Macht, hoe werkt dat in de praktijk?
Gouden Delia
noet binnen de
ijntjes kleuren
P0HM deviezen
Dicht bij huis snel in handen
RaiffeisenbankB Boerenleenbank
Ukunt
zoveel méér doen
met onze bank
Van der Spek vindt
milieu-atlas7 een
dure uitspatting
Milieu
atlas
voor
Zuicl-
west-
Neder-
land
nu waardevol
jTERDAG 20 MEI 1972
Dr. ir. De Zeeuw
In de politieke belangstellings-
tfeer valt een grote verandering
jp te merken als we eens vier vijf
Jaar terug gaan in ons vaderland.
Toen, in 1967 een grote belang
stelling voor het partijwezen, als
bron voor vernieuwing van vast
geroeste constructies. Dat kwam
vooral onder invloed van D '66, de
partij die bij de kamerverkiezin
gen van '67 in 1 klap zeven zetels
had veroverd. En daarop volgden
de beeldende uitspraken van mr.
Van Mierlo die voor zijn partij een
breekijzerfunctie voorzag in de po
litieke partijverhoudingen.
De gekozen minister-president en
de "persoonlijke" politicus, het ka
merlid gekozen via een districten
stelsel, dat waren de punten waar
mee Van Mierlo's club de aan
dacht gevangen hield. Inmiddels
zijn we in de tijd 'n stuk verder en
het is de vraag hoe ver D '66 zelf
van die uitgangspunten is verwij
derd en waarop nu de politieke
aandacht is gericht. In de oppositie
in de Tweede Kamer gaan, vooral
binnen de Partij van de Arbeid,
steeds meer stemmen op die wijzen
in de richting van "meerege-
ren".
En daarmee is de vraag gesteld
naar de macht in Nederland'. Want
om te regeren moet Je macht heb
ben. moet Je in de club zitten die
de grootste is. In Nederland is dat
in de politiek een minder een
voudige zaak dan op voetbalge-
bied. Want we leven nog altijd bij
de gratie van de coalitie, de samen
klontering van vele politieke par
tijen rond het regeerkasteel. De
laatste tijd wordt er veel gepraat
met minder illusies overigens
dan die vier, vijf Jaar geleden
over vergrote partijverbanden,
maar erg hard loopt dat allemaal
niet.
De visionair Van Mierlo houdt zijn
eigen D '66 voor dat er een pro
gressieve club moet komen, maar
vanuit dat eigen D '66 komen er
dan bedenkingen over de wijze
waarop dat moet worden gereali
seerd. En dr. De Zeeuw van de
KVP heeft verwarring in eigen ge
lederen gezaaid met zijn opvattin
gen over een open, progressieve
club met humanistische grondsla
gen. Maar hij heeft duidelijk niet
terug nu de voorzitter van de
tweede-kamerfractie, Andriessen,
heeft laten blijken dat hij de poli
tieke leider van de KVP is en niet
De Zeeuw.
Al dat nijvere, maar vaak moe
deloos makende gemanoeuvreer
aan de zijkanten van het politieke
front, roept de vraag op. waar de
werkelijke madht zit. We worden
in naam geregeerd bij de gratie
van politieke coalitiepartners. Maa
is het nu werkelijk zo, dat een aan
tal politici om de vier Jaar de la
kens gaan uitdelen?
Als de vraag zo wordt gesteld, be
tekent dat al dat er slechts een ne
gatief antwoord kan komen. En
daar wil ik ook heen. Want veel te
weinig komt tot uiting, dat de
overheid Neerlands grootste werk
gever is met een lichaam van tien
duizenden Ja honderdduizenden
ambtenaren. En in dat ambtena
renkorps wordt natuurlijk een we
zenlijk stuk beleid gemaakt. Dat is
bijvoorbeeld maanden geleden sum
mier uit de doeken gedaan door
prof. mr. F. H. van der Brug, hoog
leraar staats- cn administra
tief recht in Tilburg. In Acta Po
litica schreef hij een stuk: De
departementale indeling en verte
genwoordiging van belangen in
het kabinet.
