Witte Huis voor
ziet belangrijke
vorderingen bij
V ietnamgespr ek
Gaddafi zou beslissing
Sadat hebben geforceerd
Eensgezindheid over data EEG-top
Speciaal gezant
Waldheim voor
besprekingen
met Zuid-Afrika
Wapens
Kissinger had geheim gesprek
VONNISSEN
TEGEN AAN
HANGERS
DOEBTSEK
5 DONDERDAG 20 JULI 1972
BRUSSEL (AP) De Engel
se minister voor Europese Aange
legenheden Geoffrey Rippon heeft
gezegd, dat alle tekenen er op wij
zen dat in oktober de topconferen
tie tussen de tien landen van de
Euromarkt zal plaatsvinden. Vol
gens hem zijn nu ook de Fransen
het er mee eens dat de conferentie
op de afgesproken data moet wor
den gehouden.
Ook de Westduitse minister van
Buitenlandse Zaken Walter Scheel
zei vandaiag dat de weg vrij
schijnt voor de topkonferentie in
oktober.
Een woordvoerder van de Fran
se minister van Buitenlandse Za
ken Maurice Schumann zei dat
deze tijdens de besloten vergade
ring van de ministers van de tien
er de nadruk op had gelegd dat 'n
monetaire en economische unie
de voornaamste doelstellingen van
de topconferentie zouden m oeten
zijn. Na hun eerste besprekingen
waren de ministers en hun advi
seurs veel optimistischer over de
mogelijkheid om de konferentie in
oktober dan voorheen.
De voorzitter van de conferentie,
de Nederlandse minister van Bui
tenlandse Zaken, Norbert Schmel-
zer, zei op een perskonferentie na
afloop van de drie uur durende bij
eenkomst: "Niemand wil .terugko
men op de datum van 19 oktober
integendeel, op basis van de be
sprekingen van vandaag is het ons
aller wens om die datum niet te
wijzigen aangenomen dat onze
voorbereidingen op 11 en 12 sept-
aantonen dat er genoeg basisover
eenstemming bestaat".
TRIPOLI/CAIRO/MOSKOU (Reuter/APP) Kolonel Gaddafi
van Libië speelde een beslissende rol in het besluit van de Egyp
tische president Sadat zich te ontdoen van de Russische militaire
aanwezigheid in zijn land. Dit is één van de meest aanvaardbare
antwoorden, die woensdag in de Arabische wereld circuleerden op
de vraag naar het hoe en waarom van het spectaculaire besluit
van Sadat. Een ander veelgehoorde lezing is dat de Egyptische pre
sident in eigen land onder sterke druk stond van een groep voor
aanstaande officieren. Aan het hoofd hiervan zou de Egyptische
vice-premier en minister van Oorlog. Sadek, staan.
De Arabische wereld heeft met
verrassing en verbazing op de stap
van Oaïro gereageerd. Zowel in
stemmende als afkeurende com
mentaren dat een oorlog tegen Is
raël om de bezette gebieden te her
overen nu welhaast geen kans van
slagen meer heeft.
In de Libische hoofdstad Tripo
li zeiden welingelichte kringen gis
teren dat president Sadat voor zijn
belangrijke beslissing tevoren al ae
instemming had ontvangen van de
leiders van Libië en Syrië. Resi
dent Sadat, kolonel Gaddafi en
president Assad zouden gezamen
lijk tot het besluit zijn gekomen
toen zij op 21 juni in Egypte bij
een waren. De leiders van de Fe
deratie van Arabische Republie
ken wilden echter nog een laatste
poging wagen het Kremlin ertoe
te brengen Egypte, en ook Syrië,
van de vereiste moderne aanvals
wapens te voorzien. Dit was de re
den dat president Assad' en de
Egyptische premier Sidky onlangs
afzonderlijk Moskou bezochten
waarvan zij blijkbaar met lege
handen terugkeerden.
