Autotron: uniek
oord
irnrmm.
Autostad Detroit - jungle van menselijk leven
VEEL ZELF DOEN
l»
Citroen GS Break Club
V
AUTO
Zo zag Anton Pieck de voorkant van het Autotron. De werkelijkheid benadert deze tekening zeer
Op enkele kilometers afstand van
de Efteling in Kaatsheuvel en de nog
ongerepte Drunense duinen is er dit
weekeinde een nieuwe attractie voor
recreanten geopend: het Autotron.
Een recreatieproject, dat vooral de
„autofielen" onder ons deugd zal
doen, want de spil wordt gevormd
door zo'n honderdenvijftig klassieke
automodellen.
Dat is de helft van de verzame
ling, welke de scheepsschroevenmag-
naat Max Lips in de loop der ja
ren bijeen heeft gebracht. De grond
legger van een internationaal con
cern, dat zijn naam draagt dat
overigens helemaal niets met de be
kende brandkasten en sleutels heeft
te maken was ook de initiatiefne
mer tot dit Autotron.
Zijn gehele leven was hij bezeten
van auto's. Speciale omstandigheden
hebben verhinderd, dat hij in de
autobranche terecht kwam en toen
scheepsschroeven ging maken. Maar
de liefde voor de automobiel heeft
hem nooit verlaten.
„De ontwikkeling van de automo
biel vanaf het eerste begin heeft mij
altijd sterk geïnteresseerd", zegt hij
zelf in de catalogus van het Auto
tron. „De auto is niet meer weg te
denken uit de hedendaagse samen
leving. Hij is een verlengstuk van
andere transportsystemen. Hij ver
voert mensen en goederen en is in
zijn huidige conceptie een betrouw
baar vervoermiddel. Men stelle zich
voor hoe onze samenelving er zou
uitzien zonder automobiel. Onge
twijfeld zou de wagen van de tech
nische vooruitgang en ontwikkeling
krakend tot stilstand komen en nau
welijks meer op gang te brengen zijn'
Zijn hartstocht voor de automo
biel bracht hem langs een zijdeur
terug in de autowereld. Het begon
met de aankoop van een oude Re
nault. Niet meer dan een wrak. Maar
het karretje werd geheel uit elkaar
gehaald en in eigen werkplaats als
nieuw hersteld.
Van die ene kwam de andere. Het
werd een verzameling, die thans tot
zo'n 300 is uitgegroeid, waarvan de
interessantste helft het hart vormt
van het unieke recreatieproject, dat
vlak bij Lips' fabriek in Drunen is
verrezen. Max Lips bleek bereid er
miljoenen in te steken. Hij zette
zijn collectie antieke drie- en vier
wielers niet zonder meer neer in één
of ander bouwwerkje. Integendeel,
volgens de adviezen van de tekenaar
Anton Pieck liet hij een complex
van authentieke oud-Brabantse hof
steden en binnen tuinen in stijl en
sfeer van rond 1900 bouwen en aan
leggen. Dat complex is op zichzelf
al een bezoek aan Drunen waard.
Prachtig in stijl met rustieke bin
nenplaatsjes, overdekte gangetjes,
pittoreske torentjes, een lust voor het
oog. Alles steunend op een construc
tie van houten balken met gepleister
de niet-dragende muren. Het herbergt
zesduizend vierkante meter expositie
ruimte en een zelfbedieningsrestau
rant in dezelfde stijl van de eeuw
wisseling.
Maar Max Lips was niet tevre
den met alleen een autotentoonstel
ling. Hij wilde meer. Hij wilde dui
delijk de nadruk leggen op de func
tie. die de auto heeft vervuld (en nog
vervult) en de massa-motorisering
van deze eeuw. Het Autotron toont
zowel de historisch aspecten mede
in teohnische zin als de maat
schappelijke facetten van deze ont
wikkeling. die zo sterk het gezicht
van onze tijd heeft bepaald. En om
dat deze ontwikkeling nog steeds
doorgaat werd ruimte opengelaten
voor toekomstbeelden en futuristische
modellen.
Om niet alleen stil te staan bij de
auto als object, maar ook aspec
ten als verkeersveiligheid, verkeers-
begeleiding en verkeersverzorging te
kunnen belichten werd medewerking
gevraagd en verkregen van diverse
instanties, zoals ANWB, Veilig Ver
keer Nederland. VAM in Voorscho
ten en de Porsche-groep van de
Rijkspolitie alsmede van het be
drijfsleven (Shell, DAF, General Mo
tors en Renault)
Het laat zich gemakkelijk begrij
pen. dat met de vrije tijd ook de
vraag naar stationwagens toeneemt.
