GELOOF EN ONGELOOF IN
DE ENE KERK
Gsnmasm
Welke is de weg, die we kerkelijk moeten gaan?
Geld
werk
voor kerkelijk
in grote steden
GEEN POLITIEK IN PREEK
WOORD
VAN
BEZINNING
Kerkdiensten Leiden en omgeving
ZATERDAG S JUNI 1972
In de Handelingen der Apostelen komt nog al eens het woordje „weg" voor in on
eigenlijke zin. Trommius neemt in zijn concordantie van de bijbel deze oneigenlijke be
tekenis apart. Daar is bijv. sprake van „mannen en vrouwen die van die weg waren".
(9:2). Uit het verband is duidelijk dat daarmee de discipelen in ruime betekenis zijn
bedoeld. De apostel Paulus belijdt later: „Ik heb deze weg ten dode toe vervolgd" (22
4). En later spreekt hij voor de Romeinse stadhouder Felix uit: „Maar dit erken ik
voor u, dat ik naar dien weg, die zij een sectie noemen, inderdaad de God der vaderen
vereer (24 14). Op andere plaatsen is er sprake van de weg des Heren of ook wel
van de weg der zaligheid. Het doet eerst mis schien wat eigenaardig aan wanneer van ge
lovigen op deze oneigenlijke wijze het woord „weg" is gebruikt.
Tooh heeft het zijn betékenis wan
neer Lukas zich op deze wijze uit
drukt. Geloven is voor hem niet aller
eerst en allermeest het aanvaarden
van een heel stel geloofsartikelen,
maar het kiezen van een bepaalde
weg. Wanneer mannen en vrouwen
zich bij de gemeente aansluiten
brengt dat mee een verandering van
hun levensonhouding, van hun ge
drag temidden van andere mensen
onder wie zij moeten verkeren. De
geloofshouding van de christen-, de
gebondenheid aan Christus bremgt
mee een andere levenshouding, een
andere weg. En zo krijgt dat eerste
misschien wat vreemd aandoende
woordje „weg" een zeer zinvolle in-
Welke is de weg die wij in geloof
moeten gaan en wel zó, dat er iets
openbaar wordt van de weg des He
ren? In die bespreking bleek duide
lijk dat er allerlei verschil van me
ning was, maar eveneens werd open
baar dat men zich aan elkaar gebon
den wist door de éne Kerk van
Christus. Men gevoelde zich als
plaatselijke groepen „het voorspel
van die ene Kerk".
Wereldraad
Het heeft alle zin dit Jaar tot een
grotere samenbundeling te komen
nu er in deze zomer te Utrecht het
Centrale Comité van de Wereldraad
houd. Geloven is vragen naar de van Kerken bijeen zal komen. In het
weg des Heren om die te gaan. Nog
eens: het is niet los te denken van
een bepaalde levenshouding.
Dit kwam nogal nadrukkelijk
naar voren op een vergadering die
was bijeengeroepen door de provincia
le Raad van Kerken in Zeeland.
Men had uitgenodigd tot die bij
eenkomst alle plaatselijke raden
van kerken en alle gespreks- en ac
tiegroepen die er üi de provincie
zijn. Men kreeg op die wijze bijeen
alle oecumenische gerichte instan
ties. Met enige verwondering heb
ben we kunnen constateren dat het
er meerdere waren dan wij hadden
vermoed. Het was een groepje van
mensen die op de een of andere wijze
bezig waren met de Kerk. Met hun
verleden hebben we gelézen van bij
eenkomsten van dit Centrale Comité
in verafgelegen plaatsen in allerlei
dlelen van de wereld. De laatste werd
gehouden in het hart van Afrika, te
Adldis Abeba. Nu ons land voor deze
vergadering is uitverkoren, is er al
le reden dat de christenheid van j voor één kerk om alleen zo'n gebouw
ons vaderland er zich wat meer mee te stichten. Maar daarbij moest wor-
gaat bemoeien daartoe heeft de Raad den gepraat over de inrichting van
van Kerken in Nederland een bro- die kerk en daarmee hangt zo het
chure (24 bladzijden) laten verschij- een en ander samen. Maar nog al
nen, samengesteld door haar Com- eens dikwijls blijkt de oorsprong van
doel „de communicatie tussen de
Raad van Kerken in Nederland en
het grondvlak op gang te brengen.
Dit boekje wil voor al deze Instan
ties zij'n "n- „gespreksagendia" waar-
-in o.i. centraal staat het tweede
hoofdstukje: Gods kerk en onze
vele kerken. Daarin wordt verzocht
naar nieuwe vormen van kerkelijke
gemeenschap die uitgaan boven de
tr a diütloneil e geloofstegenstellinigen
Die verschillende groepen vormen
—zo is wel gebleken een oecume
nische voorhoede. Wanneer de vraag
wordt gesteld hoe deze interkerkelij
ke groepen byeen zyn gekomen,
kunnen daarop verschil!emd'e ant
woorden volgen. Soms was het een
stukje werk dat gezamenlijk is ge
daan en nadien heelt inen elkaar
vastgehouden. Soms wat het ftn
kerk die in een nieuwe wijk moest
worden gebouwd en waarbij men
samenwerking zocht omdat het een
al te kostbare geschiedenis zou zijn
issie Actie 1972, waaraan allerlei in
stanties hebben meegewerkt. Deze
brochure verscheen onder de titel:
God-wereld-kerk. Het is de bedoe
ling dat er tijdens de bijeenkomst
van het Centrale Comité een lande-
eigen kerken als achtergrond waren ijjke bijeenkomst wordt georgani-
ze bezig met de éne kerk van Chris- j seerd „van regionale en lokale ra-
tus en teüikens weer speelde dat den van kerken, oecumenische actie
woordje „weg" een belangrijke rol. en gespreksgroepen," met als eerste
Het hoofdbestuur van de Gerefor
meerde Bond in de Hervormde
Kerk vraagt kerkvoogdijen van
geestverwante gemeenten (veelal op
het platteland), gelden beschikbaai
te stellen voor het werk in grote
steden.
