EVOLUTIE VAN SCHAAK
IN EEN KWART EEUW
BABA SY WEER GEHEEL
RETOUR IN DE ARENA
WIE HET LAATST FAALT
VERLIEST DE PARTIJ
Kom er ACHT-er
l
Allerlei
van
overal
Kt uiswoordraadsel
p 1972
EXTRA
èn wij een poging doen het hedendaagse schaak
ihk vanaf 1945 in bijna al zijn geledingen wat
jten. Niet wat betreft het openingenvraagstuk
ul. b3 en 1. g3 of 1. b4, waaraan men vóór 1940
ft!), maar aan de evolutietheorie van het schaak-
bnder, omdat er in de jaren 1945-1971 heel wat
Jonge talenten komen als paddestoelen uit de
bn voor de gerenommeerde grootmeesters een
ierbrugbare handicap!
orbeeld 1939 uit
teerde groep van
[eenzame hoogte
,t ondervonden
jten (globaal ge-
ziet men in
ien dat groot-
•erbiedwaardige
in veer moeten
of internatio-
lend is dat der-
•ger niet vaak
kunnen stellen
het schaakspel
n zo'n goede
r dat is
(pel is nog pre-
de glorietijd,
oorzaak?
•ten we vast-
titel „groot-
bestond. Spe-
[n, Capablanca,
bgoljubow, Nim-
pasker, Fine en
I een willekeurig
werden auto
genoemd, om-
iijke prestaties
■estaties open-
lernooien wer-
irootmees-
lemers "zonder
int zeges beha-
j»n gelukte niet
omdat, behalve
Irj de „pupillen",
ctoren een on
gunstige invloed uitoefende, b.v. moe
heid, abstractie, griep, kiespijn of
interne moeilijkheden. Dat werd al
thans in oude verhandelingen gesug
gereerd
Het publiek kreeg hierdoor een ge.
heel andere kijk op de grootmeesters
en dat is in wezen jammer. Men ver
wacht nu eenmaal van een idool uit
zonderlijke prestaties.
Uit dit alles bleek echter dat het
verschil in speelsterkte, op de keeper
beschouwd, toch niet zo groot was
aks men in eerste instantie aannam.
Integendeel, een gewoon amateurtje
(wie geen titel als grootmeester be
zat noemde men zo. ook al speelde
de grootmeester niet altijd om geld!),
bleek plotseling over de gaven van
een grootmeester te beschikken
Werd hij later geen topspeler, dan
had hij geluk gehad
Maar wat is dan het verschil met
vroeger?
Naar onze mening zetelt dat niet
in de openingstheorie, want varian
ten die in de tweekampen Euwe-
Aljechin, Lesker-Tarrasch en Alje-
chin -Bogoljubow voorkwamen wor
den heden ten dage nog gespeeld,
maar ruw geschat in de leeftijd!
Enige voorbeelden: Fischer won
van Taimanow en Larsen met 6-0
Fischer is 28 jaar. Taimanow 45 en
Larsen 36. Geen wonder dat hij ook
van Petrosian won, die 42 jaar is!
Euwe won van Aljechin de wereld
titel in 1935. Euwe was toen 34 en
Aljechin 43. Om bij huis te blijven:
Ree <IMi wint de tweekamp van
Donner, int. grootmeester. Tenslotte:
de jeugdige Tal won van Botwinnik
(wereldtitel), Euwe van Bogoljubow
(2e match). Lasker van Steinitz en
Morphy van Anderssen.
Enige deskundigen, waaronder prof.
Euwe. verklaarden eens dat een
grootmeester op zijn hoogtepunt is
rond zijn 45e jaar. Geheel juist is
dit niet. Een grootmeester is het
sterkst tussen de jaren 25 en 35.
Daarna wordt het minder, ook al
zijn er uitzonderingen. Dr. Lasker
bijvoorbeeld, vele jaren wereldkam
pioen, speelde op 60-jarige leeftijd
nog een oersterke partij. Hij had
echter niet veel last van "jeugdige"
talenten, want Spielmann. Réti,
Euwe. Richter. Samisch e.a. kon men
rond 1935 zeker niet jeugdig noemen!