«(Beslissend
In Tripoli zegt men dat kolonel
Gaddafi's anti-Russische ideeën
duidelijk een beslissende rol heb
ben gespeeld bij het overhalen van
Sadat die Egyptische afhankelijk
heid van de Russische militairen
te beëindigen. Gaddafi heeft open
lijk kritiek geuit op Moskou voor
het bevriezen van de situatie in
het Midden-Oosten op een mo
ment dat de Arabieren in het na
deel zijn en hij heeft ook zijn on
genoegen geuit over de vriend
schapsverdragen van het Kremlin
met Irak en Syrië. Men acht het
niet uitgesloten dat de Libische
leider als nog Sadat zal proberen
Ll te dwingen het vriendschapsver
drag met Moskou, dat nog 14 Jaar
loopt, te veibreken. Hoewel Gad
dafi na de staatsgreep waarmee
hlij aan de macht kwam Russi
sche tanks en geweren heeft ge
kocht heeft hij zich ad enige jaren
tot Frankrijk gewend om zijn mi
litair materieel op peil te houden
of uit te breiden.
De correspondent van het Joe
goslavische persbureau Tanjoeg in
Caïro heeft gezegd dat president
Sadat zijn besluit heeft genomen
"onder sterke druk van een groep
hoge Egyptische officieren, geleid
door vice-premier en minister van
Oorlog Sadek". Hij baseert zich
daarbij op inlichtingen van "zeer
W
betrouwbare bronnen". De officie
ren zouden volgens hem ook het
ontslag hebben geelst van de
Egyptische premier Sidky die zij
ervan beschuldigen „pro-Rus-
sich" te zijn. Genoemde corres
pondent weet tevens te melden
dat de Sow jet-Unie niet heeft ge
wacht op de verklaring van Sadat
maar onmiddellijk met de terug
trekking van de militairen uit
Egypte is begonnen na het be
zoek van premier Sidky aan Mos
kou. Het Kremlin heeft naar zijn
zegen besloten ook alle Russische
instructeurs terug te roepen, die
volgens officiële verklaringen
voorlopig in Cairo zouden blijven
"cm him werkzaamheden te vol
tooien".
Verrassing
NEW YORK (Reuter) Secreta
ris-generaal Kurt Waldheim heeft
voorgesteld een speciale VN-verte
genwoordiger te benoemen om de
besprekingen met Zuid-Afrika over
zeflbeschikking en onafhankelijkheid
obj van Zuidwest-Afrika (Namibië) voort
te zetten.
Üd Hij zei dat zijn eigen contact met
;df de Zuidafrikanen hem ervan hebben
d overtuigd dat die voortzetting de
moeite waard zal zijn, De Z indam
de kaanse regering bleek bereid met een
dergelijke vertegenwoordiger samen
te werken.
.-Afrika is een voormalige
Duitse kolonie die rijk is aan delf
stoffen. Destijds gaf de Volkenbond
bet mandaat over dit gebied aan
Zuid-Afrika. De Algemene Vergade
ring van de VN beëindigde in 1966
bij stemming dit mandaat, maar
Zuid-Afrika heeft tot dusver gewei
gerd het gebied op te geven.
De Arabische wereld reageerde
met verrassing en verbazing op
het nieuws uit Cairo. In het hele
Midden-Oosten waren kranten en
radio op het besluit van Sadlat af
gestemd en werden in zeer uiteen
lopende richtingen specualties op
gezet. Veel commentatoren uitten
begrip voor het verslappen van de
band met het Kremlin maar er
waren ook tekenen van onbegrip
en een stemming van "wat gaat
er nu gebeuren?". El-Anwar, een
pro-Egyptisch blad in Beiroet
haalde de Arabische trots naar vo
ren met een cartoon waarop pre
sident Sadat de vlag van "de
Egyptische soevereiniteit" hijst.
Maar andere bladen bekritiseer
den hem omdat hij zijn beleid te
vaak zou wijzigen en waarschuw
den dat zijn besluit het risico in
houdt dat de Arabieren "erg
naakt" tegenover de vijand ko
men te staan. Enkele Arabische
Journalisten stelden dat het een
stap is in de richting van oorlog
nu Caïro zich uit de greep van
Moskou heeft bevrijd. De meesten
echter hingen de theorie aan dat
het een vrijwillige, zo niet wanho
pige, stap is naar vrede door on-
dehandelingen en dat het wel
licht de doodsteek betekent voor de
Arabische hoop op militaire actie
tegen Israël.