Van der Burg schetst bijvoor
beeld dat het in ons land een be
kend verschijnsel is dat ambtena
ren een belangrijke rol spelen in
politieke partijen. Daardoor lopen
politiek en bestuur in elkaar over
en dat mag ook blijken uit het
groot aantal ministers en staatsse
cretarissen dat van de openbare
dienst in een regering overstapt.
Waar Je hier in feite ook te wei
nig van hoort zijn de tegenstellin
gen tussen verschillende de
partementen, bijvoorbeeld tussen
volksgezondheid en economisch
zaken over milieukwesties.
Van der Burg stipt nog aan
dat ook binnen 1 departement wel
tegenstellingen voorkomen. Dat is
gebleken in de vete die staatsse
cretaris Kruisinga van Volksgezond
held over de Willem Arntzhoeve
heeft gehad met zijn inspecteur
voor de Volksgezondheid, dr. Met
ering in Utrecht.
Maar veel meer kwesties die het
politiek beleid raken, worden na
tuurlijk binnenskamers gehouden
ook al omdat zelfs de hoogste be
leidsambtenaar in ons politiek sy
steem een figuur is zonder verant
woordelijkheid naar buiten. Dat
leidt tot een vaak veel te grote
machtsuitoefening. Maar dat wil
men?
Neem het geval van een secreta
ris-generaal van een depar
tement. Zo'n man vervult zijn
functie al Jaren, is bekwaam, maar
in zekere zin natuurlijk superieur
aan een nieuwe minster, die bij
voorbeeld daarvoor hoogleraar is
geweest.
Vaak zijn dan ook nog die poli
tieke rechterhanden van een mi
nister lid van een politieke
partij. Waarom zij dan niet als
minister worden gepousseerd? Nu,
omdat ze ervan uitgaan dat een
minister maar vier Jaar „zit", en
een beleidsambtenaar veel en veel
langer.
Het wordt hier allemaal wat
schetsmatig aangegeven, maar er
is in elk geval veel voor te zeggen
dat 't ambtelijk leven doorzichtiger
wordt. Dat kan bijvoorbeeld door 'n
begin te maken met de verwezen
lijking van de plannen die mr.
Biesheuvel enkele Jaren geleden
koesterde over de openbaar
heid van de overheid. Maar daar
over zwijgt de premier stil; hij
komt niet verder dan een weke
lijkse voorlezing van de kabinets
agenda zonder duidelijke toelich
ting.
Het kan ook doordat de overheid
toestaat dat zij onderwerp wordt,
van studies door beoefenaren van
de politieke wetenschappen. Ook
wat dat betreft zijn we in ons land
bepaald nog niet erg ver. Een ar
tikel als van Van der Burg is
niet meer dan een klein beginne
tje; waarop zelfs nog geen vervolg
te zien is. JRS
Mr. F. H. J. JAndriessen
3000 vestigingen
olgende week donderdag is het in een openbare vergadering de beurt aan de
mmissie voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening uit de Tweede Kamer om
oordelen over de ontwikkeling van Zuid-West-Nederland, de Delta, die 24 karaats
ouden Delta zou kunnen worden, ware het niet dat én het arbeidsaanbod én het incas-
ringsvermogen van het milieu hun grenzen aan een al te hoge economische vlucht
ïllen.
discussie wordt toegespitst op
midden vorig jaar verschenen
port „De ontwikkeling van
d-West-Nederland", ook wel het
rse boekje genoemd van de
ibtelijke) Rijks Planologische
imisie.
or
n Ottens
i Zuid-West-Nederland zijn
ral vanuit Rotterdam, dat nogal
s begerig naar het zuiden heeft
likt, rapporten in allerlei kleuren
schenen, boekjes in blauw, in
aje, in geel in grijs,
zijn allemaal uitvoerig bestu-
:d door de politici die daarom
ter nu nog niet hoeven op te
den. Want behalve het paarse
C-rapport. zouden zij zich nu
diep dienen te buigen over wéér
nieuwe publicatie, nl. „De kleu-
van Zuid-West-Nederland - vi-
op milieu en ruimte", vandaag
schenen, van de Contactcommis-
voor Natuur- en Landschapsber
rrming, die namens ruim hon-
i organisaties sinds jaar en dag
ne inspraak bij de overheid
iroene boekje"
tou het uiterst aantrekkelijk uit-
Derde boekwerk in-ringband het
Dene boekje" kunnen noemen,
dat schijnt er ook al te zijn
boek zou vooral daarom de
sin verdienen omdat het in de
'omstige planologie van de Delta
1 milieu :het „groen", maar het
natuurlijk veel meer dan dat)
'traal stelt.