Daar worden aan de lopende band
predikanteplaatsen opgeheven. Mett
het plattelandsgeld wil men grote
stadsgemeenten in staat stellen
weer predikanten aan te stellen.
De bedoeling is natuurlijk wel dat
die nieuwe stadspredikanten bon
ders zijn. Er is een „Stichting Her-
vormd-gereformeerde Predikants-
plaatsen" voor gevormd.
Op deze wijze heeft de hervormde
gemeente van Huizen in het Gooi
het mogelijk gemaakt, in Amster
dam een tweede bondspredikant te
beroepen. Dat was nog een onder
linge regeling; men wil het verder
centraal aanpakken.
die groepen, hetzij van gesprek of
van actie, te vinden in éen persoon
die ergens gegrepen was door de
gedachte dat het toch eigenlijk on
ver draaglijk is dat er vete ke ken
naast en tegenover elkaar bestaan
en dat alles in de naam van Chris
tus. Moet men dan wachten tot de
kerken het onderling met elkaar
eens zijn? Dat wordt een wachten
rot Sint Juibemis, En zo heeft me
nigmaal één persoon anderen bijeen
gebracht tot een kring om inter
kerkelijk met elkaar te spreken of
om het een en ander te doen. Bo
vendien dringt het besef steeds die
per door dat wij leven in een wereld
die telkens weer langs de rand van
de afgrond gaat. In de oecumenische
beweging gaat het o.a. ook over de
vraag: „Wat betekent het christen
en kerk te zijn in deze wereld". De
oude. geloofstegenstellingen zijn er
nog. Die kunnen we ook zo maar niet
verdoezelen. Ieder Christen heeft als
achtergrond van zijn leven en den
ken zijn eigen kerk. Een oecumeni
sche kerk is er nog niet en terecht
Er blillrt in de steden wel belanR- »«rd op de provinciale bijeenkomst
stelling voor te bestaan. Ol dat nu er voor gewaarschuwd dat het een
honger is naar de ware gerefor- heilloze weg zou zijn warmee. e: uatffc
meerde relegie. is niet zeker Als de reeds bestaande kerken een oecu-
waar wordt verteld dat ergens een j menische zou worden gesticht. Daar-
vryzimnige kerkvoogd graag bonkte- door zou er n nieuwe scheiding wor-
predikanten ziet voorgaan, omdat d'&n voltrokken Maar wel moe,, t ge-
de opkomst en dus de collecte dan sprek tussen leden van verschillende
De bekende Amerikaanse
evangelist Billy Graham, die
zeer geëmotioneerd is door
de felle strijd tusen aanhan
gers van het r.k. en protes
tante geloof, stelde zich in
Belfast persoonlijk op de
hoogte van de strijd, die nu.
al maanden de gemoederen
■in Noord-I ei-land in bewe
ging houdt. Op de foto Billy
Graham in gesprek met
enige beivoners kort nadat
een bomexplosie zes mensen
levens had geëist.
reld kunnen de verschillende kerken
elkaar niet meer missen, willen ze
neeit met elkaar ongeloofwaardig
worden. Wefik een indruk zou het
maken wanneer de kerekn in deze
wereld hun waarschuwend woord zou
den laten horen over twist en twee
dracht. terwijl zij onderling in de
zelfde tegenstellingen zouden blijven
leven als zij dat in het verleden heb
ben gedaan. Welke is de „weg"?
Concili'
I zoveel bet'er zouden zijn.
kerken op gang blijven. In deze we-
ie
Hoe Is de gang van zaken geweest
in de meest gespreksgroepen? En ac
tiegroepen kunnen we er ook wel
bij nemen, want onherroepelijk
kwam het ook hier tot een gesprek.
In het begin zat men vol met de
aloude tegenstellingen en er is
menigeen die bij zo'n kring ge
komen is met de gedachte dat aldaar
van leer zou worden getrokken als
op een debatclub. Deze broeders zijn
spoedig teleurgesteld verdwenen,
want het bleek dat de oude tegen
stellingen verbleekt waren en het
niet meer deden in deze tijd. Even
eens bleek ai spoedig dat er veel
meer overeenstemming was dan men
ooit had gedacht. Ook kerkelijk is
er een nieuw geslacht opgegroeid.
Toch vormen deze kringen nog al
tijd een voorhoede.