Had men vroeger eigenlijk maar één
maal per Jaar goed de gelegenheid
er met visgerei of kampeerspullen op
uit te trekken, tegenwoordig heb
ben velen drie of meer weken va
kantie en legio lange weekeinden.
Steeds meer automobilisten ont
dekken trouwens ook in andere op
zichten het gemak van wat extra
ruimte. Het gros van de nieuwe
auto's wordt dan ook vroeger of la
ter gevolgd door een stationwagen
versie. Of door eenzelfde model met
een extra achterdeur, zoals Fiat (127)
en BMW (Touring) hebben gedaan.
Ook de Citroën G.S. heeft zijn va
riant gekregen, zoals bij dit merk
gebruikelijk „Break" geheten. De op
vallende G.S. met de hydropneu-
matische vering van de grotere Ci-
troëns rijdt nu al een jaar op de
Nederlandse wegen rond. Ondanks
het verworven predikaat „Auto van
het jaar" waren er aanvankelijk vrij
veel moeilijkheden met carburateur
en remmen. In de afgelopen winter
kwamen daar voor sommige nog
startproblemen bij.
We hebben deze onaangenaamhe
den niet meer kunnen terugvinden
in de Break Club. d,e wij een week
ter beschikking hebben gehad. De
andere carburateur, die nu wordt ge
bruikt. leverde geen moeilijkhe
den op. Het benzineverDruik is er
ook duidelijk gunstig door beïnvloed.
We noteerden gemiddeld 1 op 10,
aanzienlijk beter dan in de sedan een
jaar terug.
Remmen functioneerden naar be
hoeven. Ze waren na enig inspelen
goed te doseren en gehoorzaamden
tot het uiterste correct.
Bijzondere belangstelling hadden we
ook voor het starten, gehoord de el
lende van de afgelopen winter en
mede ook gehoord de klachten van
een collega, die eerder in deze Break
Club had gereden. We hebben ech
ter weinig last ondervonden. Ver
snelling in zijn vrij, choke helemaal
uit, van koppelingspedaal afblijven,
gaspedaal één keer diep indrukken,
laten opkomen en dan starten maar.
Het ging steeds uitstekend. Soms wel
wat moeite om de motor aan de praat
te houden, maar meer niet.
Tot zover alles goed. Maar we waren
toch ook wel nieuwsgierig of dit twee
de testexemplaar even rammelig
zou zijn als het eerste, dat wij een
jaar geleden beproefden. We vrees
den toen af en toe een portier of zo
iets te verliezen, zo'n kabaal maakte
de wagen. We hebben er toen op
deze plaats onze verwondering over
uitgesproken, dat we zo'n exemplaar
meekregen.
En nu weer van het zelfde laken een
pak. Op een beetje minder wegdek
rammelden er twee van de vijf deu
ren. We begonnen ons af te vragen
of dat kabaal symptomatisch is voor
de G.S. Of iedere berijder van dit
model er mee moet leren Leven. Maar
een dealer heeft ons met de hand op
het hart verzekerd, dat dit geen
chronische ellende behoefde te zijn.
De deuren kunnen behoorlijk wor
den gesteld. En dan protesteren ze
niet meer zo luidruchtig tegen een
minder egaal wegdek.
Wanneer we dat op gezag van die
dealer als vaststaand feit aannemen
blijft er een bijzonder prettige auto
over. Alle comfort, welke men in
een gewone G.S. aantreft, komt men
ook in de Break Club tegen. De ve
ring is zoals bij aUe Citroëns van
uitzonderlijke kwaliteit. De zit zo
wel van stoelen als achterbank laat
niets te wensen over. De besturing
is door de voorwielaandrijving wat
aan de zware kant, maar zeker niet
te zwaar. En de wegligging is for
midabel. Zelfs met een windkracht,
die tegen storm aanleunde .behoef
den wij bij hoge snelheid niets te
doen. De top ligt op de teller om en
nabij de 150 km. Maar ook dan blijft
de wagen als een blok op de weg lig
gen.
