gedu
rende zijn eerste week.
dood. Alles is „fucking buli's shit":
"ak wil nu plezier hebben, het kan
me niet schelen of ik eerder dood
ga". De boodschap is: "Er is geen
boodschap". Maar waarom?
geen antwoord uit de film. Het
is gewoon zo.
Op die manier vervalt elke re
delijkheid en kan Je heel makke
lijk een film maken omdat alles te
gebruiken is. Er is toch immers
niets dat Je bepaald wil zeggen.
Toch is de film omgeven door een
pretenties als zou iets totaal
nieuws te zien zijn. Nooit eerder
vertoond. Dat is niet zo. De din
gen die gezegd worden zijn bekend
en er zit veel bla-bla tussen. Mis
schien dat de manier van filmen
minder bekend is, maar ook die is
niet geweldig boeiend. De film had
een half uur eerder kunnen op
houden of nog een half uur kun
nen doorgaan. Vooral voor de
genen die weinig relatie hebben
met wat deze film laat zien zijn
er weinig herkenningspunten. De
film is "too far out".
Maar misschien is het zinnig dat
te zien, als een soort journaal
beelden van mogelijk onbekende
maar wel bestaande toestanden
zeker in Amsterdam.
Titel: Frenzy. Regie. Alfred
„.jHitchcock. Voornaamste rollen:
Finch, Barry Foster. Thea-
Lido.
Het grootste gedeelte
heeft de oude
itchcock zo langzamerhand wel
"-jverloren. Zijn streken had hij tot
kort nog steeds. Tot voor
Jcort, want in zijn allernieuwste,
"Frenzy", tekent zich het ouder
orden van Hitch heel duidelijk
J Het show-element, de dikwijls
TVat stereotiepe spanning-oproep-
1 trucjes, zijn voor het grootste deel
•verdwenen. Over blijft een Hitch
cock, die met minder midde
len wellicht iets minder bloedstol
lende taferelen op het doek zet,
tnaar die dat ruimschoots com
penseert door een grote winst aan
Bfeer.
Minder bloedstollend wil oyeri-
gens niet zeggen: niet meer span
nend. Verre van dat: "Frenzy" is
__een film, waar je voortdurend ge-
0boe id naar blijft zitten kijken.
In de eerste plaats is dat te dan
ken aan een degelijk, goed uitge
werkt "plot", dat tot op het laatste
moment verrassingen blijft bieden.
Daarnaast vanzelfsprekend aan
tie regie van Hitchcock, die altijd
trefzeker is, en af en toe even-
ëens zeer verrassend.
f Het gaat allemaal om een man.
file ten onrechte wordt verdacht
sadistische moordpartijen
aantal vrouwen wordt ver-
•acht, en later met een stropdas
[ewurgd, gevonden)
toeschouwer weet wie de
jtaerkeüjjke moordenaaris^iet hoe
fverkelijke moordenaar is, ziet hoe
onschuldige van de ene plaats
ir de andere wordt opgejaagd,
het "net" zich steeds verder
hem 6luit.
De onschuldige wordt tot levens
lang veroordeeld, maar breekt op
fouwe wijze uit om wraak te ne
men op de werkelijke dader, die
lij inmiddels ook kent.
In diens huis gekomen wacht
hem echter een verrassing.
Een thema dat wellicht niet uit
blinkt door originaliteit, maar
waar toch nog altijd veel van te
maken blijkt. Zeker voor mensen
met de ervaring en de klasse van
een Hitchcock. Daarbij wordt hij
wel terzijde gestaan door Jon
Finch, die in de hoofdrol uitste
kend werk verricht.
Mede dank zij hem is "Frenzy"
een meer dan middelmatige thril
ler geworden, één van de betere
Hütchcocks.
Dat de oude meester het af en
toe toch niet kan laten om enig
goedkoop huiver- en rilwerk uit de
oude doos te halen (bijv.) in de
scene waarin de echte moorde
naar de vingers van een dood
slachtoffer breekt) zij hem verge
ven.
