Gouda
700-jarige koketteert met ouderdom
FEEST-
KAARS
BRANDT
700
UREN
Stad viert feest in
zorgelijke tijden
PAGINA
EXTRA
ZATERDAG 20 MB B
De Goudse feestkaars gaat 700
uren branden ter gelegenheid
van het 700-Jarig stadsfeest. Er
zijn kaarsen (uiteraard), siera
den en sigarenbandjes, die aan.
het 700-Jarig bestaan herinne
ren. Er is een Gouda-700-cock-
tail gemixed en voor 700 cen
ten is in tal van horeca-bedrij
ven een z.g. kaasdoop te koop,
een kaasgerecht naar een eeu
wenoud recept. De Gouwenaar
eet veel combinaties met kaas.
Enaardappels met karne
melkDeze zomer zal er
ook wel iets anders worden ge
dronken als de Gouda-700-tune
speelt.
Tal van feestelijke activiteiten,
die normaal in de zomer al
werden gehouden, zijn ingepast
in de stadsfeesten, waarvoor de
stichting "Gouda 700 Jaar
stad" tweeënhalve ton beschik
baar heeft.
Eén daarvan is de avondvier
daagse. Op de avond van de
intocht vrijdag 16 Juni is
de officiële start van de vie
ring Gouda 700. Leden van het
gemeentebestuur en anderen lo
pen in historisch kostuum mee
in de optocht.
Dat is een opkikkertje voor de
bevolking, die overigens al we
ken de kostuumkoorts heeft.
Sinds er patronen voorhanden
zijn, voorbeelden in etalages te
zien en instructie-avonden
worden gehouden, zijn de
Goudse huisvrouwen bezig met
het maken van historische kle
dij.
Die komt vooral van pas in de
week, die zaterdag 19 augustus
begint en die het hoogtepunt
wordt van de feestelijkheden.
Op die dag is er een gemeen
teraadsvergadering (in histo
risch kostuum) en wordt het
verbroederingsfeest gevierd tus
sen Franse wijn en Goudse
kaas op de Markt.
In deze week is er verder bra
derie in de binnenstad en
wordt overal een wagenklucht
opgevoerd. De feestweek, waar
in op vrijdag 25 augustus open
internationale kampioenschap
pen Goudse-pijp-roken zijn,
wordit zaterdag de 26ste beslo
ten* met de historische optocht
't Herte van Holland", waar
mee Gouda terugkeert naar de
tijd van Floris de Vijfde.
De feestelijkheden, die duren
van eind van deze maand tot
eind september, hebben verder
als hoogtepunten:
15 Juni ontsteking verlich
ting historische gevels;
16 Juni opening tentoonstel
ling "Gouds kunstbezit" in Het
Catharina Gasthuis;
30 Juni concert in Holland
festival en verkiezing miss
Gouda;
O 19 Juli opening van tentoon
stelling van attributen uit het
postmuseum in de hal van het
postkantoor;
20 Juli begin internationaal
jeugdwaterpolotoernooi in To-
renbad;
29 Juli opening hobbyten
toonstelling Gouda en omstre
ken in kleine veemarkthal;
15 augustus opening open
luchtexpositie van objecten in
verlicht Houtmansplantsoen;
26 augustus schouw van ge-
pavoiseerde rond- en platbo-
demj achten;
23 september "Zeven eeuwen
klank en kleur" door Goudse
koren en orkesten in de sport
hal.
Floris de Vijfde, die Gouda in
1272 stadsrechten gaf, is gisteren
"teruggekeerd" om er de feeste
lijkheden in te luiden, waarmee
de kaarsenstad haar zevenhon
derdjarig bestaan viert.
Zevenhonderd uren feest worden
dat en Gouda hoopt er niet alleen
de eigen bevolking mee te plezie
ren, maar ook nog veel meer
vreemdelingen te trekken dan de
stad al doet.
Toeristen bezoeken Gouda bij
tienduizenden. Er is belangstelling
uit binnen- en buitenland voor de
bijzondere gebouwen als het Goti
sche stadhuis, de Sint Janskerk
met het langste schip van Neder
land, maar vooral met de ge
brandschilderde ramen van de ge
broeders Crabeth, de nog als cen
trum van de boerenkaas in ge
bruik zijnde Waag, waarvan
bouwmeester Pieter Post een
tweelingzus bouwde in Leiden, het
pijpen- en aardewerkmuseum De
Moriaan en het stedelijk museum
Het Catharina Gasthuis, eens zie
kenhuis, in de kelders waarvan
toen de apotheker zijn drankjes
brouwde en nu het spirituele
vocht uit de brouwerij de kelen
smeert na een boeiende wandeling
door de Goudse binnenstad.
Wie Gouda bezoekt, komt in de
verleiding een toeristische folder
te schrijven, maar dat is niet de
bedoeling van deze pagina. Daarop
wordt verteld over het feestpro
gramma er zijn aantrekkelijke
punten in en Gouda is niet ver
weg en over Gouda als oud-
Hollandse stad in deze tijd.