Het gaat er nu om dit is het
ideaal dat ons tegenkomt uit de bro
chure God-wereld-kerk dat de gewo
ne gemeenteleden en parochianen
steeds meer doordrongen zullen wor
den van de mogelijkheden die er zijn
om tot herstel van de verloren ge-
gane betrekkingen te komen. Raden
van kerk en moeten iets waar kun
nen maken van een concilie en het
Latijnse woord concilie bete
kent niet alleen een samen ge
roepen worden om met elkaar te
spreken, maar eveneens verzoening.
Men bleef zo lang spreken tol er een
verzoening was bereikt. Plaatselijke
raden van kerken, oecumenische ac
tiegroepen en gesprekskringen zullen
iets moeten hebben van een voor-
Volgens prof. dr. G. C. van
Niftrik, hoogleraar vanwege de
Ned. Hervormde Kerk aan de
Universiteit van Amsterdam, ho
ren politieke onderwerpen niet
thuis in een kerkdienst, waar
Gods woord verkondigd wordt.
De gemeente, aldus de hoogle
raar, wordt vaak geprikkeld
als de preek voor een groot deel
gevuld is met uiteenzettingen
over Z.-Afrika, Angola en Viet
nam. Misschien is het volkomen
juist wat er in de preek over
deze onderwerpen gezegd wordt,
maar dan nog is het volgens
prof. van Niftrik de vraag of
dit tijdens een kerkdienst aan
de orde gesteld moet worden.
Nu is prof. van Niftrik zonder
twijfel een man van gezag, en
je hebt daarom de neiging om
het gemakkelijk met hem eens
te zijn. Toch is het niet zo dui
delijk dat hij gelijk heeft. En als
u naar mijn mening vraagt: ik
vind dat hij geen gelijk heeft.
Het woord politiek is eigenlijk
afkomstig van 't Griekse woord
„politeia" dat burgerij, bur
gerschap betekent. In deze bete
kenis komt het b.v. voor in Efe-
siërs 2, 12 waar Paulus schrijft
over „Israëls burgerschap". Po
litiek handelen betekent, der
halve de staat meebesturen, ook
als burger leven, zijn burger
plichten nakomen. Politiek heeft
daarom alles te maken met de
taak om de menselijke samenle
ving op te bouwen. Aan politiek
doen betekent eigenlijk je in
zetten voor de opbouw van de
menseiyke gemeenschap. Ik hoef
niet lang te zoeken in het oude
of nieuwe testament om te ont
dekken dat zich inzetten voor de
opbouw van de menselijke sa
menleving ook een opdracht van
Godswege is. Het „gaat en on
derwerpt de aarde aan u en
maakt haar dienstbaar" (Gen
1.28zegt in één zin dat de aar
de er is voor de mens om er
te leven, te wonen en er geluk
kig te zijn. Ik zou dan deze tekst
ook mede willen verstaan als 'n
opdracht om al die kwade krach
ten tegen te gaan die een vreed
zame ontwikkeling en opbouw
van onze samenleving in de
weg staan. Een kerk die zwijgt
over wat in Vietnam, in An
gola of in Zuid-Afrika gebeurt,
zo'n kerk doet in feite mee aan
de afbraak van vrede en geluk
in de menselijke samenleving.
Want hoe Je het ook keertj
wendt: verdrukking, oorlog, j
weid breken het menselijke T
staan en de menselijke samj
leving af. Een kerk die tri
wil zijn aan het evangelie
de ogen niet mogen sluiten
gebeurtenissen en ontwikte
gen die vrede en gerechtig)]
tegengaan. Evenmin zal zij 1
mond erover mogen houden,
moeten dan ook daar aan de
de worden gesteld waar de
meente des Heren samenko
om te luisteren naar en zich
bezinnen op de opdracht van]
evangelie.
Het zal wel zo zijn dat een j
meente vaak geprikkeld wojl
als de preek voor een groot d
gevuld is met uiteenzetting
over Vietnam e.a. We mol
echter wel bedenken dat y
prikkeling ook vaak ff
staat omdat we eigenlijk 1
rust gelaten willen worden*
in een kerkdienst niet ook
eens met zoveel ellende wife
worden geconfronteerd. Die li
prikkeldheid mag echter i
ontstaan omdat een uiteen*
ting over wat aan oorlog en
weid wordt bedreven niet me|
opdracht van de bijbel te A
ken zou hebben. Ik denk f
we moeten zeggen dat de kert
te weinig over deze zaken pi
tenen te weinig stelling neiip
Ik denk dat we moeten ze{
dat door dit zwygen 't om-
het geweld en de oorlog te
makkelijk vrij spel krijgen.
Jesus heeft het zich in
geval minder gemakkelijk
maakt. Toen het er om
duidelijk te maken wie
onreent, het geestelijke ge1
in stand hielden en zich
koste daarvan rijk maakten,
deren onderdrukten en er
aan tegoed deden, heeft
niet geaarzeld ze met man
paard te noemen. „WPi 5
schriftgeleerden en farizeeën?
huichelaars! Gij betaalt p
tienden van munt, anijs 6
komijn, maar het gewichtig
van de Wet: rechtvaardigt»
barmhartigheid en trouw vj
waarloost ge.(Mt. 23, 23).
was een politieke uitspraak. L
heeft velen geprikkeld en L
zoveel dat Hem de mond mqj
worden gesnoerd.