BERT VAN DOMMELEN.
WASHINGTON (AP)
Via bemiddeling van het Ame
rikaanse Filminstituut is de
afdeling film van de biblio
theek van het Amerikaanse con
gres in de afgelopen vier jaar
verrijkt met ongeveer 8500 oude
films.
Oude films gaan na verloop
van tijd verloren als er geen
maatregelen worden genomen
om ze op nieuw materiaal over
te brengen en zo voor het na
geslacht te behouden.
Duizenden meters film, die
een overzicht geven van de ze
den en gewoonten uit voorbije
jaren, zijn reeds verloren ge
gaan. Het Filminstituut heeft
een aantal belangrijke films
kunnen redden:
Cecil B. de Mlille's "The
6quaw man" uit 1918. "Mr.
Smith goes to Washington" met
James Stewart uit 1939, W. V.
Fields "So*s your old man" uit
1926, Orson Wells "Citizen Ka
ne" uit 1947, "Wagon Tracks",
met William S. Hart uit 1919,
"Saving the mortgage" uit 1906.
De meeste oude films zijn
aan het instituut geschonken
door de grote filmmaatschap
pijen maar vele zijn afkomstig
uit particuliere verzamelingen.
Sommige werden gevonden in
de kelders van oude bioscopen.
John Wayne schonk de eni
ge bekende 35 mm kopie van
de klassieke western uit 1939
"Stagecoach", Joan Crawford
copieën van 7 avondvullende
films waarin zij speelde in de
jaren 1945'55, Mary Pickford
schonk ongeveer 50 oude films
uit de Jaren 19091913. Zij had
deze films zelf in 1920 gekocht
Het Amerikaanse Filmin
stituut is een particuliere
stichting, die werd opgericht in
1967.
Het instituut heeft een
begroting van ongeveer 3 mil
joen dollar per jaar. Het be
houd van oude films rekent
het tot zijn belangrijkste acti
viteit.
Behalve de bibliotheek van
het congres heeft ook het Mu
seum of Modern Art een groot
aantal oude films. De collectie
waarmee in 1935 werd begon
nen telt ongeveer 8000 titeis.
Het George Eastman House be
zit een grote collectie stomme
films van voor 1930.
Volgens officiële schattmgei.
zal ongeveer 80 miljoen dollar
nodig zfjn voor het opnieuw op
duurzamer materiaal overbren
gen van alle bestaande oude
films.
De bibliotheek van het Con
gres is in het b.i/it van films
gemaakt sinds 1894. Omdat er
niet voldoende ruimte was voor
het bewaren van het hoogst
ontvlambaar filmmateriaal be
hoefden tussen 1912 en 1942
geen copieeën van filmsbij du
hoefden tussen 1912 en 1942
geen copieeën van films bij de
bibliotheek van het Congres
te worden gedeponeerd.
Men probeert nu zoveel mo
gelijk de gaten in de collects
op te vullen. Een eigen labora
torium voor het overbrenge'
van oude films op minde'
brandbaar materiaal is twe
jaar geleden gereed gekomen.
De restauratie van een oudi
film kost tussen de 1400 en 3000
dollar.
Titel: Angelique, deel 2 Voor-
naaimste rollen: Michele Mer-
cier, Robert Hossein, Jean Roche-
fort Regisseur: Bernhard Borde-
rie Theater: Camera.
een heel bijzondere. Ze gaat recht
door zee, en beschermt iedereen
die zonder reden wordt gesla
gen. Soms als een Dolle Mina. Ze
neemt het cp voor de „underdog"
Dat is Angelique. Voor brute
vreemden heet ze ..De Markiezin",
echtgenote van een graaf aan het
hof van de Franse Lodewijk XIV.
In die tijd van het grootse paleis
Versailles leeft Angelique, de lie
veling van de Franse koning zelf.