Ter illustratie een partij waarin
dr. Tarrasch (tijdens het tournooi 23
jaar oud. maar toen al een man die
de dienst uitmaakte!» het onderspit
delft tegen Gunsberg. die 31 jaar oud
was. Dit om te laten zien dat een
grootmeester de vlag moet strijken
tegen een der mindere goden Guns
berg kreeg bekendheid door zijn
match met Steinitz. Hij won 4 par
tijen. verloor er 6 en maakte er 9
onbeslist
Wit: Tarrasch
Zwart: Gunsberg
FRANS
I. e4 e6 2. d4 d5 3. Pc3 Pf6 4. e5 Pfd7
5. Pce2 i Een geliefkoosde voortzet
ting van Tarrasch» c5 6 c3 Pc6 7.
f4 a6 8. Pf3 c4 9. Pg3 b5 10. Le2 Pb6
II. 0-0 a5 12. Ph5 b4 13. Del Tg8 14
Dg3 Pd7 15. Pg5 h6 16. Ph7 -Tar
rasch meende dat Pe6:. gevolgd door
Dg6^ en Dh7 had gewonnen» Pe7
17. f5 ef5: 18. Lh6:!? (Beter is 18
e6! enz.» Db6! 19. Lg7: Lg7 20 Pgl J
Kd8 21. Dg5 Ta6 22. e6 fe6: 23 Lh5
Pe5! 24. Df6 Pd7 25. Dg5 Th8 26.
Pf6 Pf6; 27. Df6: Tg8 28. Taei
(Zie diagram)
Tarrasch
Beter was 28. Lf3. Tarrasch speelt
te veel op aanval en dat wordt hem
noodlottig.
28e5! 29. De5: Df6! 30. De7:t
De7: 31. Te7: Ke7: 32. Pf5:t Lf5: 33.
Tf5: bc334. bc3: Tb6 35. Lf3 Tblt
36. Kf2 Tb2t 37. Ke3 Tc2 (Gunsberg
heeft alles zeer fijn berekend. Tar
rasch probeert nog van alles, maar
tevergeefs) 38. Ld5: Tc8! 39. Ke4
Te2t 40. Kf4 Ta2: 41. Ke5 Te2' 42.
Le4 Tf8 43. Tg5 a4 44. d5 Kd8! (Met
de dreiging Te8t) 45, Tg7 Te8v 46
Kd6 Te8xe4 47. Ta7 Ke8 48. Ta4:
Tg2: 49. Kc6 Th2: 50. d6 Td2 51.
Ta8- Kf7 52. d7 Te6* 53. Kc7 Te7
Tarrasch gaf hier de partij op.
Resumé: zolang het schaakspel be
staat zijn er uitzonderingen geweest,
niet alleen in de élite-groep. Van
daar dat wij het niet kunnen laten
na een smartelijke nederlaag op
nieuw de stukken in hun beginstand
te zetten en wederom fel ten aanval
te trekken. Dat geeft ook de kleine
schaker, die uitsluitend voor zijn ge.
noegen speelt, weer nieuwe hoop voor
de toekomst
BISHOP
jemers aan het
1972 wil ik
llees Baba Sy
I 1935 geboren
116-jarige leef-
Jaat. Daar de
K bij de inter-
Tmgesloten lan-
verlieten duur-
[dat Baba van
successen be-
jaren '60 In
'rankrijk. Een
jet wereldkam-
jaar daarop
de Challen-
jwonnen kwam
fufnnen zijn be
ren van de
»ldtitel tussen
was een te
i de FMJD er
Jle landen niet
-tonden komen
ïSJgeldgebrek en
fd hartspecialist
llaaren met rust
Jglweer helemaal
fangdurige af-
zullen spelen
moeten worden aangeslagen dan
onder de omstandigheden waarin
deze voortzetting straks wordt ge
daan. 11...7—12: 12. 31—26. 1—7;
13. 37—31, 22—28; 14. 33x22. 18x27;
15 31x22, 17x28; natuurlijk de kan
sen na deze uitval zijn zonder meer
aan zwart. 16. 4137, 1117; 17.
46-41. 7—11; 18. 30—25. 17—21;
licht voordeel. 20. 3430, 2126; 21
19 26x17, 12x21: a la Sy na 38—33
houd't zwart t»och nog wel
39—34. 24—29; 22. 44—39, 16—21 zie
diagram.