Natuurlijk blijft men hopen op een
uitvoering met een wat krachtiger
Zelfwerkzaamheid staat hoog ge
noteerd in het vaandel van direc
tie van Autotron. Voorlopig zijn
daarvoor een mini-racecircuit, mo
del-treinen en een technobar ter be
schikking, maar het ligt in de be
doeling juist aan dit onderdeel van
de expositie nog meer aandacht te
geven. Men wil het ocflc proberen, dat
het publiek niet streng gescheiden
van de tentoongestelde objecten
wordt gehouden.
Men mag eens een deurtje ope
nen en een kapje oplichten. Dat al
les in de hoop, dat men niet zulke
droeve ervaringen zal opdoen als tij
dens RAI-tentoonstellingen, waar-
vaak alles moet worden vernageld
om verdwijnen te voorkomen. Als
men in Drunen persé iets wil mee
nemen dan is daar lectuur en lite
ratuur over auto en verkeer. Ook mo
delauto's en dia's zijn er verkrijg-
Het lijkt ons, dat deze knap opge
zette en met gevoel voor details uit
gewerkte expositie kan uitgroeien tot
een recreatieproject van de eerste or
de.
DEZE PAGINA IS
SAMENGESTELD DOOR
KOOS POST
Harde roman
van
Arthur Hailey
motor dan de huidige (1015 cc meL,
maximum vermogen van 55 DINL
bij een toerental van 6500 per
nuut) maar ook met dit in
ding tot de wagen vrij lichte krac|
bronnetje kan men best uit de
ten. Alle goede eigenschappen bijl
kaar noden tot vrij pittig rijden. ite
kost nogal benzine. Dat we des^t
danks heel redelijk uit de bus 1
men, bewijst dat verhouding
motor toch beter is dan men
papier zou verwachten. Een comij 8
ment voor de constructeurs van
troën.
Die constructeurs hebben ook
deze Break Club een auto gemi
welke voor een eindeloos aantal di
einden geschikt kan zijn. De
terdeur klapt enorm ver omhoog,
kans op hoofd stoten is dus uitei
te gering. De grote bagageruiml
bijzonder toegankelijk door het
breken van een drempel. En als
ruimte nog niet groot genoeg is
men met enkele simpele handgr
ook nog de achterbank neerklap]
Men zou er zelfs in kunnen sla]
Een wagen schier voor alles
schikt. Jammer, dat de schakeling
G.S. is de eerste Citroën
met een pook) soms wat problei
schept. De achteruit is niet
grendeld en zit nogal dicht bij
derde versnelling. De eerste twee
ten achter een stevige veer verse!
nogal wat krw
Als men die niet inzet zit
prompt verkeerd. Enfin, het is
zó eenvoudig. Maar met een b
gewenning gaat het wel. En daar)
zit men nu eenmaal in een niet
wone auto: een Citroën. Die overif
wel in deze Break Club-uitvoe k
boven de tien mille uitk(
f 10.140. De eenvoudiger Comfort dl
f. 9470. De normale sedan als Cl
F. 9715.
Hobby van
Max Lips
werd een
miljoenen
recreatie
project
Een doorkijkje naar één van de karakteristieke binnenplaatsjes. Met een klassieke brandweerwag
naast een oude Mercedes.
moeten uitsloven om er voor te
zorgen, dat hun ideeën en plannen
rijk genoeg zijn om stagnatie in'de
kringloop te voorkomen. Als de ene
auto het minder gaat doen in de ver
koop moet de ander alweer gereed
staan om zijn plaats over te nemen.
Een voortdurende roofbouw op hun
inventiviteit, die hen noodzaakt con
stant op de geestelijke tenen te blij
ven leven.
Maar misschien nog meer beheerst
het ruineuze tempo van die band
het leven van de arbeider, die er aan
staat. Hem is geen moment van rust
gegund. Hij moet die schroef aan
draaien, de volgende en onafwend
baar komende daarop volgende. Voor
overpeinzingen geen tijd, voor over
leg geen gelegenheid, voor ontplooi
ing geen kans.
Zijn arbeidsvreugde ilaakt ver
stikt in de meedogenloosheid van het
voortgaan.
Dat in die sfeer emoties opkrop
pen, frustraties welig tieren, crimi
naliteit ontkiemt en menselijk
geluk moeilijk kan opbloeien, laat
zich raden. Arthur Hailey geeft
daar in zijn boek een breed
scala van. Rassenstrijd, druggebruik,
Mafia-terreur, overspel, winkeldief
stal, oplichterij, zij vormen wezen
lijke bestanddelen van zijn verhaal.