Gouda wordt onder de loep geno
men door één van onze redacteu
ren, die drieënhalf jaar geleden
Gouda voor Leiden verwisselde.
Hij probeert bij te blijven bij het
wel en wee van zijn geboortestad
en heeft met deze Goudse achter
grond dit verhaal geschreven.
Een 700-jarig bestaansfeest is niet
iets om zwaar aan te tillen. Daar
om een luchtig verhaal met hier
en daar een zwaardere noot, te
vergelijken met een glas Franse
wijn en een stukje Goudse kaas
(uit het vuistje), welke twee pro-
dukten deze zomer in Gouda zullen
verbroederen.
Tekst en samenstelling
Hans Melkert
Bij de foto's
Foto links: Vanaf de Sint
Janstoren het stadhuis met daar
links achter de Waag, een trits
van historische gebouioen. Foto
rechts: Als oud-Hollandse stad
heeft Gouda mooie, maar vaak
stinkende grachten. Foto onder:
Foto's
Pittoresk plekje: een poortje Ben Blumers, Joop D
Achter de Kerk, het straatje bij n
de beroemde Sint Janskerken IVlartrn Droog
GOUDA, zo las ik onlangs, is kleinburgerlijker dan het prin
selijke en dus joyeuzere Delft en dan het statig-geleerde Lei
den. Voor deze vergelijking tussen drie puur-Hollandse ste
den ken ik Delft te weinig, maar Leiden en Gouda des te
beter. Natuurlijk is Gouda kleinburgerlijk, maar is Leiden
dat niet? Achter die facade van statigheid en geleerdheid
gaat immers ook een provinciestad schuil, al is die eens zo
groot als Gouda.
Zoals Leiden onder de 100.000 blijft,
zo kan Gouda niet aan de 50.000 in
woners komen. Het is al weer enke
le jaren geleden, dat "Den Haag"
Gouda een toekomst voorspelde van
80.000 tot 100.000 inwoners, maar er
is voorrang gegeven aan de Zuid
hollandse groeigemeenten Alpher
aan den Rijn en Zoetermeer en
Gouda is in die jaren met niet
meer dan 30C inwoners gegroeid.
Gouda heeft net als Leiden
jarenlang een rem gehad op de
groei door een tekort aan grond,
waarvan plaatsen in de agglomera
tie als Haastrecht en Reeuwijk en
vooral ook Waddinxveen profiteer
den. Door een grenswijziging heeft
de oude stad aan de samenvloeiing
van Hollandse IJssel en Gouwe meer
grond gekregen door een "opschui-
verij", waarvan Zwammerdam ten
slotte de dupe werd: het werd op
gedeeld tussen Alphen
om dit grote stuk terrein voor an
dere doeleinden te gebruiken en de
markt te verplaatsen is er één
met een stijgende lijn in de aan
voer. Als biggenmarkt is Gouda de
eerste of tweede in den lande.
Nog een agrarisch tintje: Gouda
heeft zijn naam gegeven aan de
volvette boerenkaas, die nog altijd
en de laatste jaren in weer gro
tere mate wordt gemaakt op de
boerderij: van Alphen tot Hoen-
koop, van Bodegraven tot Lekker-
kerk. De jaarlijkse GOVEKA her
bergt de grootste boerenkaasexpositie
van west-Europa.
Die boerenkaas zorgt er ook voor.
dat de donderdagse kaasmarkt nog
bestaat. Weliswaar gaat steeds meer
handel buiten de kaaswaag om,
maar het handjeklap boven zo'n
stapel goudgele wagenwielen is nog
elke week te zien. Men moet er
vroeg voor naar Gouda om dit ge
beuren mee te maken. De markt
loopt n.l. snel af en de auto's met
kaas zijn vroeg verdwenen van het
imposante marktplein tussen de
tijd een eenzijdige groei naar het
oosten gekend. Nu wordt in het
noordwesten gebouwd aan een
stadsdeel voor 25.000 Gouwenaars-
Blpemendaal heet dit stadsdeel naar
de polder, één van de vele, die de
stad vroeger omringden.
Hart van Holland
Gouda is als stedelijke samenleving
in een flink stuk groen (de stad
staat met één voet in de Krimpe-
nerwaard, de "tuin van Rotter
dam") gegroeid tot het "hart van
Holland". Het is een duidelijk
streekcentrumvoor scholen, voor
winkelen de levendige binnenstad
krijgt binnenkort een tweede wa
renhuis door nieuwbouw van de
Hema en voor de agrarische we
reld. De veemarkt nog altijd in
de binnenstad, al zijn er plannen
achterkant van het zo prachtig
midden op het plein staande stad
huis en de Waag.
Vroeger kwam de kaas op boeren-
brikken naar Gouda. In mijn her
innering zie ik nog de paarden bij
de'stalhouderij, de smid middenin de
binnenstad, die hoefbeslag maakte,
en de zadelmaker, die op zijn oude
dag nog zijn handen vol had aan
zijn handwerk. Ze zijn helaas uit
het stadsbeeld verdwenen.