Haar man (de graaf) is opge
hangen en dood. Tenminste, dat
denkt ze in het eerste deel van
de film dat vorige week in het
theater aan de Hogewoerd draai
de. Deze week het tweede en laat
ste deel.
Angelique ontdekt dat haar
man leeft en Zij gaat naar hem op
zoek .Uiteindelijk met ssuces. Met
veel geluk en haar bekende
schoonheid bereikt zij haar doel
(velen doet ze een plezier door
even diep te bukken mét haar laag
decolleté). Aan het eind van de
film, blijkt haar man een Held te
zijn. En zo vindt zij hem.
Te mooi om waar te zijn. En vaak
te simpel en te sentimenteel. Wie
Wil er geen held worden? Ange
lique is een droom, een kruising
tussen Robin Hood, Jeanne d'
Arc en Flipper. Een Heldin uit een
sprookje. Zou ze het ideaal zijn
van veel vrouwen? En waarom?
Daar is nog veel over te zeggen.
Voor de lezers van het boek is de
film in ieder geval een fijne avond
film. Eigenlijk een soort Uitgebreid
televisie kijken.
TONY KIESOUW
de hoofdstad. Camera: Mat van
Hensbergen. De film komt binnen
kort met de gelijknamige elpee uit.
Het lijkt erop, dat de Neder
landse film waarschijnlijk
vooral dankzij de successen van
„Wat zien ik", „Blue movie" en [)e inbreker
„Daniël" van de grond
komen. Eindelijk lijkt het klimaat Meu-
dan toch rijp voor het opzetten ienrnoff verschijnt, maakte Frans
van wat grotere producties dan Weisz een thriller in Amsterdam
het "art-house"-werk dat sinds p^t Rijk de Gooyer als Glimmie de
jaar en dag met veel moeite en
steun van CRM tot stand komt.
De commerciële Nederlandse film,
dat wil zeggen de avondvullende
bioscoopfilm, krijgt vastere voet
aan de grond. Op het ogenblik
wordt er tenminste door een aan
tal vaderlandse regisseurs nijver
gewerkt aan een voor Neder
landse begrippen uiterst groot
aantal "grote" films. Klapstuk
ken moeten natuurlijk de verfil
ming van Jan Wolkers' boek
„Turks fruit" door „Wat-zien-ik"
Paul Verhoeven en Nicolai van
der Heijde's „Angela" met in de
hoofdrol de Amerikaanse Barbara
Seagull gaan worden. Een korte
inventarisatie van de verdere ac
tiviteiten
Paradiso
Een produktie van Gijsbert Versluys
onder regie van de Engelsman Pe
ter Neal laat in en rond het beken
de Amsterdamse centrum popmu
ziek horen van onder meer „Cahned
Heat" en CCI. Nederlands meisje
(Dicky van Dorsten) en Engelsman
(Peter Dale) ontmoeten elkaar in
inbreker, die naar de stiefdochter
(Willeke van Ammelrooy) van een
bankier (Bob de Lange) op zoek
Chiem van Hcuweninge en
Rob du Méé schreven het scenario
van de film, die in september uit
komt.
Bij de beesten af
Er zijn nog meer plannen in voorbe
reiding, terwijl er uit België zeker
ook speelfilms verwacht kunnen
worden met een gedeeltelijk Neder
landse inbreng. Zo heeft Wies An
dersen zijn regisseursdebuut ge-
MARTINE BIJL
V.D.
Wim Verstappen maakt na het suc-
van zijn „Blue movie" ander
maal een vrije produktie, die voor
lopig „V.D." heet en die in de om
geving van Aerdenhout een vrij
moedige kijk op de betere kringen
gaat geven. Op 15 augustus begin-
de opnamen, waaraan onder
sr Kees Brusse. Ank van der
Moer. Willeke van Ammelrooy,
Guus Oster en Mart ine Bijl mee
werken.
KEES VAN KOOTEN
beelden uit de gehele wereld ge
dragspa ralellen tussen mensen en
dieren laat zien komt rond Kerst
mis in vele Nederlandse bioscopen.
