Advies op
punten
Vlucht natuurwetenschappen
Medische studie
moet
praktischer
ADVIES
I
Museum
te klein
LEIDEN Van de talrijke mu
seumbezoekers die jaarlijks de hek
ken van het museumcomplex aan de
Steenstnaat binnenwandelen, weet
vermoedelijk een klein percentage
dat zich binnen de hekken niet één,
maar twee totaal verschillende mu
sea bevinden. De grootste trekpleis
ter vormt het achterste gedeelte van
het museumcomplex, het rijksmu
seum voor volkenkunde, terwijl zich
in het voorste gebouw een ook be
langwekkend museum bevindt:
het rijksmuseum voor de geschiede
nis der natuurwetenschappen.
De bezoeker, die bij het betreden
van de wat sobere ruimte wordt ge
confronteerd met een uitstalling van
de talrijke, op het eerste gezicht
merkwaardig uitziende, instrumen
ten en toestellen, zal zich met moei
te realiseren dat de grote vlucht die
de natuurwetenschappen in onze mo
derne tijd heeft genomen, o.m. hier
uit is voortgekomen.
Het maangruis, dat zich in een van
de vitrines bevindt, mag dan een
"tastbaar" symbool zijn van de
technische ontwikkehng die een
nieuw tijdperk voor de mensheid
gaat inluiden, de hier tentoongestel
de toestellen en instrumenten waren
dat eveneens in hun tijd.
Wie de moeite neemt de instrumen
ten van dichtbij te bekijken, komt
onder de indruk van vernuft, geduld
vakmanschap en precisie, waar
mede de wetenschapsmensen uit
vroeger tijden aan hun uitvindingen
gestalte hebben gegeven.
Zo is bijvoorbeeld een selectie uit
de 17de en 18de eeuwse instrumenten
te zien, die aan de Leidse Hoge
school in het natuurkundig laborato
rium zijn gebruikt. Een goed voor
beeld van precisie laten de slinger
uurwerken zien, die zijn nagebouwd
naar de ontwerpen van Christiaan
Huygens.
Als voorloper van de huidige me
thoden op het gebied van de elektro
cardiografie is de snaargalvanome
ter (1903) van de Nobelprijswinnaar
Willem Einthoven (18601927) te
zien.
Op de bovenverdieping is een oud
alchemistisch stookhuis te bezichti
gen, een reconstructie van een labo
ratorium uit de 16de eeuw, compleet
ingericht met ovens, distallatiema-
chines, filters, smeltkroezen, koe-
lingsapparatuur e.d. De 16de eeuw
is een belangrijke periode in de his
torie van de chemie.
Behalve een expositieruimte is het
museum ook een centrum van
onderzoek op het gebied van de ge
schiedenis van niet alleen natuurwe
tenschappen, doch ook van genees
kunde, wiskunde, farmacie, reken
kunde. astronomie, biologie, schei
kunde en microscopie.
Per 1 juni zijn de openingstijden van
het museum verlengd. Het is nu
open van 10 tot 5 uur en op zondag
van 1 tot 5 uur.
LEIDEN De Leidse hoogleraar
J. G. Defares wil de opleiding van
medische studenten saneren. In het
blad Universiteit en Hogeschool pleit
hij deze week voor een meer prak
tisch gerichte opleiding, waarbij elke
overtollige theoretische ballast dient
te worden vermeden.
Een groot deel van de medicijnen
studie is volgens prof. Defares mo
menteel van ondergeschikt belang
en letterlijk doelloos. Dit komt vol
gens hem. omdat er duidelijke doel
stellingen ontbreken en omdat de
opleiding wordt bepaald door specia
listen in plaats van door medici met
een algemene achtergrond.
De Leidse hoogleraar stelt voor te
komen tot een raad van beleid, die
door de overheid zou moeten worden
Ingesteld en waarin praktisch ge-
Alchemistisch stookhuis, één
van de bezienswaardigheden tn
het rijksmuseum van de geschie
denis der natuurwetenschappen
in Leiden.
KLOKKEN
Friese staart en Stoeltjes,
Zaanse- en Sallanders. Echte
mtieke Franse en Comtoise
klokken, enz.
Uw specialist met vak-service
v. d. Water
Haarlemmerstr. 181 - Leiden
aarde .generalisten" zitting zou
den moeten hebben. Deze raad zou
de doelstellingen moeten bepalen en
de grenzen van de leerstof afperken,
In overleg met de medische faculteit.