--
t o m
i iO
Baba vind ik
kampioenschap
waarin hij de
ip een zeer ge-
fcverspeelde
«RT: Baba Sy
4x19, 14x23; 3
4-29, 14—19; 5
29x20, 15x24;
een grimmig
feng voor een
vleugel. 7. 38
10—14; 9. 42
12—17; 11
5J 30—25. Op
komt wit in
14-29, 23x34;
|nz. terwijl na
tor wit hoger
Br is nu een bijzonder interessam
partijfragment ontstaan. Wit kan
de zwarte stand niet afbrokkelen
door 38—33. 29x38; 42x22, 23—29:
34x23, 19x17; daar de ongunstige
schijvenformatie aan zijn korte
vleugel hem noodlottig zullen wor
den. Het vervolg was een schitte
rend verloop van combinatie en te
gen-combinatie. 23. 38—32, (dreigt
25—20, 14x25: 30—24! met op 19x30
-chyfwinst door 35x22 en op 29x20
gaat een zwarte schijf verloren door
34—30 enz.) 11—16!! Zeer verras
send wordt de witte dreiging weer
legd. Op 25—20, 14x25; 30—24 slaat
zwart 19x30 en na 35x22 volgt dam
door 23—29; 34x23. 26—31; 37x17,
13—18; 23x12, 16—21; 17x26. 8x46!
24 3631 (gediv. er dreigde 2631»
29—33!! 25. 49—44 wederom ge
dwongen want na 4338, 33x44;
34—29, 23x34; 30x50, 6—11; 32x23,
19x28 is de dreiging 28—32 beslis
send. 25. 21—27! de partij lijkt be
slist. Op 31x22, 28x17, 39x28 volgt
dam door 23—29; 34x23, 26—31;
37x26, 17—22; 28x17 en 19x50! dus
26. 32x21, 16x36, 27. 43—38, 6—11?
Baba kon hier de winst veilig stel
len door 13—18; 38x29, 8—13; 30—24
(Of?), 19x30; 35x24, 2—8; 40—35, 6
11; 3530, 1117 en wit kan nu
niet vervolgen met 't noodzakelij
ke 4440 <om door 3933 weer wat
schijven in het spel te brengen»
vanwege 1420! en 2832! 28
38x18, 13x22; 29. 30—24, 19x30; 30.
35x24. 11—17; 31. 34—30, 14—19; 32
24x13, 9x18; 33. 40—34, 8—13; 34.
45—40, 22—27; 35. 40—35, 27—31; 36.
4440, 2—8; 37. 39—33, 28x39; 38
34x43, 13—19, 39. 30—24, 19x30; 40.
35x24, 8—13; 41 25—20, 3—9: 42
40—34, 18—23: 43 34—30, 23—28? de
beslissende fout na 1722; 3025.
13—18; 20—15 (de dam door 42—38,
31x33: 43—38. 36x42; 20—15. 47x20.
25x3 geeft eveneens verlies door
overmacht) 913!; 2520 (2420
verliest door 13—19» 13—19; 24x13,
18x9; 43—39. 22—28; 39—34, 28—33
geeft de dreiging 33—38 alsnog de
volle twee punten aan zwart 44
43—38, 13—18; 45. 30—25, 17—21; 46
20—25, 9—14; 47. 25—20, 14x25; 48
24—19, 25—30; 49 19—14, 30—34; 50.
14—10, 34—40: 51. 10—5 en na nog
enkele zetten werd het remise.
C. VARKEVISSER
dat onlangs
de selectie-
anse bridge-
Miami
de vierjaar-
waaraan
uit alle we-
AB72
V54
O 9 3
7643
•42
Jte hoge con-
^out geboden,
puid schoppen
laten horen, zodat west de schop
penstart niet vond en in slag 1 de
klaver tien op tafel legde. Nu was
er zéér goed tegenspel nodig om NZ
nog down te krijgen. Zuid won slag
1 met klaveraas, speelde ruiten na
en sneed succesrijk met ruit en
boer op tafel (noord) Ruitenaas
werd gemaakt, daarna kwam zuid
Kom er achter
•UBUI UBA JOO g
"A'l UBA dOU31 L 'MUOJA UBA pUBlj
•9 'japujtu ua^aidaojijn g 'W7 do
UBUI f 'UBUI UBA U30LJ0S 'Sui^H
amioja Z do BUU^S-WA
in de hand met klavervrouw en
raffelde nog vier ruitenslagen af.