Anton van Munzter deed de foto
grafie, Otto Ketting componeert de
muziek en prof. dr. G. P. Baerends
zorgde onder meer voor de weten
schappelijke begeleidine t
duktie voert Rolf Orthcl.
Het dwaallicht
Een Nederlands-Belgische coproduk-
tie onder patronage van Max Ap
pelboom heeft de bef aam die vertel
ling van Willem Elsschot over twee
matrozen, die in de Antwerpse ha
ven op zoek zijn naar een onvind
baar hoertje uitgekozen voor verfil
ming Frans Buyens doet de regie
FONS RADEMAKERS
maakt in een thriller,
der meer Kees Brusse heeft meege
werkt.
Fons Rademakers ziet een lang ge
koesterd plan verwezenlijkt om Am
sterdamse thriller van
schrijver Nicolas Free ling te verfil
men. Maandag beginnen opnamen
voor een geschiedenis van welopge
voede Engelse Jongens, die onder
vloed van een playboy (Hans Dage-
let) raken. Inspecteur Van
Falk, die oorspronkelijk door Orson
Welles zou worden gespeeld, krijgt
nu vertolking van Brian Marshall.
Engelstalige film komt waarschijn
lijk begin volgend Jaar in de bios
copen. Jddy van der Enden doet de
fotografie.
Het circus staat op stelten Van der Horst
RIJK DE GOOYER
K&rst van de Meulen, pas afgestu
deerd aan de Filmacademie, maakt
In Zuid-Duitsland op het ogenblik
een jeugdfilm voor Gofilex, de ver-
Ko huurmaatschappij, die ook de
Koedijk. Kees van Kooien schreef jeugdfilms van de Limburgse ci-
het scenario. Opnamen beginnen I neast Van der Linde uitbrengt. Vier
Geen paniek
Rijk de Gooyer en Jjh.
kamp in kluchtige kom
klusjesmannen onder regie
Herman van der Horst heeft
vergevorderde plannen voor een
avondvullende film, die het midden
houdt tussen een documentaire en
een speelfilm. De produktie zal
waarschijnlijk binnenkort op gang
komen.
oianiirtiuiKiiiiiiiuiiKiniiiiiiiuiiiMiiiintUiiiinniUiiHiiiiiHUiiBiiiHinG
Blijvers
We gaan nog even door op de
oude (vakantie-)voet: op twee na
alle Leidse dagfilms werden gepro
longeerd. Onder die blijvers Zijn de
pas binnengekomen A clockwork
orange en Bangla Desh, die nog
wel even zullen blijven, gezien de
ervaring in andere steden. Verder
het bekende lichtere werk: De Fu
nès, en Norman Wisdom.
TRIANON handhaaft „The con
cert for Bangla Desh", de zeer fraaie
verfilming van één van de grootste
pop-gebeurtenissen van de laatste
jaren. Een film, die nu eens niet
alleen interessant is door de muziek
hoewel die wel centraal staat
maar ook door de zeer fraaie wij
ze waarop de verrichtingen van de
pop-groten (George Harrison, Leon
Russell, Ringo Star, Eric Clapton
om er maar een paar te noemen)
op het celluloid zijn vastgelegd. Een
aanrader.
LUXOR zal voorlopig de laatste
Stanley Kubrick ,A dockwork
orange", nog wel prolongeren. Een
wat vreemde, maar zeer boeiende
film over een Jongeman, die van
zeer gewelddadig via een „hersen
spoeling" zeer vreedzaam, zelfs pas
sief wordt. Kubrick's bekende (Van
o.a. „2001, a space oddysee") wat
makabere, science- fiction- achtl-
ge stijl doet ook veel.
REX laat Norman Wisdom nog
een weekje grollend en grappend
door sex-land trekken. Hoewel de
film een nauwelijks origineel thema
heeft (een huisvader zet op olijke
wijze de bloemetjes buiten, maar
moet moeilijke toeren uithalen ora
zijn goede naam daarbij te bewa
ren) en hoewel Wisdom niet alles
uit zijn rol haalt, is het een ver
makelijk brok amusement gewor
den.