~ZATEKPAO 3 JUNI 1972
Het eerste advies van de 10 februari
ipgerichte adviesraad voor de binnenstad
uit. Het eerste geesteskind is eigenlek
L.fen vijfling, zei de heer J. Sloot gister
avond bij de aanbieding van dit advies
an de economisch-planologische sector
jan burgemeester en wethouders. Het is
het advies van vijf werkgroepen over
:-rJat gedeelte van de binnenstadsnota,
t waarmee de opdracht correspondeerde.
igi)oor tijdgebrek is er geen gelegenheid
rjjeweest de verschillende groepen over
eikaars adviezen te laten nadenken om
tot een verdere verdieping te komen. De
coördinator van de adviesraad heeft wel
een samenvatting gemaakt van tien on
derwerpen.
Dit eerste advies wordt niet alleen aan
het gemeentebestuur aangeboden om van
deze zijde reactie te krijgen, maar vooral
ook aan de burgerij. De zestig leden van
de adviesraad willen duidelijk hun mede.
burgers betrekken bjj de binnenstadspro-
blematiek, waarvoor ze zelf warm lopen.
Ze weten van zichzelf, dat het een emo
tionele zaak is. waarbij velen zich betrok
ken voelen. Die emotionaliteit blijkt ook
uit het feit, dat het advies werkt met
meerderheids- en minderheidsstandpun
ten.
Er zal nog veel moeten worden gepraat
om tot een eensluidend advies te komen.
Vooral het gesprek met de burgerij vindt
de adviesraad daartoe belangrijk. Hij
hoopt daarom, dat velen dit eerste werk
stuk zullen lezen. Het is gratis verkrijg
baar bij de balie van bureau voorlichting
in de hal van het stadhuis en bij de secre
taresse, mevr. Jansen-Hoonhout, Modder
manstraat 10 in Leiden.
Men hoeft men moet het niet bij
lezen laten. De reacties moeten worden
opgevangen en ingebracht in de verdere
besprekingen, van welke evaluatie de ad
viesraad een nader rapport zal uitbren
gen.
Schriftelijke reacties kunnen worden
gezonden naar mevr. Jansen of naar het
bureau van adviesraad, kamer 106, stad
huis, Leiden. Mondeling kan men dit toe.
lichten of alleen maar mondeling rea
geren op een contactavond, die 16 juni
om 8 uur in de burgerzaal van het stad
huis wordt belegd.
Het is niet de bedoeling om een recht
streekse discussie aan te gaan of om er
een concrete meningsvorming van de bur
gerij uit te krijgen, maar de voorzitters
en rapporteurs hebben het verlangen naar
een gelegenheid tot ontmoeting in ver
band met de schakelfunctie van de ad
viesraad.
Vandaag op deze pagina de samenvat
ting van het advies. Het ligt in de bedoe
ling in onze rubriek "Binnenstad onder de
loep" in de komende weken op het advies
terug te komen.
Eerste van binnenstadsraad
Rijnland en
Nieuwe Rijn
LELDEN Demping van de Nieuwe
Rijn, waarover onlangs zo'n discus
sie werd gevoerd in deze krant, is
nog altijd actueel. In de gemeente
raad werd er van de week over ge
sproken. In haar advies vraagt de
wekgroep verkeer en vervoer van de
adviesraad het plan te bestuderen
om de Nieuwe Rijn te dempen. De
werkgroep, die bezwaren heeft tegen
verdere afbraakprojecten, beschouwt
demping als meest afdoende oplos
sing om ruimte te scheppen.
Tegenstanders van demping voeren
vaak als argument aan dat het niet
kan vanwege de waterhuishouding.
Wat zegt het Hoogheemraadschap,
van Rijnland ervan, dat de zorg
heeft voor die waterhuishouding. In
het kort komt het commentaar van
ir. H. de Groot, ingenieur directeur
van de technische dienst, hierop
De Leidse grachten maken deel uit
van het watercircuit van het hoog-
heemraadschaD. Door de grachten
gaat het boezemwater naar het ge
maal In Katwfjk. Elke ingreep in
het water heeft gevolgen.
Technisch gezien is „kan niet",
sterk gezegd. Maar als men gaat
uitrekenen wat er zou moeten ge
beuren als een stuk water als de
Nieuwe Rijn in het centrum van
Leiden vervalt, komt men aan maat
regelen, die onaanvaardbaar zijn, ze
ker financieel.