Volgens prof. van Niftrik kij
nen politieke uitspraken njj
mer met hetzelfde gezag vc
kondigd worden als de bod
schap van de bijbel. Ik zou
ver willen zeggen: het ge^
waarmee de kerken polit
ke. d.i. voor de opbouw vanL
menselijke gemeenschap L
belang zijnde uitspraken kjj
nen doen, ontlenen zij Jijg
aan de Schrift. jj
Pastoor J. van V
Leic
afschaduwing van hetgeen de ker
ken gezamelijk zouden moeten zijn.
Zij zullen als een motor moeten fun
geren. Daarbij zullen ze veel geduld
moeten kunnen opbrengen, want
we zijn nog lang niet waar we wezen
moeten. Er zijn nu groepen voor wie
dit alles veel te lang duurt en er
zijn in de kerken groepen voor wie
het niet lang genoeg kan duren,
want ze zijn te vast overtuigd, dat
de bestaande tegenstellingen niet
kunnen worden overbrugd. Er is ge
loof in de ene kerk van Christus
en daartegenover is er ongeloof.
De komende vergadering van het
Centrale Comité van de Wereldraad
van Kerken die te Utrecht zal wor
den gehouden is een goede gelegen
heid om ons nader te bezinnen over
onze vele kerken en Gods énC
Het genoemde boekje God-w<
kerk geeft voor hen die zich
materie willen verdiepen he
informatie, maar vooral
bepaalde richtlijnen voor de
lijke.. raden van kerken en
nische instanties. Het somt
leboel dingen op die gezameli'
nen worden gedaan. MaarK
wil het ons de vraag na aan 11
leggen of het nu niet het
is dat we kerkelijk met deze
bezig moeten zijn. Welke is
die we kerkelijk zullen
gaan? En wanneer we deze
aan het slot stellen, denken
vens aan het gebruik van dath
je „weg" in de Handeling^
Apostelen.
Leiden Hervormde gemeente
Hooglandse Kerk 10 u ds H, A. Sche
pers. Zwljndrecht, 11.45 u Oec. Stud,-
dlenst. 5 u ds G. C. Post,
Marekerk 10.30 u ds A. J. de Jong.
Maranathakerk 10 u ds J. P. Hon-
Koningskerk 10 u ds J. cje Wit.
Bevrijdingskerk 9 en 10.30 u ds J.
Bovenberg (gez. dienst).
Bethlehemkerk 10 u dr L. J. Ca-
zemier. Voorschoten.
Vredeskerk 10 u ds R. Steenstra (H
A.) m.m.v. Rijnlands Chr. Mannenkoor.
Egllse Wallonne 10.30 u Pasteur
M. Jospin.
Petruskerk (zat. av. 7 u) 9, 10.30. 12 I Van Mandersloostr. 10,30 u Streek-
en 6 uur dienst Nieuwkoop ds Mevr. T. Elders-
St. Joseph (zat. av. 7 u) 8.30. 9.30 Mayer. Bapt Gem. geen opg. ontv. Le-
11 en 6 30 uur. 6el' des Heils. Corn, de Vlamingstr. 10
Lodewljkskerk (zat. av. 7 u) 9,30. u T'
11. 12.15 en 6 uur.
Oud Kath. Kerk (Zoeterw. Singel 50-
9.45 u gezongen H.M.
Chr. Gerei'. Kerk 10
ds Car-
Vrijz. Hervormden
Asserstr. 1) 10.30 u ds J. Visser.
Acad. Ziekenhuis 10 u ds J. E. Bre-
dèrveld.
Dlaconessenhuis 10.30 u Prof. dr. J
N. Bakhuizen v. d. Brink.
Jeugdkapel Vredeskerk 10 u mej. R
Brandenburg.
---"--.pel „De Goede Herder' 10.30
Jeugdkapel „De Goede
u dhr. L. Krassenburg jr.
Janvossensteeg 17 11 Oec. werkplaats
Gemeenschap van Kerken (Meren-
wljk) 10
oec. dienst ds J. A. Eek-
GerefKerk Zulderkerk Lammen-
schansweg 15): 10 u dr Vlijm. 5 u d;
Bovenberg.
kerk (Hoge
v„r (dond. 8 u).
Öoopsgez. Rem. Gem. 10 uur ds E.
m Straaten te Den Haag.
Marekerk 7.30 u ds G Toornvliet,
radiogemeente Bloemendaal (thema
Oceaanvaarders ol kreekbewoners?)
Zendingswerk Mid^lernachtsroep Z
Singel 21) 6 u spr. dhr. Van der Keur
over „Jezus ln het midden".
Aarlamlerveen Herv. Gem. 10 u
ds H. R. J. Reijenga te Zevenhoven
7 u ds G. van Hoegee. Geref. Kerk 10
u en 6.30 u ds R. Hassefras te Mus-
aelkanaal. Chr. Geref, Kerk 9.30 en 6.30
u ds A Bikker te Zeist, RK Kerk
(zat. 7 u) 7.30 u en 10.30 u. Dorps
huis ter Aar Aard am 9 en 12 u.
Alphen aan den Rijn Herv. Gem
Adventskerk Jullanastr. 9.30 u ds J. H.