Contactcommissie heeft waarde-
I voor het werk van de RPC
ir beschouwt haai publikatie on
to het Roomse paars bepaald
als heilig. Om kortheidshalve
'advies van de Contactcommissie
maar even te geven en het ge-
tiiel met kleuren te besluiten:
Contactcommissie wil dat de
tóen Delta niet (meer) buiten de
'les kleurt,
g Is interessant om na te gaan
de laatste jaren de wenselijk-
y 'van zeehavens en aanverwante
I Wrialisatie in de zuidwestelijke
boek van Nederland is ^eargu-
1 ifeerd. Eerst uitsluitend in ter-
5 van economische groei en
J 'gelegenheid, nu tevens met be-
übaar arbeidsaanbod en vooral
f ^kracht van het milieu".
RPC-rapport ligt ergens daar
fca in. De conceptie ervan werd
veel hoera-geroep ontvangen,
ook wel, want voor het eerst
den drie modellen toegepast:
economisch model, een sociaa,-
toeel en een milieumodel.
Jr, Belijkberechtiging der drie mo-
-a was voor een deel echter
In, want de milieuvoorwaarden
Ij ':fQ ondergeschikt moeten wor-
1 gemaakt aan het economisch
ifl. zodra stagnatie of teruggang
rpK de economische bedrijvigheid het
4151 "fc zouden zijn.
RPC kwam tot de volgende
leveling: tot 1980 uitbreiding
van het zeehavengebied met 4000
hectare. En iaat dat nou toevallig
precies zoveel zijn als er überhaupt
technisch gerealiseerd kan worden,
ook al zou men méér willen, iets
waar PPR-eerstekamerlid dr. Mi
chael van Huiten tijdens de presen
tatie van het rapport al kribbig op
gewezen heeft.
Vierduizend hectare meer schept
een arbeidsmarkt voor 99.000 men
sen. Zeeland zal zelf een heleboel
mensen kunnen leveren, maar voor
al omdat de RPC de kans op mi
gratie vanuit het overspannen Rijn
mondgebied niet groot acht, zullen
er toch nog 53.000 buitenlandse ar
beiders naar binnen gehaald moeten
worden. Maar in het sociaal-cultu
rele model van de RPC ontbreekt
helaas wel een aanduiding wat voor
weerslag dat op het wonen, op het
ruimtebeslag, op de spreiding (en
op het functioneren van al die
..niet-eigen" mensen) zal hebben
De Raad van Advies voor de Ruim
telijke Ordening (samengesteld uit
meerdere lagen van de bevolking)
heeft daar terecht op gewezen.
De nu verschenen „kleurenatlas"
van de Contactcommissie voor Na
tuur- en Landschapsbescherming
gaat zoals gezegd weer een stap
vérder. De draagkracht van het mi
lieu staat nu centraal, omdat af
sluiting van de zeegaten, snel voort
schrijdende industrialisatie, verste
delijking en milieubelasting ecologi
sche nivellering (omdat alles met
alles samenhangt) oproepen en dus
verarming, een ontwikkeling die
rechtstreeks invloed heeft op de
kwaliteit van het leefklimaat van
de mens.
In de Gouden Delta liggen echter
desondanks nog economische poten
ties, moet de Contactcommissie toe
geven. Wanneer aan strikte voor
waarden wordt voldaan om het mi
lieu veilig te stellen, moet het ge
bied 132.500 emigranten uit de
Rijnmond kunnen halen en 22.000
arbeiders uit het buitenland en sa
men met de natuurlijke aanwas van
de bevolking komt men dan tot een
wanselijke realisering tot 1990 van
2500 a 3000 hectare, om het mid
dengebied heen.