Er komt bij, dat de riolering in
de Leidse binnenstad grotendeels uit
komt op het grachtenwater. Alleen
al om die reden zou de Nieuwe Rijn
niet kunnen worden gemist.
Tegen overkluizen bestaan ernstige
bezwaren. Water heeft licht en lucht
nodig. Daarnaast zou het een pro
bleem geven om het water schoon
houden.
Het hoogheemraadschap is ui
terst voorziohtig met toestaan van
versmalling van water. Als het
kan, dan mag het ook, zoals blijkt
uit de geringe verbreding van de
Stille Rijn, die gepaard gaat met de
vernieuwing van de wallekant.
(op foto Holvast)
Men kan bewondering hebben
voor de energie, die zestig stad- en
streekgenoten hebben opgebracht
om in korte tijd een advies uit te
brengen over plannen, die het ge
meentebestuur met de binnenstad
van Leiden heeft. Het is geen een
voudige zaak en ook de bdnnen-
stadsnota is geen stuk, dat J®
op een avondje even leest.
De adviesraad zegt zelf, dat het
taalgebruik van de nota van een
soort is, dat voor veel burgers iets
weg heeft van geheimtaal. Wie de
vijf adviezen van de verschillende
werkgroepen doorneemt ook dat
doe Je niet zomaar even komt
tot de conclusie, dat hier en daar
ook burgers het jargon gebruiken,
dat ze zelf als geheimtaal bestem
pelen.
De lezer moet dus hier en daar
"vertalen", maar dat neemt niet
weg. dat het uitermate boeiend ia
de verschillende meningen
door te lezen. Als belangstellende in
de binnenstadsproblematiek kun
je het eens en oneens zijn en ook
nog een afwijkende mening heb
ben. En Juist dat wil de advies
raad weten voordat hij verder gaat
met zijn werk. Hoe denken de me
deburgers erover? Men kan die ge
dachten op papier kwijt en mon
deling op een contactavond. Men
kan natuurlijk ook een ingezonden
stuk plaatsen in deze krant.
Het is zaak, dat het werk van de
adviesraad gemeengoed wordt. Een
mogelijkheid daartoe wordt medio
augustus geschapen als er een spe
ciale lokaliteit komt met een leesta
fel e.d. Nuttig is voorts de volgende
week te openen permanente bin
nenstadsexpositieruimte in een lo
kaal aan het Stadhuisplein.
Natuurlijk zullen meningen blij
ven botsen. Binnenstadsouders wil
len speelruimte voor hun kinde
ren. middenstanders zijn tegen het
weghalen van élke parkeerplaat®.
Alleen dit schetst de emotionele
sfeer, waarin over binnenstadsza
ken wordt gesproken. De adviee-
vijfling is daarvan een duidelijk
voorbeeld.
HANS ME7LKERT»
trj 1
LEIDEN Vijf werkgroepen van de adviesraad voor
je binnenstad, structuurplan, wonen, verkeer en vervoer,
vjionumenten, leefbaarheid en stadsverfraaiing, hebben een
Jdvies uitgebracht. De coördinator heeft van tien onder
werpen een samenvatting gemaakt: bereikbaarheid van de
5aad, idem van de binnenstad, idem in de binnenstad, af
sluiting Breestraat, demping grachten, dam in Korte Mare,
Jjrrasjes, beschermde stadsgezichten, handhaving woon-
rs^inctie en ontmoetingsgebied.
Wa,t de bereikbaarheid van de
l?etreft, achten de werkgroepen
taarheid, verkeer en vervoer
structuurplan van essentieel be-
dat het doorgaand verkeer
de stad wordt geleid. Aanleg van
Provinciale weg no. 6 en Rijksweg
moeten zo snel mogelijk ter hand
•den genomen. In de huidige situa-
kan met een verbeterde beweg-
iring al veel bereikt worden. Men
onderscheid kunnen maken tus-
i Leiden-centrum, Leiiden-zuid en
iden-noord.
Vat de bereikbaarheid van de
inenstad betreft stelt de werk-
tep structuurplan voor om af te
van de door de gemeente ge
ide "binnenring", waarvoor de
■ewaterbrug gebouwd moet wor-
en de Hooigracht tot snelweg
;ebouwd moet worden. Deze „bin-
gevormd door Witte Singel
[ooigracht - Langegrachfr-- Mors-
Trekvliet. kan als parkeer-
lenheid gebruikt worden wanneer
aanleg van een "'miüdenriing"
>rdt overgegaan.