STUDIO moet intussen wel dol zijn
van Louis de Funès in „Samen uit,
samen thuis", een film die in Lei
den bijna onuitroeibaar schijnt te
zijn. In eendrachtige samenwer
king met andere gerenommeerde
komieken als Bourvil en Terry
Thomas wandelt het kleine Franse
baasje De Funès vrolijk door een
verhaal over de moeilijkheden van
een stel Engelse parachutisten, die
tijdens de Tweede Wereldoorlog in
Frankrijk belanden. Een vertegen
woordiger van het betere dijenklets-
werk.
Kinderfilms
REX prolongeert ten vierden male
„Pippi Langkous" in de kinderma
tinee. Dezelfde Pippi als op de tv,
een spannend avontuur en vooral:
Nederlands gesproken. Voor de kin
deren moet dat genoeg zeggen.
STUDIO doet het ook nog even
met de film van de afgelopen we
ken: „Sjors en Sjimmle" voor de
vijfde keer. Een film die in Ne
derland is vervaardigd, en die alle
elementen van een goede kinder
film in zich draagt: humor, karak
ter en een spannend, lekker ver
haal.
CAMERA draait deze week „Ursus,
de leeuwenkoning", een gek, aar
dig verhaaltje over de koning der
dieren. Voor de allerkleinsten, en
ook wel voor de wat oudere kin
deren een film waar ze plezier aan
kunnen beleven.
Nachtfilms
fflIlll!il:illi!ll!.l'!i:.lli;''IU'T' l!'IIKIliin"ll.il''!!!!lli?i:.'!l|lljmii!lllll|||[j|H|Hj|||lllll.lBMil^
CAMERA brengt deze week een
uiterst spannend brok film op het
scherm: Sam Wan a maker's „The
executioner", in Nederland onder
het motto „Verraad loert overal",
gelanceerd. Een niet meer zo erg
nieuw product, wel goed voor een
avondje koude rillingen, klappertan
den e.d. In de hoofdrollen beproef
de krachten als George Peppard,
Joan Rollins en Judy Geeson.
REX laat weinig twijfel bestaan
aan de inhoud van zijn nachtfilm:
„Zij die vreemd gaan". Het bekende
werk, voor de liefhebbers altijd at
tractief.
Film top-10
van Nederland
i!IIIIUUIl!linii!!IUIll:!DII!lil!linillli:!i:!!:i>!'lllll!i!l I! IFHI ,U..li!:iDlifl
AMSTERDAM (ANP) De
film "Diamonds are forever" heeft
in het eerste halfjaar van 1972 de
hoogste omzetten in de Nederland
se bioscopen behaald, zo meldt de
Nederlandse bioscoopbond. ,31ue
movie" staat op de tweede plaats.
Dan volgen: 3. The Aristocats, 4.
French Connection "bestemming
Brooklyn"), 5. Wat zien ik, 6. Ana-
tevka, 7. Trinity is still my na
me (Vier vuisten van de duivel),
8. Daniel, 9. Strawdogs (genade
loze afrekening) en 10. A clock
work orange.
ADVERTENTIE
DOE-HET-ZELVERS ATTENTIE!
Wat slecht te repareren lijkt
lukt met PORION, de ln Zwitserland
ontwikkelde universele kunsthars
VUL/STOP/PLAMUUR-MASSA.
Gebruiksgereed, geen verlies van
resten, onbeperkt houdbaar. On
misbaar bij elk karwei. Hecht op al
les: op hout. steen, beton, metaal,
tegels, glas, noem maar op, en zowel
op droge als vochtige ondergrond.
Onschadellj k voor de handen. Krimpt
niet, zet niet uit, scheurt niet. (r)
1 kg ƒ6.55, 2 kg 15.30. 5 kg 2M»