Bogers 6.30 u ds N. J. M. Hoogendijk
Kruiskerk GouwslUis 9.30 u ds M. Ha-
n RilswilK 7 uur ds De Heer: i nemaaijer. Opstandingskerk Pr. Ma*
Vestkerk (Oude Vest 133): 10 rijkestr. 9.30 u ds M. Fokkema 6.30
Heer 5 u ds Kronemeijer. 'u ds J. H. Bogers. Gebouw Nabij Van
sema, 5 u ds D. H. Elderman. Chr. Ger.
Kerk 10 u ds H. C. van der Ent: 5
u ds H. C. van der Ent. Geref. Kerk
vrijgem. 8.30 u ds Th. Hoff 3 u ds Th.
Hoff. Geref. Kerk (Vrijgem. buiten ver
band) 9 u ds G. Roukema, 7 u ds G.
Roukema. Geref. Gem. (Remisestr.) 10
u Leesdienst, 5 u Leesdienst. (Woens
dag 7.30 u ds J. Mol. van Hardinx-
veld.) Ger. Gem. in Ned, 10 u ds Mal-
lon 5 u ds Mallon. „Volle Evangelie -
gem. Katwijk" Voorstr. 100, 9.45 u
dienst. R.K. Kerk (ln Vredeskerk) 7 u.
Lelmuiden Herv. Gem. 9.30 u ds
J. H. de Vree. Geref. Kerk 9.30 u ds
Jan de Waard te Zandvoort. 7 u ds
Jos. G. Los. R.K Kerk (zat. 7 u) 7.30.
9.30 uur en 11.15 uur.
7,30 u. R.K. St. Bonifaeiuskerk
(zat. 7 u) 8.30. 10. 11.30 Pred. J. Velt-
huijse R.K. St. Plus X. kerk (zat. 7
u) 9. 10.30, 11.45 en 5.30 uur. R.K.
H. Geest parochie Ridderveld (Zat.
6.30 u) 8.45. 11.15 m.m.v. Jeugdkoor en
5 30 u Pred, J. Seijsener.
Benthuizen Herv. Gem. 9.30 en 6,
u dhr. Van Hoeven te Andel. Geref.
Gem. 9 30 u leesdienst. 3 u ds Hod- i Leiderdorp Herv. Geref. Kerk 10
koop (dinsdag 7.30 u ds Baaijens). u Dorpskerk mevr. A. Geense- Rave-1
Bodegraven Herv. Gem. Dorpskerk stein. Hoofdstraatkerk 10 u ds G. van
9.30 u ds H. J. Cirkel. 6.30 u ds A. Tals- Loenen. 6.30 ds J. P. Honnef. Schep-
ma van Brandwijk. Salvatorkerk 9.30 u I pingskerk 9 u en 10.30 u ds A. Geen-
ds W. Balke. 6.30 u ds G. J. van Emb- Se (H.D.). 5 u ds G. van Loenen.
den. Bethlehemkerk 9,30 u ds G. J. van ir.k. Kerk Menswording (Gearmees-
Embden. 6.30. u ds W. Balke. Geref. terstr.) (zat, av. 7.30 u) 9, 10.30 en 12
Kerk 10 u kand. Loosman Jr. Hoofd- u.
dorp. 6.30 u ds B. J. F. Schoep. (Nieu- t
werbrug) 9.30 u ds B. J. F. Schoep. Lisse Herv. Gem. Grote Kerk
6.30 u kand. Loosman Jr., Hoofddorp. 10 u ds J. van der Velden (H.A.). 7
Geref. Kerk vrijgem 9.30 en 4.15 u ds |u ds J, v, d, Velden, H.A. en Dankz.
H. J. 'J. Feenstra. Geref. Gem. 10 en Helvetiakapel 9 u ds J. van der Vel-
6.30 u leesdienst. Evang. Luth. Kerk den (H.A.). Geref. Kerk 10.30 u ds A.
9 u ds D. Pobuda. Evang.kring. 10 u Heuzeveldt, van Haarlem- Schalkwijk.
Eredienst. 6.45 u Jb. Klein Haneveld. 7 u ds A. G. Kersten, van Den Haag-
Vergadering .van Gelovigen. 10 uur! Oost. Chr. Geref. Kerk 10 en 5 u ds
Eredienst 6.30 u Woord ver kondiging B H. Biesma. Geref. Gem. 10 en 4 u
o in .ds. W Suyker, Geref. Kerk Vrijgem
- Biri n ds L Boer Geref ^erk 9 30 1 (Prinsesse"str 10 11 ds Th' H°fr'
R n ainf R K Kerk S Ber 1 van Katwijk Valkenburg. 4.30 u ds A
5 11 B,r, lk, v, ofn L Kamer, van Loenen aan de Vecht
W Beloftekeerkr'(Robijnstr.)°10 u ds Post. Lennepstr. 9 30 u Jeugdkapelmej. nardus RijndijkfzaL7 u*9»^,0 Geref. Kerk (Salvatorikerk) Vrijgem
fi Sn u dr Vlilm Burggraaf. Zaal h. ,'n o - lï?0 uur R K 0 ^930 J 3 Verleur °ud Ge
ïpïrfldln'iskerk (Afrent Bruutntr.) IKipM». 9 30 u '-Jeugdkapel d,
"O"1" Dt ^jRIRla^iders broeder^
10 SO u Gez. dienst met herv. Voor
ganger: Ds. Bovenberg. (Beide diensten
afgest. op de kinderen). 5 u ds Post.