"middenring" wordt gevormd
Vondellaan - Churchillaan -
Lweg - Hoge Rijndijk - Enge-
Willem de Zwijgerlaan -
,tlon. Deze ring vereist een brug
de Rijn tussen Vondellaan - Le
en Churchillaan. De werk-
adviseert deze ring aan te leg-
omdat dan de noord-zuid-ver -
iding via de Hooigracht belangrijk
itlast zal kunnen worden, waar
een onaanvaardbare doorsnij-
van de binnenstad vermeden
kunnen worden. Trekvliet en Lan
,t zullen in deze visie niet
;r dan twee rijbanen vergen en
Js parkeergelegenheid
>t doen. Als er goede verbindin-
naar de binnenring komen, is de
'eikbaarheid van de binnenstad
;ekerd. De werkgroep leefbaar-
ld pleit ook voor een wegenstelsel
steeds grotere capaciteit
|gt, gerekend vanaf het centrum
de rand van de stad.
werkgroep verkeer en vervoer
It voor een nieuwe Valkbrug, zodat
route Stationsplein-Stationsweg -
1 Binnenvestgracht ontlast kan
rden. De groepen structuurplan,
keer en vervoer en leefbaarheid
i van mening dat het verkeer van
derdorp naar Oegstegest v.v. en
den Zuid-West naar Leiden-
>rd niet door de binnenstad
(reestraat) behoort te gaan, maar
itenom via b.v. de middenring
|n rfjden.
De werkgroep wonen stelt dat on-
rdelen van het wegenplan, die al
1 goedgekeurd zijn, maar nog niet
uitvoering zijn genomen, opnieuw
•jteken moeten worden vanuit een
iuwe visie en in verband gebracht
je ten worden met de andere om-
jgndee funkties, die de stad heeft
vervullen. Alsdan kan een ver-
ers- en parkeerbeleid gevoerd
rden, dat rekening houdt met de
van een goed stedelijk woonmi-
werkgroep structuurplan is van
el, dat de afweging tussen
ijds de leefbaarheid van de bin-
stad en de handhaving van de
)laatsingsmogelijkheden binnen 't
lenstadsgebied in het nadeel van
particulier gemotoriseerd ver-
uitvalt. Met een geleidelijke af-
ïting van de binnenstad voor het
ticulier vervoer kan zij zich dan
wel verenigen, mits een aan-
rdbare oplossing voor de parkeer-
ïoefte in de schil van de binnen-
gevonden wordt en een goed
ïbaar vervoersnet voldoende al-
latieve mogelijkheden geeft. Het
illen van een circulatieplan. dat
>waar de bereikbaarheid van
ijecten in de binnenstad niet on-
jgelijk doet zijn, doch dat het ge
lik van de eigen auto minder aan-
Jkkelijk maakt, is een middel, dat
^geleidelijke afsluiting van de bin-
pfbstad gebruikt kan worden.
ï>e groepen structuurplan, verkeer
vervoer en leefbaarheid pleiteD
het zorgen voor voldoende par-
•gelegenheid (b.v. braakliggende
ïinen hiervoor geschikt maken,
parkeren vanaf de schil naar de
ïenstad zelf steeds duurder ma-
i). Men kan via kleurcodes naar
"leergelegenheden geleid worden,
men dan door middel van een
tapbusje of tram de binnenstad
bereiken. De opstapbusjes moe
ten in deze conceptie de parkeer
plaatsen als begin- en eindpunten
van hun routes hebben. In de bin
nenstad zelf moet men vit handop
steken kunnen duidelijk maken, dat
men wil instappen. Eén vaste prij^
verdient aanbevelilng boven verschil
lende tarieven.
Breestraat
De werkgroepen structuurplan, ver
keer en vervoer en leefbaarheid zijn
van mening, dat niet eerder tot af
sluiting van de Breestraat mag wor
den overgegaan dan nadat vervan
gende routes gereed zijn. Zij menen
dat de Langebrug. het Rapenburg
en de andere straten in de Pieters
kerkwij k niet aangewezen kunnen
worden als vervangende routes. De
straten zijn niet geschikt om veel
verkeer te kunnen verwerken en het
karakter van de Pieterskerkwijk zou
te veel aangetast worden mede met
het oog op de voorstellen van de
werkgToep monumenten.
De werkgroep leefbaarheid wijst,
op de verandering, die de Breestraat
zal ondergaan van een drukke, ge
zellige winkelstraat in een saaie, le
ge. ongezellige Breestraat.