(En wat gebeurt er daarna zou ik
willen vragen, want het is de vraag
of je met technische maatregelen
de draagkracht van het milieu nog
veel kan vergroten.)
Het „groene boek" van de Contact
commissie is meer dan honderd
bladzijden en dertig kleurenkaarten
groot, en het hoofdgerecht is (niet
alleen omdat het voor het eerst zó
is gedaan) de milieukartering die
een speciale groep mensen van acht
onderzoekinstituten hebben ge
maakt.
Zij hebben de landschappelijke en
biologische waarde van het gebied
in 1970 vergeleken met de prognose
voor het jaar 2000. Van het water
oppervlak zal 41% in dit opzicht in
waarde dalen, 8,3% winst boeken,
terwijl 4.7% land zal zijn geworden.
Op het land zal 11,6% van het op
pervlak verlies lijden, 28,2% zal in
waarde zelfs tot nul dalen, er is een
winst bij 0,6% van het oppervlak en
aan potentiële natuurgebieden wint
men 4,6%. Potentiële waardevolle
gebieden op het water zijn niet
meegeteld: het gaat hier om nog te
vormen voordelta's waarover te veel
onzekerheid bestaat.
Het rapport legt er de nadruk op,
dat er om de minimale winst bin
nen te kunnen halen wel strikt de
had moet worden gehouden aan be-
leids- en beheersvoorwaarden.
De vraag is nu of planologen en
politici al bereid zijn om met hun
kleurpotloden binnen de lijnen van
het milieukader te blijven.
DEN HAAG Voor de reali
sering van de „milieu-atlas"
voor zuidwest Nederland heeft d
Contactcommissie voor Natuur-
en Landschapsbescherming van
het ministerie van CRM een
subsidie van honderduizend
gulden gekregen.
Heeft de atlas daardoor niet
een buiten-proportioneel kost
bare uitvoering gekregen, wil
het PSP-kamerlid Van der
Spek van minister Engels weten.
En hoe kunnen in de toekomst
dergelijke uitspattingen worden
voorkomen?
Secretaris P. Nijhoff van de
werkgroe^ die de kleurenatlas
heeft samengesteld, heeft op de
persconferentie gezegd dat de
kosten gerechtvaardigd worden
door de belangrijk held van een
evenwichtige ruimtelijke orde
ning in zuidwest Nederland.
Van de totale oplage van
10.000 stuks, zullen drie tot
vierduizend gratis worden ver
spreid onder mensen, die met
de ontwikkeling van zuidwest-
Nederland te maken hebben en
de beslissingen moeten nemen.
Hij vond het gelukkig, dat de
commissie daarom niet tever
geefs bij CRM heeft aange
klopt.
Bij de aanbieding aan de le
den van de Tweede Kamer heeft
de commissie erop aangedron
gen nogmaals een onderzoek te
laten instellen naar de nood
zaak van het sluiten van de
Oosterschelde.
Kleine moeite. Wip eenvoudig even binnen bij één van de
3000 vestigingen van de Raiffeisenbank en Boerenleenbank.
Daar bent u nooit ver van af en is alle buitenlands geld wat u nodig
hebt bij de hand. Evenals reischeques, de veilige internationale
betaalpapieren.waar u overal ter wereld mee terecht kunt.
Trouwens, ook als u in eigen land op vakantie gaat kunt u er goed
terecht. Om deskundig en snel uw verzekeringen in orde te laten
maken, voor uw reis, bagage, kampeeruitrusting, auto, boot,
caravan, voor onverhoopte ongevallen en voor rechtsbijstand in
binnen- en buitenland. Gemakkelijk dicht bij huis, bij de bank voor
iedereen.
Contact-Commissla voor Natuur- en Landschapsbeschenriing1972
natuur en landschap
Bfrfnnl uiterst waardevol
ÜÉilli uiterst waardevol,
tSftSsgSs woongebied
Htïïfitimi woongebied, potentieel
UIlllHIll basisindustrie
'A' basisindustrie, potentieel
basisindustrie, te saneren