Huize „Groenhoven" 10 u ds Kröne-
TOelJer- ,1.
Gezinsdiensten „Jeugdhaven 10 u
„De Mirt" dhr. Witte. 10 u „Het Mie
rennest" De heer De Jong.
Geref. Kerk (vrijgem.) 10 en 5 u.
ds J. v. d. Haar.
Geref. Gem. 10 en 4.30 u R Bo°'
Baptlstengem. 8 (Oude Rijn 3) 10 u
ds Th. v. d. Laan.
Bvang. Luth. Gem. 10.15 u ds J. Hal-
eWSer des Hells 10 u HelllMngsdlenst
7.30 u verlossingssamenkomst.
Chr. Science (Steenschuur 6) 10.30
u Hollandse dienst.
Evang. Chr. Gemeenschap (Middel-
etegracht 3) 10 u br. J. Sussenbach.
RK. Kerk H. Antonius (zat. av. 7 u)
0 30 en 11 en 12.16 uur.
Hartebrug (zat. av. 7 u) 8, 9. 10, li.
12.15 en 6 uur.
Stud, parochie (zat. av. 7 u).
Lodewljkskerk 11.45 u in Hooglandse-
fcerk.
troom" 10.30 - -----
Lassale. Oudshoornseweg 10 u ds los
te R'dam m.m.v. groot en kinderkoor
NPB 6.30 u ds S. W. Verploeg. Her
vormde Sionskerk Hooftstr. 9.30 u ds
J, van der Velden te Woerden. 6.30 u
iii de Oudshoornsekerk. Goede Her
derkerk Ten Harmsenstr. 10.30 u ds
N. J. M, Hoogendijk. Ridderveld „Het
Kasteel" Veldbloemwee 9 u ds N. J. M.
Hoogendijk. Aula Morgensterschool
Parelstr. Geen dienst. Geref. Marana
thakerk Raadhuisstr. 10 u ds M. van
Harmeien 6.30 u ds Fr. de Jong zang-
dienst m.m.v. Geref. kerkkoor en mevr
Bonefaas- de Gier. Salvatorikerk W. de
Zwijgerln. 10 u ds Fr. de Jong. 6.30 u
ds J. Vos. De Goede Herderkerk Ten
Harmsenstr. 9 u ds J. Vos. 6.30 u da
P. A. Lefeber Herv. Pred. Kasteel Rid
derveld Veldbloemweg 10.30 u en 6.30
u ds M. van Harmeien. Geref. Kerk
(Vrijgem.) 9.30 u leesdienst. 6.30 u ds
Veenstra. Chr. Geref. Kerk Jeruzalem-
kerk Grijpensteinstr. 9.30 u dienst des
woords 2.30 u ds H. C. van de Ent te
Katwijk aan Zee. Oud Geref Gem,
dijk (zat. 7 u) 9 u en 11.30 uur. R K
Kerk der Engelbewaarders Dorp (zat
7 u) 8, 10 en 11.30
ds dienst. Aktie kruistochten Ned. maan-
Hoogmade Herv. Gem. 10
Leesdiensten
"(Woensdag 7.30 u Ds. Joh. van der
Poel, van Ede). Ned, Prot. Bond geen
dagav. 8 u ds J. Gravendeel. In Welkom
Bondstr. R.K. Kerk St. Agatha Pa
rochie (zat, av. 7 u) 10 en 11.30 u. De
pendance Poelp. (zat.av. 7 u) 9.00
en 11.30 uur. Maria Parochie (zat. av. 7
U) 8.30 u 10.30, 12.00 en 5.30 u. H. H.
Engelbewaarders Parochie (zat.
u) 7,30 en 9.30 11 c
Schoonenboom. R K Kerk
uur) 9 en 11 uur
Katwijk tl. d. Rijn Herv Gem
(Dorpskerk) 9.30 u ds Heljmans. 6 u
kand. v. d. Nagel (Ontmoetlngskerk)
10 u ds Vink, 6.30 u ds Heljmans
(School Narclsstr.) 10.30 u kand. Hoek
Geref. Kerk 9.30 uur ds De Vries 5 u
ds Van Halsema. R.K. Kerk (zat. av.
7 u) 8. 9.30 en 11.15 uur.
Katwijk aan Zee Herv. Gem. Nieu
we Kerk 10 u de J. P. van Roon, van
Zeist. 6 u ds C. van den Bergh, H.D.
Oude Kerk 10 u ds C. Treure. 6 u
ds Jac. de Vos. H.D. Ichthuskerk 10
u ds J. Vroeglndewey 5 u ds A. Vink
H.D. Pnlëlkerk 9.30 u ds Jac. de Vos,
6 u ds C. Treure H.D. Groen v. Prins-
tererschool 10 u ds D. W. Koelman.