De werkgroep structuurplan ad
viseert om tot afsluiting voor het
particulier verkeer over te gaan in
die gedeelten van de binnenstad, i
waar de cityfunktie. ondanks voor-
gestelde maatregelen zoals een ver
vangende route, toch in het gedrang
komt.
De werkgroepen leefbaarheid en
verkeer en vervoer (in meerderheid)
vinden dat er geen grachten gedempt
en huizen afgebroken moet wor
den, om ruimte voor het verkeer
te scheppen, daar hierdoor het ka
rakter van de stad zou worden aan
getast. Een minderheid van de werk
groep verkeer en vervoer vindt, dat
wel aan de vraag naar meer ruimte
tegemoet zou moeten worden geko
men door de Nieuwe Rijn van Plan
tage tot Bostelbrug te dempen. De
meerderheid meent echter, dat deze
nieuwe verkeersader te veel door
gaand verkeer zal aantrekken.
De werkgroepen struktuurplan en
leefbaarheid menen, dat de dam In
de Korte Mare beter vervangen kan
worden door een brug. Zij hechten
veel waarde aan de mogelijkheid om
de Kaag vanuit de binnenstad per
boot te kunnen bereiken.
Terrasjes
De werkgroepen leefbaarheid en
wonen menen dat er meer terrasjes
in de stad moeten komen. De groep
leefbaarheid pleit ook voor plankiers
in het Galgewater bij de Prinsesse-
kade. alsmede bij de Hoogstraat met
uitzicht op de Waag. De gemeente
kan hier stimulerend werken door
o.a. niet te strenge voorwaarden aan
de vergunningen te verbinden en de
precariorechten niet te hoog te ma
ken
De groepen struktuurplan en mo
numenten en wonen menen dat men
eigenlijk de hele binnenstad als mo
nument kan beschouwen. De eerste
twee groepen adviseren daarom om
veel meer dan nu het geval is
een gebied of deel van een gracht-
gevelwant tot beschermd stadsgezicht
te verklaren.
De groepen struktuurplan en wo
nen menen beide, dat de woonfunc
tie van de binnenstad versterkt zal
moeten worden. Zij stellen dat de
ontvolkin g moet worden tegenge
gaan.
De werkgroep wonen vindt dat ie
dere Leidenaar in principe in de bin
nenstad zou moeten kunnen wonen
en niet alleen bepaalde categorieën.
De groep verdeelt de binnenstad in
drie delen met ieder een eigen type
ring, t.w. de city. de centrumnabije
menggebieden en de meer specifie
ke woongebieden. De werkgroep
structuurplan vindt nu Juist dat
afbakening van gebieden met een be
paalde woon-werk verhouding is.
pen moet worden. Zij vindt dat het
voor de leefbaarheid van een oude
stadskern essentieel is dat er een be
paalde woonwerk verhouding.
De werkgroepen structuurplan en
leefbaarheid gaan uit van de stel
ling, dat de binnenstad van Leiden
een functie te vervullen heeft als-
ontmoetingsplaats voor verschillen
de categorieën van gebruikers en be
zoekers. Hun adviezen gaan dan ook
in die richting. Er dient volgens hen
een optimaal gevarieerd en kwalita
tief hoogwaardig voorzieningenniveau
gecreërd te warden.
Het rijksmuseum voor de
geschiedenis der natuurwe
tenschappen werd als parti
culiere stichting opgericht
in 1928 en in 1931 geopend in
een gedeelte van het tegen-
woordige gebouw. Het gebouw
leende zich minder voor de
inrichting van een museum
aangezien het als het Boer-
haavelaboratorium van het
Academisch Ziekenhuis had
dienst gedaan.
Niettemin is het de stichter
d)r. A. C. Crommelin, gelukt
om ruimte te scheppen. Door
talrijke aankopenschenkin
gen en bruiklenen van in
stellingen en particulieren,
groeide het museum S7iel.
Helaas werd het museum in
december 1944 getroffen door
een bom. Er waren drie jaar
van herstelwerkzaamheden
nodig voordat het museum
weer open ging.
Er is aanzienlijk ruimte
gebrek. Daardoor is een groot
gedeelte van de collectie op
geslagen in de voor het pu
bliek niet toegankelijke zol
derverdieping. De onderbren
ging van het museum In een
groter gebouw zou daarom
wenselijk zijn, doch is voor
lopig nog niet te verwezen
lijken.