De Israëlische Jeruzalem Post
schrijft 'dat president Sadat contac
zoekt met Amerikaanse functiona
rissen met het doel het Suezkanaal
open te krijgen en tot een po
litieke regeling met Israël te ko
men. Het blad zegt dit uit diplo
matieke bron te hebben vernomen,
de Egyptische ambassade in
Moskou heeft de Russische militai
re adviseurs bedankt voor de diens
ten die zij verleend hebben en de
offers die ze gebracht hebben. In
een op verzoenende toon gestelde
verklaring werd de nadruk gelegd
op de wens van Egypte de samen
werking met de Sow jet-Unie op alle
gebieden voort te zetten, ondanks
het vertrek van het militaire per
soneel.
Het motief van Sadat wordt wel
licht volgende week maandag iets
duidelijker. De Egyptische presi
dent zal dan bij de opening van he
Nationale Congres van de Arabi-
shce Socialistische Unie in Caïro
een belangrijke toespraak houden.
(rak
Intussen brengt de Iraakse mi
nister van Buitenlandse Zaken.
Moertada Said Abdelbaki, een of
ficieel bezoek van enkele dagen
aan Moskou. Voor zijn vertrek uit
Bagdad deelde hij mee dat hij en
de Russische regeringsfunctionaris
sen de ratificatie-oorkonden van
het Iraaks-Russische verdrag van
Vriendschap en Samenwerking zal
uitwisselen.
Politieke waarnemers brengen het
bezoek aan Moskou dat onmid
dellijk volgt op 't vertrek van Rus
sische militaire deskundigen uit E-
gypte. van veel betekenis. Het feit
dat de reis wordt ondernomen op
uitnodiging van Moskou, wordt ge
zien als een poging van de Sow-
Jet-Unie, haar positie in een ander
Kolonel Moeammer Gaddafi
gebied van het Midden-Oosten te
versterken
Op 9 april, veertien Jaar na te
rugtrekking uit 't op initiatief van
het westen tot stand gekomen Pact
van Bagdad, sloot Irak zijn eerste
formele bondgenootschap met een
grote mogendheid. In het repu
blikeinse paleis in Bagdad teken
den de Russische premier. Kosigin.
en de Iraakse president. Achmed
Hassan al-Bakr een verdrag dat
voorziet in Russische militaire hulp
aan Irak, onmiddellijke raadple
ging bij enigerlei bedreiging van de
vrede, uitbreiding van de economi
sche hulp, met name op het gebied
van de olie, en aanpassing van het
buitenlands beleid. Elke partij
waarborgde zich bij geen groepe
ring te zullen aansluiten waarmee
de ander het niet eens is. Ook zal
men niet toestaan dat ztin beleid
7,al worden gebruikt voor doelein
den die de ander zouden kunnen
schaden.
In commentaren od het bezoek
van de Russische premier aan Irak
werd in een deel van de Arabische
pers de overtuiging uitgesproken
dat Moskou een nieuwe invloedsba
sis In het Midden-Oosten wude op
bouwen. De Sowjet-TJnie zou zich
voorbereiden op het geval dat zü
in de toekomst gedwongen zou kun
nen zijn zich uit Egypte terug te
trekken of haar contacten met Caï
ro te beperken. Er werd op gewe
zen, dat met het u't-
de Egyptische vice-president All
Sabri „Moskou's vrkiii in
ro" veel van hun invloed verloren
Reeds toen Kosygin in oktober
vorig jaar een bezoek aan Algerije
bracht, hadden Arabiscne politieke
waarnemers er op gewezen dat Mos
kou contact zocht met Arabische
regiemes die zich tegen Caïro had-
LONDEN/PARIJS (AP. AFP)
Egypte heeft enige weken al in
Groot-Brittannië geïnformeerd
naar de mogelijkheid van wapen
leveranties. De Egvptenaren zou
den zowel voor offensieve als de
fensieve wapens belangstelling
hebben getoond. Engeland levert
al enige tijd kleinere wapens aan
Egypte. Er bestaat geen Brits wa
penembargo voor het Midden-Oos
ten.