Op de laatste ruiten deed oost de
schoppenboer weg en nu bleef er
deze situatie over:
10
AH B
Geen
Jf» H
H 9 N A7
9 5 3 n V 5 4
O Geen O Geen
•f. Geen z «ft Geen
V 8 6 5
Geen
O Geen
a 2
Sans wordt gespeeld, zuid is aar
slag en NZ mogen maar één sla^
verliezen Zuid speelde Klavei twee
na voor noords klaverneer oost
moet schoppenaas!wegdoen want
anders speelt noord schoppen na en
DEZE WEEK WEER EENS EEN
OVERZICHTJE van wat er zoal
door de diverse landen aan postze
gels wordt uitgegeven. In ALGE
RIJE verscheen op 29 mei een bloe-
menserie van drie zegels. Op de
door M. Teman ontworpen zegels
zijn afgebeeld: de Jasmijn in roest
bruin, groen en violet (da 0.50), het
viooltje in violet, groen en violet-
grijs (da 0.60» en de tuberoos in
blauw, groen en geel (da 1.15». De
Franse posterijen wijdden voor het
door Frankrijk bestuurde gedeelte
van ANDORRA op 29 mei een zegel
van fr 0.60 aan de natuurbescher
ming. Afgebeeld is een in de Pyre-
neën voorkomende koningsadelaar.
In FRANKRIJK zelf verscheen op
dezelfde dag een natuurbescher
mingszegel van fr 0.60. De door
Pierre Forget getekende en gegra
veerde zegel toont een zalm. In de
Afrikaanse republiek GABON eerde
men Louis Pasteur op 15 mei met
een zegel van fr 0.80 Dit jaar op
28 december zal het 150 jaar ge
leden zijn, dat deze Franse schei
kundige en bacterioloog werd gebo
ren. Hij leefde van 1822 tot 1895
Deze grote 19de eeuwse geleerde
heeft tal van ontdekkingen op het
gebied van microbiologie (bacteriën,
gistingsverschijnselen en pathogene
micro-organismen) op zijn naam
staan. Verder is hij bekend als de
ontdekker van de methoden voor de
genezing van infectieziekten en de
grondlegger van de vaccinatie en
serumtherapeutische methoden
'hondsdolheid, difterie).
Op de GILBERT-EN ELLICE-EI-
L A ND EN. een Britse kolonie in de
Stille Oceaan, verscheen op 26 mei
een serie van vier door Sylvia Goa-
man ontworpen zegels met afbeel
dingen van koralen: 3 c "Alveopo-
ra," 10c ..Euphyllia," 15c „Meli-
thea" en 35 c ..Spongodes". Ter ge
legenheid van de Thorbecketentoon-
stelling. die van 1 juni tot en met 2
Juli in het museum van onderwijs
in DEN HAAG wordt gehouden, zal
ln dit museum een tijdelijke brie
venbus worden geplaatst. Alle hierin
gedeponeerde poststukken zullen
van een bijzonder stempel worden
voorzien. In TSJECHO-SLOWA-
KIJE is op de nationale feestdag <9*
mei) een serie van twee zegels ver
schenen met afbeeldingen van de
Burcht van Praag: kr 3. het wapen
van Bohemen op een uit het jaar
1500 daterende sluitsteen in het ko
ninklijk paleis en nog één van 3 kr
met Adam en Eva op een console
(tweede helft van de veertiende
eeuw) in de kathedraal van St.
Veit.
In verband met de wereldgezond-
heidsdag 1972 verscheen In BURMA
een zegel van 15 pya met een ana
tomische voorstelling van het men
selijk hart De zegel werd ontwor
pen door U Ba Thit Nationale kle
derdrachten vormen het onderwerp
van een serie van zes zegels van de
Malediven. De zegels tonen vrouwen
of mannen van verschillende landen
in klederdracht, met op de achter
grond een schematische tekening
van iets wat met het land heeft te
maken. De landen waaraan aan
dacht wordt besteed zijn: 10 1
Schotland. 15 1 Nederland 'met na
tuurlijk een molen op de achter
grond), 25 1 Noorwegen. 50 1 Hon
garije. 1 R Oostenrijk en 2 R
Spanje. Als propaganda voor de
Olympische Spelen van Miinchen
verschenen vier zegels in MONACO
De waarden van de aan de paar-
desport gewijde zegels zijn 0 60. 0 90
1 10 en 1 40 franc.