Daar helpt geen Vereniging voor
Vreemdelingenverkeer aan, die pro
beert de kaasmarkt in ere te hpu-
den. VVV ontvangt de toeristen op
de verdieping van de Waag, die op
donderdag een „cineac" is waar
doorlopend een film wordt vertoond
over Gouda en de boerenkaas. Men
kan er meteen een blokje proeven.
De tijd is ook voorbij, dat overal in
de stad kaaspakhuizen waren.
Kaasfabrieken en -pakhuizen zijn
grote concentraties geworden, die
nog wel iets doen in de kaasstad,
maar deze toch niet meer doordrin
gen met de penetrante geur, die je
vroeger uit openstaande luiken van
kaaspakhuizen tegemoet kwam.
Kaarsenstad
Gouda kent wel zij het ook in
mindere mate een andere indrin
gende geur: die van de kaarsenfa
briek De Gouwenaar noemt het
chemische bedrijf van Unilever-E-
mery nog altijd zo, hoewel de kaar
senmakerij nog niet één procent
van de produktie betekent. Meer
dan honderd jaar worden in Gou
da kaarsen gemaakt. Het begon met
mannetjes, die uit tuitkannetjes
stearine in vormen schonken. Het is
een automatische produktie gewor
den van een sfeervol artikel.
Hoe sfeervol laat Gouda elk Jaar
tegen Kerstmis zien. Op de avond,
waarop de kerstboom wordt ontsto
ken, die de Noorse partnerstad
Kongsberg elk jaar stuurt, branden
aohter alle ramen van het stadhuis
en van de huizen op het marktplein
tienduizenden kaarsen. Dit frêle
licht-festijn is Gouda's tweede
"feest" geworden.
Gouda is geen feeststad, al blijkt
carnaval er de laatste jaren "aan te
slaan". Gouda heeft in de zomer
een feestweek, die vooral voor de
kinderen is. Gouda heeft sinds Ja
ren een wandelfeest: de avondvier
daagse, die duizenden op de been
brengt om te lopen en tienduizen
den om te kijken bij de glorieuze
bloemen-intocht. De organisatoren
van "Gouda 700 Jaar stad" hebben
een verstandige zet gedaan door het
begin van de feestelijkheden te 1?
rat
ten samenvallen met de intoc
de AVD. üg,
Pijpenstad rt
at
Gouda is vooral een werkstad rof
behoorlijk'wat industrie, niet g
de al genoemde chemische, na
ook de oude spinnerij, waar1 ro]
kinderen moesten werken, Kg
vele aardewerkfabrieken ei ni
briekjes, waar het „Delftl erl
vorm en kleur krijgt, Voo
Amerikanen zijn dol op het oir
aardewerk. Enkele fabrieken 0'
nog pijpen, de z.g. lange va<
naars. Het oude ambacht dri roi
te sterven.
Gouda heeft de kunst van het
maken geleerd van de Singel n:
daten, die zich vroeger in d tie
vestigden. Er is een theorie, lek
van hen de Engelse dichter 1 ith
Shakespeare was, van wie me zaa
dat hij onder een andere nu i er
graven ligt in de Goudse Sinlrtif
kerk.
U ziet, dat een verhaal over vil
in de historie teruggrijpt zondB
het een historisch verhaal ls n
da's schatten uit het verleden v<x
daartoe alle aanleiding, t
grijpt die kans ook aan. D bei
koketteert met haar ouderdom-11
Gouda kent weer net als ft
ook de problemen van die
dom. Het heeft een historiscl
nenstad, die niet gebouwd 1
het hedendaagse verkeer, ms
men toch bereikbaar wil hom
is wat meer soelaas door de i
zigheid Van enkele forse
o.a. het marktplein. Over i
stemming hiervan zijn de me
verdeeld. Het moet een fijn i
en zitplein worden, zeggen i
gen. Het verkeer moet er
van kunnen blijven maken,
anderen.
Op die Markt heeft Goudi
terrassen. En rond het mar
winkelstraten, die zijn afgeslo
als promenade fungeren,
goed, andere minder. Ook hie
middenstand een felle actiegrd
Ook Gouda is een gemeen!
een structureel tekort, zod
heet. Het voorzieningspeil
hoog en het is moeilijk om i
Jaren van bezuiniging als st
hoofd boven water te houdi
de gemeentebegroting voor
prijkt een tekort van meer d
miljoen. Of de minister val
nenlandse Zaken er genoege
neemt is nog de vraag, net
Leiden.
Gouda staat aan de.vooravoi
een groot feest. Dat kost v«
en industrie en middenstand
nen er niet alleen voor opd
al draagt vooral de indusff
flinke steen bij. Ondanks de
lijke toestand van de
heeft de gemeenteraad t«
uitgetrokken voor de 700 uren
de helft in geld en de helft'
tura" in de vorm van arbeid
gemeentelijke diensten.