Anders is het geval met Frank
rijk dat een dergelijk wapenembar
go wel kent. Een Franse regerings
woordvoerder verklaarde gisteren
dat dit wapenembargo ge
handhaafd zal blijven. Het gaat
hier om de oorlogvoerende landen.
Overigens hoeft dat nog niet te
betekenen dat Egypte in de toe
komst niet over Franse wapens
zou kunnen beschikken. Parijs le
verde vorig Jaar Libië, dat niet als
'n oorlogvoerende mogendheid wordt
beschouwd 'n groot aantal Mira
ges. Libië is met Egypte en Syrië
verbonden in de FAR. Uit bijgaan
de artikel blijkt dat jjulst de
Libische leiders hebben aangedron
gen op doorbreking van de status
Quo In het Midden-Oosten.
In Londen is ook gezegd dat Sa-
dats beslissing tot de breuk met de
Sowjet-Unie een gevolg is van een
overeenkomst tussen Moskou en
Washington de wapenleveranties in
het Midden-Oosten te beperken.
Een dergelijke overeenkomst zou
bij Nixons recente bezoek aan de
Sowjet-Unie zijn gesloten.
den opgesteld. De Iraakse havens
werden voor de Sowjet-Unie die
toegang zocht in het strategisch ge
bied van de Perzische Golf met zijn
rijke olievoorraden, even belangrijk
geacht als de Egyptische havens
voor de Russische vloot in de Mid
dellandse Zee.
Russische Ilsjoesjin- vliegtui
gen onderhouden sinds dinsdag
avond een ware luchtbrug tussen
Egypte en de S.-U. Op veel Egyp
tische vliegvelden heerste een even
grote drukte als na de Juni-oorlog,
toen grote hoeveelheden oorlogsma
teriaal werden aangevoerd ter ver
vanging van verloren gegane uit
rusting, maar nu ging het verkeer
in omgekeerde richting.
Volgens het rechtse Libanese
dagblad Al Hajat hadden Egyp
tische strijdkrachten in de nacht
van zondag op maandag alle bases
en installaties bezet die door Rus
sische adviseurs werden beheerd. Er
was een strenge bewaking ingesteld
rond marine- en luchtmacht-in
stallaties, maar vooral rond de ra
ket-bases van Sam-2 en Sam-3 ra
ketten, aldus dit blad.
ADVERTENTIE
_cdonald CanadianTobacco Co.,Sluis jesdijk 109, Rotterdam (D10)-29 59 00
mYtfO
CONTESSA.fijn datje d'r bent
Een beeld uit de strijd om Kwang Tri in het uiterste noorden van Zuid-Vietnammilitairen van
het -regime Thioe verwikkeld in huis- aan-huisgevechten. Het Bevrijdingsfront heeft de Ver
enigde Staten beschuldigd van het gebruik van giftige chemicaliën bij bombarderen op de pro
vinciehoofdstad. Bovendien zetten de Amerikanen 1300 vliegtuigenwaaronder 200 B-52's in om
Kwang Tri zo plat te bombarderen dat de troepen van Thioe er zegevierend binnen kunnen trek
ken. Overigens is het voor de Amerikaan se piloten vaar moeilijk een onderscheid te maken tus
sen soldaten van het Bevrijdingspront en van Saigon. Elf Zuidvietnamezen waren gisteren al per
vergissing gedood. J
(Van onze correspondent)
WASHINGTON Het Witte Huis heeft officieel weinig te
zeggen over het 14de geheime overleg van president Nixons
adviseur, dr. Henry Kissinger, met de Noordvietnamese de
legatie in Parijs, maar allerwegen wordt gesuggereerd dat
belangrijke vorderingen verwacht kunnen worden in de vre
desbesprekingen. Gedacht wordt aan een toekomstige over
eenkomst over een staakt-het-vuren in Vietnam.