Naar aanleiding van de tweede we
reldconferentie van Jokkers van
GURNSE Y-runderen verscheen op
22 mei een zegel van 5 p met de
afbtelding van een stier van het
Guernsyras. Drie functionarissen
van de communistische partij in de
SOWJET-UNIE die zich tijdens
hun leven verdienstelijk hebben ge
maakt werden door de uitgifte van
postzegels met hun beeltenissen
geëerd: 4 k de diplomate A. M
Kollontai (1872—1952». 4 k de
staatsman G. W. Tsjitsjerin '1872
1936) en de revolutionair Kamo,
pseudoniem van S. A„ Ter-Petro-
sian (1872—1922).
PIETTER TAFFIJN
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
moet oost harten nasprien. Inder
daad verrichtte de Franse topspeler
Gérard Desrousseaux deze stunt.
Maar ook west nad een probleem
gehad op de gespeelde klaverslag
moet hij namelijk de schoppen ne
gen!wegdoen. Zou hij harten op
ruimen, dan maakt noord na kla
verheer éérst hartenaas en harten-
lieer. om dan schoppen tien te spe
len. West komt dan met schoppen
heer aan slag en moet schoppen
negen brengen, waardoor zuid met
schoppenvrouw de 12de slag maakt.
West speelde verkeerd (hij deed
harten weg), maar zuid maakte er
geen gebruik van en ging, door di
rect schoppen uit noord na te spe
len (west kwam aan slag en kon
harten brengen) toch nog één
down. Weer bleek eens: wie de
laatste fout maakt, verliest de par
tij! H. W. FILARSKI
M/\x
Kunt u de acht afwijkingen in de beide bovenstaande tekeningen
vinden? De juiste oplossing vindt u elders op de pagina.
Ditmaal een gecombineerde ver
menigvuldiging-deling, waarin alle
cijfers 1 (behalve waar zij door let
ters zijn vervangen) zijn gegeven.
Gelijke letters stellen gelijke, onge
lijke letters ongelijke cijfers voor.
Hoe moeten de letters en punten
door cijfers worden vervangen, zo
dat de zaak klopt? Er is slechts één
oplossing mogelijk, die wij U volgen
de week zullen geven. Geen oplos
singen inzenden svp.
ABCDE
F6HKL
1 1
F G H K L/l \AB C D E
1 1
•I'll*
DERD resp. 2307204, 681204, 5976816
of 2135237, 894237, 6058948.
1 Horizontaal
2. strandmeer, 5. dof, 8. plant,
10. grens, 11. kreng, 12. papiermaat.
13. onderricht. 15. egaliseren, 17. dy
namo-anker, 20. insekt, 22. gebaren
speler. 25. sportartikel, 26. mytho
logische figuur, 27. voeg 28. hoofd
deksel, 29 as, 30. prachtig, 32 plaats
33. cilinder, 34 trekjuk. 35 draaistijl,
36. zot, 37. vreemde titel, 40. muur
holte. 43. telwoord, 45. adellijk per
soon, 48. orgaanholte, 51. betalings
wijze, 53. bijnaam van Europese
staat. 54. uniek, 55. spoedig. 56. zee
zoogdier.
Verticaal
1. koorhemd, 2. hoornschoen, 3.
bouwland, 4. wenk, 5. model, 6. bij
belse figuur, 7. godvruchtig, 9. fruit,
10. billijken, 14. bedrag, 16. orgaan,
18. gevelveld, 19. propaganda, 21.
vlam vatten, 23. breidelen, 24. behen
dig. 28. schil, 31. huidopening, 38.
lenge-eenheid, 39. veerkracht, 41.
aalspeer, 42. plaats in Italië, 44. ake
lig, 46. zoogdier, 47. snoep, 49. groen
te, 50. gaffel.
Oplossingen onder t motto KRUIS
WOORDRAADSEL dienen voor
woensdag aanstaande te 9 uur in het
bezit te zijn van de redactie van
het Leidsch Dagblad, Witte Singel 1,
Leiden. Wtf stellen vier prijzen be
schikbaar: één van f10, één van
f 7,50 en twee van elk f 5. Alleen
abonnees kunnen meedingen.
De eersie prijs van f 10,— werd
toegekend aan mej. H. J. Vreeswijk,
Spaargarenstraat 6 te Oegstgeest. de
tweede prijs van f 7.50 aan de heer
L. Algra. Jac. Urlusplantsoen 106 te
Leiden. De twee prijzen van f 5.
gaan naar de heer E. C. M de Waal.
Bernhardstraat 5 te Zoeterwoude en
naar de heer K. Kwestro, Uhlenbeck-
kade 11 te Leiden.
De prijzen worden de winnaars
toegezonden.