Maar toch ergens is dat voor ons
franje. Fascinerend vinden wij zijn
roman vooral als hij uitweidt over
de gang van zaken in en om de auto-
fabrieken. Als hij ons meeneemt naar
de directiekamers waar op het al
lerhoogste niveau met problemen
wordt geworsteld om een nieuwe auto
op de band te krijgen. Als hij de
moeilijkheden laat zien van ontwer
per, tekenaar en constructeur. Als
wij langzaam aan zijn hand de hiër
archische trap afdelen en via-via
terecht komen bij de bedrijfslei
der, de opzichter en de arbeider aan
de lopende band. Als hij ons laat
zien hoe ieder voor zichzelf een ver
beten strijd moet voeren om zich in
deze „jungle van het menselijk le
ven" staande te kunnen houden.
En hoe zij dat ondanks alle goede
bedoelingen toch niet kunnen. Hoe
zij worden vermorzeld door de stroom
van invloeden, die zij zelf niet iin
de hand hebben.
Hailey noemt in zijn roman na
men van bestaande personen en be
drijven, hij voert General Motors,
„Wielen", geschreven door
thur Hailey, vertaald door
van Wijk en verschenen bij
.M C .Stok Zuid-Hollandsche
gevers Maatschappij N.V. in
Haag (f 22.50).
ZATERDAG 1 JULI 19'
„Uw vader iverkte in de auto-in
dustrie, niet? Als ik me niet
vergis in een assemblagefa
briekzei de cardioloog. Voor
het eerst sinds Barbara hem
ontmoet had scheen de dokter
warmer, menselijker
„Ja".
„Ik krijg van die kant heel wat
patiënten. Te veel". Hij ge
baarde vaag in de richting van
Detroit. „Het heeft mij altijd
een soort gevechtsterrein gele
ken met slachtoffers. Uw vader
is. naar ik vrees, er één van".
Deze dialoog bij het ziekbed van
een door'een beroerte in een mense
lijk wrak veranderde arbeider in
een van de autofabrieken van De
troit is een treffend citaat uit het
jongste boek van de auteur Arthur
Hailey. „Wielen, roman over de
jungle van het menselijk leven" heeft
hij het genoemd. Hailey, die zijn le
zers voorheen door middel van „De
verkeerde diagnose", „Hotel", en
.Airport" achter de schermen van
resp. een ziekenhuis, een hotel en
een luchthaven liet kijken plaatst ons
in zijn laatste werk met een schok
middenin de keiharde realiteit, die
schuil gaat achter de glanzende af
god van deze tijd: de auto.
In hoeverre hij authentiek is kan
men van hieruit moeilijk peilen.
Maar zelfs indien men aanneemt,
dat hij omwille van het schokeffect
de accenten wat zwaarder legt, ja
zelfs veel zwaarder legt, dan nog
blijft er een onstellende werkelijk
heid over van een totaal op de ma
terie ingestelde wereld, waarin am
per ruimte is voor simpel menselijk
geluk.
Het leven in de grauwe metropool
Detroit draait vrijwel geheel om die
allesbeheersende lopende banden.
Dagelijks spuwen de gigantische fa
brieken duizenden auto's uit. En de
band moet voor alles blijven draaien.
Elke verloren minuut betekent een
wagen minder geproduceerd en dat
verlies kan nooit meer worden goed
gemaakt. Daarom beheerst die gena
deloos voortkruipende band het leven
van een ieder, die er ook maar enigs
zins mee te maken heeft.
Ook het leven van de grote man
nen aan de top, die dan wel met
vorstelijke salarissen naar huis gaan
(zo ze al tij'd hebben om naar huis
te gaan), maar die zich dag en nacht
Ford en Chrysler ten tonele. Hi.
Ralph Nader, de kruisvaarder
onveiligheid, even opdraven,
zijn hoofdpersonen zijn
de figuren, die werken in
met name genoemde fabriek,
wat uitmaakt? Wij betwijfelt
Want het had zich in elke
kunnen afspelen. Zoveel
zij ondanks de bikkelharde
currentiestrijd toch niet van
kaar. Omdat zij stuk voor stuk
bukt gaan onder vlijmscherpe
van het heilige commerciële
Een blik op de lopende band van General Motors. Elke minuut
produceert de tergend langzaam, maar onverbiddelijk doordraaiende
band een auto. Ten koste van alles moet stagnatie worden voorko
men. Wat dat "alles" is beschrijft Arthur Hailey.