Vandaag komt in Parijs weer de
officiële Vietnam conferentie bij
een. Niets wijst erop dat daar
in de sinds lang bekende en vast
gelegde standpunten van de Ver
enigde Staten. Zuid-Vietnam.
Noord-Vietnam en de Vietcong
veel verandering zal komen.
Of er verandering in het kli
maat ls gekomen zal waarschijn
lijk alleen blijken uit de toon van
de verklaringen der officiële on
derhandelaars.
Door
Henk Leffelaar
In afwachting van dr. Kis
singers terugkeer in Washington,
waar hij de afgelopen nacht werd
verwacht, heeft de leider van de
Democraten in de Senaat. Mike
Mansfield, de indiening opgeschort
van zijn amendement waarin hij
de terugtrekking van alle Ameri
kaanse troepen uit Vietnam voor
eind augstus eist. Mansfields
amendement, dat al bijna een jaar
als het zwaard van Damocles bo
ven het hoofd van de regering -
Nixon hangt, werd beschouwd als
een proefballon voor de voorstel
len van senator George McGo-
vera.
McGovern gaat minder ver dan
Mansfield. Hii heelt gezegd dat
hij bij zijn eventuele beëdiging als
president in lanuari alle bombar
dementen op Noord-Vietnam zou
staken en de 'roeoen en krijgsge
vangenen binnen drie maanden
daarna (april) thuis iou brengen
De Senaat is tot nog toe gelijke
lijk verdeeld geweest over Mans-
field amendement en Mc Governs
voorstel zou die balans misschien
kunnen doorbreken.
Afwezigheid
Het enige wat Nixons perschef
Ronald Ziegler bekendmaakte over
Kissingers bezoek aan Parils was
dat het overleg zes en een half
uur had geduurd. Kissingers af
wezigheid werd voor het eerst op
gemerkt bij het vertrek zondag
van president Nixon uit San Cle
mente, Califormë, naar Washing
ton. Journalisten aan boord van
het presidentiële vliegtuig ontdek
ten dat Kissinger niet meereisde,
zoals gewoonlijk. Omdat Kissinger
na zijn geheime reizen naar Pe
king en Parijs bijna dag en nacht
geschaduwd wordt door verslagge
vers, rezen onmiddellijk specula
ties over een mogelijk bezoek aan
Parijs. Maar persen ;f Ziegiei bleef
de eerste 36 ïur volhouden dat
Kissinger met zijn kindei en (die
inderdaad ook in Calif ornië wa
ren) vooruit was gereisd naar de
westkust.
In Washington wordt veel waar
de gehecht aan het feit dat Kis
singers overleg met de Noordviet
namese delegatie plaats vindt na
de zware bombardementen op
Noord-Vietnam, na de mljnen-
blokkade van Noordvietnamese
havens en na een topoverleg van
de Leiders in Hanoi over hun oor
logsheld. Daaruit werd afgeleid
dat Noord-Vietnam bereid zou
zijn water In de wijn te doen. Ook
wordt het van belang geacht dat
Kissinger in Parijs overlegt met
Le Duc-tho en Ksoean Thuy, de
twee toponderhandelaars van Ha
noi, die onlangs in Farijs zijn te
ruggekeerd.
Daar staat tegenover dat het of
ficiële Noordvietnamese dagblad
Nhan Dan Juist gisteren de Viet
nam-voorstellen van senator Mc
Govern prees als de weerspiegeling
van „de sterke en diepe gevoelens
van de Amerikanen tegen de oor
log". Vanuit Hanoi bekeken is het
definitieve verschil tussen president
Nixon en McGovern dat McGovern
bereid ls het regime van de Zuid-
vietnamese president Thioe alle ver
dere Amerikaanse steun te ont
zeggen, terwijl de president blijft
vasthouden aan zijn beleid om
Thioe aan de macht te houden.
Ondermijning
PRAAG (AFP) In één van de
drie politieke processen die maan
dag in Praag zijn begonnen is de
Journalist Premysl Wondra ver oor-
ral deeld tot twee jaar en vier maan
den gevangenisstraf. Twee mede
verdachten Jozef Belda en Ota
Krizanowski, kregen respectievelijk
een jaar en anderhalf jaar voor
waardelijk.