Zeehospitium (Longkliniek) 8.45 u ds
J. Vroeglndewey Wijkgebouw „De
Hoeksteen" 10 u Dovendlenst Zieken
huis „Overduin" 2 u di J. G. van Ie- mLC,
peren Geref. Kerk Vredeskerk 9.30 u ^Yder6_ ,V,.VCI
ds D. H. Elderman. 5 u ds R. de Vries, 7 3Q 9 10 45 en 7 u
Triumfatorkerk 9.30 u ds O. van Hal- 7 1-&a' a' M en u
5.45 i
Nleuwveen Herv. Gem. 9.30 u
kand. J. de Graaff te Utrecht 6.30 u ds
J. H. de Vree te Lelmuiden Jeugd
dienst. Geref. Kerk 10.45 u ds D.
Braam te Haarlemmermeer. 7 u ds
J. Bovenberg te Lelden Jeugddienst.
R.K, Kerk (zat. 7 u) 9. 10.45 en 5 u.
Nieuwkoop Herv. Gem. 9.30 u ds
OHemans te Surhuistcrveen 6.30 u ds
G. van Doorn. Geref. Kerk 9.30 u en
7.15 u ds Rinse J. H. Hanenburg. Chr.
Geref. Kerk 9.30 u dienst des woords.
2 u ds P. Sneep te Alphen a. d. Rijn.
Rem. Geref. Gem. 10.30 u Streekdienst
- - Mayer R.K. Kerk (zat.
Noordwijk- Binnen Herv. Gem.
(in geref. kerk) 10.30 u dr. J. G. B.
Jansen (H.D.) 7 uur ds Keunlng. Ge
ref. Kerk 9 u ds B. Bouma. (H.A.) 5
u ds C Warner (H.A.) (v. d, Bergh-
stichting) 11 u ds Bouma. Ned, Protes
tantenbond (Lindenplein) 10.30 u
ds E. Frater Smid R.K. Kerk (zat. av.
7 u) 8, 9.30, 11 en 12 u.
Noordwijk aan Zee Herv. Gem.
10 u ds d! Keuning (H.D.) (De Rank)
7 u dr J. G. B. Jansen. Herv. Geref.
evang. (Schoolstr.) 10 il dhr. G. v. d.
Kamp. 3.30 u ds C. v. d. Berg. Geref.
Kerk 9 en 10.30 u ds Warner (H.A.)
7 u ds J Hartkamp (Sole Mlo) 9.30 u
ds Hartkamp. R.K. Kerk (zat, av. 7
u) 7.30, 9. 10.30. 12 en 7 uur.
Noordwijkorhout Herv. Gem. 10 u
ds J. Streef land (H.D.) R.K. Kerk St.
Jozef (zat. av. 7 u) 8. 10. 11.30 en 7
u. St. Viktor (zat. av 7 u) 8. 9.30. 11 e
6 u. H. Hart van Jezus in de Zilk
(zat. av. 7 u) 8.30. 10 en 11.30 u.
Oegstgeest Herv. Gem. (Groene
Kerk) 9 u prof. dr. E. Jansen Schoon
hoven (H.A.) (Pauluskerk) 10 u ds
W. J. H. Baart (Gemeentecen.tr.) 10.30
u ds H. W. Bloemhof! te Heiloo. 10.30
u (jeugd-kerk) M, de Heer. Geref. Kerk
10 u as Oegema. 7 u d6 W. E. Ver
donk (gem. dienst). Geref. Kerk (vrij
gemaakt) 8.30 en 3 u ds J. v. d. Haar.
R.K. Kerk (zat, av. 7.30 u) 10.30 en
12 u Bonaventurakapel (zat, av. 6.30
u) 8 en 10 u.
Oude Wetering Herv. Gem. 9.30
u ds Lalleman. Geref. Kerk 9.30 uen
6.30 u ds J. Czirla. Rem. Geref. Gem.
Geen dienst. R.K. Kerk Meerkreuk (za
terdag 7 u) 7.45. 9.15 en 11 u.
Rijnsalerwoude Herv. Gem. 7 u ds
T. H. Oostenbrug. Chr. Geref. Kerk j
9.30 u dienst des woords 2.15 u ds G.
Bouw te Schevenlngen. R.K. Kerk (za
terdag 7 u) 7.30. 9.30 en 11.15 uur. j
Rijnsburg Herv. Gem. (Grote
Kerk) 9.30 u ds I. J. Wisse, 5 uur
Van Niel, 5 u ds Wisse. Geref. Kerk.
Van Biel, 5 uds Wisse. Geref. Kerk,
Petrakerk 9.30 en 5 u Ds Bijleveld
(H.A.) Immanuëlkerk 9.30 en 5 u ds
Hulsman (H.A.). Maranathakerk 9.30
en 5 u ds v. d. Linde (H.A.). Geref.
Kerk (vrijgem.) 10 en 5.15 u ds K.
Sassenheim Herv. Gem. 10.30 u
(in geref. kerk) ds. A. Westra, 6.30 u
(Ln Ontmoeting) ds. N. Bakker te
Oegstgeest. Geref. Kerk 9 en 7 uur
ds. J, D. te Winkel, Chr. Gereform
Kerk 10 en 5 uur ds. L, S. den
Boer, Ned. Prot. Bond 10.30 uur me
vrouw ds. A. C. J. Jonkers te Noord
wijk aan Zee, RK kerk (zat, av. 7
uur) 8, 9.30, II en 5.30 uur.