In het proces tegen de groep-Jan
Tesar heeft de openbare aanklager
zes Jaar geëist tegen Tesar, vijf k
zes Jaar tegen Jiri Miiller, vier jaar
feegen Rudolf Battek, drie Jaar te
gen Haromir Jiri een Jaar, tegen
Pavel Maris en een jaar en acht
maanden voorwaardelijk tegen Sta-
nislaw Furek.
Het derde proces, tegen de voor
malige partijsecretaris van Praag
Jaromir Litem en drie andere hoge
partijfunctionarissen werd vandaag
na schorsing hervat. De drie ver
oordeelden zouden Doebtsek-aan-
hangers zijn, die allen in dezelfde
fabriek hadden gewerkt nadat ze
uit hun eigenlijke baan waren ont
slagen. Wondra werkte bij de Tsje-
ïhoslowaakse radio Krisanowski
was docent aan de partij-school in
Praag en Balda was historicus.
Over het proces zijn weinig bijzon
derheden bekend omdat de Tsje-
choslowaakse pers er geen aan
dacht aan heeft besteed en buiten
landse verslaggevers niet in de
rechtszaal werden toegelaten.
Het drietal zou betrokken zijn
geweest bij het opstellen of het
verspreiden van illegale pamfletten
voor de verkiezingen van november
vorig Jaar. Daarin werden de bur
gers aan hun grondwettelijk*
rechten herinnerd, zoals het door
strepen van namen op de stembil
Jetten of zich van stemming t
onthouden.
Ook de twee andere processen 1:
Praag worden in verband gebracht
met het verspreiden van illegale
pamfletten. Volgens welingelichte
kringen in de Tsjechoslowaakse
hoofdstad staan nog drie processen
tegen vooraanstaande liberalen op
;tapel wegens „ondermijnende acti-
iteit".
Maandag /,ou het proces begin
nen tegen de historicus Hejdanek
*n dominee Dus. Een tweede pro-
es tegen drie mensen die al een
ïalf jaar in voorarrest zitten opent
eind Juli, en een derde proces tegen
twee journalisten wordt half augus
tus verwacht.
De Republikeinen zien McGo-
verns voorsteilen dan ook als een
ondermijning van de Amerikaanse
onderhandelingspositie in Parijs en
verwijten hem misbruik te maken
van de Vietnam-kwestie ten behoe
ve van zijn verkiezingscampagne.
Zij vinden dat hij zich behoort te
gedragen als Nixon in de campagne
van 1968, toen deze zich van alle
commentaar op Vietnam onthield
om het beleid van president John
son, zo zei hij, niet te doorkruisen
en alleen maar aankondigde dat hij
een „geheim plan" had voor de vre
de' in Vietnam, een plan dat ove
rigens NOG onthuld moet worden.
Privé
McGovern heeft daarop nu ge
reageerd met zijn „openbare plan"
en van de kandidaat van juist hen
die de sterkste an ti-oorlogsgroepen
in Amerika vertegenwoordi
gen, was niet anders te verwachten
geweest. Het conflict tussen Nixon
en McGovern toont aan hoezeer de
oorlog een privé-aan gelegen held ia
geworden van de presidenten. Niet
alleen heeft Nixon zich nooit Inge
laten met het protest tegen de oor
log. maar hij heeft van meet &f
aan van het oorlogsbeleid een exclu
sieve Witie-huisaangelegenheld ge
maakt.
Waar president Johnson, en ook
John Kennedy, nog gebruik maak
ten van de gebruikelijke diploma
tieke kanalen als 't State Depart
ment en hun ambassadeurs, zijn de-
ae door president Nixon totaal uit
geschakeld met het gebruik van dr.
Henry Kissinger als zijn persoon
lijke woordvoerder. Het streven
van McGovern ls dit presidentiële
monopolie te doorbreken en van
Vietnam niet langer een erekwestie
te maken, maar een nationale ere
schuld.