Valkenburg Herv. Gemeente 10
uur ds. G. Zonneveld. 6.30 uur ds. G.
Zonneveld. Geref. Kerk 9.30 en 6.30 u
ds. Rooze. Geref. Kerk (vrijgemaakt)
9.30 uur leesdienst 5 uur ds Th. Hoff.
Voorhout Hervormde Gemeente,
10 uur ds Hoogenkamp. RK (zat 8
en 7 uur) 9 10.30 11.45 en 5.30
Voorschoten Herv. Gem. Dorps
kerk 10 uur ds. Meijering 7 uur ds,
v. d. Schoot Hulp en Heil 10 uur ds.
Verheule Aula Noord-Hofland 9.45 u
ds De Zeeuw, Rijndijk 10 uur ds v.
d Schoot. Geref. Kerk 9 en 10.30 uur
en 5 uur ds Reedijk, Aula Noord-
Hofland 9.45 uur ds De Zeeuw. Geref
Kerk (Vrijgemaakt) 9.30 Leesdienst.
2 30 uur ds. F. Dekker Cappel a. cl
IJssel. RK Kerk (Laurentlus) (zat.
av. 7 uur) 8.30 10.30 en 12 uur en
maandag idem. Moeder Gods (zat.
av 7 uur) 8 10 11.30 en 6 uur maan
dag 8, 10 en 11.30 uur).
Waddinxvcen Herv. Gem. Bru
kerk 9.30 uur ds D. van Vliet 6.
uur J. v. d. Heuvel. Wijkgebouw 9.30
uur ds J. v. cl. Heuvel. 6.30 uur ds.
T. v. 't Veld. Bethelkerk 9.30 uur ds
T. v. 't Veld 5.00 uur ds D. van Vliet,
Immanuelkerk 9.30- uur ds F. D. E-
mous 7 uur ds J. Visser Gereform.
Kerk Kruiskerk 10 uur en 5 uur ds B
Koekkoek HA Ontmoetlngskerk 9.45
uur en 5.00 uur ds D. J. Modderaar,
HA Rem. Ger. Gem. 10.00, uur ds G.
A. Hooykaas, Chr. Afgesche. Gem. 9.30
uur en 5.00 uur ds A. P. Verloop Oud
Ger Gem. Zuidkade 158, 10.00 uur
en 6.30 uur leesdienst, RK Ontipoe-
tingskerk 8.30 uur. 11.45 uur en 6.30
uur (zat. av. 7.00 uur). St. Victorkerk
8.00 uur en 10.00 uur (zat. av.
7 uur).
Warmond Herv. Gem. 10 uur ds
H. B van 't Hof uit de Kaag (Jeugd
dienst) RK Kerk (zat av 7 uur) 8.30
10 en 11.30 uur.
Herv. Gem. Dorps
kerk "9 uur Toeristendienst, 10 uur
Open Deur Dienst drs A. v. Buuren,
4.30 uur Cand. J. Hoek. Katwijk aan
Zee, 7 uur dr Th. C. Frederikse, Kle-
vietkerk 9 uur jeugdkerk, 10 uur dr.
P. D. TJalsma, Epe. Messiaskerk 10.00
uur Vicaris Th. H. G. Hulst. Dorps
centrum 9.30 uur ds C. van den Berg
Katwijk aan Zee, Gebouw 10 uur Jeugd
kapel 12-14 jaar, Geref. Kerk Bloem-
camplaan l'ö en 7 uur ds L. Bech,
Zijllaan 1 uur ds D. van der
Meulen, Nea. Pr#. Bond Lange Kerk-
dam 10.50 uur ds D. A. Werner, RK
Kerk Willlbrordu6 (zat. av. 7 uur)
8 9 10 11 12.15 en 5 uur. Goede Her
derkerk zat. av. 5 uur 8.30. 10, 11.30
St. Joseph (zat. av. 7 uur) 7.30 8.45
10.30 12.15 en 7 uur.
VVonbrugge Herv, Gem. 9.30 uur
ds Batenburg Friezenveen 6,30 ds Cir
kel. Bode^graven, Gereform. Kerk:
9.30 en 6,30 uur kand. Verschoor, Am
sterdam.
Avondmaalstafel in hen
Dorpskerk te Voorschoten.
(Foto H
Zevenhoven Herv. Gem.
ds. Joh. Stehouwer te Alphen
Rijn. 2 uur ds. Reijenga I
Geref. Kerk 9.30 uur en 7 uü
Zoeterwoude Herv. Gem. g( m
opgave ontvangen RK St,
Zuldbuurtseweg (zat. 7.30 uur
en 11 uur, RK Christus Dlei 1
(zat. 7 uur) 8.30 10 11,30
RK Kerk Meerburg (zat. 7
10.30 12 en 6 uur.
Zwammerdam Herv.Gen
kandidaat de Leeuw te Utre pi
uur ds Van Driel te Rotterd
reformeerde Kerk 10.30 uur
Kunst te Gouda. 6.30 uur d
Vries te Katwijk aan Zee. R
Geref. Gem. 10.30 uur Strëekd
Nieuwkoop ds T. Elders-Ma |j
Kerk (zal. 7 uur) 8, 10, 11.30 M
uur. m
